V. u.: Christel Geerts, burgemeester, Grote Markt 1, 9100 Sint-Niklaas - september 2012 Onder impuls van Samenlevingsopbouw Oost-Vlaanderen, het Meldpunt discriminatie van de regio Waasland, de dienst Huisvesting van de stad Sint-Niklaas en de Huurdersbond kwam in 2011 een ‘gelijkebehandelingsprotocol’ tot stand. Dit protocol werd door de lokale besturen uit de regio, makelaars en eigenaars ondertekend met het oog op gelijke behandeling van kandidaat-huurders. 1. Doel Het sensibiliseren en informeren van de huisvestingssector rond gelijke behandeling door alle actoren op een positieve manier te benaderen, de tegenstellingen die er zouden zijn te overbruggen en de dialoog te versterken, de problematiek onder de aandacht te brengen en engagementen af te sluiten. 2. De aanloop naar een gelijkebehandelingsprotocol Elke lokale situatie is anders vandaar dat men dient rekening te houden met de plaatselijke realiteit om een protocol af te sluiten. Welke organisaties zijn op het terrein van huisvesting actief en kunnen samengebracht worden om een gezamenlijke preventieve actie op te zetten? In het Waasland ging het als volgt. Er bestond een werkgroep wonen van Samenlevingsopbouw Oost-Vlaanderen, die kwetsbare huurders samenbracht. Discriminatie bij het zoeken naar een woning was een belangrijk aandachtspunt. Er is het overleg wonen-welzijn van de stad Sint-Niklaas dat op geregelde tijdstippen de huisvestingsproblematiek met alle actoren van de welzijnssector bespreekt en waar de dienst huisvesting en de Huurdersbond belangrijke partners zijn. En er was in maart 2010 de oprichting van het Meldpunt discriminatie voor de regio van Sint-Niklaas. Een werkgroep ‘gelijkebehandelingsprotocol’ werd met deze vier partners opgericht, die kon steunen op het bredere overleg wonen-welzijn. 1 2. Ondertekenaars verbinden zich ertoe niet in te gaan op discriminerende vragen en verwijzen desgevallend naar dit protocol. 3. Tevens tolereren de ondertekenaars geen enkele vorm van discriminatie of intimidatie en zien ze af van elke vorm van het aanzetten tot discriminatie. 4. De sociale huisvestingssector past deze gelijke behandeling toe binnen de krijtlijnen van het sociaal Huurbesluit en de bepalingen opgenomen in het overdrachtenbesluit voor wat betreft de sociale koopwoningen. 5. De ondertekenaars zullen eveneens problemen die zich voordoen melden aan het meldpunt discriminatie van de regio. Het meldpunt registreert, informeert en tracht een bemiddeling op te starten in geval er geen juridische opvolging is. Het Centrum voor gelijkheid van kansen en racismebestrijding kan ingeschakeld worden, dit gebeurt in overleg met de melder. ORGANISATIE EN COMMUNICATIE 6. Ondertekenaars engageren zich om jaarlijks een vergadering bij te wonen om een dynamisch en positief huisvestingsbeleid te bewerkstellingen. 7. De voorzitter van de jaarlijkse vergadering is de heer Eddy Couckuyt, gedeputeerde van de Provincie Oost-Vlaanderen. De uitnodiging voor de jaarvergadering en de agenda worden een maand op voorhand samen met de uitnodiging bezorgd aan alle ondertekenaars. 8. Alle briefwisseling in verband met de toepassing van dit protocol wordt gericht aan het Stadsbestuur van Sint-Niklaas, Meldpunt discriminatie, Grote Markt 1, 9100 Sint-Niklaas. 9.Nieuwe ondertekenaars kunnen zich aansluiten door eenvoudige schriftelijke vraag. De voorzitter legt dit voor op de eerstvolgende jaarlijkse vergadering. Actoren die uit het protocol wensen te stappen kunnen dit schriftelijk met een brief gericht aan het Stadsbestuur van Sint-Niklaas, Meldpunt discriminatie, Grote Markt 1, 9100 Sint-Niklaas. De voorzitter deelt dit mee op de eerstvolgendjaarvergadering. Sint-Niklaas, 23-11-2011 Meer informatie over de beschermde criteria en de concrete invulling ervan is te vinden in de twee brochures die het Centrum voor gelijkheid van kansen en racismebestrijding in partnerschap met de woonsector ( BIV, AES, CIB en KFBN) realiseerde: - Discriminatie op de huisvestingsmarkt: Hoe kan je reageren? (Voor huurders) - Discriminatie op de huisvestingsmarkt: Hoe kan je het vermijden? (Voor eigenaars en makelaars). 6 GELIJKEBEHANDELINGSPROTOCOL HUISVESTING Doelstelling 3. Zoek uw partners Wonen is een fundamenteel mensenrecht. Een woning vinden is echter niet altijd even gemakkelijk, zeker niet voor personen die niet gelijk behandeld worden of die direct of indirect gediscrimineerd worden omwille van de door de wetgever beschermde criteria: zijnde geslacht, seksuele geaardheid, burgerlijke staat, geboorte, vermogen, geloof of levensbeschouwing, politieke overtuiging, taal, gezondheidstoestand, handicap, fysieke of genetische eigenschap, sociale positie, nationaliteit, zogenaamd ras, huidskleur, afkomst of nationale of etnische afstamming, leeftijd en syndicale overtuiging. Een brede waaier aan organisaties en diensten kan hiervoor aangesproken worden. Belangrijk is hen te overtuigen, d.w.z. dat gewoon aanschrijven onvoldoende kan zijn. Persoonlijke contacten en een dosis overtuigingskracht kunnen wonderen doen. Mogelijke partners: immokantoren uit uw regio, sociale huisvestingsmaatschappijen, sociaal verhuurkantoor, CIB (organisatie van makelaars), AES (algemeen eigenaarssyndicaat), individuele eigenaars-verhuurders, BIV (tuchtorgaan vastgoed), openbare besturen (gemeenten, OCMW’s, …), stedelijke diensten (dienst samenleving, dienst welzijn, woonwinkel, dienst huisvesting, …), welzijnsorganisaties (Samenlevingsopbouw Oost-Vlaanderen, CAW, Welzijnsschakels, seniorenorganisaties, gehandicaptenorganisaties, …), meldpunt discriminatie, provinciale diensten, sympathisanten, … Wetten en decreten zijn op zichzelf niet voldoende om een positief klimaat op de huisvestingsmarkt te bekomen. Sensibilisering en een mentaliteitswijziging zijn nodig om een huisvestingsmarkt te creëren die toegankelijk is voor iedereen. De ondertekenaars van het gelijkebehandelingsprotocol geven een duidelijk signaal dat de wetten en decreten dienen toegepast te worden in de dagelijkse praktijk van wonen. Het doel is preventief te werken met alle spelers op de huisvestingsmarkt, hen te sensibiliseren, te informeren en hen middelen ter beschikking te stellen om een toegankelijke huisvestingsmarkt te verwezenlijken. Het wettelijk kader van dit protocol: - Decreet van 10-7-2008 houdende een kader voor het Vlaamse gelijke kansen en gelijke behandelingsbeleid - Wet van 10-5-2007 ter bestrijding van bepaalde vormen van discriminatie - Wet van 10-5-2007 ter bestrijding van discriminatie tussen vrouwen en mannen - Wet van 30-7-1981 tot bestraffing van bepaalde door racisme of xenofobie ingegeven daden. PROTOCOL TOT GELIJKE BEHANDELING IN DE HUISVESTING Engagement 1. De ondertekenaars verbinden zich ertoe, bij de uitoefening van hun activiteiten in de huisvestingssector, niet te discrimineren - direct of indirect - omwille van de door de wetgever beschermde criteria: zijnde geslacht, seksuele geaardheid, burgerlijke staat, geboorte, vermogen, geloof of levensbeschouwing, politieke overtuiging, taal, gezondheidstoestand, handicap, fysieke of genetische eigenschap, sociale positie, nationaliteit, zogenaamd ras, huidskleur, afkomst of nationale of etnische afstamming, leeftijd en syndicale overtuiging. 5 4. Werkwijze opmaken protocoltekst De partners worden uitgenodigd op een vergadering (tijdstip aansluitend op einde kantooruren). In de uitnodiging staat duidelijk de doelstelling. Een ontwerp van protocoltekst wordt meegestuurd, zodat er iets concreet is waarop kan gewerkt worden. In het Waasland werd een oude protocoltekst van de stad Gent aangepast rekening houdend met de gewijzigde wetgeving en meegestuurd met de uitnodiging. Alle partners konden amendementen indienen. De tekst werd aangepast tot er uiteindelijk een consensus was over een definitieve tekst. De toetsing van de wettelijkheid dient er zeker te zijn. Het is beter niet te vervallen in details. Het doel blijft een statement voor gelijke behandeling. Het gelijkebehandelingsprotocol bevat drie luiken: de doelstelling, de engagementen en de organisatie-communicatie (zie tekst protocol, blz. 5). 2 5. Officiele ondertekening protocol 7. Opvolging De ondertekening van het protocol kan best gekoppeld worden aan een plechtig moment waarop alle partners uitgenodigd worden. De ondertekening zelf vergt een strikte organisatie, zeker als er massale belangstelling is. Er is gekozen om de ondertekenden in vijf groepen in te delen: eigenaarsverhuurders en makelaars, openbare besturen, huisvestingsmaatschappijen, welzijnspartners en sympathisanten. De koppeling van een debat over de huisvestingsproblematiek is een pluspunt. Om deze gebeurtenis meer kleur te geven is de aanwezigheid van beleidsmensen mooi meegenomen. In het Waasland vond de ondertekening plaats in het stadhuis van Sint-Niklaas met de deputé van de provincie Oost-Vlaanderen, de burgemeester en nog tal van prominenten. Het debat over het thema ‘wat doet de huisvestingssector zelf om discriminatie tegen te gaan’ werd gemodereerd door iemand van Wonen Vlaanderen. Als sprekers stonden Geert Inslegers (Huurdersbond), Katelijne D’Hauwers (AES) en Jozef De Witte (Centrum gelijkheid van kansen) op het programma. De partners die het protocol tekenden engageerden zich voor een jaarlijkse vergadering onder het voorzitterschap van de deputé van de Provincie. Dit vergt jaarlijks een initiatief. Dit is ook belangrijk om de dialoog te blijven voeren met alle actoren. Er kunnen opvolgingstrajecten starten bijv. een sticker of affiche ophangen in de immokantoren, die het protocol tekenden, als een soort kwaliteitslabel. Er wordt ook ingezet op permanente bekendmaking. Het zou natuurlijk nog beter zijn mocht dit initiatief op Vlaams of federaal niveau een verlengstuk krijgen met een engagement van de koepelorganisaties. Op die manier kunnen de plaatselijke initiatieven zich beperken tot de plaatselijke immokantoren en eigenaars, omdat de actie op de steun kan rekenen van de koepelorganisaties. 6. Het protocol is een dynamisch instrument Wenst u het gelijkebehandelingsprotocol te tekenen of wenst u meer informatie over het initiatief kan u contact opnemen met [email protected] of telefonisch 03 760 91 80. Wenst u meer info over de discrimiatiewetgeving: www.diversiteit.be/publicaties [email protected] De mogelijkheid om het protocol te tekenen dient permanent geboden te worden aan eigenaars-verhuurders en immokantoren en andere partners. In het Waasland ligt het protocol ter ondertekening in de woonwinkel tijdens de openingsuren. De lijst van ondertekenaars en andere info over het protocol is opgenomen op de website van de stad Sint-Niklaas (www.sint-niklaas.be/ gelijkebehandelingsprotocol) en kan steeds aangevuld worden. 3 4