ARBO-wet en

Burgerschapsdossier –
Economische dimensie
ARBO-wet en
Veiligheid
Logistiek Teamleider & Logistiek Manager
1
LET OP: Op de laatste pagina staat hoe je hier een verslag van maakt.
Je eindigt het verslag met een REFLECTIE!
Opwarmen en oriënteren
Opdracht 1
Het doel van deze opdracht is dat je voorkennis over de Arbowet opfrist.
Denk goed na over de volgende vragen.
1
2
3
4
5
6
7
Hoe let jij op veiligheidsaspecten in jouw eigen huishouden?
Lees je altijd de voorschriften voor het gebruik van schoonmaakmiddelen?
Let je op houdbaarheid van producten?
Gebruik jij hulpmiddelen, apparaten, machines op een goede en veilige manier?
Lees je over of verdiep je je in veilig en gezond werken?
Meld jij op je leerwerkplek gevaarlijke situaties als je die ziet?
Zorg jij voor voldoende ontspanning naast je werk en het leren? Hoe?
Herkennen en onderscheiden
Opdracht 2
Het doel van deze opdracht is dat je de juiste betekenis van de begrippen en afkortingen uit
dit hoofdstuk kent.
Geef de juiste betekenis van de volgende begrippen door:
 het begrip in eigen woorden te formuleren;
 een voorbeeld te geven waarbij je het begrip toepast.
1
2
3
4
5
6
7
Arbowet
Kaderwet – klassikaal behandeld
RI&E - klassikaal behandeld
Arboco - klassikaal behandeld
BHV’er
PAGO - klassikaal behandeld
burn-out
Logistiek Teamleider & Logistiek Manager
2
De Arboweti
Inleiding
Passende arbeidsomstandigheden zijn belangrijke voorwaarden voor gezond en veilig
werken. Medewerkers moeten hun werk kunnen doen zonder lichamelijke of geestelijke
problemen op te lopen. De Arbowet geeft richting aan beleid en arbeidsomstandigheden die
daaraan voldoen. Werkgever en werknemer zijn beiden verantwoordelijk voor die gezonde
en veilige werkplek. De werkgever moet zorgen voor veilige en gezonde
arbeidsomstandigheden. Van de werknemer wordt verwacht dat hij meewerkt aan het op
een veilige manier benutten van deze omstandigheden en op een veilige manier zijn
werkzaamheden verricht.
Geschiedenis Arbowet
De Arbowet dateert uit 1983 en is sindsdien regelmatig aangepast. Hij kwam in de plaats van
de Veiligheidswet uit 1934 en een groot aantal wetten en veiligheidsbesluiten (zoals de
Mijnwet uit 1903 en het Veiligheidsbesluit voor Fabrieken en Werkplaatsen uit 1938). In
1994 is de Arbowet aangepast aan de Europese regelgeving. De huidige Arbowet stamt na
verdere aanpassingen daarvan af. De Arbowet is een 'raamwet' die verder wordt ingevuld
met bestuurlijke regels in het Arbobesluit, de Arboregeling en Arbobeleidsregels. Omdat de
Arbobeleidsregels vaak moeilijk zijn toe te passen en te handhaven wordt er naar gestreefd
om deze per branche te vervangen door een verzameling van gerichte maatregelen: De
Arbocatalogus.
Arbowetgevingii
Werknemers moeten veilig en gezond kunnen werken tot het bereiken van de
pensioengerechtigde leeftijd. Om daarvoor te zorgen is de Arbeidsomstandighedenwet
(Arbowet). Daarnaast zijn er ook nog andere wetten die werknemers beschermen tegen
eventuele negatieve aspecten op het werk.
Logistiek Teamleider & Logistiek Manager
3
Drie niveaus
De wetgeving omtrent arbeidsomstandigheden is ingedeeld in drie niveaus: de Arbowet, het
Arbobesluit en de Arboregeling.

Arbowet - De Arbowet vormt de basis van de Arbowetgeving. Hierin staan de
algemene bepalingen die gelden voor alle plekken waar arbeid wordt verricht (dus
ook voor verenigingen en stichtingen). De Arbowet is een kaderwet. Dat betekent dat
er geen concrete regels in staan. Die zijn verder uitgewerkt in het Arbobesluit en de
Arboregeling.

Arbobesluit - Het Arbobesluit is een uitwerking van de Arbowet. Hierin staan de
regels waar zowel werkgever als werknemer zich aan moeten houden om
arbeidsrisico's tegen te gaan. Deze regels zijn verplicht. Er staan ook afwijkende en
aanvullende regels in voor een aantal sectoren en categorieën werknemers. Op de
website van de overheid is de volledige tekst van de Arbobesluit te vinden.

Arboregeling - De Arboregeling is weer een verdere uitwerking van het Arbobesluit.
Het gaat hierbij om concrete voorschriften. Bijvoorbeeld de eisen waar
arbeidsmiddelen aan moeten voldoen of hoe een arbodienst zijn wettelijke taken
exact moet uitvoeren. Ook deze regels zijn verplicht voor werkgever en werknemer.
Op de website van de overheid is de volledige tekst van de Arboregeling te vinden.
Doelvoorschriften
Sinds 2007 is de Arbowet vereenvoudigd. Dat wil zeggen dat de wet een aantal zogenoemde
doelvoorschriften stelt, maar dat werkgevers en werknemers meer mogelijkheden hebben
gekregen om zelf te bepalen hoe ze deze normen bereiken. Zo geeft de Arbowet wel eisen
aan het maximale geluid op de werkplek, maar bepaalt het bedrijf zelf hoe ze dit bereiken.
Logistiek Teamleider & Logistiek Manager
4
Arbocatalogus
Werkgevers bekijken samen met de
werknemers (via OR of
personeelsvereniging) hoe aan deze
doelvoorschriften het best voldaan kan
worden. Dit wordt vastgelegd in een
arbocatalogus. Bedrijven kunnen zelf een
arbocatalogus opstellen of zich
aansluiten bij de arbocatalogus van hun
branche. De Inspectie SZW toetst de
arbocatalogi die voor een hele sector of
branche worden opgesteld, om zeker te
stellen dat aan de doelvoorschriften
wordt voldaan.
Verplichtingen werkgevers
In de Arbowetgeving zijn verplichtingen opgenomen waar werkgevers zich aan moet
houden:










Het ontwikkelen en uitvoeren van arbeidsomstandighedenbeleid (Arbobeleid). De
arbeid die in het bedrijf verricht wordt, mag geen nadelige gevolgen hebben voor de
veiligheid en gezondheid van de werknemers.
Zo veel mogelijk gevaren voor de gezondheid van werknemers bij de bron
aanpakken. Een voorbeeld hiervan is dat een machine die veel lawaai maakt, wordt
vervangen door een stiller type.
De inrichting van de arbeidsplaatsen, de werkmethoden, gebruikte
arbeidsmiddelen en arbeidsinhoud zo veel als mogelijk aanpassen aan de
persoonlijke eigenschappen van de werknemers. Dit geldt ook voor werknemers met
een structurele functionele beperking door bijvoorbeeld ziekte.
Zo veel als mogelijk (‘redelijkerwijs kan worden gevergd’) voorkomen en beperken
van monotone en tempogebonden arbeid.
Het opstellen en uitvoeren van een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) en een
Plan van Aanpak.
Het voorkomen en beperken van zware ongevallen waarbij gevaarlijke stoffen
betrokken zijn.
Het geven van voorlichting en onderricht aan de werknemers. De voorlichting en het
onderricht kunnen betrekking hebben op het gebruik van arbeidsmiddelen of
persoonlijke beschermingsmiddelen, maar ook over hoe er in een bedrijf wordt
omgegaan met agressie en geweld en seksuele intimidatie.
Het melden en registreren van arbeidsongevallen en beroepsziekten.
Het voorkomen van gevaar voor derden in verband met de arbeid die door de
werknemers wordt verricht.
Werknemers in de gelegenheid stellen om periodiek een arbeidsgezondheidskundig
onderzoek te ondergaan.
Verplichtingen werknemers
Logistiek Teamleider & Logistiek Manager
5
Niet alleen werkgevers hebben verplichtingen, ook werknemers moeten zich aan een aantal
regels houden. De belangrijkste verplichtingen van werknemers zijn:






Arbeidsmiddelen en gevaarlijke stoffen op een juiste wijze gebruiken.
Op arbeidsmiddelen aangebrachte beveiligingen niet veranderen en niet weghalen
en deze beveiligingen op de juiste wijze gebruiken.
Door de werkgever beschikbaar gestelde persoonlijke beschermingsmiddelen op een
juiste manier gebruiken en op de daarvoor bestemde plaats opbergen.
Meewerken aan de voor werknemers georganiseerde instructie (’onderricht’).
De werkgever inlichten over opgemerkte gevaren voor de veiligheid en gezondheid in
het bedrijf.
De werkgever en andere deskundige personen (preventiemedewerker, BHV'er,
arbodienstverlener) indien nodig bijstaan bij de uitvoering van hun verplichtingen.
Logistiek Teamleider & Logistiek Manager
6
Overige wetgeving
Naast de Arbowet is er ook andere wetgeving die werknemers beschermt tegen bepaalde
negatieve aspecten op het werk:










Arbeidstijdenwet – Deze wet beschermt werknemers tegen het maken van te lange
werktijden en regelt het werken op zondag en bij nachtdiensten.
Wet arbeid en zorg – Regelt onder andere het recht op vakantiedagen en andere
vormen van verlof.
Wet verbetering Poortwachter – Opgezet om langdurig ziekteverzuim van
werknemers tegen te gaan.
Algemene Wet Gelijke Behandeling – Beschermt burgers (en dus ook werknemers)
tegen ongeoorloofd onderscheid.
Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte - Deze wet
heeft tot doel discriminatie vanwege handicap of chronische ziekte te bestrijden en
de gelijke behandeling te bevorderen van mensen met een handicap of chronische
ziekte op de belangrijkste terreinen van het maatschappelijk leven – waaronder ook
arbeid.
Wet gelijke behandeling van mannen en vrouwen - Deze wet verbiedt het maken
van onderscheid tussen mannen en vrouwen op het gebied van arbeid.
Wet gelijke behandeling op grond van leeftijd bij de arbeid - Deze wet verbiedt het
maken van onderscheid op basis van leeftijd op het gebied van arbeid.
Tabakswet - Regelt het recht op een rookvrije werkplek.
Burgerlijk Wetboek – Hierin staat onder andere dat werkgevers verplicht zijn om
goed werkgeverschap te tonen. Ook andere zaken, zoals het verbod op discriminatie
is hierin nog apart geregeld.
Wetboek van Strafrecht – Extreme overtredingen kunnen ook via het Wetboek van
Strafrecht behandeld worden: bij geweld, ongewenste intimiteiten of grove
nalatigheid van een werkgever.
Logistiek Teamleider & Logistiek Manager
7
Begrijpen en toepassen
Opdracht 3
Beantwoord de volgende vragen.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
Wat is het doel van de Arbowet?
Voor wie geldt de Arbowet?
Wie is verantwoordelijk voor het invullen van de Arboregels? - klassikaal behandeld
Wie controleert naleving van de Arbowet?- klassikaal behandeld
Noem drie doelen van de Arbowet.- klassikaal behandeld
Wat zijn risicosituaties in jouw beroepssector?
Noem drie taken van een Arboco. - klassikaal behandeld
Wat wordt er bedoeld met PAGO? - klassikaal behandeld
Hoe vaak vindt een PAGO plaats en ben je verplicht deel te nemen? - klassikaal
behandeld
Wat doet een BHV’er?
Wat zijn risicofactoren in jouw beroep?
Wat wordt bedoeld met ‘aanpak bij de bron’? - klassikaal behandeld
Wat wordt bedoeld met een goed werkklimaat? - klassikaal behandeld
Als een werknemer last heeft van te grote werkdruk. Hoe ontstaat te grote werkdruk,
wat kun je er aan doen en hoe had dit voorkomen kunnen worden? - klassikaal
behandeld
Wat staat erin een ‘protocol gedragsregels’? - klassikaal behandeld
Welzijn hangt af van de persoonlijkheid van een werknemer. Leg dit uit. - klassikaal
behandeld
Hoe kun je als werknemer zorgen voor een veilige en prettige werksituatie? klassikaal behandeld
Geef drie tot vijf tips om een burn-out te voorkomen.
Logistiek Teamleider & Logistiek Manager
8
Verwerkingsopdracht
Opdracht 4
Schrijf een verwerkingsverslag met de volgende aandachtspunten;

Leg uit wat een Arborzorgsysteem is. - klassikaal behandeld

Elk bedrijf of onderneming hanteert de Arbo-wet en de naleving er van, geef twee
voorbeelden van arbo-maatregelen die jouw leerbedrijf heeft genomen.

Is er voor het magazijn van jouw leerbedrijf een risico-inventarisatie en evaluatie
uitgevoerd? Zo ja, door wie is dat gebeurd? Zo nee, beantwoord de volgende vraag. klassikaal behandeld

Zijn de eisen voor de arbeidsomstandigheden in het magazijn van jouw leerbedrijf op
een andere manier geformuleerd? Zo ja, op welke manier zijn deze eisen dan
geformuleerd? Zo nee, wat is daar de reden van? - klassikaal behandeld

Bij welke arbodienst is jouw leerbedrijf aangesloten?

Op welke manier worden de werknemers van jouw leerbedrijf betrokken bij de
arbeidsomstandigheden?

Geef aan hoe jouw leerbedrijf zijn arbobeleid vertaalt in concrete maatregelen met
betrekking tot: - klassikaal behandeld
o het betrekken van werknemers bij de aanschaf van nieuw materieel
o het geven van duidelijke voorlichting aan medewerkers
o het controleren op de uitvoering van regelgeving/voorschriften
o klimaatbeheersing
o de naleving van werk- en rusttijden
o het controleren op de taakinhoud van iedereen
o het voorkomen van agressie, geweld en seksuele intimidatie

Wat is een arbocatalogus? En door wie wordt een arbocatalogus getoetst? klassikaal behandeld

Noem drie persoonlijke beschermingsmiddelen (pbm) welke je gebruikt in bij je
leerbedrijf. Geef van elk pbm aan waartegen het beschermt.

Hoe worden bezoekers geïnformeerd over het gehanteerde veiligheidsbeleid. klassikaal behandeld

Hoe spreek je collega’s aan indien zij niet de gedragsregels t.a.v. veiligheid naleven. klassikaal behandeld
Logistiek Teamleider & Logistiek Manager
9
i
http://www.arboportaal.nl/onderwerpen/themas/arbowet--en--regelgeving
ii
http://www.arboportaal.nl/onderwerpen/arbowetgeving
Logistiek Teamleider & Logistiek Manager
10