NW Practicum Reactiesnelheid MJSmits

H.-Hartinstituut Heverlee
Secundair Onderwijs 3de graad
Naamsesteenweg 355
3001 Heverlee
Naam:
Klas:
Datum:
Leerkracht:
Vak: Natuurwetenschappen
Practicum: FACTOREN DIE DE REACTIESNELHEID BEINVLOEDEN
Attitudes
Veiligheid
Labojas aan en
dicht?
Haren in orde?
Boekentas?
Veiligheidsbril?
Orde en netheid
Glaswerk gereinigd?
Tafel
en
wasbak
gereinigd?
Alles terug op de juiste
plaats?
Afval gesorteerd?
Werkwijze
Gebruik
van
materiaal?
Chronologische
afwerking?
Waarnemingen
dadelijk genoteerd?
Gedrag
Veiligheid
medeleerlingen?
Vlotte
samenwerking?
Praten met andere
groepen?
Doel:
We weten al dat de reactiesnelheid erg verschillend kan zijn van reactie tot reactie. Dit verschil wordt
vooral bepaald door de aard van de reagerende stoffen. De snelheid voor eenzelfde chemische
reactie kan ook beïnvloed worden door factoren die de kans op effectieve botsingen doen wijzigen.
Proef 1: Invloed van de verdeeldheid van de reagerende stoffen
Benodigdheden: bunsenbrander, lucifers, ijzeren nagel of propje staalwol en tang
Werkwijze:
- Plaats de bunsenbrander op de tegel.
- Houd de ijzeren nagel maximum 1 minuut in de vlam van de bunsenbrander en observeer de
reactiesnelheid van het ijzer met de zuurstof in de lucht.
- Houd de prop staalwol met de tang in de vlam van de bunsenbrander en observeer)
Waarnemingen:
Besluit:
Proef 2: Invloed van de concentratie van de reagerende stoffen
Benodigdheden: huishoudazijn, gemalen oesterschelpen, 2 reageerbuizen
Werkwijze:
- Breng in een reageerbuis ongeveer 10 cm hoog huishoudazijn.
- Breng in een tweede reageerbuis ongeveer 1 cm hoog huishoudazijn en verdun met water tot
ongeveer 10 cm hoog.
- Breng in beide reageerbuizen gelijktijdig evenveel gemalen schelpen en observeer de
reactiesnelheid van de schelpen met de huishoudazijn in beide reageerbuizen.
Waarnemingen:
Besluit:
Stuurgroep NW- VVKSO
1
Proef 3: Invloed van de temperatuur
Benodigdheden: huishoudazijn, gemalen oesterschelpen, 2 reageerbuizen, lucifers, bunsenbrander,
driepikkel en draadnet, warmwaterbad ( beker met warm water)
Werkwijze:
- Vul een bekerglas van 250 ml met warm water.
- Vul twee reageerbuizen voor een kwart met huishoudazijn en plaats één reageerbuis in het
warmwaterbad (beker).
- Breng dan in beide reageerbuizen gelijktijdig evenveel gemalen schelpen en observeer de
reactiesnelheid van de schelpen met de huishoudazijn in beide reageerbuizen.
Waarnemingen:
Besluit:
Proef 4: Invloed van licht op de reactiesnelheid
Deze proef wordt samen met de leerkracht vooraan uitgevoerd!
Benodigdheden: lichtgevoelige oplossing, filtreerpapier, figuurtje uit karton, 2 petriplaten, een glazen
plaat.
Werkwijze:
- Teken op stevig papier een figuurtjes en knip het uit.
- Leg dit figuurtje op een glazen plaat op de overheadprojector.
- Dompel een filtreerpapier in de lichtgevoelige oplossing en leg het uitgelekte papier in een droge
petrischaal bovenop het figuurtje.
- Belicht voor 3 minuten met het licht van de overhead.
Waarnemingen:
Besluit:
(Opmerking voor de leraar: fotogevoelige oplossing: zie Bouwstenen van de chemie 2005 –
http://www.chem.kuleuven.be/aloch/ en ga naar Info leraren)
Bereid het reactiemengsel Fe(NO3)3 - K2C2O4 - K3Fe(CN)6. door volgende drie oplossingen samen te
voegen in de erlenmeyer en goed te schudden:
 10.1 g Fe(NO3)39H20 in 50 ml water (0,50 mol/liter)

8.0 g Na2C2O4 in 80 ml water (0,75 mol/liter)
 0.3 g K3Fe(CN)6 in 5 ml water (0,25 mol/liter)
1/10de oplossing is voldoende voor één klas
Stuurgroep NW- VVKSO
2
Proef 5: Invloed van een katalysator
Het belang van katalysatoren kan moeilijk worden overdreven in industriële processen. In het gebruik
van katalysatoren stelt de natuur echter alle industriële processen ver in de schaduw. Voor de
biochemische processen gebruikt de natuur duizenden verschillende katalysatoren, bekend als
enzymen. Elk van deze enzymen katalyseert zeer specifiek één enkele reactie. Door hun werking
kunnen zeer complexe en levensbelangrijke chemische reacties in het organisme plaatsvinden bij
relatief lage lichaamstemperatuur.
Pancreatine bevat een mengsel van drie verschillende enzymen waaronder één dat de omzetting
katalyseert van zetmeel naar suiker. De aanwezigheid van zetmeel kan aangetoond worden met lugol,
waarbij een blauwkleuring ontstaat.
Benodigdheden: proefbuisje, zetmeeloplossing, lugoloplossing.
Veiligheid:
Noteer de risico- en veiligheidszinnen voor de lugoloplossing.
R20/21
S23
S25
Werkwijze:
- Breng ongeveer 2 ml zetmeeloplossing in een reageerbuis.
- Voeg enkele druppels lugoloplossing toe tot het mengsel een duidelijk blauwe kleur heeft en
kwispel even met de reageerbuis.
- Voeg aan één van beide recipiënten wat pancreatine toe. Meng al roerend.
Waarnemingen:
Besluit:
Stuurgroep NW- VVKSO
3