Richtlijn: Folder Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland

Folder Steun en Consultatie bij Euthanasie
in Nederland
Landelijke richtlijn, Versie: 1.0
Laatst gewijzigd: 01-01-2007
Methodiek: Consensus based
Verantwoording: KNMG
Inhoudsopgave
Folder SCEN..................................................................................................................................................1
Disclaimer......................................................................................................................................................3
i
Folder SCEN
De folder SCEN (Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland) geeft de patiënt en diens omgeving de
gelegenheid alle informatie over de consultatie en het bezoek van de SCEN-arts rustig tot zich te nemen.
Deze folder is opgesteld om artsen behulpzaam te zijn bij het voorbereiden van de patiënt en diens
omgeving op de komst van de SCEN-arts.
De folder is in 2007 door de KNMG (Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der
Geneeskunst) uitgegeven en zorgverleners en patiënten kunnen deze de website van de KNMG
downloaden via deze link.
Hieronder is de tekst van de folder weergegeven.
Euthanasie of hulp bij zelfdoding U heeft uw behandelend arts om euthanasie of hulp bij zelfdoding
gevraagd. In deze folder kunnen u en uw naasten nog eens nalezen wat u mag verwachten van het bezoek
van de onafhankelijke arts. Als u na het lezen nog vragen heeft dan kunt u deze met uw eigen
behandelend arts bespreken.
Waarom een tweede onafhankelijke arts?
Een arts die te maken krijgt met een verzoek van zijn patiënt om euthanasie of hulp bij zelfdoding moet
zich houden aan de Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding. Euthanasie is
namelijk geen gewoon medisch handelen. Het is een uiterst middel in die gevallen waarin patiënt én arts
voor hun gevoel met de rug tegen de muur staan en het lijden van de patiënt op
geen enkele andere aanvaardbare wijze kan worden verholpen of verlicht.
De wet, kortweg de Euthanasiewet, schrijft voor dat de behandelend arts zorgvuldig moet handelen door
ten minste één andere onafhankelijke arts te raadplegen. Deze andere arts moet de patiënt zien en
schriftelijk zijn oordeel geven of uw arts volgens de zorgvuldigheidseisen van de wet heeft gehandeld.
Er zijn speciaal opgeleide artsen beschikbaar en bereikbaar voor alle artsen in Nederland: de
SCEN-artsen. Zij kunnen als deskundig en onafhankelijk arts geraadpleegd worden.
Wat is SCEN?
Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland (SCEN) is een initiatief van de artsenfederatie KNMG.
SCEN-artsen kunnen alleen door artsen worden geraadpleegd (consultatie) voorafgaand aan de
daadwerkelijke uitvoering van euthanasie of hulp bij zelfdoding. De SCEN-arts is deskundig, ervaren en
onafhankelijk. De SCEN-arts verricht deze taak naast zijn werkzaamheden in zijn eigen praktijk als
huisarts, medisch specialist of verpleeghuisarts. SCEN-artsen zijn uitsluitend via speciale telefoonnummers
door artsen in te schakelen. Uw arts* kan echter geen SCEN-arts uitkiezen. De SCEN-arts wordt aan uw
arts toegewezen. Het kan soms één tot enkele dagen duren, voordat het bezoek van een SCEN-arts
plaatsvindt. De arts doet de SCEN werkzaamheden naast zijn dagelijks werk en probeert zo snel mogelijk
het bezoek af te leggen. Het bezoek kan ook ´s avonds plaatsvinden.
Wat kunt u van een SCEN-arts verwachten?
Een consultatie is geen ‘examen', maar is bedoeld om u en uw arts te beschermen tegen
onzorgvuldigheden. De SCEN-arts toetst of uw arts zorgvuldig heeft gehandeld: is er sprake van een
vrijwillig en weloverwogen verzoek, heeft uw behandelend arts de overtuiging kunnen krijgen dat er sprake
is van een ondraaglijk en uitzichtloos lijden, bent u voorgelicht over uw situatie en de vooruitzichten en is
uw arts met u tot de overtuiging gekomen dat er voor deze situatie geen andere redelijke oplossing is?
Om dit goed te kunnen beoordelen is het ook nodig dat de SCEN-arts u bezoekt en spreekt. Het is daarbij
belangrijk dat de SCEN-arts u onder vier ogen spreekt. Dit is nodig om te bepalen of het verzoek door uzelf
vrijwillig is gedaan en niet onder invloed of druk van anderen. De SCEN-arts zal dus aan uw naasten
vragen om met u alleen te kunnen spreken. De SCEN-arts wil meestal ook spreken met uw naasten en
soms met andere betrokkenen, zoals verpleegkundigen of verzorgenden. De SCEN-arts spreekt tijdens het
bezoek aan u in principe geen oordeel uit.
Na het bezoek aan u schrijft de SCEN-arts een verslag. Dit verslag is voor uw eigen arts die mogelijk de
euthanasie gaat uitvoeren of hulp bij de zelfdoding gaat verlenen. In dit verslag schrijft de SCEN-arts of er
naar zijn mening wel of (nog) niet (helemaal) aan de zorgvuldigheidseisen is voldaan. Dit is een advies aan
uw arts. Het is dus ook mogelijk dat de SCEN-arts een negatief advies geeft. Uw arts ontvangt het
schriftelijk verslag meestal één tot enkele dagen na het bezoek van de SCEN-arts aan u.
07/18/17
Folder Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland (1.0)
1
Richtlijn: Folder Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland (1.0)
Wat kunt u van uw eigen arts verwachten?
Uw arts bespreekt met u het advies van de SCEN-arts. Wanneer er naar de mening van de SCEN-arts nog
niet of niet helemaal is voldaan aan de zorgvuldigheidseisen, dan kan dat enige tijd later wel zo zijn.
Afhankelijk van de situatie komt dezelfde SCEN-arts of een andere SCEN-arts nogmaals bij u terug voor
een bezoek en gesprek.
Uw arts behoudt zijn eigen professionele verantwoordelijkheid. Hij is niet verplicht het advies (positief of
negatief) van de SCEN-arts te volgen. Uw behandelend arts is ook niet verplicht de euthanasie te
verrichten. U heeft geen recht op euthanasie. Wel is het zo dat uw behandelend arts en u tijdig en helder
met elkaar moeten spreken over uw laatste levensfase. Hoe ziet u uw naderende levenseinde? Uw arts zal
op zijn beurt tijdig en helder moeten benoemen wat voor hem de (on)mogelijkheden zijn in algemene zin en
in uw specifieke geval, inclusief zijn eigen opvatting over euthanasie of hulp bij zelfdoding.
Wat u niet kunt verwachten van een SCEN-arts
De SCEN-arts mag nooit de uitvoering van euthanasie of hulp bij zelfdoding overnemen. De SCEN-arts is
ook niet verantwoordelijk voor het wel of niet plaatsvinden van de euthanasie of hulp bij zelfdoding. Dit blijft
altijd de verantwoordelijkheid van uw eigen arts.
Heeft u nog vragen?
Als u vragen heeft over euthanasie, hulp bij zelfdoding of andere medische beslissingen rond het
levenseinde (bijvoorbeeld over pijnbestrijding, het staken van een behandeling en het behandelverbod),
dan kunt u altijd terecht bij uw behandelend arts. Die is en blijft verantwoordelijk voor uw behandeling.
Indien u vragen heeft aan of opmerkingen over (het bezoek van) de SCEN-arts richt u zich dan in eerste
instantie tot uw behandelend arts. Wanneer dit niet tot een bevredigend antwoord leidt dan kunt u zich tot
de KNMG wenden. De KNMG heeft een Klachtreglement SCEN opgesteld, dat is te raadplegen via
www.knmg.nl.
Samenvatting
• De Euthanasiewet schrijft voor dat de behandelend arts zorgvuldig moet handelen door onder
andere ten minste één andere onafhankelijke arts te raadplegen. Deze andere arts moet de patiënt
zien en schriftelijk zijn oordeel geven of uw arts aan de zorgvuldigheidscriteria heeft voldaan.
• Voor het raadplegen van een onafhankelijke arts zijn er speciaal opgeleide artsen beschikbaar en
bereikbaar voor alle artsen in Nederland: de SCEN-arts. Deze is ervaren, deskundig en
onafhankelijk.
• Het kan soms één tot enkele dagen duren voordat het bezoek van een SCEN-arts kan
plaatsvinden.
• De SCEN-arts bezoekt en spreekt u. Het is daarbij voor de SCEN-arts belangrijk u ook onder vier
ogen te spreken.
• De SCEN-arts toetst bij een consultatie of aan de zorgvuldigheidseisen is voldaan. Hij spreekt
tijdens het bezoek in principe geen oordeel aan u uit. Na het bezoek aan u schrijft de SCEN-arts
een verslag voor uw behandelend arts. Dit is een advies.
• Uw arts bespreekt met u het advies van de SCEN-arts. Uw behandelend arts behoudt zijn eigen
professionele verantwoordelijkheid en is niet verplicht het advies van de SCEN-arts te volgen.
• Bij een negatief advies kan (op termijn) door uw behandelend arts de(zelfde) SCEN-arts voor een
tweede keer worden gevraagd u te bezoeken en te spreken.
• De SCEN-arts mag nooit de uitvoering van euthanasie of hulp bij zelfdoding overnemen.
© KNMG
Postbus 20051
3502 LB Utrecht
[email protected]
Uitgave 2007
07/18/17
Folder Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland (1.0)
2
Disclaimer
Disclaimer:
De informatie op de website www.pallialine.nl en op afgeleide producten van deze website is met de
grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld. Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) sluit iedere
aansprakelijkheid voor de opmaak en de inhoud van de richtlijnen alsmede voor de gevolgen die de
toepassing van de richtlijnen in de patiëntenzorg mocht hebben uit. IKNL stelt zich daarentegen wel open
voor attendering op (vermeende) fouten in de opmaak of inhoud van de richtlijnen. Men neme daartoe
contact op met IKNL middels e-mail: [email protected]
Juridische betekenis van richtlijnen
Richtlijnen bevatten aanbevelingen van algemene aard. Het is mogelijk dat deze aanbevelingen in een
individueel geval niet van toepassing zijn. Er kunnen zich feiten of omstandigheden voordoen waardoor het
wenselijk is dat in het belang van de patiënt van de richtlijn wordt afgeweken. Wanneer van een richtlijn
wordt afgeweken, dient dit beargumenteerd gedocumenteerd te worden.
De toepasbaarheid en de toepassing van de richtlijnen in de praktijk is de verantwoordelijkheid van de
behandelende arts.
Houderschap richtlijn
De houder van de richtlijn moet kunnen aantonen dat de richtlijn zorgvuldig en met de vereiste
deskundigheid tot stand is gekomen. Onder houder wordt verstaan de redactie van de richtlijn Palliatieve
Zorg die de richtlijn autoriseren.
IKNL draagt zorg voor het beheer en de ontsluiting van de richtlijn.
Intellectuele eigendomsrechten
De intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot de site www.pallialine.nl en afgeleide producten van
deze website berusten bij IKNL en houder van de richtlijn. Het is de gebruiker van deze site niet toegestaan
de inhoud van richtlijnen (gedeeltelijk) te verveelvoudigen en/of openbaar te maken, zonder de
uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van IKNL en houder van de richtlijn. U kunt een verzoek voor
toestemming richten aan IKNL, Postbus 19001, 3501 DA Utrecht. IKNL behandelt dit verzoek samen met
de relevante houder van de richtlijn.
Het is toegestaan een deeplink op te nemen op een andere website naar de website www.pallialine.nl of
naar richtlijnen op deze website.
Tevens mag de informatie op deze internetsite wel worden afgedrukt en/of gedownload voor persoonlijk
gebruik.
Externe links
De website www.pallialine.nl en afgeleide producten van deze website bevatten links naar websites die
door andere partijen dan IKNL worden aangeboden. Deze links zijn uitsluitend ter informatie. IKNL heeft
geen zeggenschap over deze websites en is niet verantwoordelijk of aansprakelijk voor de daarop
aangeboden informatie, producten of diensten.
Bescherming persoonsgegevens
Door gebruikers verstrekte persoonsgegevens ten behoeve van de mailservice of de inlogmogelijkheid van
www.pallialine.nl zullen door IKNL vertrouwelijk worden behandeld. Gegevens zullen niet worden verstrekt
aan derden.
07/18/17
Folder Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland (1.0)
3