lesidee - Malmberg

LESIDEE november 2012
Artsen transplanteren
baarmoeders
OVER HET LESIDEE
Samenvatting
Het is Zweedse artsen gelukt om een baarmoeder van moeder naar dochter te transplanteren.
Met behulp van de vragen kijken uw leerlingen naar de functie van de baarmoeder en worden
ze aan het denken gezet over de gevolgen van een nieuwe baarmoeder voor de moeder. De
Youtube-filmpjes geven meer informatie over baarmoederhalskanker en de werking van de
hpv-prik.
Hoort bij
3 vmbo-gt; 4 havo, 4 vwo
Trefwoorden
baarmoeder, baarmoederhals, baarmoederhalskanker, eierstok, eileider, follikel, hpv,
menstruatie, ontwikkeling, transplantatie, voortplanting
LESIDEE
Brontekst
STOCKHOLM - Artsen in Zweden hebben naar eigen zeggen de eerste
baarmoedertransplantaties uitgevoerd zonder dat er complicaties zijn opgetreden. De
baarmoeders werden van moeder naar dochter getransplanteerd. Specialisten van de
Universiteit van Göteborg zeiden dinsdag dat twee vrouwen op 15 en 16 september de
baarmoeders van hun moeder hebben ontvangen.
Bij een van de vrouwen was de baarmoeder weggehaald wegens baarmoederhalskanker. De
andere vrouw had bij de geboorte geen baarmoeder. De beide vrouwen zijn dertigers.
Volgens arts Mats Brannstrom maken de vrouwen het goed, maar zijn ze wel vermoeid door de
operatie. De moeders die hun baarmoeder afstonden zijn alweer op de been en mogen over
enkele dagen het ziekenhuis verlaten.
Vorig jaar claimde een Turkse arts de eerste te zijn die een baarmoedertransplantatie met
succes uitvoerde. Hij transplanteerde de baarmoeder van een overleden donor. De ontvanger
was een jonge vrouw.
Bron: www.nu.nl/wetenschap/2912634/artsen-transplanteren-baarmoeders.html (18-09-2012)
1
© Uitgeverij Malmberg
LESIDEE november 2012
Links


Hoe krijg je baarmoederhalskanker? (1:27). Animatie van Prik en Bescherm:
http://www.youtube.com/watch?v=GZTePXaHPPQ
Hoe werkt de hpv-prik tegen baarmoederhalskanker? (1:44). Animatie van Prik en Bescherm:
http://www.youtube.com/watch?v=8G8yWT2M91k

Website met informatie over baarmoederhalskanker:

http://www.baarmoederhalskankeronline.nl/
Baarmoederhalskanker, test jezelf:
http://www.baarmoederhalskankeronline.nl/test_je_kennis.aspx

Baarmoederhalskanker, de feiten en fabels:
http://www.baarmoederhalskankeronline.nl/de_feiten_en_fabels.aspx
Vragen
Het is wetenschappers gelukt om twee jonge vrouwen een nieuwe baarmoeder te geven. Als
een vrouw met zo’n nieuwe baarmoeder zwanger wordt, is er biologisch iets vreemds aan de
hand. Het embryo groeit namelijk in dezelfde baarmoeder waarin ook zijn eigen moeder heeft
gezeten. Het is technisch gezien de baarmoeder van zijn oma.
1
2
3
4
5
6
Wat is de functie van de baarmoeder?
a Welke hormonen zorgen ervoor dat aan het begin van elke menstruatiecyclus de
baarmoederwand dikker wordt?
b Waar worden deze hormonen in het vrouwelijke lichaam gemaakt?
Mogelijk had de vrouw die werd geboren zonder baarmoeder bij haar geboorte wel eileiders
en eierstokken. Hierdoor kreeg ze in haar puberteit elke vier weken gewoon een eisprong.
Werd deze vrouw twee weken na haar eisprong ook ongesteld? Leg je antwoord uit.
Als een vrouw met een nieuwe baarmoeder zwanger wordt, is het embryo in haar
baarmoeder dan wel helemaal haar eigen kind? Of zal het kind ook genen hebben van de
moeder van de vrouw, omdat het eigenlijk in háár baarmoeder groeit?
Een bekende vorm van kanker aan de baarmoeder is baarmoederhalskanker.
Waarom kun je je voor deze vorm van kanker laten inenten en voor andere vormen van
kanker niet?
Een operatie waarbij een baarmoeder wordt geplaatst kost erg veel geld.
Vind jij het goed dat aan dit soort operaties veel tijd en geld wordt besteed? Of zou men
dat geld bijvoorbeeld beter kunnen besteden aan het voorkomen van dodelijke ziektes?
Geef argumenten bij je antwoord.
2
© Uitgeverij Malmberg
LESIDEE november 2012
Antwoorden
1
2
3
4
5
6
In de baarmoeder groeit het embryo.
a De oestrogenen.
b De oestrogenen worden gemaakt in de wand van de rijpende follikel.
Nee, deze vrouw werd dan niet ongesteld. Bij de menstruatie wordt het
baarmoederslijmvlies afgebroken. Maar bij deze vrouw werd het baarmoederslijmvlies nooit
opgebouwd. Haar vrijgekomen eitje werd waarschijnlijk altijd afgebroken in de eileider.
Het is helemaal haar eigen kind. Haar eigen eicel is versmolten met de zaadcel van de man.
Op dat moment ligt het genotype vast; daar heeft de baarmoeder waar het embryo in
groeit niets mee te maken.
Omdat baarmoederhalskanker de enige kanker is die wordt veroorzaakt door een virus.
Tegen dit virus kun je je laten inenten.
Ter beoordeling aan de docent.
3
© Uitgeverij Malmberg