Teelt van tomaten.

1
Ecologisch tuinieren,
een levenswijze.
Teelt van tomaten van A tot Z
donderdag 2 februari 2017.
2
De liefdesappel,
geliefd en gegeerd.
Een schat van een groente.
3
Nachtschadefamilie.
 Afkomstig uit Latijns – Amerika en in de
16 de eeuw als sierplant naar hier
overgebracht.
 Ondertussen is deze fijne groente volledig
ingeburgerd en weet men “haar” enorm
te waarderen.
 De “Azteken” uit de Andes noemen haar
de “liefdesappel”.
Matina bio
4
Een waaier van geuren, smaken en kleuren.
De tomatenfamilie is een erg grote groep van diverse soorten van
uiteenlopende vormen en kleuren.
Het is vooral u eigen smaak en voorkeur die de keuze zal bepalen.
5
Wat heeft deze groente te bieden?
Wat zit in deze groente per 100 gram vers product?
mineralen: 10 mg calcium; 0,4 mg ijzer.
vitaminen: 0,60 mg caroteen; 0,05 mg B1 en 0,02 mg B2; 25 mg
C.  veel !!
voedingswaarde: 18 kcal.
En wat nog?
6
Tomaten bevatten lycopeen. Dit is een natuurlijk pigment dat
de rode kleur bepaald.
Deze staat bekend als een krachtig antioxidant. Het zou
bescherming bieden tegen kanker (vooral prostaatkanker) en
hart- en vaatziekten.
En wat nog ? (2)
7
Deze antioxidanten maken vrije radicalen in ons lichaam
onschadelijk.
Tomaten hebben een alkalische (ontzurende) werking.
Verzuring van het lichaam kan zorgen voor alledaagse kwalen
zoals vermoeidheid, hoofdpijn, slapeloosheid en spierpijn.
8
Tomaten en de bodem.
Groeien op alle gronden.
pH 6,5.
Vruchtafwisseling van 4 jaar is
noodzakelijk.(*)
Flinke bodem bewerking en een
goede waterhuishouding zijn
noodzakelijk. Een zonnige plek en
bescherming tegen regen doet de
vrucht goed.
9
Tomaten hun standplaats en bemesting.
Ze zijn terug te vinden bij de vruchtgewassen. Hier staan ook
de pompoenen; aardbeien; courgetten; aardappelen.
Gulzige plant, vraagt een goede compostgift van 300 tot 350
kg / are.
Bij bemesten met organische meststof waar kalium een
belangrijk deel van uitmaakt. Opletten met stikstof !!
10
En hoe zit dat met de serreteelt tomaten?
 Dat is voor de meeste tuinders een moeilijk gegeven, omdat een wachttijd
van 4 jaar nagenoeg onmogelijk is. (ruimte)
 Een voorteelt van vroege groenten, en een nateelt van een neutrale
groenbemester of een mengeling is al een hele verbetering.
 Doorspoelen of regelmatig watergeven werkt ook heel gunstig.
11
Tomaten en hun voor – en na teelten.
 Spinazie en pluksla en
andere
voorjaarsgroenten zijn
de voorteelt voor de
tomaten.
 Tegen half mei zijn
deze geoogst en
verdwenen.
 Na de tomaten in
oktober komt er een
mengeling van
groenbemesters zoals
snijrogge, phacelia en
wikke.
 En de boden wordt
goed voorzien van
water doorspoelen.
12
De plant en haar voeding
Kalium. (K) of potas (K2O)
Bevordert: stevigheid van het gewas.
De vorming van wortels en knollen en de bewaarbaarheid. (o.a. uien)
Zorgt voor meer weerstand tegen schimmelziekten.
K-gebrek: gekleurde plekken op het blad.
Kalium overmaat: verhindert de opname van Mg en boor.
Het eindproduct bevat meer water.
De plant en haar voeding.
13
Kalium is te vinden…
K-bronnen.
compost.
stalmest, vooral in de urine.
houtasse. (veel en snel opneembaar)
vinasse extract.
patentkali: delfstof.
Organische meststof, met een hoog kaliumgehalte.
Tomaten en hun bemesting.
14
Teveel stikstof werkt schimmelziekten in de hand, beïnvloed de
vruchtzetting en maakt de plant gevoeliger voor “witte vlieg”
aantasting.
Bij sommige telers staat de vruchtafwisseling ter discussie.
Schimmels bij tomaten zijn nefast!
Buitenteelt en glasteelt: elk apart bekeken.
15
Groenten en hun familie.
Elke groente behoort tot een familie.
bv: familie van de kruisbloemigen. Hiertoe behoren al de
kolen, radijs, rammenas, rucola, waterkers, snijmoes.
Sommigen zijn gulzig en vragen veel voedsel (bloemkool),
anderen vragen zeer weinig. (radijs)
Groenten en hun familie.(2)
16
Andere families: lelieachtigen (uien; prei…)
 Nachtschaden ( tomaat; aardappelen; aubergine…)
Composieten of samengesteldbloemigen (aardpeer; groenlof;
roodlof; kropsla en alle andere; witloof; schorseneer;…)
Schermbloemigen (wortelen; selders; kervel; venkel;
peterselie;…)
Groenten en hun familie. (3)
17
Ook hier zijn er terug gulzige en sobere gasten. Daar allemaal
rekening moeten mee houden… dat wordt lastig.
Daarom niet te complex maken. Ik hou vooral rekening met de
voedselbehoefte en de levensduur van de plant. Of anders
uitgedrukt: planten met een lang of een kort leven voor de
boeg.
18
Tomaten en de wachttijd.
Een discussiepunt tussen telers: er zijn die zeggen dat tomaten
elk jaar mogen terugkeren op dezelfde plaats. Grond zou
moeten smaken en ruiken naar tomaten.
Zelf ben ik van oordeel best een wachttijd van een 4 tal jaar in
te bouwen, om schimmelziekten en later witte vlieg; aaltjes; en
uitputting tegen te gaan.
Het 4 –slag systeem
19
4 GROEPEN
4 groepen zijn 4 percelen, maar bepaalde groenten mogen
maar ten vroegste om de 6 jaar terugkeren op hetzelfde
perceel.
Vandaar dat er 8 percelen zullen moeten worden gevormd.
4 percelen
20
Figuur a
Perceel a : Blad- & koolgewassen
veel : 250-300 kg/are
Perceel b : Wortelgewassen
weinig, ev. wat houtasse
of patentkali
Perceel c : Vruchtgewassen
veel : 300-350 kg/are
Perceel d : Vlindergewassen
weinig, ev. wat beendermeel
Van 4 naar 8 percelen
21
perceel a: bladgewassen
bv: sla, prei, spinazie, suikerbrood, peterselie,
selders, kervel, enz.
perceel b: wortelgewassen
bv: wortelen vroeg, rode biet, radijs, schorseneer,
raapjes
perceel c: vruchtgewassen
bv: aardappelen vroeg en prei als 2de teelt
perceel d: vlindergewassen
bv: doperwten; tuinbonen en …
perceel a: bladgewassen
bv: kolen  alle soorten, suikerbrood en roodlof
VEEL
WEINIG
VEEL
WEINIG
VEEL
perceel b: wortelgewassen
bv: wortelen bewaar, zaaiui bewaar, sjalot, bosui
WEINIG
perceel c: vruchtgewassen
bv: aardappel, tomaat, aardbei, pompoen, courgette
VEEL
perceel d: vlindergewassen
bv: boontjes struik en staakbonen, peulerwt
WEINIG
22
De familie van nabij bekeken.
Ze zijn met velen.
23
Over smaak, kleur en toepassing …
 De ronde tomaat: “moneymaker”; Matina –bio; Agora F1; Saint –Pierre;
PyrosF1; Bonset F1; Trust F1; Christal; Hellfrucht…
 Vleestomaat: “Marmande”; Super Mar; Coeur de Boeuf; Montfavet F1.
Karos – bio.
 Langwerpige tomaat: “Roma.”
 Kersttomaat: “Rode kers”; Sweetie; Cheresita is bestand tegen aaltjes en
virusresistent.
 Speciale variëteiten: “Noire de Crimée”; Golden Sunrise; “Gele peer”;
“Groene zeebra”; pink egg Thai; Orange Bourgoin; enz…
24
Soorten in kleuren en geuren.
Matina-bio
Coeur De Boeuf
25
Noire de Crimée en
Moneymaker
26
Hellfrucht en Agora.
27
Black Prince en Saint Pierre
28
Karos – bio en Christal.
29
Mini tomaatjes “Sweetie”
Deze soort doet het heel
goed in pot.
Zorg wel voor voldoende
inhoud: 15 liter is het
minimum.
Zorg ook voor een
voldoende voedselreserve.
Groenten in pot moeten
meer gegoten worden, dan
planten in volle grond.
30
Gezonde snoep…
Groot worden in een pot
31
Nog een “kleine” telg “Pink Egg Thai”.
32
Orange tomaatjes in pot.
33
Opkweken.
Glasteelt of buitenteelt ? Of beide.
In een verwarmde serre of koude ?
In ieder geval de plantjes kunnen NIET tegen de koude.
Opkweek moet gebeuren bij temperatuur tussen 15° en 20°C.
Indien GEEN verwarmde serre = NIET zaaien voor half maart.
Opkweken. (2)
34
Indien een verwarmde serre is zaaien al mogelijk in januari/
februari.
Altijd temperatuur tussen 15 à 20°C en in combinatie met veel
licht.
Mijn tomaten zaai dag ligt tussen 10 en 15 maart.
35
Zaaigrond kopen of zelf maken ?
Waar moet zaaigrond aan voldoen?
Voedingsstoffen bevatten, maar niet te veel.
Goed water kunnen vasthouden.
pH waarde niet te laag.
Vrij van schimmels en andere ongewenste gasten…
36
Zaaigrond: eigen samenstelling.
Wat stoppen we erin?
 1/3 biologische potgrond. Deze bevat meer kokosvezels i.p.v.
turf; veenmos en schorscompost. pH rond 6.
 1/3 tuingrond = grond uit jou tuin, niet bemest het afgelopen
seizoen. pH ?
 1/3 kokosvezel of kokopeat, turf enkel als optie. pH rond 6.
37
Zaaigrond : samenstelling.
Zaaigrond.
38
 Wat gesteentemeel onder de vorm van :
 Lava – of basaltmeel. Bevat mineralen, kiezel en wat kalk. Bij
het gebruik van turf kan dit van pas komen. Turf heeft pH van
4.
 Kokopeat of de turf goed vochtig maken en vervolgens
mengen.
39
Zaaigrond: potgrond, tuingrond en kokopeat.
40
Zaaigrond mengen.
En klaar is…
Nog wat basaltmeel.
41
Zaaibakken en zaaitafels…
Waarop letten als we zaaien in…
Zaaibakjes : zorg voor voldoende diepte…
Want de wortels van het zaaigoed moeten kunnen uitgroeien.
En hierdoor droogt de grond minder snel uit.
Piepschuim bak: hoogte 10 tot max 15 cm.
42
Zaaibakken uit piepschuim.
Voldoende diepte, zeker 10 cm
voorzien.
43
Tomaten zaaien.
 Zaaigrond in bak aanbrengen en goed aandrukken.
 Met bv. een potlood wordt om de 4 à 5 cm een putje geduwd, diepte 5 mm.
 In elk putje komt een zaadje, afdekken en broezen met gieter.
 Wat later er droog wit zand over strooien, om eventuele kiemschimmels voor te zijn.
44
In elk putje past een zaadje.
 En nu nog even wachten op het wonder dat leven heet.
 En ja, een 10 tal later kunnen we de geboorte melden van …
 Temperatuur in deze levensfase tussen 15 en 20°C.
 Bodem lichtjes vochtig houden.
45
En toen…was er leven.
46
Klaar om te verspenen.
47
Klaar om te verspenen.
48
Elk gaat zijn eigen weg…
Verspenen van de planten.
 Met verspeengrond.
 Een stenen pot of kunststof ??
 Beiden hebben hun eigenheid.
 Diameter ± 8 cm.
49
Tomaten verspenen.
Op korte tijd veel wortel maken.
Stevige sterke planten kweken.
Garantie op goed eindresultaat “bijna” zeker.
Zaaigrond is geen “verspeengrond” !!
Er moet voldoende voedsel aanwezig zijn.
50
Samenstelling verspeengrond.
 35 % goed verteerde compost.
 35 % bio – potgrond.
 25 % kokopeat. (eventueel)
 Toevoegen van lavagruis. = mineralen en spore – elementen.
 Bentoniet: voeding – en waterbindend vermogen. (eventueel)
Verspeengrond maken.(1)
51
 Bio
potgrond
 Compost van het
compostvat
 cocopeat
52
Verspeengrond maken. (2)
Bentoniet
lavagruis
53
Verspeengrond klaar !
verspeengrond
54
We zijn op weg en komen eraan…
En we zijn met velen
All together now…
55
En we worden groot…
 Bij goed weder buiten
afharden, maar s
’avonds terug binnen.
 En dan na een 10 tot
14 dagen terug
verspenen naar
grotere pot.
 Diameter 10 à 14 cm.
56
De uittocht naar serre of buiten..
Zet de verspeende planten in een teil en geef water in de teil.
Het water moet op een 15 tal minuten zijn opgetrokken. Zo niet
staat er teveel in, en moet het worden afgegoten.
Volg goed de beworteling: witte wortels zijn gezonde wortels.
Laat de plant niet dood groeien.
57
Beworteling
58
Na de beworteling, volgt de uitplant.
Ieder op zijn plaats.
59
Uitplant, met of
zonder anti –
worteldoek.
60
Vanaf nu moeten we zorg dragen
Zorg voor een zo laag mogelijke vochtigheidsgraad = ramen en
deur zoveel mogelijk open laten.
Droog glas = minder kans op schimmel aantasting.
Niet teveel water geven, tomaten zijn geen waterplanten.
Buiten is er een dakje voorzien.
61
Opgelet voor hoge temperaturen !
 Hoge temperaturen kunnen de bloesems verbranden en het blad schade
toebrengen. Tracht onder de 35°C te blijven.
 Zoveel mogelijk luchten bij hoge buiten temperaturen.
 Serrewit op het glas zetten langs zuiderkant. Dit tempert de hitte.
Een steun voor onze tomaat.
62
Wel nodig om te vermijden dat de vruchten op de grond komen
te liggen.
Een steun in hout; ijzer; geplastificeerde steunen. Alles is
mogelijk.
Of een koord…maar dit kan enkel indien een dak voorhanden is.
63
Een steun voor mijn tomaatplant.
Steunmateriaal in hout of
metaal voor de planten.
64
Of met een koord.
Koorden kunnen heel
handig zijn, maar…
Ze moeten sterk zijn en
“glijden”.
Aan het dak worden
bouten bevestigd met
een moer. Hier wordt de
koord doorgeleid.
65
Met bouten en een moer.
66
En nu nog de koord.
 Onderaan de plant wordt een losse open lus gemaakt.
 Vervolgens wordt de koord rond de stam, telkens onder een blad naar
boven gebracht
 Door het oog en vervolgens met een knoop vastgemaakt, welke kan
schuiven.
67
En nu nog de koord en we zijn
vertrokken.
68
Verzorging en onderhoud.
 Als er water wordt gegeven, steeds op temperatuur d.w.z. niet
te koud, om ze niet te laten schrikken.
 Broezen van de volledige bodem, zo min mogelijk op het blad.
 Afhankelijk van de buiten temperatuur, volstaat 1 tot 2
watergiften per week.
69
Waterreserve op temperatuur.
Een eenvoudige methode is
het ingraven van een vat. (200
liter)
Deksel iets boven de grond.
Water blijft zo op
temperatuur.
Tomaten; paprika; aubergine
krijgen best geen koud water,
meer zelfs ze schrikken zich
“dood”.
70
Water geven aan tomaten onder glas.
 Probeer te zorgen voor een
waterreserve op kamertemperatuur.
En ook niet te vergeten.
71
Om de dieven in een zo vroeg mogelijk stadium te verwijderen.
Deze zijn niet echt nodig, en gaat ten koste van de kracht van
de hoofdtak.
Hoe groter “de dief” is als hij verwijderd wordt, hoe groter het
letsel. Basaltmeel over strooien is een goede balsem.
72
Okselscheuten ook dieven genaamd.
Even “de dief” verwijderen.
73
We zijn half mei voorbij…
74
De kleintjes worden groot.
 Gesteente melen zoals basalt en
lavameel hebben door hun hoge
gehalte aan kiezel een
versterkende invloed op de plant.
 Ook de mineralen en de
sporenelementen verhogen de
weerstand van het blad tegen
schimmels en luizen.
 Gedurende groeiseizoen worden
de planten hiermee bestoven.
75
Tomaten in pot.
Enkele aandachtspunten.
 Kleine rassen zijn het best geschikt.
 Voorzie potten met voldoende
inhoud. 20 liter is zeker nodig.
 Potgrond moet voldoende voeding
bevatten. Extra voeding geven is
noodzakelijk.
 Watergiften niet vergeten. Voor
grote potten, gebeuren deze langs
onder en langs boven.
76
En ze voelen zich goed in pot.
Pink egg thai
Cèrise
Graag een plaatsje in de zon.
77
Nog wat gewasbescherming…
 De witte vlieg moet worden bestreden…want de vele
zuigmondjes op de onderzijde blad zijn poorten langs waar de
schimmel binnen dringt.
 Heeft 4 levensvormen: ei; pop; larve; witte vlieg.
 Plantenextracten als boerenwormkruid, heermoes helpen,
maar moeten regelmatig herhaald worden.
 Of met natuurlijke vijanden => sluipwespen.
Gewasbescherming (2)
78
 Plantenextract pyrethrum.
 Het bestuiven met gesteente melen als lava en basaltmeel.
 Vermijd als mogelijk grote temperatuurschommelingen in de
serre.
 Plaatsen van gele gelijmde platen om te zien wie in de serre
zit…
 Inzetten van de sluipwesp, maar haal eerst de lijmplaten weg.
79
Lijmplaten… wie zit er in mijn serre?
Lijmplaten met
raster.
80
Sluipwespen en witte vlieg.
Sluipwespen op een kaart
81
Hoe zien die eruit??
Hun eten is de witte vlieg.
Parasiteert de eieren en
poppen van de witte
vlieg.
Er moeten echter
voldoende aanwezig zijn.
82
Nog andere mogelijkheden…
 Tabaksplant in de buurt
van de tomaten.
 Bloem van een
doornappel.
 Spuiten met
boerenwormextract.
83
Plantenaftreksels.
Hebben maar zin als ze “werken”, en geen gevaar opleveren
voor mens en dier!
Opletten met giftige brouwsels…
Planten op water zetten, liefst niet langer dan 48 uur. Nadien
ontstaat een “gistingsproces” waarbij het werkzame deel van
de plant verloren gaat.
84
Boerenwormkruid.
Deze plant behoort tot de
zogenaamde “afweerkruiden”.
Gebruikt in de receptuur voor
insecten verdrijvende
middelen.
85
Boerenwormkruid gebruik.
Uitstekend spuitmiddel tegen zuigende en vretende insecten.
Tegen de grijze; groene en zwarte luis op kolen, rozen en
vlinderbloemigen zoals boontjes; tuinbonen.
Tegen de witte vlieg, de rupsen van koolwitje en preventief
tegen de koolgalmug.
86
Boerenwormkruid –recept.
1 kg vers boerenwormkruid in stukken hakken. (alles 
bloem; stengels; blad)
Op water zetten. (10 liter)
Max. 48 uur laten trekken.
Zeven door doek, en aftreksel al of niet verdunnen en
spuiten op de planten.
Toevoegen van een “uitvloeier” als natuurzeep kan
eventueel.
87
Plantenmengsels.
 Lavas of Franse
selder, gemengd met
boerenwormkruid.
 In kleine stukken
kappen en 48 uur
laten trekken op
water.
 Zeven door een doek.
 Eventueel nog een
essence aan
toevoegen van
citronella of
eucalyptus.
 Een welriekende reuk
maskeerder.
88
Boerenwormkruid in gebruik.
Aftreksel wordt hier gespoten op
achterzijde van tomatenblad, ter
bestrijding van witte vlieg.
Hou er rekening mee dat de
plant giftig is !!
Spring er niet lichtzinnig mee om.
89
Doornappel tussen
tomaten.
 Zeer giftige plant. De zaaddozen
bevatten grote platte giftige zaden.
 De witte vlieg heeft het niet zo
begrepen op deze plant.
 Daarom aanbrengen tussen
tomaatplanten.
90
Maar ook (groene) luizen kunnen…
Ook groene luizen kunnen vooral jonge plantjes belagen.
Waardoor deze laatste verzwakken en uiteindelijk wegkwijnen.
Oorzaak : groeistilstand; te droog…
Herkennen: bladkrul, vervormde groeipunten. Zitten ook graag
op de stengel.
Maar ook (groene) luizen …(2)
91
 Zuigen sap en voedingsstoffen,
laten suikerachtige stof achter.
 Grijp tijdig in: controleer
onderkant blad, en wrijf de
luizen eraf.
 Of kortstondig onderdompelen
in lauw water.
92
Lieveheersbeestjes en luizen.
 Luizen kunnen ook worden
bestreden door het inzetten van
hun natuurlijke vijand het
lieveheersbeestje.
 Maar… als het even kan wel het
inlands van bij ons.
93
En buiten…
 Zorg steeds voor een dak
boven hun hoofd.
 Van het westen afschermen.
 Komen op perceel van
vruchtgewassen.
 Compost (350 kg per are).
94
Een dak boven hun hoofd graag…
95
Buitenteelt.
 Het is half mei voorbij en het is zover. Diverse soorten krijgen de gelegenheid hun beste
“tomatenblad” voor te zetten.
 Niet vergeten om regelmatig water te geven, als er is een dak over hun kruinen staat.
 Aanbinden kan je met gummi ‘s of iets anders.
96
Buitenteelt, ze worden groot.
Hellfrucht
Coeur de boeuf
 Twee soorten die het buiten vrij goed doen, zelfs voor de glasteelt niet moeten onderdoen:
Hellfrucht: vruchten zijn niet te groot, maar de planten dragen overvloedig.
Coeur de Boeuf: één van de vele varianten die deze soort rijk is.
97
Een kap over hun hoofd.
 Tomatenhoezen kunnen ook een zekere bescherming geven, maar bij winderig weer
doen ze de planten meer kwaad dan goed.
 Dan is een tomatentunnel een betere oplossing omdat de planten niet direct in
contact komen met de bescherming.
98
Schimmelziekten en andere belagers.
 Fytoftora de meest gevreesde schimmel onder de schimmels.
 Felle zonnestralen veroorzaken perkament ziekte. Niet teveel blad wegnemen.
 Aangetaste vruchten direct verwijderen.
99
Pfytoftora : gevreesde plaag.
De gevreesde schimmelziekte bij de nachtschaden:
aardappelen en tomaten.
Bestrijd witte vlieg en luizen omdat deze voor vele kleine
wondjes zorgen langs waar de schimmel in de plant
terechtkomt.
Plantversterkende middelen aanwenden: heermoes extract en
zeewierextract.
100
Schimmelziekten, wat te doen?
Houd de luchtvochtigheid zo laag mogelijk onder glas.
Zorg dat bij buitenteelt een bescherming aanwezig is.
Bestuiven met lavameel of basaltmeel.
101
En verder is de oogst daar…
102
Wat is er lekkerder…
Tomaten welke rijpen aan de struik, krijgen die unieke smaak die niet
te evenaren is.
Plukken en opeten, wat kan een mens meer wensen.
103
Nog wat lekkers… zonder woorden.
104
Van zaad tot vrucht, en terug naar zaad.
 Alleen nog maar het gevoel: je
eigen tomatenzaad aan de grond
toevertrouwen.
 Is weten waar je mee bezig bent.
 Is ook zorg dragen voor de biodiversiteit.
 Vergeten we niet de kiemkracht,
deze zaden.
Een éénjarige zelfbestuiver in de picture.
105
 Eénjarige planten voltooien hun levenscyclus binnen hetzelfde seizoen: van
plant tot vrucht en zaad voor de winter. Bv. tomaten, sla, spinazie, bonen,
basilicum. Om deze zaden te oogsten zijn er (relatief) weinig problemen.
 Zelfbestuiving: hier wordt het stuifmeel overgebracht naar de stempel van
dezelfde bloem.
106
Zelfbestuiving.
Zelfbestuiving.(2)
107
Zelfbestuiving is nooit 100% omdat ook zelfbestuivers door
een klein percentage( 8 à 10 %) van andere planten wordt
bestoven.
Teelt enkel verder met de mooiste, sterkste en beste vruchten.
( planten )
Vernieuw toch om de 5 à 7 jaar omdat een achteruitgang naar
opbrengst en kwaliteit onvermijdelijk is.
108
Nog enkele Zelfbestuivers.(Autogamie).
Bladgewassen: sla; andijvie.(composieten)
Vruchtgewassen: tomaat; paprika;
aubergine.(nachtschadefamilie).
Wortelgewassen: schorseneer.(composieten)
Peulgewassen: erwten; boontjes; sojaboon.
(vlindergewassen).
109
Coeur de Boeuf, van zaad naar tomaat.
Tomaten worden
geselecteerd op grootte,
kleur, gezondheid.
Laat de vruchten goed
uitrijpen.
Vruchten openen en zaden
voorzichtig uit verwijderen.
Zaden verzamelen in glas.
110
Van zaad tot tomaat.
 Laat een rijpe tomaat op een
bord of in een glas gisten en
schimmelen.
 Spoel de smurrie door een zeef
en droog de zaden.
 Zaden verder droog en koel
bewaren.
111
Van zaad tot tomaat. (2)
112
Op weg naar de zaadjes…
113
Na het spoelen volgt het drogen
van de zaden.
Van zaad tot tomaat.
114
De zaden uit een rijpe tomaat halen, spoelen en drogen levert
minder kiemend zaad omdat het “gelei” dat in de tomaat
aanwezig is in zekere zin kiem remmend werkt.
Door het gisting - en schimmelproces te laten gebeuren
breekt het gelei af en krijg je meer bruikbare kiemende
zaden.
115
Tomaten zaden drogen.
Bewaren van de zaden.
116
 De zaden koel en droog bewaren.
 Tomatenzaden bewaren nog het best in een papieren verpakking.
 Niet vergeten om op te schrijven: soort; oogstjaar; de eventuele serie.
117
Eigen kweek
tomaten Coeur
de Boeuf buiten.
118
Een tuin is
zoals een grote liefde
Je kijkt er telkens
weer naar uit.
Want zo’n tuin,
is om van te
snoepen.
Jos Van Hoecke