Drie groepen gesteenten Sedimentgesteente
advertisement
AARDE 5 havo 2 End. en ex. processen 10-12 De vorming van gebergten Daar waar de aardkorst onder druk komt te staan staan,ontstaan ontstaan gebergten. divergerende gebergten. Dit Dit is is het het geval geval bij bij convergerende convergerende /plaatranden . plaatranden. De vorming van gebergten Welke processen dragen bij aan de vorming van gebergten? De vorming van gebergten Welke processen dragen bij aan de vorming van gebergten in fase 1? fase 1 fase 2 - vorming van sedimentlagen - subductie - vulkanisme - plooiing van gesteentelagen - aanvoer van sediment De vorming van gebergten Welke processen dragen bij aan de vorming van gebergten in fase 1? fase 1 -aanvoer van sediment -vorming van sedimentlagen fase 2 De vorming van gebergten Welke processen dragen bij aan de vorming van gebergten? De vorming van gebergten Plooiing en opheffing van sedimentgesteente Vulkanisme Welke processen dragen bij aan de vorming van gebergten? De vorming van gebergten Welke processen dragen bij aan de vorming van gebergten in fase 1? fase 1 fase 2 Dankzij welk proces gaat fase 1 over in fase 2? Het breken van de aardkorstplaat waardoor het ene stuk, de oceanische korst, wegduikt onder de continentale korst. Vervorming van de aardkorst Het effect van rek en druk op de aardkorst op de lange termijn is groot! Bij welke foto horen de volgende kenmerken? -rek -druk -gesteente buigt -gesteente breekt -aardbeving -geleidelijk -aan de oppervlakte -diep in de aardkorst Vervorming van de aardkorst Het effect van rek en druk op de aardkorst op de lange termijn is groot! -druk -gesteente buigt -geleidelijk -diep in de aardkorst -rek -gesteente breekt -aardbeving -aan de oppervlakte Plooiings- of breukgebergte? Horst? Slenk? Horst Slenk Breuk Oost-Afrika: Kenia Exogene en endogene processen Het uiterlijk van de aardkorst wordt bepaald door vele krachten die er op inwerken… Van buitenaf Van binnenuit Exogene en endogene processen Het uiterlijk van de aardkorst wordt bepaald door vele krachten die er op inwerken… Welke worden exogeen genoemd en welke endogeen? Exogene processen Van buitenaf Endogene Van binnenuit processen Exogene en endogene processen Welke van de volgende processen zijn endogeen en welke zijn exogeen? -Verwering -Aardbevingen Exogeen -Sedimetatie -Daling -Vulkanisme -Breukvorming -Plooiing van gesteente -Opheffing -Erosie Endogeen Exogene en endogene processen Welke van de volgende processen zijn endogeen en welke zijn exogeen? Exogeen: -Verwering -Erosie -Sedimetatie Endogene: -Aardbevngen -Vulkanisme -Breukvorming -Plooiing van gesteente -Opheffing -Daling Exogene processen Exogene krachten worden aangedreven door… de zon processen in de atmosfeer hydrologische kringloop Endogene processen Endogene processen worden aangedreven door… de energie uit de aardkern beweging in de mantel platentektoniek Exogene en endogene processen 1 Welke endogene en exogene processen treden hier op? 2 En wat zijn de gevolgen hiervan op korte en lange termijn? Exogene en endogene processen Welke processen worden aangedreven door de hydrologische kringloop? De afbraak van gebergten Hooggebergten met veel reliëf veranderen in middelgebergten en heuvelland met afgeronde vormen. / endogene processen. Dit gebeurt dankzij exogene processen. Gebergtevorming op dit moment Dankzij de huidige bewegingen en botsingen van aardkorstplaten! Gebergtevorming in het verleden De Door toen de gevormde andere ligging gebergten van deliggen aardkorstplaten alsvolgt… bewogen en botsten de platen anders. De vorming van oude en jonge gebergten Door de huidige plaatbewegingen Jonge gebergten Door plaatbewegingen in het verleden Oude gebergten Drie groepen gesteenten Zandsteen Marmer Marmer Graniet Sedimentgesteente Metamorf gesteente Stollingsgesteente Wat zijn de uiterlijke kenmerken van deze drie gesteentgroepen? Drie groepen gesteenten Zandsteen Marmer Marmer Graniet Sedimentgesteente Metamorf gesteente Stollingsgesteente ? -geen gelaagdheid -geen fossielen -vaak zijn mineralen zichtbaar als aparte ‘vlekjes’ -gelaagd -vaak met fossielen -de oorspronkelijke sedimentdeeltjes kunnen zichtbaar zijn Drie groepen gesteenten Zandsteen Marmer Marmer Graniet Sedimentgesteente Metamorf gesteente Stollingsgesteente De uiterlijke uiterlijke kenmerken kenmerken weerspiegelen weerspiegelen de de wijze wijze van van ontstaan: ontstaan: De Sedimentatie Wegzakken Samenpersen ? Magma of lava stolt Metamorf gesteente schist steenkool Metamorfose betekent betekent ….. gedaanteverandering. Metamorfose Metamorf gesteente ontstaat wanneer sedimentgesteente of stollingsgesteente onder hoge druk en/of temperatuur worden omgevormd tot een ander gesteente. marmer Metamorf gesteente: van klei tot schist Wat gebeurt er als klei onder druk wordt gezet? Let op, de druk wordt steeds Groter! Leisteen Schalie Klei Metamorf gesteente: van schelpen tot marmer Wat gebeurt er als schelpen onder druk worden gezet? Let op, de druk wordt steeds groter! Kalksteen Schelpen Marmer Metamorf gesteente: van veen tot steenkool Plantenresten Veen Bruinkool Steenkool Sedimentgesteente Als de druk toeneemt Metamorf gesteente Metamorfose vindt vooral plaats in subductiezones, maar waarom? Wat gebeurt met gesteente tijdens subductie? 1 Gesteente wordt de diepte in gesleurd. 2 Twee aardkorstplaten schuiven in tegengestelde richting langs elkaar. Wat gebeurt er met sediment in een subductie zone? klei schalie leisteen schist Gesteentekringloop 5 4 1 Gesteenten ontstaan en verdwijnen… Wat gebeurt er bij elke pijl? 2 3 Gesteentekringloop Gesteente wordt omgesmolten en komt met intrusie omhoog. Verwering, riviertransport, sedimentatie 5 1 Gesteenten ontstaan en verdwijnen… Wat gebeurt er bij elke pijl? 4 Wordt nog verder de diepte ingesleurd, hogere druk en temperatuur 2 Wegzakken en samenpersen 3 Wordt meegesleurd de diepte in, steeds grotere druk. Gesteentekringloop 1 Hydrologische kringloop 2 Subductie 3 Vorming en omhoog komen van magma Exogene en endogene processen dragen bij aan aan de de gesteentekringloop. gesteentekringloop. Twee kringlopen… Basalt ontstaat bij een midoceanische rug, zakt weg in de mantel en komt weer omhoog….
