Argumenten voor een gezonde basisschool

Argumenten voor
een Gezonde
Basisschool
Gezonde leerlingen presteren beter! Maar hoe zorg ik ervoor dat mijn leerlingen lekker in hun vel zitten en gezond zijn? Hiervoor is
de Gezonde Schoolaanpak een hulpmiddel. Kiezen voor een Gezonde School biedt veel voordelen. Benieuwd naar wat een Gezonde
School inhoudt en wat u op uw basisschool kunt bereiken als u aan de slag gaat met Gezonde School? Lees verder en ontdek welke
voordelen Gezonde School u biedt!
Op de hoogte blijven?
De nieuwsbrief Gezonde School verschijnt drie keer per jaar en
houdt u op de hoogte van actuele ontwikkelingen en nieuwe
activiteiten. Abonneren kan via www.gezondeschool.nl
U kunt ons ook volgen op twitter: @GezondeSchoolNL.
Wat is een Gezonde School?
Een Gezonde School stimuleert de gezondheid van leerlingen en
leerkrachten. De school heeft niet alleen aandacht voor educatie,
maar ook voor een gezonde schoolomgeving, signaleren en
doorverwijzen, leerlingenzorg en regelgeving. Door de Gezonde
Schoolaanpak onderdeel te maken van het schoolbeleid zorgt de
school er bovendien voor dat de resultaten blijvend zijn.
De school staat er niet alleen voor
Uit de praktijk
Lucy Schatorjé, intern begeleider van De Triolier: ‘We hebben
besloten om projecten zoals seksuele en relationele vorming,
en roken, alcohol en drugs op te nemen in onze tweejarige
cyclus, omdat deze zo goed bevallen zijn. Zo zorgen wij ervoor
dat de voorlichting gewaarborgd is en er geen hiaten ontstaan
in de doorgaande lijn.’
Gezonde Schoolthema’s
Als de school één tot drie gezondheidsthema’s als prioriteit
neemt, kan de aandacht die de school aan deze thema’s geeft
voldoende intensief zijn om ook echt resultaat te bereiken. De
keuze voor thema’s maakt de school op basis van eigen wensen
en voorkeuren en op basis van inzicht in de gezondheid van
leerlingen. Gezonde Schoolthema’s zijn:
• Voeding en mondgezondheid
• Sport en bewegen
• Sociaal-emotionele ontwikkeling
• Roken en alcohol
• Relaties en seksualiteit
• Fysieke veiligheid
• Binnenmilieu
• Persoonlijke verzorging
Hoe werkt Gezonde School?
De Gezonde Schoolaanpak biedt de school een kader voor huidige
en nieuwe activiteiten. De Gezonde Schoolmodules geven weer
hoe u kunt werken aan gezondheid op school. De modules kunnen
onafhankelijk van elkaar worden uitgevoerd.
Een goede oriëntatie en organisatie leiden tot een planmatige
aanpak en betrokkenheid van leerkrachten, ouders en externe
partijen die de school kunnen ondersteunen.
Het schoolprofiel geeft inzicht in de gezondheidssituatie van
leerlingen en leerkrachten en in de manier waarop de school al
werkt aan gezondheidsbevordering.
De school bepaalt welke concrete activiteiten ze kiest.
Door te evalueren weet de school wat werkt en wat niet werkt.
Schoolprofiel
Evaluatie
Activiteiten
kiezen en
uitvoeren
Oriënteren en Organiseren
Figuur: planmatige aanpak Gezonde School
Vaak kunnen scholen ondersteuning krijgen bij het voorbereiden,
uitvoeren en evalueren van Gezonde Schoolactiviteiten. Zo kan de
GGD vaak helpen bij het opstellen van een schoolprofiel en kan zij
adviseren over activiteiten die goed passen bij de behoeften en
mogelijkheden van de school. Ook kunnen Gezonde
Schoolactiviteiten vaak uitgevoerd worden in samenwerking met
lokale sportverenigingen, binnen een Brede Schoolverband of
door gebruik te maken van combinatiefunctionarissen. Neemt u
eens contact op met de GGD in uw regio en vraag naar de
mogelijkheden. Op www.gezondeschool.nl vindt u de namen van
de contactpersonen bij de GGD.
www.gezondeschool.nl
Op gezondeschool.nl vindt u allerlei informatie over Gezonde
School. Zoals informatie over de thema’s, voorlichtingsmaterialen en ervaringen van andere scholen met Gezonde School.
Ook vindt u er overzichten van concrete activiteiten waarvan de
werkzaamheid als goed is beoordeeld door een onafhankelijke
erkenningscommissie.
In september 2013 komt er op www.gezondeschool.nl een
digitale handleiding Gezonde School voor basisscholen te
staan. Deze handleiding helpt scholen bij het opzetten van
activiteiten die passen bij de aanpak Gezonde School.
Voordelen van een Gezonde School
Gezonde leerlingen in een gezonde schoolomgeving presteren
beter en verzuimen minder. Aandacht voor gezondheid levert
belangrijke voordelen op voor de leerlingen, de medewerkers, de
school en de ouders. Voor deze vier groepen vindt u hieronder
steeds een aantal argumenten om te kiezen voor een Gezonde
School.
1. Leerlingen
Veel kinderen hebben overgewicht, bewegen onvoldoende en
weten niet goed wat (on)gezond gedrag is. Gezonde School draagt
niet alleen bij aan hun welbevinden, het verbetert ook hun
schoolprestaties. En het biedt ze een betere basis voor hun
verdere ontwikkeling.
Argumenten voor een Gezonde School
-- Lichamelijk actieve leerlingen scoren aantoonbaar betere
resultaten dan hun minder fitte leeftijdsgenoten.
-- Gezonder gedrag van leerlingen draagt bij aan betere schoolprestaties, het terugdringen van voortijdig schoolverlaten en
succesvollere loopbanen.
-- Een Gezonde School draagt bij aan het versterken van de
weerbaarheid van leerlingen. Leerlingen worden zich al vroeg
bewust van hun eigen verantwoordelijkheid bij het maken van
een gezonde keuze.
-- Een Gezonde School helpt de (gezondheids)verschillen tussen
leerlingen te verkleinen. Alle leerlingen doen mee en gezondheid is iets van iedereen.
2. Medewerkers
Niet alleen de gezondheid van leerlingen is relevant, ook medewerkers varen wel bij de Gezonde School. Door structureel te
werken aan gezondheid, voelen medewerkers zich beter, kunnen
zij zich beter inzetten en zijn ze een vanzelfsprekender rolmodel
voor leerlingen.
Argumenten voor een Gezonde School
-- Een Gezonde School draagt positief bij aan de gezondheid van
medewerkers, waardoor het werken plezieriger wordt en het
ziekteverzuim minder.
-- Een Gezonde School biedt medewerkers een duidelijk kader om
hun voorbeeldrol op het gebied van gezondheid vorm te geven.
-- Aandacht besteden aan iets persoonlijks als gezondheid, maakt
voor veel medewerkers het lesgeven interessanter.
-- Doordat leerlingen beter in hun vel zitten en minder verzuimen
verloopt het leerproces beter, hetgeen minder energie van de
leerkracht vergt.
-- De heldere zorgstructuur en aandacht voor vroegtijdig signaleren ondersteunt medewerkers bij het adequaat reageren op
psychosociale of fysieke problemen van leerlingen.
3. School
De meeste scholen kiezen voor Gezonde School omdat zij
leerlingen meer mee willen geven dan alleen rekenen en taal. Zij
zien het (leren) maken van gezonde keuzes als de basis van een
optimale ontwikkeling. Zij willen graag bewustzijn creëren voor
een gezonde leefstijl bij leerlingen en hun ouders. Ze zien de
school en ouders als partners in de opvoeding, wat inhoudt dat
beiden een rol hebben als het gaat om gezondheid.
Argumenten voor een Gezonde School
-- Scholen doen al veel aan gezondheid van hun leerlingen.
Communicatie over de visie en het beleid maakt dit inzichtelijk
voor alle betrokkenen bij de school.
-- Het zichtbaar maken van de aandacht voor gezondheid draagt
bij aan de profilering van de school, wat kan leiden tot meer
aanmeldingen.
-- Het pedagogisch klimaat op school verbetert en de leerprestaties
gaan omhoog.
-- De binding van de medewerkers en ouders met de school kan
door de Gezonde Schoolaanpak groter worden.
-- Door jaarlijks prioriteiten te stellen en keuzes in activiteiten te
maken, gebruikt de school de schaarse tijd en financiën efficiënt.
Het vergemakkelijkt de aansturing.
-- De school staat er niet alleen voor en kan vaak professionele en
soms ook financiële ondersteuning krijgen om Gezonde
Schoolactiviteiten uit te voeren.
Uitspraken van basisscholen die aan Gezonde School werken
‘De school heeft als primaire taak om kinderen verder te helpen
in hun ontwikkeling; daar hoort ook voeding en gezondheid
bij.’
‘Alles viel op zijn plaats door met de aanpak Gezonde School te
werken. ‘
‘Vroeger was het veel meer hapsnap, wat er toevallig op ons
afkwam. Het is nu een groeimodel op basis van de lijn die we
samen met de GGD hebben opgesteld.’
‘Met het vignet laat je aan ouders zien dat je gezondheid
belangrijk vindt!’
‘De Gezonde School is niet meer iets dat er bij moet, maar wat
er gewoon bij hoort. ‘
Feiten en cijfers
-- Zo’n 14 procent van de jongens en 17 procent van de
meisjes tussen de vier en vijftien jaar heeft overgewicht.
-- De meeste leerlingen voelen zich geaccepteerd door andere
kinderen op school. Toch zegt ruim 10 procent van de
basisschoolleerlingen in de afgelopen maanden gepest te
zijn.
-- Op elfjarige leeftijd heeft 6 procent wel eens gerookt en
1 procent van de elfjarigen drinkt wekelijks alcohol.
-- Een slecht binnenmilieu in scholen heeft een negatief effect
op de gezondheid en de leerprestaties van leerlingen. Ook
leerkrachten functioneren minder goed als er onvoldoende
frisse lucht is.
4. Ouders
Veel scholen betrekken ouders bij Gezonde School, bijvoorbeeld
door voorlichtingsavonden te organiseren, ouders te informeren
en te laten meedenken.
Door de samenwerking met ouders wordt het uitvoeren van
Gezonde Schoolactiviteiten makkelijker én effectiever.
Argumenten voor een Gezonde School
-- Ouders vinden de gezondheid van hun kind erg belangrijk en
waarderen het dat de school hier aandacht aan besteedt.
-- Een Gezonde School maakt het voor ouders makkelijker om hun
kinderen gezond op te voeden. Dit is immers niet meer alleen
iets van thuis, maar ook iets dat op school wordt gestimuleerd.
Ook kunnen ouders thuis aansluiten bij ‘lastige’ onderwerpen
die op school worden behandeld (bijvoorbeeld seksualiteit,
roken).
-- Ouders worden zich meer bewust van het belang van goed eten
en voldoende bewegen en hun eigen rol bij de preventie van
middelengebruik en seksuele- en relationele vorming.
-- Ouders weten dat er voldoende aandacht is en mogelijkheden
voor oplossingen zijn als hun kind gezondheidsrisico’s loopt.
School voert met hulp van de GGD een antipestmethode in
Basisschool De Stappen in Hoogerheide is gestart met de
PRIMA antipestmethode. ‘Wij vinden het belangrijk dat
kinderen zich prettig en veilig voelen op onze school. Door deze
methode hebben we inzicht gekregen in de groepsprocessen
en heerst er een goede sfeer op school. Ook bevordert dit de
leerprestaties’ zegt directeur Riki Schrauwen.
‘Bij de invoering van dit project hebben we veel steun gehad
van de GGD. Zij hebben de kennis en expertise en houden een
vinger aan de pols.’
Onze school is gezond!
Openbare Jenaplan basisschool De Triolier in Reuver is de
eerste school in Noord-Limburg met het vignet Gezonde
School.
In een persbericht meldt directeur Henk Berkhout: ‘Vanaf nu
hangt op onze gevel het logo Gezonde School. Zo kan
iedereen op het schoolplein zien dat onze school gezond is.’
Vignet Gezonde School
Basisscholen die structureel aandacht besteden aan
gezondheidsbevordering, kunnen het vignet Gezonde School
aanvragen. Met dit vignet laten scholen zien dat zij de gezondheid
van kinderen van groot belang vinden. Scholen kunnen het vignet
digitaal aanvragen door een vragenlijst in te vullen.
Als een school voldoet aan de basisvoorwaarden en de norm voor
minimaal één van de acht themacertificaten, ontvangt de school
het vignet Gezonde School. De school kiest zelf welke themacertificaten zij jaarlijks of tweejaarlijks wil behalen en laat daarmee
zien voor welke thema’s de school speciale aandacht heeft.
Vignetscholen zijn herkenbaar aan het logo dat zij mogen dragen
op bijvoorbeeld de gevel van de school, hun website, nieuwsbrieven en briefpapier.
Binnen Gezonde School werken verschillende organisaties samen vanuit verschillende thema’s: RIVM Centrum Gezond Leven, GGD Nederland en regionale
GGD’en, Ivoren Kruis, Koninklijke Vereniging voor Lichamelijke Opvoeding (KVLO), KWF Kankerbestrijding, Longfonds, Nationale Hoorstichting,
Nederlandse Hartstichting, Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen (NISB), NOC*NSF, Pharos, Rutgers WPF, Trimbos-instituut, VeiligheidNL,
Voedingscentrum.
Dit is een uitgave van:
004814
Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu
Centrum Gezond Leven
Postbus 1 | 3720 BA Bilthoven
www.rivm.nl
Programma Gezonde School | www.gezondeschool.nl |
[email protected] | (030) 274 47 98 volg ons op twitter: @Gezondeschoolnl