Anatomie en fysiologie 3* NELOS Daniela Diegner Sportduikclub ‘de Walrussen’ © 2009 Anatomie en fysiologie Metabolisme (stofwisseling) Ademhaling Samenstelling van lucht Longvolumina Regulatie van de ademhaling Bloedsomloop Samenstelling van het bloed Duikreflex Neus –Keel -Oor Metabolisme Cellen hebben energie en zuurstof nodig om te kunnen functioneren. Energieproductie in de cel noemt men stofwisseling of metabolisme. Verbrandingsproces door suiker, eiwitten, vetten en de zuurstof uit de lucht . Lichaamstemperatuur : 37 ºC Afvalstoffen: -koolstofdioxide (CO2) -Water (H2O) Longen en luchtwegen Tussen beide longen in liggen • • • • het hart de slokdarm de luchtpijp en een aantal grote bloedvaten Elke long is bekleed met een longvlies. De binnenzijde van de borstkas is bekleed met het borstvlies. Alveolen Aan de zeer dunne oppervlaktelaag van deze longblaasjes gebeurt de eigenlijke uitwisseling van zuurstof en koolstofdioxide met de haarvaatjes van het capillaire netwerk van de longen. Uitwisseling van zuurstof en koolstofdioxide door diffusie. De surfactant zorgt ervoor dat de longblaasjes open blijven staan. In totaal bevatten onze longen ongeveer 1.800.000.000 longblaasjes en bestrijken ze een oppervlakte van 100 m2. Ademhaling Longen en hart worden begrensd door: • • • • de ribben het borstbeen de wervelkolom en het middenrif (diafragma) Ademhaling Inademen Je zuigt lucht in je longen. Je longen zetten uit doordat je ribbenkast opwaarts en zijwaarts beweegt en je middenrif samentrekt. Hierdoor vergroot de borstholte. Er ontstaat een onderdruk waardoor lucht wordt aangezogen. Uitademen Doordat je ribbenkast inwaarts beweegt en je middenrif zich terug naar omhoog beweegt, pers je de lucht uit je longen. De borstholte wordt kleiner. Samenstelling van lucht op zeeniveau Het ademmengsel bestaat uit verschillende gassen. Bij de inademing: • • • • • 21% Zuurstof 78% Stikstof 0.03% Koolstofdioxide 0.97% Argon En nog wat andere edelgassen. De voornaamste gassen zijn stikstof en zuurstof. Bij de uitademing: • • • • 16,55% zuurstof 4,43% Koolstofdioxide 78% stikstof 1.2% edelgassen Longvolumina De hoeveelheid lucht die iemand kan verplaatsen, is afhankelijk van: • • • • • Geslacht, Leeftijd, Gewicht, Lichaamssamenstelling en Lengte. Tidaal volumen (rustige in en uitademing) ca. 0,4 en 1,0 liter Vitale capaciteit (maximaal in en uitademen) ca. 3 tot 7 liter Residueel volume (Na een max. uitademing, nog een kleine hoeveelheid lucht in de longen) ca. 0,8 en 1,2 liter Totale Longcapaciteit Duikarts (Book blz:57) Regulatie van de ademhaling Door zenuwcellen in de hersenen word het diafragma en de andere ademhalingsspieren activeert . In rust wordt dit ademcentrum vooral geprikkeld door het CO2 gehalte in ons bloed. Bloedsomloop Het bloedvatenstelsel of de bloedsomloop bij de mens is het gesloten systeem van vaten waardoor bloed stroomt. Er zijn 2 bloedsomlopen, de kleine en de grote bloedsomloop. De bloedvaten verbinden het hart en de organen en zorgen voor de aanvoer van zuurstof en voedingsstoffen en voor de afvoer van afvalstoffen zoals koolstofdioxide. Ook zorgt de bloedsomloop voor circulatie van hormonen en afweerstoffen en warmte. Het hart Het hart is een holle spier. Het hart heeft twee afzonderlijke, maar wel synchroon werkende pompen. De rechterzijde: ontvangt bloed dat terugkeert vanuit het lichaam en pompt dit bloed naar de longen via de kleine bloedsomloop. De linkerzijde: ontvangt het van zuurstof voorziene bloed vanuit de longen en pompt dit bloed in de Aorta en zo naar het hele lichaam via de grote bloedsomloop. Hartklap (eenrichtingsklep) zorgen ervoor dat bloed niet terugstroomt. De bloedsomloop De bloedsomloop De bloedsomloop Een uitgebreid netwerk van bloedvaten transporteert het bloed door het hele lichaam. Dit heet de bloedsomloop. De bloedsomloop bestaat uit twee netwerken: • de grote bloedsomloop, • de kleine bloedsomloop. Samen vormen ze een dubbele bloedsomloop. • De kleine bloedsomloop loopt van het hart naar de longen terug naar het hart, • De grote bloedsomloop loopt van het hart naar de organen en ledematen en weer terug naar het hart. Het bloed vervoert zuurstof en voedingsstoffen van respectievelijk de longen en de darmen naar andere lichaamsdelen en vervoert koolstofdioxide en afvalstoffen naar de longen en de nieren voor afbraak. Samenstelling van het bloed Bloedplasma Rode bloedlichaampjes,die zorgen voor o.a. transport van O2 en CO2 Witte bloedlichaampjes,die zorgen voor o.a. de verdediging tegen vreemde lichamen zoals bacteriën en virussen. Bloedplaatjes, die zorgen voor het stollen van het bloed. Ons lichaam bevat ongeveer 5 liter bloed. Duikreflex Vertraging van de hartslag, als het water kouder is. Bij een plotselinge en belangrijke afkoeling kan deze vertraging van de hartslag zo uitgesproken zijn dat zelfs hartstilstand en verdrinking optreden. Neus Keel Oor Examen oefenvragen Hoe nemen we stikstof op en wat doet ons lichaam daarmee op zeeniveau? Wat is duikreflex? Teken de grote bloedsomloop en verklaar deze. Welke 2 organen bevat het oor? Teken het oor (buitenoor, middenoor, binnenoor) Door welke gas krijgen we een ademhalingprikkel ? Waaruit bestaat ons bloed, benoem de 4 stoffen?