File - Portfolio Biologie en Natuurwetenschappen Naomi

LESONTWERP
ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING
Naam: Naomi Knapen
Campus Heverlee
Hertogstraat 178
3001 Heverlee
Tel. 016 375600
www.khleuven.be
Vakkencombinatie: AA-BIO
Stagebegeleider DLO: An Steegen
School: Pibo
Les gegeven door: Naomi Knapen
Onderwijsvorm: B-stroom
Vak: Natuurwetenschappen
Richting: Landbouw
Onderwerp: Het hart als motor bij het transport
Klas: 2Ba
Vakmentor: Christel Jans
Lokaal:
Datum/Data: 25+26/02/2014
Aantal leerlingen: 13
Lesuur/-uren: 2e lesuur/2e lesuur
BEGINSITUATIE & DIDACTISCHE VERANTWOORDING
Verantwoord, vanuit de beginsituatie, waarom je de les op
deze manier aanpakt. Je kan onder andere verwijzen naar: algemene didactische principes, vakdidactiek, ontwikkelingspsychologie, situationele
beginsituatie, verwachtingen van mentoren, eigen doelstellingen,…
BVL is vervolg op B-stroom. De klas kan soms nogal moeilijk zijn. Het algemene klasniveau is behoorlijk laag en er
wordt traag vooruitgegaan.
In de klas zijn twee kinderen aanwezig met een autismespectrumstoornis. Eén van hen wordt regelmatig gepest,
maar lokt dit ook uit. Het is daarom belangrijk op te letten in welke mate slachtoffer/dader wordt toegepast.
Doordat leerlingen zelf enkele ‘onderzoeken’ mogen doen i.v.m. hun aders en slagaders, zijn ze veel sneller mee met
de les en zijn ze aandachtiger en actiever bezig dan wanneer dit in een gewoon OLG zou gebeuren.
Ik heb van zowel de aders, slagaders en haarvaten schematische afbeeldingen voorzien op A3 om hen toch een beeld
te geven waar de verschillen tussen de verschillende soorten bloedvaten liggen.
EINDTERMEN & LEERPLANDOELEN
Situering in de eindtermen: (Vakoverschrijdend en/of vakgebonden)
Vakgebonden ontwikkelingsdoelen natuurwetenschappen
9 belangrijke organen die betrokken zijn bij ademhaling, spijsvertering, voortplanting, transport en uitscheiding in
het menselijk lichaam, lokaliseren
10 de functie van de belangrijke organen die betrokken zijn bij ademhaling, spijsvertering, voortplanting, transport
en uitscheiding in het menselijk lichaam op eenvoudige wijze weergeven;
Vakoverschrijdende ontwikkelingsdoelen
4 blijven, ondanks moeilijkheden, een doel nastreven;
Situering in het leerplan:
Leerplan OVSG- AV Natuurwetenschappen - eerste graad B-stroom
6.5 De mens
14 Belangrijke organen en stelsels van de mens (voor spijsvertering, ademhaling, transport, uitscheiding,
voortplanting) kunnen lokaliseren, benoemen en de functie ervan op eenvoudige wijze kunnen
weergeven.
24 Belangrijke organen van de bloedsomloop kunnen lokaliseren en de functie ervan op eenvoudige wijze
kunnen weergeven.
Didactische wenken
De werking, het verschil tussen voorkamers en kamers, tussen linker- en rechterkamer, op de klepvliezen en halvemaanvormige
kleppen die instaan voor eenrichtingsstroom.
Bv. op model of schema de delen van het hart benoemen.
Het verschil tussen slagaders en aders.
Erop wijzen dat uitwisseling van stoffen tussen bloed en cellen mogelijk is doordat de bloedvaten steeds fijner worden (de
haarvaten).
ALGEMEEN LESDOEL
De bloedvaten als transportbanen
SCHOOLAGENDA
(Van de leerlingen. Verwijs naar het werkblad en/of de pagina’s in het werk- en/of handboek.)
De bloedsomloop
BRONNEN (Noteer alle gebruikte bronnen, volgens BIN.)
-
BONGAERTS, A., OREEL, M., VAN BASTELAERE, F., WELTJENS, E., Van Nature Uit – Natuurwetenschappen
voor BVL, Knooppunt, Uitgeverij Plantyn, Mechelen, 2012, 194p
BIOBITS, Het hart, Youtube, internet, 2014-02-10,
http://www.youtube.com/results?search_query=Dissectie+van+het+hart&sm=3
PELCKMANS, Explo 2, Pelckmans, 139 p.
LEERMIDDELEN & MEDIA
-
Werkboek
Filmpje
Afbeeldingen aders, slagaders, haarvaten, bloedsomloop
Didactisch lesontwerp
KRACHTIGE LEEROMGEVING
Leerdoelen
Lesfasen
& timing
Onderwijs- en leeractiviteiten
Media
Leerinhoud
WEEK 2: Les 1
De functie van de
rode
bloedlichaampjes,
de witte
bloedlichaampjes
en de
bloedplaatjes
omschrijven
De functie van de
witte
bloedlichaampjes
omschrijven
Lesfase 1:
Synthese +
vastzetten
20 min
Lesfase 2:
10 min
Analyse +
vastzetten
Afmaken vorige les
OLG: Functies van het bloed
Leerlingen hebben vorige les een filmpje bekeken
over het bloed. A.d.h.v. het filmpje achterhalen we
de functies van het bloed.
- Welke bloedlichaampjes kwam je tegen in het
filmpje?
- Waarin zweven de bloedlichaampjes?
- Wat zat er na een tijdje nog in het
bloedplasma?
- Waar denk je dat voedingsstoffen worden
opgenomen?
- Waar komt ons voedsel terecht wanneer we
eten?
- Wat vervoerden de witte bloedcellen in het
begin?
- Waar brachten ze het naartoe?
- Wat kregen ze in de plaats bij de longen?
Synthese
Wat vervoert het bloedplasma?
Wat vervoeren de rode bloedlichaampjes?
OLG: Witte bloedlichaampjes
- Welke bloedlichaampjes kwamen nog voor in
het filmpje?
- Wat deden de witte bloedlichaampjes?
- Bij wat spelen ze dus een belangrijke rol?
Filmpje,
werkboek,
bloedsomloop
Functies van het bloed
Bloedplasma vervoert voedingsstoffen
Rode bloedcellen vervoeren koolstofdioxide
en zuurstof
Ze geven koolstofdioxide af aan de
longblaasjes en de longblaasjes geven
zuurstof aan de rode bloedcellen.
Afbeelding witte
bloedlichaampje
s, werkboek
Witte bloedlichaampjes
De witte bloedlichaampjes kunnen van vorm
veranderen. Hierdoor kunnen ze vreemde
stoffen, zoals bacteriën, insluiten en
vernietigen. Ze spelen dus een belangrijke
rol bij de bestrijding van ziekten. Hun aantal
kan bij een besmetting sterk toenemen.
De functie van de
bloedplaatjes
omschrijven.
Lesfase 3:
10 min
Analyse +
vastzetten
Synthese +
vastzetten
De bouw en
functie van de
aders omschrijven
Instapfase:
10 min
Analyse +
vastzetten
OLG: Bloedplaatjes
- Wat is er zo vreemd aan hun vorm?
- Wat krijg je als de bloedplaatjes allemaal
tegen elkaar gaan liggen?
Synthese
- Wat is de functie van de rode
bloedlichaampjes?
- Wat is de functie van de witte
bloedlichaampjes?
- Wat is de functie van de bloedplaatjes?
LEERLINGENONDERZOEK: Onze aders
Leerlingen mogen even rechtstaan. Ze steken hun
linkerarm omhoog en laten hun rechterarm naar
beneden hangen gedurende tien seconden.
Afbeeldingen
bloedplaatjes,
werkboek
Bloedplaatjes
De bloedplaatjes hebben een belangrijke
functie bij de stolling van het bloed.
Ze doen een dradennetwerk ontstaan waarin
bloedlichaampjes gevangen worden en de
wonde afgesloten wordt.
Zo helpen ze bij het voorkomen van
levensgevaarlijk bloedverlies.
Werkboek,
afbeelding ader
Aders
- Voeren het bloed naar het hart
- Hebben een dunne, slappe wand.
- Hebben kleppen die beletten dat het
bloed terugvloeit.
- Wat stel je vast?
Leerlingen leggen hun linkerhand op de bank en
drukken met hun rechterduim in de elleboogplooi.
-
Wat bemerk je aan de bovenzijde van je
linkerhand?
-
Voert een ander het bloed naar of weg van
het hart?
-
Hoe komt het dat het bloed niet terugvloeit?
Oplossing opdracht 4.1p.106: zie ingevulde
werkblaadjes
Leerlingen duiden de blauwe kader p. 106 aan.
WEEK 2 : Les 2
De bouw en
functie van de
slagaders
omschrijven.
Lesfase 1:
10 min.
Analyse +
vastzetten
Even kort herhalen wat we vorige les gedaan hebben Werkboek,
Afbeelding
LEERLINGEONDERZOEK: Slagaders
slagader
- Waar kan je overal je hartslag voelen?
- Voert een slagader het bloed naar of weg van
het hart?
Leerlingen duiden de blauwe kader op p.106
aan.
Slagaders
- Voeren het bloed van het hart weg
- Hebben een gespierde, veerkrachtige
wand
- Kloppen mee met hart om het bloed
verder te persen
Oplossing 4.2 p. 107: Zie ingevulde
werkblaadjes
De bouw en
functie van
haarvaatjes
omschrijven
Lesfase 2:
10 min.
OLG: De haarvaten
-
Analyse +
vastzetten
-
De functie van de
kleine en grote
bloedsomloop
omschrijven.
De afgelegde weg
van de kleine en
grote
bloedsomloop
omschrijven.
Lesfase 3:
20 min
Analyse +
vastzetten
De kleine en grote
bloedsomloop op
tekening
aanduiden.
Leerlingen duiden blauwe kader aan.
OLG: De bloedsomloop
1. De kleine bloedsomloop
- Wat is de bloedsomloop?
- Hoe vaak komt het bloed in het hart tijdens
één volledige bloedsomloop?
- Hoeveel bloedsomlopen hebben we dus?
- Wat staat het bloed af aan de longblaasjes?
- Wat neemt het bloed op uit de longblaasjes?
- Hoe noemen we bloed met zuurstof?
- Wat is dus de functie van de kleine
bloedsomloop?
2.
-
Uitleggen waarom
ziekten van hart
en vaatstelsel de
meest
voorkomende
doodsoorzaak is.
Lesfase 4
10 min
Analyse +
vastzetten
Wat was ook al weer de functie van het
bloed?
Wat bracht het bloed naar alle cellen in het
lichaam?
Hoe geeft het bloed die voedingsstoffen en
zuurstof eigenlijk af aan die cellen?
Waarom is dat niet zo gemakkelijk bij
slagaders?
Werkboek,
Afbeelding
haarvaten
Haarvaten
- Zijn fijne vertakkingen van slagaders
- Liggen in alle weefsels
- Hebben een doorlatende wand, zo
kunnen stoffen uitgewisseld worden
met de lichaamscellen
- Verenigen zich tot aders
Werkboek,
afbeeldingen
bloedsomloop
De bloedsomloop
1. De kleine bloedsomloop
De kleine bloedsomloop zorgt ervoor
dat het bloed in de longen
zuurstofgas opneemt en
koolstofdioxide afneemt.
2. De grote bloedsomloop
In de grote bloedsomloop geeft het
bloed zuurstof en voedingsstoffen af
aan de lichaamscellen en neemt het
koolstofdioxide en andere
uitscheidingsstoffen op uit de
lichaamscellen
De grote bloedsomloop
Waar gaat het zuurstofrijke bloed naartoe?
Wat staat het bloed af aan de lichaamscellen?
Wat neemt het bloed op uit de
lichaamscellen?
Als we de kleine bloedsomloop hebben, hoe
noemen we dan deze bloedsomloop?
Wat is dus de functie van de grote
bloedsomloop?
Waarom wordt het de kleine en de grote
bloedsomloop genoemd?
We maken klassikaal opdracht 5 en opdracht 6
p. 109
We hebben nu het hart bestudeerd, het bloed, de
bloedlichaampjes en de bloedsomloop. Maar hoe
heeft ons hart en ons bloed nu een invloed op de
gezondheid?
LEERLINGONDERZOEK: Hart- en vaatziekten
Werkboek,
grafiek
Hart- en vaatziekten
De meest voorkomende doodsoorzaak zijn
ziekten van het hart en vaatstelsel. De
hedendaagse leefwijze in de westerse
wereld werkt hart- en vaatziekten in de
hand.
Omschrijven
waarom het hart
kwetsbaar en
krachtig tegelijk
is.
De leerlingen bestuderen de grafiek op pagina 110
en zoeken welke doodsoorzaak het meeste
voorkomt.
-
Welke doodsoorzaak komt het meeste voor?
Welke factoren zorgen hiervoor?
Hoeveel liter bloed heeft een mens?
Hoe vaak denk je dat deze hoeveelheid door
ons lichaam wordt gepompt?
Is de bloedomloop krachtig of kwetsbaar
Een volwassene heeft 5 à 6 liter bloed. Deze
hoeveelheid wordt per dag honderden leren
in ons lichaam rondgevoerd. Zo pompt je
hart dagelijks bijna 10 000 liter bloed rond
in je lichaam.
De bloedsomloop is krachtig en kwetsbaar
tegelijk.
Opmerkingen i.v.m. bijlagen:
 Steeds kopie toevoegen van ingevuld werkblad of -boek.
 Indien gebruik gemaakt wordt van transparanten of digitale presentatie: handouts toevoegen (verkleind, zwart/wit).
 Indien de klasopstelling gewijzigd wordt: plan en/of omschrijving toevoegen.
BORDSCHEMA