Ziekmakende verzuimbureaus
advertisement
FNV Bondgenoten Ziekmakende verzuimbureaus Inhoudsopgave Samenvatting 3 Inleiding 4 Resultaten meldpunt VerzuimReductie 6 Het oordeel over de verzuimbegeleiding door VerzuimReductie 9 Conclusies 15 Aanbevelingen 16 Bijlage 1. Checklist verzuimreglement 19 Bijlage 2. Ziekte en privacy 25 Bijlage 3. Brief aan Staatssecretaris De Krom van Sociale Zaken en Werkgelegenheid 28 Bijlage 4. De tabellen 31 Bijlage 5. Voorbeeldbrief werknemers voor vernietiging persoonsgegevens 35 2 • Ziekmakende verzuimbureau’s Samenvatting FNV Bondgenoten krijgt in zijn dagelijkse praktijk veel klachten van werknemers over de verzuimbegeleiding door verzuimbureaus. Dat bleek eens te meer uit een uitzending van Zembla op 23 maart 2012. Deze aflevering had betrekking op VerzuimReductie B.V., het grootste bureau in zijn soort. Om meer zicht te krijgen in de aard en omvang van de problemen die spelen rond verzuimbedrijven in het algemeen en VerzuimReductie in het bijzonder, heeft FNV Bondgenoten een internetmeldpunt geopend waarin werknemers ervaringen met VerzuimReductie konden melden. Daarnaast zijn ervaringen van werknemers met andere verzuimbedrijven verzameld. De reacties zijn ronduit schokkend te noemen. Vooral de persoonlijke verhalen en opmerkingen die in de kantlijn van de enquête zijn toegevoegd, zijn heftiger, meer indringend en schrijnender dan FNV Bondgenoten op basis van zijn ervaringen tot nog toe had verwacht. Talrijk waren de verhalen over intimidatie, wets- en procedure­over­tredingen, pesten en privacyschending. Ook kwamen spontaan allerlei meldingen binnen over de du­bi­euze praktijken van andere verzuimbedrijven. De belangrijkste resultaten van het meldpunt Ruim 1.400 werkenden uit verschillende sectoren hebben de internetenquête ‘VerzuimReductie’ ingevuld. Ongeveer de helft van de invullers is lid van een vakbond, 30% is jonger dan 35 jaar. Bijna 80% van de werknemers is negatief over VerzuimReductie, waarbij ruim 70% van deze groep onder druk is gezet om snel te gaan werken, hoewel de medische situatie dat nog niet toeliet. Ook over het niet ontvangen van informatie over rechten en plichten bij verzuim en de rol van de arbodienst was men ontevreden. Daarnaast geeft 46% aan dat er onzorgvuldig wordt omgegaan met persoonlijke gegevens. De callcentermedewerkers van VerzuimReductie begeven zich ongeoorloofd op het terrein van de bedrijfsarts; ze geven medische adviezen en sluiten de toegang voor werknemers tot een bedrijfsarts af. Werknemers voelen zich vaak niet serieus genomen, de ziek- of betermelding wordt in 30% van de gevallen niet geaccepteerd. Tot slot is de onfatsoenlijke behandeling door VerzuimReductie een doorn in het oog van de werknemers. In dit rapport geven we ook een aantal aanbevelingen om een en ander te verbeteren. Zoals goede informatie voor werknemers over rechten en plichten bij verzuim. Werknemers kunnen zich bij ziekmelding of andere verplichtingen en activiteiten voortvloeiend uit de Wet Verbetering Poortwachter laten ondersteunen door deskundigen van FNV Bondgenoten. Aan ondernemingsraden en cao-partners doen we de dringende aanbeveling om goede afspraken te maken over de verzuimbegeleiding, het verzuimreglement en het contract met de arbodienst of andere bureaus. Hier geldt: beter geen afspraken dan slechte afspraken. Want bij geen afspraken kan worden teruggevallen op het verplichte contract met een gecertificeerde arbodienst. In bijlage 1 van dit rapport staat een checklist die medezeggenschapsorganen en cao-onderhandelaars kunnen gebruiken voor afspraken over en evaluatie van het verzuimbeleid. FNV Bondgenoten roept de overheid op om meer toezicht te houden op het functioneren van verzuimbureaus en arbodiensten. Daarnaast wil de bond voor alle werknemers toegang tot een deskundige en onafhankelijke bedrijfsarts en het recht op een mensgerichte verzuimbegeleiding. Utrecht, 11 juni 2012 Ziekmakende verzuimbureau’s • 3 Inleiding De laatste jaren wordt de arbeidsmarkt in toenemende mate geflexibiliseerd. Vaste contracten worden vervangen door tijdelijke banen, uitzendwerk of andere onzekere contractvormen. Van de werkenden in Nederland heeft 34% geen vast contract, zo blijkt uit cijfers van het UWV over 2010. Organisaties en bedrijven organiseren de risico’s van het werkgeverschap zoveel mogelijk van zich af. Werknemers worden steeds meer beschouwd als kostenpost, waarbij de druk op de werknemer om te presteren onrealistische vormen aanneemt. Van de werknemer wordt verwacht dat hij op alle dagen van de week beschikbaar is voor werk, terwijl hij vaak maar voor een beperkt aantal uren wordt opgeroepen. Dat geeft problemen voor het kunnen combineren van werk en zorgtaken. Er worden te hoge eisen gesteld aan het werktempo, de onderlinge verhoudingen tussen personeel en leiding staan onder druk en de menselijke maat ontbreekt. Om financieel het hoofd boven water te kunnen houden, moeten werkenden tot wel drie banen combineren. Dat is niet vol te houden. Met als gevolg dat werkenden uitvallen door de te zware werkomstandigheden. Het ziekteverzuim neemt toe. Gea Lotterman, bestuurder Handel FNV Bondgenoten: “In sectoren waar de arbeidsvoorwaarden onder druk staan door privatisering en marktwerking zijn uitwassen, zoals nu geconstateerd met het meldpunt VerzuimReductie, het gevolg. Werknemers zijn door de markt gedegradeerd tot wegwerpartikel. Daar waar de wetgever ervan uitging dat de markt het zelf zou oplossen, kunnen wij nu vaststellen hoe de markt het oplost. Het onfatsoen van werkgevers is hiermee pijnlijk duidelijk geworden.” Voor de begeleiding van zieke werknemers en voor de loondoorbetaling bij ziekte is de werkgever sinds de invoering van de Wet Verbetering Poortwachter (Wvp) verantwoordelijk. Daarbij is de werkgever verplicht om zich voor de ziekteverzuimbegeleiding te laten ondersteunen door een gecertificeerde arbodienst of - via een maatwerkregeling 1 - door een geregistreerd bedrijfsarts. Steeds vaker maken bedrijven gebruik van de diensten van ‘verzuimbureaus’. Deze bureaus beloven om hoge verzuimpercentages daadkrachtig terug te dringen. De wijze waarop dat gebeurt, kan buitengewoon intimiderend voor de werknemer zijn. Werknemers worden onder druk gezet om zo snel mogelijk weer aan het werk te gaan, bijvoorbeeld door te dreigen met het stopzetten van ‘ziekengeld’ of het moeten betalen van een boete. Zieke werknemers worden gedwongen om dagelijks te bellen naar het verzuimbureau. Ook als bijvoorbeeld door een ziekenhuisopname overduidelijk is dat de werknemer niet in staat is om te werken. FNV Bondgenoten krijgt sinds maanden vele klachten van leden over de verzuimbegeleiding door verzuimbureaus. Met name VerzuimReductie B.V spande daarbij de kroon. Dat er inderdaad veel mis is met begeleiding door verzuimbureaus werd tevens op schokkende wijze in beeld gebracht door Zembla in de aflevering ‘De Verzuimpolitie’ op 23 maart 2012. Deze uitzending had betrekking op VerzuimReductie B.V., het grootste bureau in zijn soort. In het programma werd scherp in beeld gebracht dat cliënten vaak werden gepusht om zo snel mogelijk weer aan het werk te gaan, terwijl ze door ziekte nog niet in staat waren om te werken. Ook stelden de casemanagers allerlei medische vragen over bijvoorbeeld aandoeningen en medicatie en gaven zij medische adviezen, bijvoorbeeld dat mensen best zouden kunnen werken. Dit terwijl zij absoluut niet de benodigde medische deskundigheid bezitten om tot dergelijke adviezen te komen en dit ook niet mogen. De privacy van werknemers werd geschonden. 1 Maatwerkregeling: bedrijven en organisaties kunnen - onder voorwaarden waaronder overeenstemming met or/PVT - zelf bepalen hoe en met wie de preventie en begeleiding van ziekteverzuim wordt georganiseerd. Wel moet er een contractuele afspraak zijn met ten minste één gecertificeerde bedrijfsarts en moet het bedrijf zich aan de wettelijke richtlijnen voor preventie en verzuim blijven houden. Bron: www.arboportaal.nl 4 • Ziekmakende verzuimbureau’s Een van de nadelen van het inzetten van bedrijven als VerzuimReductie is dat ze inzetten op snel resultaat: quick wins. De uitgangspunten van de Wvp zijn gericht op duurzaam kunnen meedoen, duurzame inzetbaarheid. De wet is ooit ontstaan in de context van de hoge WAO-instroom. Onder andere de Wvp moest het hoge aantal langdurig arbeidsongeschikten in Nederland verminderen. Duurzame re-integratie is het uitgangspunt. Echter, verzuimbedrijven richten zich daar vaak niet op. Zeker bij werknemers met tijdelijke contracten gaat het om snel weer aan de slag gaan. Als dat niet lukt, is er immers nog altijd de mogelijkheid tot het niet verlengen van de arbeidsovereenkomst. De klachten over verzuimbegeleiding die FNV Bondgenoten in de dagelijkse praktijk van werknemers krijgt, samen met de uitzending over VerzuimReductie van Zembla was voor FNV Bondgenoten aanleiding om een internetmeldpunt te starten. Hier konden werknemers ervaringen met VerzuimReductie B.V. melden. Dat de problemen met verzuimbureaus zich niet beperken tot alleen het bureau VerzuimReductie werd al snel duidelijk. Via de mail maar ook op verschillende internetfora meldden mensen spontaan ook vele klachten over andere verzuimbureaus. Dit rapport beschrijft de resultaten en conclusies van het meldpunt, geeft handvatten voor werknemers, aanbevelingen aan werkgevers en doet een dringende oproep aan de overheid. Ziekmakende verzuimbureau’s • 5 Resultaten meldpunt VerzuimReductie Respondenten De online vragenlijst is door 1.429 personen ingevuld in de periode van 23 maart tot en met 26 april 2012. Niet iedereen heeft de vragenlijst afgemaakt waardoor bij sommige vragen de respons lager ligt dan 1.429. Respondenten konden zowel positieve als negatieve ervaringen met VerzuimReductie melden. Er was een gelijkmatige verdeling over de leeftijdscategorieën, waarbij 30% van de invullers jonger was dan 35 jaar. Ongeveer de helft van de invullers is lid van een vakbond; 43% is lid van FNV Bondgenoten. TSN V&D Action Kruidvat Praxis Hornbach Beter Bed Trekpleister Leen Bakker DHL Anders, 0 100 200 300 400 500 600 Figuur 1: De bedrijven waaruit de invullers afkomstig zijn (n=1429). Een opvallend hoge respons was er voor werknemers van TSN (Thuiszorg Service Nederland), V&D, Action, Kruidvat en Praxis. Ook kwamen er meldingen uit andere sectoren zoals openbaar vervoer, transport, schoonmaak, beveiliging, industrie, horeca en zorginstellingen. Aangenomen mag worden dat de invuller weleens ziek is geweest aangezien men anders geen ervaring heeft met VerzuimReductie, tenzij men leidinggevende is. De grootste groep (61%) verzuimde korter dan zes weken. De resultaten 78% van de werknemers is negatief over VerzuimReductie, 13% is neutraal en slechts 8% komt tot een positief oordeel. Neutraal / weet niet; 13% Positief; 8% Negatief; 78% Figuur 2: Hoe tevreden zijn de invullers over VerzuimReductie (n=1429)? 6 • Ziekmakende verzuimbureau’s In de grafiek hieronder zijn de bedrijven opgenomen waarvan meer dan 50 werknemers de vragenlijst hebben ingevuld. Bij alle bedrijven is het oordeel over VerzuimReductie ronduit negatief. Tussen de bedrijven blijken onderling geen grote verschillen. Figuur 3: Tevredenheid, uitgesplitst naar bedrijf (bij meer dan 50 invullers, n=1324). Ook zijn er vrijwel geen verschillen tussen oudere en jongere medewerkers: overall is het oordeel negatief 2 . Figuur 4: Tevredenheid, uitgesplitst naar leeftijd (n=1129). Tot slot zijn er geen grote verschillen tussen werknemers die kort of lang hebben verzuimd. Mensen die veel hebben verzuimd, zijn vrijwel even negatief als mensen die weinig hebben verzuimd. 2 In onderstaande figuur blijkt dat in alle leeftijdsgroepen het percentage ontevreden boven de 80% is. In figuur 2 blijkt dat 78% van het totaal ontevreden is. Dit verschil is te verklaren doordat degenen die de leeftijd niet ingevuld hebben relatief minder ontevreden zijn dan degenen die de leeftijd wel ingevuld hebben. Ziekmakende verzuimbureau’s • 7 Figuur 5: Tevredenheid, verschillen tussen lang/kort zieken (n=1144). 8 • Ziekmakende verzuimbureau’s Het oordeel over de verzuimbegeleiding door VerzuimReductie Zoals hierboven beschreven, is bijna 80% van de werknemers negatief over VerzuimReductie. In figuur 6 staat waarover zij met name ontevreden zijn. Ruim 70% van deze groep werknemers is onder druk gezet om weer snel te gaan werken. Quote: ‘Wegens een griepje ziek thuis gebleven. Netjes gemeld bij VerzuimReductie maar door hun dwingende en intimiderende behandeling weer aan het werk gegaan. Gevolg twee dagen later longontsteking, doodziek, 41 graden koorts vanwege een verwaarloosd griepje. Gek genoeg niets meer gehoord van VerzuimReductie. Ook niet van werkgever.’ Quote: ‘Er werd gedreigd dat er ziekengeld werd ingehouden als ik niet ging werken.’ Quote: ‘Ik voel me erg geïntimideerd, was de laatste keer bijna ziek aan het werk gegaan omdat ik niet weer met VerzuimReductie wilde bellen.’ Ook wordt het niet ontvangen van goede informatie (over rechten en plichten en de rol van de arbodienst) als een gemis ervaren. Werknemers moeten zich heel vaak melden ter controle. En dat dit soms wel erg ver gaat, blijkt uit de volgende voorbeelden. Quote: ‘In mijn geval ben ik behandeld voor kanker. Dat is een duidelijk aanwijsbare ziekte. Het lijkt mij daarom niet nodig om iedere maand verslag te moeten doen van mijn situatie. Ook als je merkt dat er geen medische kennis is bij de contactpersoon. Tijdens mijn behandelingen (een jaar) heb ik mij ook nooit voor 100% ziek gemeld. En ik ben vanuit huis en ook op kantoor werkzaam geweest. Ik heb het contact met VerzuimReductie als zeer storend ervaren en voelde mij erg onder druk gezet in de periode van mijn herstel. Bij mijn werkgever heb ik dit ook meerdere malen aangegeven. Zeker tijdens de behandeling van kanker en herstel daarna vind ik het beschamend hoe er met mij is omgegaan.’ Quote: ‘Vanaf de dag van mijn hersteloperatie (n.a.v. ruptuurbevalling) moet ik om de twee dagen bellen om te vertellen hoe het gaat. Veel te vaak, ik heb het gevoel dat ze de ernst van de operatie onderschatten en voel me niet serieus genomen omdat ik iedere keer weer hetzelfde verhaal kan ophangen (dat het heel langzaam iets beter gaat). Ik krijg niet rustig de gelegenheid om bij te komen en goed te herstellen van de operatie.’ Quote: ‘Zelfs toen ik nog in het ziekenhuis was opgenomen, moest mijn echtgenoot zich elke dag melden’. Quote: ‘Vraagt wanneer ik werk. Als ik me bijvoorbeeld op maandag ziek meld en maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag moet werken, dan wordt er gezegd dat ze me woensdag beter melden. Ben ik donderdag nog ziek, moet ik weer bellen! En ik bel dan ook nog mijn bedrijfsleider en mijn leidinggevende, drie telefoontjes op verschillende tijden terwijl je ziek op bed ligt! Ik had klachten waardoor ik nauwelijks m’n bed uit kon komen. Ik meld me ziek en omdat ik mij al vaker had ziek gemeld, moesten ze overleggen of ik wel thuis kon blijven! Twee keer ziek geweest door operatie en twee keer door migraine. Ik werd pas om 13 uur teruggebeld dat ik meteen moest komen om toch te werken! Ik woon een uur van het werk vandaan, toch gegaan en deed er dubbel zo lang over om er te komen door de pijn, die ook nog eens steeds erger werd! Daar aangekomen zagen ze dat het echt niet ging en kon ik weer naar huis! Quote: ‘Het elke dag telefonisch moeten melden is erg belastend.” Ziekmakende verzuimbureau’s • 9 Figuur 6: Waarom is men ontevreden (n=1060)? De casemanagers begeven zich ongeoorloofd op het terrein van de bedrijfsarts. Ze geven medische adviezen en sluiten de toegang tot de bedrijfsarts af. Circa 40% van de werknemers geeft aan dat hun gezondheidsklachten niet serieus worden genomen en dat er voor medische begeleiding niet naar de bedrijfsarts wordt doorverwezen. Ook wordt regelmatig (30%) de ziek- of betermelding niet geaccepteerd. Quote: ‘Toen ik zei dat ik griep had, werd mij verteld dat dit niet kon. Omdat het al de derde keer in een jaar zou zijn. En volgens degene aan de telefoon kon ik geen drie keer in een jaar griep hebben.’ Quote: ‘Ziekte wordt niet serieus genomen. En de ziekmelding wordt niet geaccepteerd.’ Quote: ‘Ziet psychische klachten niet als ziek zijn.’ Quote: ‘Zij bepalen de datum dat je weer moet beginnen of je moet je weer ziekmelden. Aan de telefoon heb je geen verweer. Gewoon uitzieken is er niet bij; als je je niet lekker voelt om te werken en je verklaart dat je geen type bent dat bij elk wissewasje zich ziek meldt wordt dit schijnbaar niet serieus genomen. Ik ben het roerend eens dat je klaplopers aan moet pakken maar laat de mensen die ziek zijn met rust.’ Quote: ‘Ik wist niet beter dan dat dit een arts was, heb daardoor veel verteld want er werd veel gevraagd. Dit had ik niet gedaan als mij verteld was dat deze mensen dit niet mogen doen.’ Quote: ‘Ze wilden weten wat ik precies aan diarree ga doen, en dat vroegen ze twee keer.’ Quote: ‘Ze zeggen ook medicatie te gebruiken bij buikgriep.’ Quote: ‘Trok na een telefoongesprekje de conclusie dat ik depressief was. En na een kort gesprekje aan de telefoon had ik opeens een arbeidsconflict met mijn werkgever (…) doorverwezen naar een specialist. ‘ Quote: ‘Ik vroeg of ik naar een bedrijfsarts kon maar dat kon ook niet want dat kost geld (……) doorverwijzing naar bedrijfsarts was niet nodig.’ Quote: ‘Als je griep hebt is het misschien niet nodig een arts te consulteren, maar wel als je zoals ik chronisch ziek bent en voor een deel afgekeurd, juist dan is het gevaarlijk als je te maken hebt met een bedrijf als VerzuimReductie dat zich professioneel profileert maar ondertussen foute adviezen geeft door het gebrek aan kennis’ 10 • Ziekmakende verzuimbureau’s Om discriminatie te voorkomen en ter bescherming van de persoonlijke levenssfeer van werknemers mogen werkgevers geen toegang hebben tot medische gegevens van werknemers. Op grond van de Wet Bescherming Persoonsgegeven moeten de werkgever, de arbodienst en het verzuimbedrijf zich aan een aantal spelregels houden als het gaat om bijvoorbeeld: >wat wel en niet mag worden geregistreerd; >door wie welke informatie mag worden ingezien; >hoe lang gegevens bewaard mogen blijven; >wat de bedrijfsarts wel of niet mag vertellen aan de werkgever; >beveiliging van gegevens; >voorwaarden waaronder de bedrijfsarts informatie mag opvragen bij andere medische specialisten. Dat er van alles mis is met de privacybescherming van (zieke) werknemers blijkt ook uit deze enquête. Ongeveer 45% van de invullers geeft aan dat er niet zorgvuldig met persoonlijke gegevens wordt omgegaan of dat VerzuimReductie B.V. inzage heeft in de medische gegevens van werknemers. Ook het door VerzuimReductie doorgeven van medische gegevens van zieke werknemers aan de werkgever of de afdeling personeelszaken wordt genoemd. Dit leidt tot veel onzekerheid bij werknemers. ‘Wat weet de werkgever eigenlijk allemaal van mij?’ ‘En welke invloed heeft dit op mijn verdere loopbaan?’ ‘Zal ik nu die baan nog wel krijgen (of mogen houden) nu de werkgever misschien wel weet dat ik psychische klachten heb?’ Dat er ook veel mis is met privacy en registratie in ziekteverzuimsystemen is gebleken uit een vervolg op de Zembla-uitzending over VerzuimReductie. Tijdens de uitzending ‘Verzuimpolitie II’ van 20 april 2012 bleek dat de door VerzuimReductie en vele andere bedrijven in Nederland gebruikte software van Humannet zo lek is als een mandje. Medische gegevens van honderdduizenden werknemers in Nederland zijn gemakkelijk te achterhalen. FNV Bondgenoten vindt niet alleen dat verzuimbedrijven als VerzuimReductie moeten stoppen met het doorgeven van medische gegevens aan werkgevers, maar ook dat reeds aangelegde personeelsdossiers met medische gegevens vernietigd moeten worden. Zie voor meer informatie ook bijlage 3 “Ziekte en privacy”. Uit de enquête kwam incidenteel naar voren dat verzuimbedrijven als VerzuimReductie zich het recht voorbehouden om medische vragen te stellen omdat ze, naar eigen zeggen, in een ‘verlengde arm constructie’ werken met de bedrijfsarts. Dit houdt in dat casemanagers namens de bedrijfsarts medische vragen mogen stellen, vergelijkbaar met de vragen die een doktersassistente mag stellen namens de huisarts. Voorwaarde voor een verlengde armconstructie (of: functionele eenheid) is dat een casemanager onder directe verantwoordelijkheid werkt van de bedrijfsarts en de bijbehorende kwalificaties heeft. Hieraan voldoen verzuimbedrijven zoals VerzuimReductie die in opdracht van de werkgever werken niet. Een verlengde arm constructie vanuit een verzuimbedrijf mag dus niet. Quote: ’ Veel te vertellen over de werkwijze die intimiderend is. Bedrijfsartsen en behandelaars van werknemers worden uitgedaagd en uitgehoord zodat ze meer vertellen dan ze mogen. Vanwege het commerciële belang dat bedrijfsartsen en behandelaars hebben. Omdat ze opdrachten willen blijven krijgen van VerzuimReductie / Verzuimpunt en de bedrijven die hieruit voortgekomen zijn zoals Verzuimfocus en ook Verbaanpunt nemen ze hun beroepsgeheim niet meer in acht. De werknemers van VerzuimReductie wordt voorgehouden dat ze werken onder de verlengde armconstructie en daarom werknemers de hemd van het lijf mogen vragen.’ Tot slot geven de werknemers aan dat zij onfatsoenlijk behandeld zijn door VerzuimReductie. Quote: ‘Word als een crimineel behandeld, Het kan bijna niet onbeschofter.’ Quote: ‘Standpunt: ik ben de baas en je moet doen wat ik zeg’. Ziekmakende verzuimbureau’s • 11 De kleine groep (n=120) die aangaf tevreden te zijn, is vooral tevreden omdat de casemanager van VerzuimReductie de ziek- en betermelding accepteerde, begrip voor de situatie toonde en luisterde naar de wensen en ideeën van de betrokkene. Bijna de helft van deze groep (n=50) gaf aan zich niet onder druk gezet te voelen om weer aan het werk te gaan. In de tabellen in bijlage 4 leest u gedetailleerder waar men tevreden en ontevreden over was. De bedrijfsarts De werkgever is verplicht om zich voor de ziekteverzuimbegeleiding te laten ondersteunen door een gecertificeerde arbodienst of - via een maatwerkregeling 3 - door een geregistreerd bedrijfsarts. De casemanager gaat vaak op de stoel van de bedrijfsarts zitten of bepaalt of een werknemer een bedrijfsarts mag zien voor medisch advies. Maar wat is de rol van de ‘echte’ bedrijfsarts? Hebben de cliënten daar contact mee gehad en zo ja, hoe beviel dat? Ja, ik heb contact gehad met een bedrijfsarts, en dat was prima. Ja, ik heb contact gehad met een bedrijfsarts maar ik was hier ontevreden over. Ik had niet het idee dat deze bedrijfsarts onafhankelijk was. Nee, ik heb geen contact gehad met een bedrijfsarts, maar dit vind ik prima. Nee, ik heb geen contact gehad met een bedrijfsarts, terwijl ik dat wel zou willen. Aantal % 283 23 236 397 326 19 32 26 Tabel 1: Heeft men contact gehad met een bedrijfarts (n=1242)? 26% heeft geen contact met een bedrijfsarts gehad en had dit wel willen hebben. De meningen over de bedrijfsarts zijn verdeeld; 19% heeft niet het idee dat de bedrijfsarts onafhankelijk is. Quote: ‘Bedrijfsarts luistert beter dan VerzuimReductie.’ Quote: ‘Bedrijfsarts ging zijn eigen weg en liet zijn eigen belang tellen. Aangegeven bij Verzuim­ Reductie en kreeg later een bedrijfsarts die wel serieus met mijn klachten omging.’ Quote: ‘99% van de bedrijfsartsen denkt in het voordeel werkgever i.p.v. werknemer, de bedrijfsarts luistert niet goed genoeg naar werknemer. Dit is dus niet onafhankelijk genoeg!’ Quote: ‘Aanvankelijk niet gerust op het gesprek met de bedrijfsarts. Prettige man en eindelijk iemand die de tijd nam, een luisterend oor bood en goede informatie gaf. Inmiddels een tweede gesprek gehad en volgende zit er aan te komen (hopelijk).’ Bij dreigend langdurig verzuim (langer dan zes weken) moet de arbodienst direct nagaan wat de oorzaak van het verzuim is en wat moet worden gedaan om terugkeer naar het werk te versnellen. Uiterlijk in week 6 moet de arbodienst een probleemanalyse maken. Voor langdurig zieken is contact met de bedrijfsarts dus verplicht. In dat licht beschouwd, is het interessant om te kijken of er verschillen bestaan tussen contact met de bedrijfsarts bij lang en kort verzuim. 3 Maatwerkregeling: bedrijven en organisaties kunnen - onder voorwaarden waaronder overeenstemming met or/PVT - zelf bepalen hoe en met wie de preventie en begeleiding van ziekteverzuim wordt georganiseerd. Wel moet er een contractuele afspraak zijn met ten minste één gecertificeerde bedrijfsarts en moet het bedrijf zich aan de wettelijke richtlijnen voor preventie en verzuim blijven houden. Bron: www.arboportaal.nl 12 • Ziekmakende verzuimbureau’s Ja, ik heb contact gehad met een bedrijfsarts, en dat was prima. Ja, ik heb contact gehad met een bedrijfsarts maar ik was Nee, ik heb geen Nee, ik heb geen hier ontevreden contact gehad met contact gehad met over. Ik had niet een bedrijfsarts, een bedrijfsarts, het idee dat maar dit vind ik terwijl ik dat wel deze bedrijfsarts prima zou willen. onafhankelijk was. Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % 64 9 321 46 234 34 75 11 49 32 30 19 44 28 32 21 13 weken tot half jaar 126 54 11 5 20 9 76 33 Meer dan twee jaar 18 29 4 7 6 10 34 55 Hoe lang heb Minder dan je de afgelopen 6 weken periode verzuimd van je werk? 6 tot 12 weken Tabel 2: Contact met de bedrijfsarts, uitgesplitst naar lengte verzuim (n=1144). Van de respondenten die 13 weken tot een half jaar ziek zijn geweest gaf 13%4 aan geen contact te hebben gehad met een bedrijfsarts. Bij degenen die 6 tot 12 weken ziek waren geweest, was dit aantal zelfs 48%. Dit ondanks het feit dat voor beide groepen conform de Wvp een bedrijfsarts had moeten worden ingeschakeld. Eén rotte appel in de mand of een mand met rot fruit? Zoals al eerder aangegeven, krijgt FNV Bondgenoten via diverse kanalen klachten over dubieuze praktijken van verzuimbureaus. Bijvoorbeeld via de Arbotelefoon en de re-integratieconsulenten 5 van FNV Bondgenoten. Omdat FNV Bondgenoten naast meldingen over VerzuimReductie veel verzoeken van respondenten kreeg om ook ervaringen met andere bureaus te kunnen melden, is er een mailadres opengesteld. Spontaan meldden zich werknemers met klachten over een tiental andere verzuimbureaus die op een vergelijkbare dubieuze wijze te werk gaan. Ook op de verschillende internetfora worden andere verzuimbureaus met naam en toenaam genoemd. De algemene indruk is dat VerzuimReductie verder gaat dan de meeste bedrijven maar dat de problemen - zoals onder druk zetten van zieke werknemers, medische informatie verzamelen en aan de werkgever doorgeven, afschermen van de bedrijfsarts - ook bij andere bedrijven voorkomen. Het ontbreken van de menselijke maat bij verzuimbegeleiding ziet FNV Bondgenoten vaker. Druk op snelle betermelding, intimidatie, ontzeggen recht op toegang bedrijfsarts en dergelijke komen niet alleen bij VerzuimReductie en andere verzuimbedrijven voor, maar de bond ziet dat ook bij bedrijven die niet met een verzuimbedrijf werken maar zelf de verzuimbegeleiding ter hand nemen. Het zal geen verbazing wekken dat de meeste van deze voorbeelden komen uit de sectoren waar andere grote problemen van deze tijd ook het scherpst naar voren komen. Problemen zoals onderbetaling, slechte arbeidsomstandigheden, onderdrukking, ongebreidelde flexcontracten, enzovoort. Sectoren zoals beveiliging, thuiszorg, detailhandel, schoonmaak en de uitzendsector. 4 13% = (11+20)/233; 48% = (30+44)/155. 5 Re-integratieconsulenten zijn vrijwilligers van FNV Bondgenoten die langdurig zieke werknemers begeleiden bij hun activiteiten voortvloeiend uit de Wet Verbetering Poortwachter (Wvp). Ziekmakende verzuimbureau’s • 13 De enquête had strikt genomen betrekking op VerzuimReductie is. Onze indruk op basis van onder andere het bovenstaande, is dat het probleem breder speelt dan alleen bij VerzuimReductie. Daarom hebben we de resultaten van ons meldpunt voorgelegd aan een aantal stakeholders in de branche van verzuimbegeleiding om te staven of zij de problemen van VerzuimReductie herkennen als van toepassing op verzuimbureaus in het algemeen. Om er achter te komen of het beeld en de aanbevelingen alleen gelden voor VerzuimReductie of voor de sector als geheel hebben wij gesproken met acht deskundigen die de sector goed kennen. Onder hen waren arbeidsjuristen, onderzoekers en bedrijfsartsen. Iedereen herkende het beeld, maar het is niet bekend bij hoeveel verzuimbureaus deze misstanden voorkomen. Dat zou meer onderzoek vragen. Enkele citaten van de stakeholders > Het is niet aan de casemanager om te oordelen over de inzetbaarheid in arbeid, dat is aan de bedrijfsarts (zie ook het rapport van KNMG-consult ‘wettelijke Taken en bevoegdheden van de bedrijfsarts bij de verzuimbegeleiding’). > (Dat een groot deel van de langdurig zieken geen contact heeft gehad met een bedrijfsarts) is zowel een schending van de regels van de Wet Verbetering Poortwachter (contact met de bedrijfsarts in ieder geval vanaf de 6e week) als van de normen van de beroepsgroep (NVAB-richtlijnen), volgens welke de begeleiding door de bedrijfsarts veel eerder moet beginnen (bijvoorbeeld bij psychische klachten vanaf eind week 2), teneinde een voor de patiënt optimale zorg te garanderen. Deze NVAB-richtlijnen zijn toetssteen voor de tuchtrechter. > Natuurlijk moeten bedrijven een casemanager (al dan niet opererend in een verzuimbedrijf) aanstellen. Kijken we in artikel 4, lid 2, onder c. van de ‘Regeling procesgang eerste en tweede ziektejaar’ van de Wvp dan wordt daar gesproken over een persoon en niet over een casemanager. Enfin, het kan dan ook gaan om een medewerker van P&O. Maar deze casemanager is een begeleider van de afgesproken re-integratieactiviteiten in het plan van aanpak en zorgt voor de contacten tussen de betrokken personen (werkgever-werknemer-arbodienst of bedrijfsarts). Niets méér, dus zeker geen begeleiding van werknemers die door ziekte niet kunnen werken of de beoordeling van ziekte of re-integratie van medewerkers. In die zin is dus de arbodienst/bedrijfsarts de eerste aanspreekpersoon, de beoordelaar en de deskundige begeleider. De casemanager helpt de werkgever en de werknemer bij de uitvoering van het plan van aanpak tot re-integratie en is tevens de facilitator zodat de drie betrokken partijen gezamenlijk hun verantwoordelijkheid kunnen nemen! Hierbij werd wel de aanvulling gegeven dat het bijvoorbeeld ook bij gecertificeerde arbodiensten voorkomt dat niet-medici suggereren dat ze medicus zijn en medische informatie vragen. Ook de aanbevelingen werden onderschreven. Wat het moeilijk maakt, is dat verzuimbureaus geen wettelijke status hebben en dat malafide bureaus daardoor moeilijk kunnen worden aangepakt. Enkele citaten > Het probleem is nu: hoe pakken we deze malafide verzuimbedrijven aan? Er is geen juridische grond op basis van de Arbowet om deze clubs aan te pakken. Uiteindelijk gaat het om werkgevers die (wellicht) arbodiensten te duur en bedrijfsartsen te lastig vinden en daarom vluchten in de armen van dubieuze verzuimbedrijven. Deze werkgevers voldoen daarmee niet of slechts gedeeltelijk aan de verplichting van de Arbowet om de ziekteverzuimbegeleiding onder te brengen bij een gecertificeerde arbodienst of een BIG-geregistreerde bedrijfsarts. Het is de Inspectie SZW die de werkgever daarop moet aanspreken en eventueel moet beboeten. De wettelijke grondslag daarvoor is terug te vinden in artikel 33, lid 1 van de Arbowet. Hier ligt een belangrijke handhavende rol voor de overheid. > De wet en regelgeving dient duidelijker te zijn over de rol en bevoegdheden van de verschillende betrokken partijen en dient betere waarborgen te bieden voor de werknemer. Het zou goed zijn als het recht van de werknemer tot toegang tot de bedrijfsarts zou worden vastgelegd. Verder schiet het toezicht tekort om op naleving van de regels toe te zien. Ook dient voor de werknemer duidelijk te zijn wat zijn rechten zijn en wat hij wel of niet hoeft te vertellen en wie wat mag weten. De or zou ook beter een toetsende rol moeten vervullen bij het vaststellen van verzuimvoorschriften. > In ieder geval zou het toezicht moeten worden versterkt. Maar dat geldt ook voor de praktijken van de arbodiensten. En de neiging om goedkope verzuimbureaus in te schakelen, zou wellicht kleiner zijn als arbodiensten betere diensten zouden leveren. 14 • Ziekmakende verzuimbureau’s Conclusies > 78% van de werknemers die de enquête hebben ingevuld, is negatief over VerzuimReductie B.V.: - 72% wordt onder druk gezet om snel weer te gaan werken; - 51% krijgt geen goede informatie over rechten, plichten en de rol van de arbodienst; - 48% moet zich dagelijks telefonisch melden; - De privacy van de zieke werknemer wordt geschonden. 46% geeft aan dat er onzorgvuldig wordt omgegaan met medische gegevens of dat VerzuimReductie inzage heeft in de medische gegevens. Ook worden medische gegevens van zieke werknemers doorgespeeld aan de werkgever; - 40% geeft aan dat VerzuimReductie de gezondheidsklachten niet serieus neemt; - 30% rapporteert problemen met het niet accepteren van de ziek- en betermelding door VerzuimReductie. > Voor de ziekteverzuimbegeleiding moeten werkgevers zich laten ondersteunen door een gecertifi­ ceerde arbodienst. Lang niet alle zieke werknemers hebben toegang tot de bedrijfsarts. 26% van de invullers heeft geen contact met de bedrijfsarts gehad en had dit wel willen hebben. > Bijna 50% van de mensen die contact heeft gehad met een bedrijfsarts was hier ontevreden over. Zij hadden het idee dat de bedrijfsarts niet onafhankelijk was. > De onfatsoenlijke behandeling door VerzuimReductie en het ontbreken van de menselijke maat bij de verzuimbegeleiding is veel werknemers een doorn in het oog. Ziekmakende verzuimbureau’s • 15 Aanbevelingen Wat moet er anders? Werknemers is gevraagd welke eventuele verbeterpunten zij hebben voor VerzuimReductie. Circa 550 mensen hebben de moeite genomen om een suggestie in te vullen. De meeste invullers zouden het liefste willen dat ze niets meer met VerzuimReductie te maken zouden hebben. VerzuimReductie zou in ieder geval minder opdringerig moeten optreden, meer vertrouwen in de werknemer moeten hebben en ervoor moeten zorgen dat mensen veel meer toegang krijgen tot een (bedrijfs)arts. Quote: ‘Werken volgens wettelijke regels en het vertrouwen niet beschamen’. Quote: ‘Geen oordeel vellen over medische klachten. Kijken naar ziekteverzuim in verleden. Beter luisteren. Adviezen van huisarts serieus nemen’ Quote: ‘Dat ze menselijker met je om gaan! Een stukje inlevingsvermogen! En niet alleen maar bezig zijn met je aan het werk te krijgen. Het werkt averechts.’ In dit rapport geeft FNV Bondgenoten informatie en advies aan werknemers, ondernemingsraden en werkgevers. Daarnaast roept FNV Bondgenoten de overheid op om in te grijpen. In een tijdperk waarin het streven naar duurzaam kunnen meedoen voor werknemers de boventoon voert, past een werkomgeving waar men op respectvolle wijze met elkaar omgaat. Waar men op veilige en gezonde wijze het werk kan uitvoeren. Waar vertrouwen bestaat. Waar niet slechts op kosten wordt gestuurd, maar waar ‘zeker werk’ de norm is. En waar het bedrijf een ‘sociale eenheid’ vormt. Werkenden zijn net zo min als het milieu een kostenpost, maar leveren een belangrijke bijdrage aan de omzet en winst van ondernemingen. Een werknemer met een vast contract zal zich meer verbonden voelen met het werk en is in staat om meer betrokken te zijn. Wat zich weer terugbetaalt in meer werkplezier, een lager ziekteverzuim en een hogere productiviteit. Het verzuimprotocol Veel bedrijven hebben een protocol waarin staat waar werknemer en werkgever zich aan dienen te houden bij ziekte. FNV Bondgenoten heeft op zijn site aangegeven waar een goed verzuimprotocol aan moet voldoen 6 . Net als veel andere verzuimbedrijven helpt VerzuimReductie werkgevers aan een verzuimprotocol dat de eigen werkwijze van het verzuimbureau mogelijk maakt. FNV Bondgenoten ziet vaak dat een dergelijk protocol zeer eenzijdig is: aan de werknemer worden heel veel intimiderende verplichtingen opgelegd, zoals bijvoorbeeld dat werknemers tijdens ziekte altijd thuis moeten blijven en alle informatie moeten geven die re-integratie mogelijk maken. Tegelijkertijd staan hier zeer weinig rechten voor de werknemers tegenover. Wij adviseren om dit protocol van VerzuimReductie niet over te nemen of het aan te passen of gebruik te maken van het voorbeeldprotocol van FNV Bondgenoten. In bijlage 1 Checklist verzuimreglement is hier ruim aandacht voor. Aanbevelingen voor werknemers > Stel jezelf goed op de hoogte van je rechten en plichten. Vaak heeft je bedrijf een verzuimprotocol. Lees dit goed door en wees ook kritisch op wat er staat. Als er bijvoorbeeld staat dat je verplicht bent om alle informatie te geven die van belang is voor je ziekmelding, betekent dit niet dat je verplicht bent om tegen een casemanager te zeggen wat je mankeert en hoe je wordt behandeld. > Als je met een verzuimbedrijf te maken hebt die de verzuimbegeleiding ter hand neemt op een manier die je niet op prijs stelt, geef dat dan aan bij de werkgever en bij de ondernemingsraad. > Laat je werkgever, verzuimbedrijf of leidinggevende geen doktertje spelen. Als je leidinggevende je ziekmelding in twijfel trekt, ga daar dan niet op in maar eis een afspraak met de bedrijfsarts. 6 http://www.fnvbondgenoten.nl/site/dossiers/ziekte_en_reintegratie 16 • Ziekmakende verzuimbureau’s > Als je te maken hebt met een verzuimbedrijf, geef dit bedrijf dan alleen de informatie die nodig is. Dus geen medische gegevens. Je moet de afweging zelf maken of je medische zaken met je werkgever deelt, dit ben je niet verplicht. > Laat je niet verleiden tot het opnemen van verlof omdat je ziek bent. > Volg het oordeel van de bedrijfsarts. Ben je het niet eens met de bedrijfsarts of met hetgeen je werkgever doet, vraag een deskundigenoordeel aan bij het UWV. > Ga nooit akkoord met ontslag tijdens de eerste twee ziektejaren. Ook niet bij re-integratie buiten het eigen bedrijf (tweede spoor re-integratie). In dat geval is detachering een prima oplossing. > Zie toe op betermelding bij weer aan het werk gaan. Ga niet akkoord met één procent ziekmelding voor de vorm. Bij gedeeltelijke werkhervatting of in een lagere functie, formaliseer dat en dring aan op loonwaardebepaling. Heb je hiermee te maken, neem dan contact op met je vakbond. > Het verzuimprotocol moet worden goedgekeurd door de ondernemingsraad. Zorg ervoor dat de ondernemingsraad niet zonder meer een protocol overneemt. Een protocol dat niet is goedgekeurd, is ongeldig. > Zorg ervoor dat de ondernemingsraad haar taak waarmaakt en ervoor zorgt dat er een protocol komt dat op een fatsoenlijke manier duurzame inzetbaarheid voor ogen heeft. > Ben je er van bewust wat voor contract je hebt. Bij een vast dienstverband heb je twee jaar loondoorbetaling. Bij tijdelijke contracten kan de werkgever makkelijker van je af. > Zorg dat je je zoveel mogelijk aan de regels houdt, de wettelijke (Wet Verbetering Poortwachter) en die van het bedrijf (het verzuimprotocol). > Als er mogelijkheden zijn om met aanpassingen weer aan het werk te gaan in je oude of in een andere functie: eis dit dan op. Het liefst schriftelijk, in een e-mail bijvoorbeeld. > Maak gebruik van het logboek “Wie schrijft die blijft” van de FNV. Hierin staan alle rechten en plichten van zieke werknemers. Ook kan worden bijgehouden welke stappen doorlopen zijn. Het is ook een logboekje dus. Het boekje is te downloaden via www.fnv.nl of telefonisch op te vragen bij FNV Bondgenoten 0900-9690. > Wil je ondersteuning bij je ziekmelding, vraag dan individuele ondersteuning bij de re-integratie en de andere verplichtingen voortvloeiend uit de Wet Verbetering Poortwachter. Dit kan door begeleiding van een re-integratieconsulent van FNV Bondgenoten. Dit zijn goed opgeleide kaderleden die werknemers ondersteunen in het hele proces. > Voor vragen over veilig en gezond werken of voor melding misstanden bel de Arbotelefoon van FNV Bondgenoten. Bereikbaar op maandag tot en met donderdag van 9.00-13.00 uur, 030-2738738 of via www.arbobondgenoten.nl. Aanbevelingen voor ondernemingsraden en medezeggenschapsorganen Onderstaande aanbevelingen gelden ook voor cao-onderhandelaars. Wat een bedrijf intern regelt, kan over het algemeen ook in een cao worden geregeld. > Zorg voor een goed verzuimprotocol. Neem niet zonder meer een protocol over van het re-integratiebedrijf of de arbodienst, maar stel zelf een protocol op. Laat je hierbij ondersteunen door FNV Bondgenoten of door een andere instantie die oog heeft voor de werknemersbelangen. In bijlage 1 staat een checklist waaraan een verzuimprotocol moet voldoen. > Als het bedrijf een contract met een verzuimbureau wil, stel kritische vragen waarom de werkgever dat wil. En wees heel kritisch op het contract. Accepteer in ieder geval niet dat het verzuimbureau de regie over het verzuim overneemt. > Zorg voor een jaarlijkse evaluatie van het functioneren van de arbodienst en (eventueel) van het verzuimbureau. Zorg dat je regelmatig overleg hebt, niet alleen met een casemanager maar zeker ook met de bedrijfsarts. > Evalueer regelmatig of de bedrijfsarts en/of casemanager volgens het protocol werken en of het protocol moet worden bijgesteld. Vraag actief aan medewerkers om hun ervaringen te laten weten en zorg ervoor dat er een vertrouwelijk punt is waar werknemers problemen kunnen melden. > Zorg voor een goede samenhang tussen arbeidsomstandighedenbeleid en verzuimbeleid. Slechte arbeidsomstandigheden veroorzaken veel verzuim. Ziekmakende verzuimbureau’s • 17 Aanbevelingen voor werkgevers > Kies voor een lange termijnstrategie om het verzuim terug te dringen, ga niet voor quick wins. > Schuif verantwoordelijkheid voor zieke werknemers niet af. Houd zelf contact met zieke werknemers. Doe dit in lijn met uw eigen mensbeeld. Zorg dat u in uw bedrijf binnen de menselijke maat kan blijven handelen. > Laat u niet verleiden om medische vragen aan uw werknemers te stellen. En al helemaal niet om medische adviezen te geven. > Blijf binnen de wettelijke kaders van de privacywetgeving. Leg dus geen medische dossiers van werknemers aan. > Zorg dat de acties voortvloeiend uit de Wet Verbetering Poortwachter worden gedaan. Dit binnen de gestelde termijnen en goed gedocumenteerd. Dit kan een loonsanctie schelen. > Zorg voor een goed toegankelijke, onafhankelijk bedrijfsarts. Maak op geen enkele manier gebruik van het uitgangspunt dat u de kosten van deze dienstverlening voor uw rekening neemt om de arboarts onder druk te zetten te handelen naar uw visie. > Wilt u een belangrijk deel van uw verzuimtaken uitbesteden, maak dan gebruik van een gecertificeerde arbodienst en niet van een verzuimbedrijf. Als u toch met een verzuimbedrijf in zee gaat, verwittig u dan van de manier van werken van het bedrijf en wees u ervan bewust dat u daar de volledige verantwoordelijkheid voor draagt. Aanbevelingen voor de overheid De overheid moet bijdragen aan het voorkomen van de uitwassen zoals in dit rapport weergegeven. Dit kan door, naast de structurele oplossingen, een verdere flexibilisering van de arbeidsmarkt te beperken en een halt toe te roepen aan de ziekmakende marktwerking in de verzuimbegeleiding. Wij vragen van de overheid snel te komen met oplossingen die in lijn zijn met het volgende - zoals ook verwoord in een brief aan staatssecretaris De Krom (bijlage 3): Op 20 april 2012 heeft FNV Bondgenoten een brief gestuurd aan staatssecretaris Paul de Krom van Sociale Zaken met de volgende aanbevelingen ter verbetering van de wetgeving: > Voor alle werknemers toegang tot een deskundige en onafhankelijke bedrijfsarts. > Een strenge controle op privacyregels, met bijbehorende sanctiemogelijkheden. De bescherming van de persoonlijke levenssfeer is een - door de overheid te waarborgen en te handhaven - grondrecht voor iedereen, dus ook voor werknemers. > Meer macht en middelen voor de Inspectie SZW om daadwerkelijk te controleren en sanctioneren, ook preventief. > Bewerkstelligen dat tot vernietiging wordt overgegaan van alle door VerzuimReductie B.V. en vergelijkbare bedrijven onrechtmatig verkregen medische gegevens in niet-medische dossiers. > Veelvuldig worden medische gegevens in niet-medische dossiers opgenomen en hebben werkgever of leidinggevende toegang tot medische gegevens. Ook zien we dat het Burger Service Nummer (BSN) is opgenomen in dossiers. Dit mag niet. > Geen extra drempels opwerpen bij het gebruik van de second opinion bij UWV door de financiële bijdrage te verhogen. > Adequate voorlichting en instructie voor bedrijven en werknemers over de organisatie van deskundige bijstand, Wvp en privacywetgeving. Het is zaak dat er op korte termijn een analyse komt van de werking van de Wet Verbetering Poortwachter en welke verbeteringen noodzakelijk zijn om de in dit rapport genoemde problemen op te lossen en door te voeren. 18 • Ziekmakende verzuimbureau’s Bijlage 1. Checklist verzuimreglement In de praktijk komt het voor dat de ondernemingsraad (or) instemt met een verzuimreglement die een respectvolle behandeling van werknemers onmogelijk maakt en dat diverse wetten met voeten worden getreden of in strijd zijn met de wet en afspraken die in een cao staan. De werknemer kan bijvoorbeeld flink onder druk worden gezet om zich zo snel als mogelijk beter te melden of het leven zuur worden gemaakt als hij ziek is door met hem heel onredelijke controlevoorschriften af te spreken. In het onderstaande verzuimreglement staan de do’s en dont’s van afspraken die een or kan maken in een verzuimreglement om ervoor te zorgen dat werknemers fatsoenlijk worden behandeld en begeleid en er geen regels in staan die in strijd zijn met de Wet Verbetering Poortwachter (Wvp), de privacywet­ geving en andere regelgeving. Wil de or een advies van een onafhankelijk deskundige voordat ze instemming verleent aan een verzuimreglement, dan kan de or het verzuimreglement laten checken door FNV Bondgenoten. Het verzuimreglement of verzuimprotocol Het verzuimreglement regelt een aantal basisafspraken voor het begeleiden van medewerkers die door ziekte niet in staat zijn het werk te verrichten. Hierin moet helder beschreven zijn wat er van de medewerker wordt verwacht als hij ziek is, wat de medewerker van anderen kan verwachten en welke sancties er zijn als de werknemer zich niet houdt aan de regels van het verzuimreglement. Het verzuimreglement moet begrijpelijk zijn voor werknemers. De afspraken en regels die hierin staan moeten duidelijk zijn en niet voor verwarring en onduidelijkheid zorgen. Zorg ervoor dat werknemers het reglement krijgen en een goede uitleg/toelichting krijgen bij het reglement als zij hier behoefte aan hebben. De rechten en plichten van werknemers moeten in verhouding met elkaar zijn. Het is niet alleen de werknemer die van alles moet en met sancties achter de broek moet worden gezeten of flink onder druk moet worden gezet. Ook de werkgever heeft een aantal (wettelijke) verplichtingen waaraan hij zich moet houden. 1 Toegang tot de bedrijfsarts In de Risico Inventarisatie & -Evaluatie wordt aandacht besteed aan de toegang van werknemers tot een deskundige werknemer of persoon, bedoeld in artikel 13 (de preventiemedewerker) en 14 (geregistreerd bedrijfsarts) van de Arbowet, of arbodienst. Het is verstandig om in het verzuimreglement op te nemen bij wie de werknemer terecht kan voor adviezen van deskundigen. Dat kan bijvoorbeeld op de volgende wijze: iedere werknemer, ook werknemers die niet ziek zijn, heeft zonder hiervoor toestemming te moeten vragen en zonder dat de werkgever het hoeft te weten, recht op een gesprek met een bedrijfsarts. Het bedrijf wordt hiervan niet op de hoogte gesteld door de bedrijfsarts. De bedrijfsarts houdt hiervoor een Arbeidsgeneeskundig spreekuur, waar de werknemers naar toe kunnen gaan als ze een bedrijfsarts willen spreken. Zoals in de ‘Regeling procesgang eerste en tweede ziektejaar’ van de Wvp is geregeld, krijgt de werk­nemer uiterlijk binnen 6 weken een gesprek met de bedrijfsarts als er sprake is van langdurige ziekte. De werknemer kan verzoeken om snel een afspraak te kunnen maken met de bedrijfsarts. De werknemer krijgt altijd het loon doorbetaald, totdat de bedrijfsarts heeft vastgesteld in een gesprek dat werknemer ziek is. Wat niet in een verzuimreglement mag staan: Het verzuimbedrijf of de leidinggevende laten bepalen of een werknemer naar een bedrijfsarts mag of wel/niet ziek is. Het is altijd ter beoordeling aan de bedrijfsarts of de ziekmelding wel of niet wordt geaccepteerd. 2 Ziekmelding en herstelmelding De werknemer meldt zich ziek bij de leidinggevende of diens vervanger tussen 8.00 en 10.00 uur. De leidinggevende geeft de ziek- en betermelding dagelijks door aan bijvoorbeeld personeelszaken, het verzuimbedrijf of de arbodienst. De werknemer meldt zich beter bij de leidinggevende zodra hij Ziekmakende verzuimbureau’s • 19 weer aan het werk gaat. De werkgever is verplicht iedere ziekmelding zo snel mogelijk, maar in ieder geval uiterlijk binnen één week door te geven aan de arbodienst. De werkgever vraagt bij de ziekmelding de volgende informatie - conform wet op de privacy aan de zieke werknemer: > telefoonnummer en verpleegadres; > vermoedelijke duur van het verzuim; > lopende afspraken en werkzaamheden; > wanneer de werknemer verwacht weer aan het werk te kunnen; > of hij/zij iets voor de werknemer kan doen; > na twee maanden dienstverband of de werknemer onder een van de vangnetbepalingen valt; > of de ziekte verband houdt met een arbeidsongeval, maar niet of het verzuim met het werk heeft te maken; > of de ziekte te maken heeft met een verkeersongeval, waarbij eventueel een aansprakelijke derde bij betrokken is; > in bepaalde situaties kan de werkgever bij ziekmelding direct informeren of er aanpassingen in het kader van de re-integratie kunnen worden aangeboden. De werkgever mag niet informeren naar de aard en de oorzaak van de ziekte. De werknemer mag hierover zwijgen als de werkgever hier naar vraagt. Dezelfde regels gelden als de begeleiding van het verzuim wordt uitbesteed aan een verzuimbedrijf en de werknemer aan een niet-geregistreerde arboarts moet doorgeven dat hij ziek is. De werknemer hoeft een niet-medicus zoals een casemanager, verzuimconsulent, personeelsfunctionaris, de lekencontroleur niet te vertellen wat hij heeft. De werknemer hoeft ook niets te zeggen over de aard en de oorzaak van het verzuim. Wat niet in een verzuimreglement mag staan is dat een leidinggevende/verzuimbedrijf (niet- medici) de volgende vragen mag stellen: > Wat heb je? > Wat maakt dat je niet kunt werken? > Wat doe je thuis (indruk van wat je wel en niet kan)? > Heb je privéproblemen en is dit de reden dat je ziek bent of een vraag over de achterliggende oorzaak (privé, medisch of werk)? Dit zijn allemaal vragen naar de aard en de oorzaak van de ziekte, die mogen niet gesteld worden en werknemers hoeven hier geen antwoord op te geven. 3 Controle en bereikbaarheid Een werkgever mag een aantal voorschriften op papier zetten om te kunnen controleren of de werknemer wel of niet ziek is. Zoals dat een werknemer zich tijdig moet melden bij de bedrijfsarts of tijdig een second opinion moet aanvragen als men het niet eens is met het oordeel van de bedrijfsarts. Deze voorschriften moeten op papier staan, redelijk zijn en niet onnodig belastend voor de werknemer. Het is wel redelijk dat het een voorschrift is dat men een bepaalde periode op bepaalde tijdstippen thuis moet zijn of doorgeven dat men niet thuis kan zijn omdat men naar de huisarts of specialist moet. Neem dan bijvoorbeeld de onderstaande tekst in het verzuimreglement op. “De zieke werknemer moet bereikbaar zijn voor contact met de werkgever en/of de arbodienst. Gedurende twee weken moet men thuis zijn tussen de volgende tijdstippen: 10.00 tot 12.00 uur. In die weken kan er onaangekondigd contact worden opgenomen door de werkgever. Als de werknemer langer dan twee weken ziek is, vervalt de plicht om tijdens de genoemde uren thuis te zijn. Deze plicht vervalt ook na het eerste spreekuurcontact met de arbodienst. Indien de werknemer gedurende deze twee weken niet op deze tijdstippen thuis kan zijn vanwege een bezoek aan de huisarts of de specialist, dan geeft hij/zij dit door aan de leidinggevende per mail of telefoon. Een huisbezoek wordt van tevoren aangekondigd. De zieke werknemer is verplicht om aan een oproep van een bedrijfsarts gehoor te geven, tenzij de werknemer tijdig en gemotiveerd laat weten verhinderd te zijn.” 20 • Ziekmakende verzuimbureau’s Wat niet in een verzuimreglement mag staan: Onnodig belastende voorschriften die niet kunnen en mogen, zijn: > De hele dag thuis en beschikbaar moeten zijn voor controle en altijd (telefonisch) bereikbaar moeten zijn. > Vooraf toestemming moeten vragen aan je leidinggevende om naar de huisarts of specialist e.d. te mogen gaan. > De werknemer verplichten zich dagelijks te melden bij de leidinggevende of het verzuimbureau. > Geen onaanvaardbare inbreuk mogen maken op de privacy (cameraobservaties). > De verplichting om elke dag de bedrijfsarts te bezoeken. > De verplichting om aan de werkgever te vertellen wat de werknemer heeft (aard van de ziekte) of de prognose voor herstel van je ziekte. 4 Straffen (sancties) en loondoorbetaling Werkgevers willen dat de regels die afgesproken zijn waaraan de werknemer zich moet houden vaak afdwingen door bijvoorbeeld straffen op te leggen. Dit kan echter niet zomaar. Het is mogelijk dat sancties in de wet zijn geregeld. Is het niet in een wet geregeld, dan moet het in een bedrijfsreglement of cao zijn geregeld dus schriftelijk vastgelegd. Het bedrijfsreglement moet ter instemming aan een or worden voorgelegd. Vervolgens moet het worden gedeponeerd bij de Griffie van de Rechtbank, anders zijn de sancties niet rechtsgeldig. Overtreding van de regels kan door de werkgever worden vastgesteld. Gaat het over de relatie met bijvoorbeeld de arbodienst of een verzuimbedrijf dan kan deze geen straffen opleggen. Het is zaak om goed met een arbodienst en/of verzuimbedrijf af te spreken wanneer aan de werkgever wordt doorgegeven wanneer er sprake is van een overtreding. De werkgever kan niet zomaar een sanctie opleggen. De sanctie moet redelijk zijn. Het niet naleven van een controlevoorschrift kan niet worden gestraft met bijvoorbeeld ontslag op staande voet of volledig stopzetten van het loon voor onbepaalde tijd. De werkgever dient eerst te waarschuwen voordat hij tot een sanctie overgaat. De werknemer moet wel de kans krijgen om zijn gedrag bij te stellen. Leg in een reglement duidelijk vast welke straf bij welke overtreding hoort. Kijk of de sancties die in een verzuim­ reglement zijn afgesproken niet in strijd zijn met de wet of de cao. Volgens het Burgerlijk Wetboek kan de werkgever de loondoorbetaling stopzetten in de volgende situaties: > De ziekte is veroorzaakt door opzet van de werknemer. > De werknemer informatie heeft verzwegen over gezondheid bij de sollicitatie, waarvan hij/zij wist dat hij/zij eigenlijk ongeschikt was voor de functie. > De werknemer zijn genezing vertraagt of belemmert. > De werknemer niet meewerkt aan de re-integratie zoals passend werk verrichten, niet meewerkt aan re-integratiemaatregelen en aan het opstellen, bijstellen en evalueren van een plan van aanpak. > De werknemers onterecht ziek is. Tot het stopzetten van het loon kan alleen worden overgegaan als de werknemer is gewaarschuwd en de kans heeft gekregen deze sanctie te voorkomen. Voorbeeldtekst > Van de werknemer die zonder geldige reden één van de in dit protocol vermelde gedragsregels niet nakomt, doet de bedrijfsarts melding aan de werkgever. > Indien de overtredingen in aard en aantal zo ernstig zijn dat verdere begeleiding niet meer mogelijk is, deelt de bedrijfsarts dit mede aan de werkgever en staakt de begeleiding. > Bij de eerste overtreding gedurende een periode van 12 maanden is de werkgever bevoegd om te waarschuwen. > Bij elke volgende overtreding van deze gedragsregels in een periode van 12 maanden is de werkgever bevoegd: - bij de tweede overtreding een half dagloon in te houden; - bij de derde overtreding een heel dagloon in te houden. Ziekmakende verzuimbureau’s • 21 > Indien de werknemer in het kader van hetzelfde ziektegeval meer dan twee keer zonder geldige reden weigert gehoor te geven aan een oproep van de arbodienst of indien hij weigert mee te werken aan zijn/haar herstel dan kan de werkgever de loondoorbetaling stoppen, totdat de werknemer zich weer aan de regels houdt. > Alvorens de werkgever over wil gaan tot het stopzetten van het loon of een andere sanctie oplegt, meldt hij schriftelijk en gemotiveerd aan de werknemer dat hij van plan is de loondoorbetaling stop te zetten. De werknemer krijg ten minste drie dagen de gelegenheid om mondeling of schriftelijk te reageren op dit voorstel. Na de reactie van de werknemer en/of het verstrijken van de termijn, deelt de werkgever zijn besluit aan de werknemer mee. Wat niet in een verzuimreglement mag staan: > Bij een niet-tijdige melding is de werkgever bevoegd hetzij de eerste dag van de arbeidsongeschiktheid aan te merken als een door de medewerker opgenomen verlofdag, hetzij over die dag de doorbetaling van het salaris achterwege te laten. Indien de medewerker zich meer dan een dag te laat meldt, kan de werkgever in aanvulling op de eerder genoemde sanctie het salaris beperken tot 70% van het loon tot de dag en tijdstip van correcte melding. > De loonbetalingsverplichting kan (gedeeltelijk) komen te vervallen als de medewerker zich niet houdt aan de regels van het verzuim of als hij niet actief mee werkt aan de re-integratie. 5 Verschil van mening (second opinion/deskundigenoordeel) Het kan zijn dat werkgever en werknemer van mening verschillen over: > of de werknemer terecht ziek is; > het werk passend is; > voldoende re-integratie-inspanningen worden gedaan. Is hier een meningsverschil over dan kan de werknemer of de werkgever een second opinion aanvragen bij het UWV. Dit advies en oordeel is niet bindend. Blijft het meningsverschil bestaan, dan kan men altijd nog naar de rechter stappen. Om te voorkomen dat bij een meningsverschil mensen zonder inkomen komen te zitten - omdat de werkgever het loon mag stopzetten - is het verstandig om in een cao te regelen dat het loon wordt doorbetaald totdat het UWV een advies heeft gegeven. Regel duidelijk op welke overtreding welke straf staat, zodat het voor werknemers duidelijk is wat ze kunnen verwachten. Het gaat er niet om werknemers bang te maken of financieel flink onder druk te zetten. Voorbeeldtekst > De werknemer en de werkgever kunnen bij het UWV een second opinion aanvragen, indien er een meningsverschil is ontstaan of het werk passend is of als er onvoldoende aan de re-integratie wordt gedaan. De kosten hiervoor komen voor rekening van de werkgever. Compromis: Indien de werkgever een second opinion aanvraagt komen de kosten voor rekening van de werkgever. Indien de werknemer een second opinion aanvraagt, komen de kosten voor rekening van de werknemer tenzij achteraf komt vast te staan dat de werknemer door het UWV in het gelijk wordt gesteld. > Indien tussen de werknemer en de bedrijfsarts een verschil van mening ontstaat of de werknemer al dan niet terecht ziek is, dan kan de werknemer een second opinion aanvragen bij het UWV. De kosten komen voor rekening van de werkgever. > Zolang het UWV nog geen advies heeft gegeven, blijft de werkgever het loon doorbetalen tot ten minste de datum waarop het UWV het oordeel heeft gegeven of de werknemer terecht ziek was. > Indien de werkgever zich niet kan verenigen met het arbeidsongeschiktheidsoordeel van de bedrijfsarts is hij gerechtigd bij het UWV een second opinion aan te vragen. Indien hij van deze mogelijkheid gebruikmaakt, blijft hij onverminderd gehouden tot loondoorbetaling tot ten minste de datum waarop het oordeel van de bedrijfsvereniging aan de werknemer wordt medegedeeld. > Als de second opinion door de bedrijfsvereniging is afgegeven wordt deze (voorlopig) ten uitvoer gelegd, behoudens ieders recht om hiertegen in beroep te gaan bij de kantonrechter. > De werknemer en de bedrijfsarts zijn verplicht hun medewerking te verlenen aan het onderzoek van het UWV in het kader van de second opinion. 22 • Ziekmakende verzuimbureau’s 6 Privacyregels Op grond van de Wet Bescherming Persoonsgegevens moeten de werkgever, de arbodienst en het verzuimbedrijf zich aan een aantal spelregels houden als het gaat over bijvoorbeeld: > wat wel en niet mag worden geregistreerd; > wie welke informatie mag inzien; > hoe lang gegevens bewaard mogen blijven; > wat de bedrijfsarts wel of niet hoeft te vertellen aan de werkgever; > de beveiliging van gegevens; > de voorwaarden waaronder de bedrijfsarts informatie mag opvragen bij andere medische specialisten. De ondernemingsraad moet met betrekking tot de (inrichting van de) verzuimregistratie instemmen. Regel in een verzuimreglement niet de inrichting van de registratie, maar doe dit in een apart reglement. Regel in het verzuimreglement alleen die regels die van belang zijn voor de werknemers in relatie met de ziekmelding, de re-integratie en het contact met de bedrijfsarts en de leidinggevenden. Voorbeeldteksten > Bij de ziekmelding hoeft de werknemer geen gegevens over de aard van de ziekte en de oorzaak aan de werkgever /niet-medici te verstrekken. De leidinggevende moet als hij ongevraagd vertrouwelijk informatie krijgt van de werknemer hier integer en zorgvuldig mee omgaan. > In het personeelsdossier van de werkgever en het verzuimbedrijf worden geen medische gegevens van de werknemer geregistreerd, zoals de aard van de ziekte en de medicatie die iemand gebruikt tenzij dit van belang is voor de vervulling van de functie of van belang is voor het gezondheidsbelang van de werknemer. Bijvoorbeeld het feit dat een medicijn de rijvaardigheid kan beïnvloeden als men werkzaam is als chauffeur. > De werknemer heeft recht op inzage in het personeelsdossier en het medische dossier. > De bedrijfsarts heeft een medisch beroepsgeheim. Op grond van het medisch beroepsgeheim van de bedrijfsarts mag deze geen informatie over aard en oorzaak van het verzuim aan de werkgever meedelen. De bedrijfsarts beperkt zich alleen tot het doorgeven van informatie die noodzakelijk is voor de werkgever in het kader van het beoordelen van de loondoorbetalingsverplichting, de verzuimbegeleiding of re-integratie. > Tussen de bedrijfsarts en de deelnemers van het Sociaal Medisch Team mogen alleen met uitdrukkelijke toestemming van de werknemer medische gegevens worden uitgewisseld. > De arbodienst/bedrijfsarts vermeldt op de rekening naar de werkgever geen persoonsgegevens van de zieke werknemer. > In het kader van zijn doorverwijsbevoegdheid verstrekt de bedrijfsarts aan de huisarts of specialist alleen met toestemming van de werknemer informatie over de begeleiding, behandeling en mogelijk oplossingen tot terugleiding naar het arbeidsproces voor de zieke werknemer. > De arbodienst heeft een privacyreglement waarin wordt geregeld: - het doel van de registratie; - de soorten gegevens die in de registratie worden opgenomen en de wijze waarop deze worden verkregen; - de personen aan wie de gegevens uit deze registratie worden verstrekt; - de wijze waarop de geregistreerden en hun wettelijke vertegenwoordigers gebruik kunnen maken van het inzage- en correctierecht. 7 Re-integratie en de kosten De werknemer heeft volgens de wet een aantal re-integratieverplichtingen. De werknemer moet: > alle redelijke voorschriften en maatregelen die zijn re-integratie tot doel hebben opvolgen; > meewerken aan het opstellen, evalueren en bijstellen van het plan van aanpak; > passend werk gaan doen. De werkgever is verplicht om te zorgen voor de re-integratie en hij moet: > onderzoek doen naar de mogelijkheden van de werknemer; > actief passend werk aanbieden; > de werknemer straffen en waarschuwen als deze niet meewerkt of passend werk niet accepteert; > duidelijkheid geven als een werknemers zelf re-integratievoorstellen doet. Ziekmakende verzuimbureau’s • 23 Bij het zoeken naar passend werk moet de werkgever de volgende volgorde aanhouden: > eerst kijken of het eigen werk met wat aanpassingen kan worden gedaan; > kijken of er ander passend werk binnen het bedrijf kan worden gedaan; > is er geen passend werk in het bedrijf, dan passend werk zoeken buiten het bedrijf. Uitgangspunt in de wet is, is dat de kosten van de re-integratie voor rekening komen van de werkgever. Voorbeeldtekst > De werkgever zal actief naar passend werk voor de werknemer zoeken. Eerst zal worden gekeken of de werknemer het eigen werk met de nodige aanpassingen kan blijven doen. Is dit niet mogelijk, dan wordt binnen het bedrijf naar ander passend werk gezocht. > De kosten van de re-integratie zoals reiskosten bezoek aan de bedrijfsarts of om-, her- en bijscholing e.d. komen voor rekening van de werkgever. > De arboarts/bedrijfsarts adviseert de werkgever wat aangepast werk is. Wat niet in een verzuimreglement mag staan De reiskosten in het kader van de re-integratie voor een bezoek aan de bedrijfsarts, verzuimbedrijf et cetera komen voor rekening van de werknemer. 8 Re-integratie In de ‘Regeling procesgang eerste en tweede ziektejaar’ van de Wvp is precies geregeld wanneer de werkgever wat moet doen als de ziekte langer gaat duren. Om duidelijkheid te geven aan de werknemer wat hij kan verwachten, is het aan te bevelen deze regeling in het verzuimreglement op te nemen. Hiermee wordt ook voorkomen dat werknemers niet tijdig worden doorgestuurd of ziekgemeld bij een bedrijfsarts door een verzuimbedrijf. Voorbeeldtekst > Op de eerste dag wordt de ziekmelding van een werknemer doorgegeven aan de arbodienst. > Bij dreigend langdurig verzuim van de arbeidsongeschikte werknemer wordt door de werkgever een dossier bijgehouden van het verloop van de arbeidsongeschiktheid en re-integratie van de werknemer. > Binnen zes weken na de eerste arbeidsongeschiktheidsdag vraagt de werkgever een advies aan de arbodienst. De bedrijfsarts stelt een probleemanalyse op en geeft een prognose af; beperkingen en mogelijkheden worden beschreven en tevens wordt een advies gegeven hoe de re-integratie kan worden bevorderd. > Binnen acht weken wordt een plan van aanpak opgesteld door de werknemer en de werkgever. Hierin komen alle afspraken tussen medewerker en leidinggevende. Denk hierbij aan herstelbevorderende acties door medewerker, maar ook de afspraken die met de bedrijfsarts zijn gemaakt. Daarnaast mogelijke aanpassingen van de werkomstandigheden, een opbouwschema, de datum van de volgende evaluatie et cetera. Het plan van aanpak wordt ondertekend door de medewerker en de leidinggevende. > In principe vindt er elke zes weken een evaluatie van het plan van aanpak plaats waarbij waarin het plan indien nodig wordt bijgesteld. > Binnen 42 weken wordt de arbeidsongeschiktheid gemeld bij het UWV of in het geval van een eigen risicodrager bij de verzekeraar waarbij het bedrijf is verzekerd. > Na 52 weken vindt de eerste jaarevaluatie plaats. Hierbij worden de stappen geëvalueerd die in het eerste ziektejaar zijn gezet om de re-integratie te bevorderen. Werknemer en leidinggevende stellen samen vast of het verstandig is het plan van aanpak bij te stellen. > Uiterlijk twee weken voor de werknemer een WIA-uitkering aanvraagt, moeten de leidinggevende en de werknemer een eindevaluatie invullen. Aan de hand van deze eindevaluatie bekijkt het UWV hoe er aan de re-integratie is gewerkt en wat de stand van zaken op dat moment is. 24 • Ziekmakende verzuimbureau’s Bijlage 2. Ziekte en privacy Het kan zijn dat in een verzuimreglement niet duidelijk is geregeld of niet goed is afgesproken wat de privacyregels zijn waaraan iedereen zich moet houden. Zo kan er in een verzuimreglement staan dat je moet zeggen tegen je leidinggevende wat je hebt als je je ziekt meldt, terwijl dit volgens de privacywetgeving helemaal niet mag. De vraag is dan wat je kan doen en welke privacyrechten je hebt. Hieronder staat een aantal veel voorkomende vragen van werknemers over hun recht op privacy als ze ziek zijn of zich ziek melden. 1 Als ik mij ziek meld moet ik aan mijn leidinggevende/baas vertellen wat voor ziekte ik heb? Nee, je bent niet verplicht om je werkgever te vertellen wat voor een ziekte je hebt en welke medicijnen je gebruikt. Deze vragen horen thuis bij de bedrijfsarts of arbodienst. Het is niet de werkgever die vaststelt of je ziek bent, maar de bedrijfsarts of de arts van de arbodienst. Je hebt recht op bescherming van je privacy (Artikel 10 van de Grondwet en de Wet Bescherming Persoonsgegevens). Je werkgever mag niet vragen wat je hebt en je hoeft hier geen antwoord op te geven. Als je werkgever toch blijft vragen “Wat heb je?” of “Waarom ben je ziek?” dan kun je je onder druk gezet voelen om toch de vraag te beantwoorden. Wil je geen antwoord geven, zeg dan vriendelijk en beleefd dat je hier niets over wilt zeggen maar dat je dit met de bedrijfsarts wilt bespreken. Bedank de leidinggevende voor zijn belangstelling. Kijk in je verzuimreglement van je bedrijf of hier duidelijk in staat wat hij wel mag vragen. Staat hier duidelijk in dat je niets hoeft te zeggen, verwijs dan naar de afspraken die in het verzuimreglement zijn gemaakt. Laat je niet intimideren door een werkgever die zegt dat je moet zeggen wat er met je aan de hand is, omdat hij dreigt met stopzetten van de loondoorbetaling als je dit niet doet. Zeg dat je wel wilt vertellen wat je hebt maar dit alleen met een bedrijfsarts wilt bespreken. Actie ondernemen Komt het in je bedrijf toch voor dat leidinggevenden blijven vragen wat voor een ziekte je hebt en doen zij dit bij iedereen, dan kun je samen actie ondernemen om hier verandering in te brengen, zoals: > Vraag of meer mensen hier last van hebben en maak het gedrag bespreekbaar met je baas/leidinggevende in een werkoverleg. > Is er een or of een personeelsvereniging in je bedrijf aanwezig, neem dan contact met ze op en laat hen klachten verzamelen, zodat dit kan worden besproken met de bedrijfsleiding. 2 > > > > > > > Wat mag mijn leidinggevende/baas wel vragen als ik mij ziek meld? Je telefoonnummer en eventueel (verpleeg)adres. Hoe lang je verwacht ziek te zijn. Lopende afspraken en werkzaamheden. Of je onder een van de vangnetbepalingen van de Ziektewet valt. Of je ziekte verband houdt met een arbeidsongeval. Of er sprake is van een verkeersongeval. Of er een andere reden is waarom je ziek meldt bijvoorbeeld omdat je kind ziek is of de waterleiding is gesprongen. In dat geval kan je recht hebben of calamiteitenverlof of zorgverlof. > Welk werk je nog zou kunnen doen met je huidige beperkingen. > Wat de werkgever zou kunnen doen zodat jij het werk kan hervatten. Je bent niet verplicht om aard en ernst van je ziekte aan de werkgever te melden. De bedrijfsarts mag zonder jouw nadrukkelijke toestemming geen medische en andere persoonlijke informatie verstrekken aan je werkgever, andere artsen en derden tenzij de wet hem daartoe uitdrukkelijk verplicht. Ziekmakende verzuimbureau’s • 25 3 Mijn bedrijf heeft een verzuimbedrijf/re-integratiebedrijf ingeschakeld waarbij ik mij ziek moet melden. Wat moet en/of kan ik vertellen? Het uitgangspunt is dat de bedrijfsarts of een arts van de arbodienst bepaalt of je terecht ziek bent of niet. Check altijd eerst met wie je van doen hebt. Vraag naar de naam en de functie en of degene die je spreekt een BIG-geregistreerde bedrijfsarts is of niet. Je kunt in het openbare BIG-register checken of je daadwerkelijk te maken hebt met een BIG-geregistreerde bedrijfsarts. Blijkt dat je niet te maken hebt met een BIG-geregistreerde bedrijfsarts, maar met een casemanager, bedrijfsverpleegkundige, lekencontroleur of doktersassistent dan mogen zij je ook niet alles vragen en hebben zij ook een geheimhoudingsplicht. Is degene waarmee je contact hebt geen bedrijfsarts, dan hoef je niet te vertellen wat voor een ziekte je hebt. Voor niet-artsen gelden regels op grond van de Wet Bescherming Persoonsgegevens. De bedrijfsarts heeft een medisch beroepsgeheim. Op basis van de Wet Bescherming Persoonsgegevens hebben zowel de werkgever als diens casemanagers of andere functionarissen die in opdracht van de werkgever werken en geen bedrijfsarts zijn zich in de praktijk te houden aan het volgende. > Werkgevers en casemanagers werkend in opdracht van de werkgever mogen geen medische informatie opslaan of verwerken. > De werkgever en casemanagers mogen wel: - vragen stellen over beperkingen en mogelijkheden; - vragen naar de te verwachten duur van het herstel; - vragen of er zaken moeten worden geregeld in verband met de werkzaamheden. > En niet vragen naar: - medische zaken zoals klachten, doktersbezoek; - behandelingen; - privé-oorzaken en/of -situaties. 4 Mag een bedrijfsarts of een arts bij een arbodienst medische gegevens aan mijn werkgever doorgeven? Nee, de bedrijfsarts mag op basis van zijn beroepsgeheim geen medische informatie aan je werkgever doorgeven. Ook is de toegang tot het bedrijfsgeneeskundig dossier alleen toegankelijk voor de begeleidende bedrijfsarts. Alleen de bedrijfsarts mag gegevens verwerken. Andere collega’s binnen of buiten de arbodienst hebben geen recht op de toegang of op het verwerken van gegevens in dit dossier. Casemanagers die in opdracht werken van een bedrijfsarts, hebben (beperkt) toegang tot een bedrijfsgeneeskundig dossier van een werknemer. Ja, als jij nadrukkelijk toestemming aan de bedrijfsarts hebt gegeven om medische informatie door te geven, mag de bedrijfsarts aan je werkgever deze informatie geven. In een Sociaal Medisch Team mag de bedrijfsarts alleen met jouw uitdrukkelijke toestemming gegevens over je gezondheid aan de werkgever doorgeven. 5 Welke informatie mag de bedrijfsarts of een arboarts wel doorgeven aan mijn werkgever? De bedrijfsarts mag alleen de noodzakelijke gegevens van jou doorgeven die de werkgever nodig heeft om je te kunnen laten re-integreren, je te kunnen begeleiden en te bepalen of hij het loon aan je moet doorbetalen. Van tevoren hoort de bedrijfsarts met je te bespreken welke gegevens hij aan je werkgever doorgeeft. De bedrijfsarts stelt een probleemanalyse en een advies voor een plan van aanpak op als je langdurig ziek dreigt te worden. Hier ontvang je een afschrift van. De werkgever krijgt hier ook een afschrift van. Hierop staan niet de medische gegevens. Als er sprake is van een beroepsziekte of een bedrijfsongeval mag de bedrijfsarts wel informatie doorgeven over de oorzaak van het verzuim als die informatie nodig is om te bepalen of er maatregelen moeten worden getroffen om herhaling te voorkomen of om te kunnen voldoen aan een wettelijke verplichting bijvoorbeeld melding aan de Inspectie SZW. 26 • Ziekmakende verzuimbureau’s 6 Wat kan ik doen als de bedrijfsarts of een arts bij een arbodienst toch medische gegevens doorgeeft aan mijn werkgever, zonder dat ik hiervoor toestemming heb gegeven? Klachtenprocedure Bij je bedrijfsarts kun je aangeven dat je hierover een klacht hebt en een klacht gaat indienen. Is de bedrijfsarts in dienst bij een arbodienst die is aangesloten bij Boa Borea, dan kun je via een uniform klachtenreglement een klacht indienen. De arbodiensten die bij Boa Borea zijn aangesloten, zijn verplicht tot het hebben van een klachtenregeling. Deze klachtenregeling kun je van de arbodienst krijgen als je hiernaar vraagt. Tuchtcollege Is de bedrijfsarts niet in dienst van een arbodienst aangesloten bij Boa Borea en is er ook geen klachten­ reglement, dan kun je een klacht indienen bij het Regionaal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg. Hier kun je terecht met klachten over medisch inhoudelijk handelen, de wijze waarop je wordt behandeld en de wijze waarop de bedrijfsarts met je gegevens omgaat. Je moet een klacht indienen bij het binnen het ambtsgebied van de bedrijfsarts gevestigd Regionaal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg. Meer informatie hierover vind je op www.tuchtcollege-gezondheidszorg.nl. College Bescherming Persoonsgegevens Heb je de indruk dat een arbodienst of arboarts er een gewoonte van maakt bij alle werknemers medische persoonsgegevens te verstrekken zonder hiervoor toestemming te vragen aan werknemers, dan kun je een klacht indienen bij het College Bescherming Persoonsgegevens. Het College kan op verzoek van belanghebbenden een onderzoek instellen. Dit is een tijdrovende procedure en de kans is klein dat het College dit oppakt vanwege onderbezetting. Melden bij de or Het kan zijn dat de arboarts het niet zo nauw neemt met het medisch beroepsgeheim omdat hij onder druk wordt gezet door de leidinggevende om wel informatie door te geven over de ziekte. Bijvoorbeeld omdat anders het contract wordt opgezegd. Geef in zo’n geval deze klachten door aan de or. De or kan deze klachten verzamelen en bespreken met de bedrijfsleiding en maatregelen nemen. 7 Welke informatie mag een bedrijfsarts aan een re-integratiebedrijf doorgeven? Werkgevers schakelen vaak naast een arbodienst die bepaalt of iemand wel /niet ziek is, een verzuimbedrijf of re-integratiebedrijf in om je bijvoorbeeld te begeleiden naar ander werk als terugkeer in je eigen functie niet mogelijk is. Bedrijfsartsen en arbodiensten mogen ingevolge de WIA en de Wet SUWU aan het re-integratiebedrijf alleen voor de re-integratie noodzakelijk gegevens vestrekken. De bedrijfsarts mag de volgende informatie doorgeven aan het re-integratiebedrijf: > Persoonlijke gegevens (NAW-gegevens). > Bepaalde arbeidsongeschiktheidsgegevens, zoals datum aanvang verzuim, verwachte hersteldatum zonder en met interventie, mate van arbeidsongeschiktheid. > Visie van de bedrijfsarts of de te re-integreren werknemer met betrekking tot functionele beperkingen ten aanzien van de te verrichten arbeid, potentiële mogelijkheden werkhervatting, wens van de werknemer, planningstraject van de re-integratie. De bedrijfsarts moet je informeren dat deze informatie wordt doorgegeven en wat hier het doel van is. In hele specifieke situaties kan het noodzakelijk zijn dat er ook medische gegevens worden verstrekt bijvoorbeeld wat de diagnose is en het klachtenpatroon. De bedrijfsarts mag dit alleen met jouw toestemming doorgeven. Soms kan het nodig zijn om dit door te geven omdat het anders lastig is om te kunnen bepalen welk ander werk wel voor je geschikt is. Je mag altijd weigeren en je hoeft hier niet aan mee te werken. Het kan soms gevolgen hebben voor bijvoorbeeld een verzekering of je wel voldoende meewerkt aan je herstel. 8 Hoe kom ik erachter wat er over mij geregistreerd staat bij de bedrijfsarts/arboarts? Je hebt als werknemer recht op inzage van je volledige medische dossier. Dit is geregeld in Artikel 7:456 van het Burgerlijk Wetboek en Wet Geneeskundige Behandelingsovereenkomst. Als je aangeeft inzage te willen in jouw dossier, is het niet te voorkomen dat er stukken worden uitgehaald waarvan men vindt dat je die beter niet kunt lezen, zoals persoonlijke aantekeningen van de arboarts. Ziekmakende verzuimbureau’s • 27 Bijlage 3. Brief aan Staatssecretaris De Krom van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Postadres Postbus 9208, 3506 GE Utrecht Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid De Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid De heer P. de Krom Postbus 90801 2509 LV DEN HAAG Datum Doorkiesnummer 20 april 2012 030-27 38276 Ons kenmerk 176/HvdK/PvdB/ah/7.13 Onderwerp misstanden bij verzuimbegeleiding Geachte heer De Krom, U heeft kennisgenomen van de Zembla-uitzending over ‘de Verzuimpolitie’. FNV Bondgenoten geeft hierbij zijn visie op de problematiek die in deze uitzending zo schrijnend naar voren komt en wat er moet gebeuren om dit soort wantoestanden in de toekomst te voorkomen. In een tijdperk waarin het streven naar duurzaam kunnen meedoen voor werknemers de boventoon voert, past een werkomgeving waar men op respectvolle wijze met elkaar omgaat, waar men op veilige en gezonde wijze het werk kan uitvoeren, waar vertrouwen bestaat. Waar niet slechts op kosten gestuurd wordt, maar waar ‘zeker werk’ en de werkplek een ‘sociale eenheid’ is. De praktijk is weerbarstig. Situaties waarin de privacy van zieke werknemers wordt geschonden, werknemers onder druk worden gezet en andere regels voortvloeiende uit de Wet Verbetering Poortwachter (WVP) worden geschonden, zijn helaas niet nieuw voor FNV Bondgenoten. Al jaren krijgen wij meldingen van onze leden over forse schendingen van regels. De belangrijkste zaken die misgaan en die wij in onze dagelijkse praktijk tegenkomen zijn: > Privacyregels worden geschonden doordat medische gegevens inzichtelijk zijn voor anderen dan de bedrijfsarts; > Dossiers die gegevens bevatten die niet mogen worden geregistreerd, zijn schering en inslag. Veelvuldig worden medische gegevens in niet-medische dossiers opgenomen en hebben werkgever of leidinggevende toegang tot medische gegevens. Ook zien we dat het Burger Service Nummer (BSN) is opgenomen in dossiers. Dit mag niet; > Werkgevers en verzuimbedrijven gaan op de stoel van de bedrijfsarts zitten; > Bedrijven besteden het casemanagement uit aan verzuimbedrijven en denken daarmee ten onrechte de verantwoordelijkheid voor het verzuimbeleid af te kunnen schuiven; > Commerciële verzuimbedrijven, die inzetten op repressie van de zieke werknemer, die sturen op beter melden in plaats van op duurzaam herstel van de werknemer kunnen ongehinderd hun gang gaan; > Termijnen vastgelegd in de Wet Verbetering Poortwachter, bedoeld om vlot herstel en reintegratie te bevorderen, worden stelselmatig overtreden; > Kwetsbare werknemers, vooral die met flexcontracten, worden onder grote druk gezet om snel weer aan het werk te gaan; en > Zieke werknemers wordt de toegang tot de bedrijfsarts bemoeilijkt of ontzegd. 28 • Ziekmakende verzuimbureau’s Naast deze punten krijgen wij nog tal van andere meldingen rond fouten in procedures en - nog veel erger - het ontbreken van de menselijke maat in de omgang met zieke werknemers. Het zal geen verbazing wekken dat de meeste van deze voorbeelden te vinden zijn in de sectoren die wij al kennen omdat daar andere grote problemen van deze tijd ook het scherpst naar voren komen. Problemen zoals onderbetaling, slechte arbeidsomstandigheden, onderdrukking, ongebreidelde flexcontracten, enzovoort. Sectoren zoals beveiliging, detailhandel, schoonmaak en de uitzendsector. De oorzaken van deze problemen liggen volgens ons op verschillende vlakken: > Belangrijke oorzaken van verzuim zijn slechte arbeidsomstandigheden, te krappe bezetting en repressieve bedrijfscultuur; > Het grote aantal flexcontracten met name in de bovengenoemde sectoren. Waarbij teveel aandacht uitgaat naar een snelle, repressieve korte termijn aanpak bij ziekte. Dit in plaats van een meer structurele, duurzame re-integratie; > De wet regelt dat werkgevers deskundige bijstand moeten verlenen bij ziekteverzuim. Daarnaast bestaat echter voor werkgevers de mogelijkheid om zich te laten ondersteunen door derde partijen die zich vrij op de markt kunnen begeven. In praktijk blijkt dat deze partijen in veel gevallen volstrekt niet zijn toegerust op het weer in staat stellen van (zieke) werknemers om het werk te kunnen hervatten; > Mogelijkheden voor de zieke werknemer zich te laten ondersteunen of vertegenwoordigen zijn er niet. Terwijl een zieke werknemer zich juist in een zeer kwetsbare positie bevindt. (Behalve de ondersteuning die leden van hun vakbond kunnen verwachten natuurlijk); > Onvoldoende toegang voor de zieke werknemer tot deskundige bijstand. > Onvoldoende handhaving en toezicht op de manier waarop de deskundige bijstand voor werknemers wordt geregeld; > Een te verwaarlozen rol voor de overheid in de eerste twee ziektejaren. Alleen als iemand na twee jaar nog arbeidsongeschikt is vindt er een toetsing plaats. Voor tussentijds ingrijpen moet de werknemer zelf een procedure aanspannen; > Gebrekkig toezicht op de privacyregels; > Afnemende (financiële) middelen om gedegen te controleren op de naleving van wetgeving. Het is dus zaak dat er op korte termijn een analyse komt van de werking van de Wet Verbetering Poortwachter en welke verbeteringen noodzakelijk zijn om de hiervoor genoemde problemen op te lossen en deze verbeteringen door te voeren. De overheid moet bijdragen aan het voorkomen van deze uitwassen. Door naast de structurele oplossingen een verdere flexibilisering van de arbeidsmarkt te beperken en een halt toe roepen aan de ziek­ makende marktwerking in de verzuimbegeleiding. Wij vragen u snel met oplossingen te komen in lijn met het volgende: > Voor alle werknemers toegang tot een deskundige en onafhankelijke bedrijfsarts; > Een strenge controle op privacyregels, met bijbehorende sanctiemogelijkheden. De bescherming van de persoonlijke levenssfeer is een – door de overheid te waarborgen en te handhaven - grondrecht voor iedereen, dus ook voor werknemers; > Meer macht en middelen voor de Inspectie SZW om daadwerkelijk te controleren en sanctioneren, ook preventief; > Bewerkstelligen dat tot vernietiging wordt overgegaan van alle door VerzuimReductie B.V. en vergelijkbare bedrijven onrechtmatig verkregen medische gegevens in niet-medische dossiers; > Het gebruik van het BSN in medische dossiers is verboden. De overheid dient er daadwerkelijk op toe te zien dat dit in de praktijk niet plaatsvindt. > Geen extra drempels opwerpen bij het gebruik van de second opinion bij UWV door de financiële bijdrage te verhogen. Dit is namelijk een van de weinig overgebleven begaanbare wegen voor een werknemer om zijn recht te halen; en > Adequate voorlichting en instructie voor bedrijven en werknemers over de organisatie van deskundige bijstand, WVP en privacywetgeving. Ziekmakende verzuimbureau’s • 29 Wij hebben inmiddels een meldpunt geopend voor verhalen over VerzuimReductie. Zodra wij de resultaten van dit meldpunt verwerkt hebben, zullen wij u deze doen toekomen. Wij behouden ons het recht voor om aan de hand van de klachten met aanvullende voorstellen te komen. Hoogachtend, Henk van der Kolk Voorzitter FNV Bondgenoten 30 • Ziekmakende verzuimbureau’s Bijlage 4. De tabellen Bij welk bedrijf werk je? Aantal % Trekpleister 19 1 Kruidvat 128 9 Leen Bakker 15 1 Action 144 10 V&D 145 10 Praxis 84 5 Hornbach 35 2 Beter Bed 23 1 DHL 13 0 TSN 342 24 Anders 481 33 Tabel 3: Bedrijf waar men werkt (n=1429). Leeftijd t/m 35 jaar 36-45 jaar 46-55 jaar ouder dan 55 jaar Aantal % 341 275 325 188 30 24 29 17 Aantal % 694 155 233 62 61 14 20 5 Tabel 4: Leeftijdsindeling (n=1129). Hoe lang heb je de afgelopen periode verzuimd van je werk? minder dan 6 weken 6 tot 12 weken 13 weken tot half jaar meer dan twee jaar Tabel 5: Lang/kort verzuimd (n=1144). Ben je alweer (gedeeltelijk) aan het werk? Aantal % Ja, ik ben weer volledig aan het werk. Ja, ik ben gedeeltelijk aan het werk. Nee, ik ben nog niet aan het werk. 61 14 20 790 135 220 Tabel 6: Nu weer aan het werk (n=1145)? Ziekmakende verzuimbureau’s • 31 Hoe is je ervaring met VerzuimReductie? Aantal % 120 1115 194 8 78 13 Positief Negatief Neutraal / weet niet Tabel 7: Waardering van de ervaringen met VerzuimReductie (n=1429). Bij welk bedrijf werk je? Anders, namelijk: Trekpleister Kruidvat Leen Bakker Action V&D Praxis Hornbach Beter Bed DHL TSN (Thuiszorg Service Nederland) Hoe is je ervaring met VerzuimReductie? Positief Negatief Neutraal / weet niet Aantal % Aantal % Aantal % 20 5 11 5 12 13 5 6 3 3 37 4 26 9 33 8 9 6 17 13 23 11 395 10 103 6 120 114 72 25 16 10 244 82 55 81 40 83 79 86 71 70 77 71 66 4 14 4 12 18 7 4 4 0 61 14 21 11 27 8 12 8 11 17 0 18 Tabel 8: Waardering van VerzuimReductie, uitgesplitst naar bedrijf (n=1429). Hoe lang heb je de afgelopen periode verzuimd van je werk? minder dan 6 weken 6 tot 12 weken 13 weken tot half jaar meer dan twee jaar Hoe is je ervaring met VerzuimReductie? Positief Negatief Neutraal / weet niet Aantal % Aantal % Aantal % 51 18 29 4 7 12 12 7 597 125 174 52 86 81 75 84 46 12 30 6 6 8 13 10 Tabel 9: Waardering van VerzuimReductie, uitgesplitst naar lang/kort verzuim (n=1144). Hoe is je ervaring met VerzuimReductie? Positief Negatief Neutraal / weet niet Leeftijd Aantal % Aantal % Aantal % t/m 35 jaar 31 9 282 83 28 8 36-45 jaar 27 9,8 223 81 25 9 46-55 jaar 27 8 276 85 22 7 ouder dan 55 jaar 15 8 154 82 19 10 Tabel 10: Waardering van VerzuimReductie, uitgesplitst naar leeftijd (n=1129). 32 • Ziekmakende verzuimbureau’s Ervaring negatief Luistert niet naar mijn ideeën, wensen en initiatief en neemt niet de tijd voor het gesprek. Neemt mijn gezondheidsklachten niet serieus en verwijst voor medische begeleiding niet door naar de bedrijfsarts. Geeft geen goede informatie over mijn rechten, plichten en de rol van een arbodienst. Gaat niet zorgvuldig om met mijn persoonlijke gegevens en heeft inzage in mijn medische dossier. Zegt dat ik mij elke dag telefonisch moet melden. Toont geen begrip voor mijn situatie. Accepteert mijn ziek- en betermelding niet. Zet mij onder druk om snel weer te gaan werken. Anders. Aantal % 180 17 427 40 540 51 491 509 425 313 766 359 46 48 40 30 72 34 Aantal % 75 67 49 23 44 20 30 62 76 90 64 27 55 68 81 57 Aantal % 54 47 46 34 40 29 20 29 57 61 50 18 17 25 49 53 43 15 Tabel 11: Waar waren ontevreden invullers ontevreden over (n=935)? Ervaring neutraal Luistert naar mijn ideeën, wensen en initiatief en neemt de tijd voor het gesprek. Neemt mijn gezondheidsklachten serieus en verwijst voor medische begeleiding door naar de bedrijfsarts. Geeft goede informatie over mijn rechten, plichten en de rol van een arbodienst. Gaat zorgvuldig om met mijn persoonlijke gegevens en heeft geen inzage in mijn medische dossier. Zegt dat ik mij niet elke dag telefonisch hoef te melden. Toont begrip voor mijn situatie. Accepteert mijn ziek- en betermelding. Zet mij niet onder druk of intimideert mij niet. Tabel 12: Waar waren neutrale invullers tevreden over (n=94)? Ervaring positief Luistert naar mijn ideeën, wensen en initiatief en neemt de tijd voor het gesprek. Neemt mijn gezondheidsklachten serieus en verwijst voor medische begeleiding door naar de bedrijfsarts. Geeft goede informatie over mijn rechten, plichten en de rol van een arbodienst. Gaat zorgvuldig om met mijn persoonlijke gegevens en heeft geen inzage in mijn medische dossier. Vertelt mij dat ik mij niet elke dag telefonisch hoef te melden. Toont begrip voor mijn situatie. Accepteert mijn ziek- en betermelding. Zet mij niet onder druk om snel weer te gaan werken. Anders. Tabel 13: Waar waren tevreden invullers tevreden over (n=94)? Als zieke werknemer heb je recht op contact met een onafhankelijke, erkende bedrijfsarts. Ook VerzuimReductie moet dit aanbieden. Deze bedrijfsarts moet een objectief oordeel geven of je je werk kunt doen en of je eventueel ander werk kunt doen. Ziekmakende verzuimbureau’s • 33 Aantal Ja, ik heb contact gehad met een bedrijfsarts, en dat was prima. 283 Ja, ik heb contact gehad met een bedrijfsarts maar ik was hier ontevreden over. Ik had niet het idee dat deze bedrijfsarts onafhankelijk was. 236 Nee, ik heb geen contact gehad met een bedrijfsarts, maar dit vind ik prima. 397 Nee, ik heb geen contact gehad met een bedrijfsarts, terwijl ik dat wel zou willen. 326 % 23 19 32 26 Tabel 14: Hebben de invullers contact met een bedrijfsarts gehad (n=1242)? Ja, ik heb contact gehad met een bedrijfsarts maar ik was Nee, ik heb geen Nee, ik heb geen hier ontevreden contact gehad met contact gehad met over. Ik had niet een bedrijfsarts, een bedrijfsarts, het idee dat maar dit vind ik terwijl ik dat wel deze bedrijfsarts prima zou willen. onafhankelijk was. Ja, ik heb contact gehad met een bedrijfsarts, en dat was prima. Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % 64 9 321 46 234 34 75 11 49 32 30 19 44 28 32 21 13 weken tot half jaar 126 54 11 5 20 9 76 33 Meer dan twee jaar 18 29 4 7 6 10 34 55 Hoe lang heb Minder dan je de afgelopen 6 weken periode verzuimd van je werk? 6 tot 12 weken Tabel 15: Hoe lang heeft men verzuimd (n=1144)? Ben je lid van een vakbond? Aantal % Anders, namelijk: Nee Ja, namelijk FNV Bondgenoten CNV Unie 72 546 501 43 9 6 47 43 4 1 Tabel 16: Lid van een vakbond (n=1171)? 34 • Ziekmakende verzuimbureau’s Bijlage 5. Voorbeeldbrief werknemers voor vernietiging persoonsgegevens VerzuimReductie B.V. T.a.v. de directie Demmersweg 11-11 7556 BN Hengelo (ov) (Naam afzender) (Adres) (Datum, plaats) Betreft: vernietiging persoonsgegevens Geachte heer/mevrouw (naam ontvanger), VerzuimReductie heeft persoonsgegevens betreffende mijn gezondheid door onbevoegde personen laten verwerken, hetgeen in strijd is met de Wet Bescherming Persoonsgegevens (art. 16). Ik verzoek met dit schrijven om vernietiging van mijn persoonsgegevens betreffende mijn gezondheid (‘medisch dossier’). Graag krijg ik een schriftelijke bevestiging van de uitvoering van mijn verzoek binnen 4 weken na dagtekening van dit schrijven. Ik wil u erop wijzen dat derden op de hoogte gesteld moeten worden van de verwijdering van mijn persoonsgegevens betreffende mijn gezondheid, omdat de gegevensverzameling onrechtmatig is geweest. In afwachting van uw actie, verblijf ik. Hoogachtend, (Naam afzender) Ziekmakende verzuimbureau’s • 35
