de geschiedenis van de kerk van de h - Bisdom `s

DE GESCHIEDENIS VAN DE
KERK VAN DE H. JACOBUS DE
MEERDERE.
Uit welke richting men ook komt,
al van verre is de torenspits van
Zeeland zichtbaar. Zo’n opvallende
blikvanger van veraf wekt hoge
verwachtingen in hem die nadert;
daarom kan men best
teleurgesteld zijn als men bij het
kerkgebouw is aangekomen: van
buiten heeft de kerk van Zeeland
niet veel moois te bieden. Maar als
men het gebouw binnengaat,
betreedt men een warme sacrale
ruimte, die rust uitstraalt, die
uitnodigt tot stilte en mensen kan
brengen tot bezinning en gebed.
De kerk is gebouwd door
architect Cornelis van Dijk,
geboren in 1833 te Houten en
later wonende te Heesch (bij
Oss). De bouw van de kerk is
begonnen in 1870 en in gebruik
genomen in november 1872. De
kerk is gelukkig geheel in zijn
oorspronkelijke Neogotische stijl
behouden. De bouw van de kerk
heeft ƒ 56.000 gekost. In 1914 is
de kerk uitgebreid met een quasitransept (korte dwarsvleugel).
Het interieur van de kerk heeft in
de jaren zestig een ingrijpende
wijziging ondergaan: het
oorspronkelijke hoogaltaar (1874)
en zijaltaren (1888) zijn
verdwenen evenals de preekstoel
(1881). Overgebleven panelen van
de vroegere preekstoel hangen in
het linker transept.
De kerk is pas ingewijd in 1880
door de bisschop van Den Bosch
Mgr. Godschalk. Sinds 2002 staat
de kerk op de lijst van
rijksmonumenten.
1. Het portaal van de kerk.
Het portaal van de kerk is
overdag altijd toegankelijk. Er is
gelegenheid te mediteren en een
kaarsje aan te steken. Er hangen:
een levensgroot kruisbeeld,
prikborden met informatie over
de H. Mis tijden, over allerlei
activiteiten van werkgroepen,
overlijdensberichten en een rek
met folders met diverse
informatie. Hier is ook de
Mariakapel. Hierin staat een beeld
van Maria, de moeder van Jezus.
Het beeld is, zoals nagenoeg alle
beelden in de kerk van de
kunstenaar H. v.d. Geld.
2. De koorruimte en het orgel.
Langs een stenen wenteltrap kom
je in de koorruimte. Tijdens vele
Heilige Missen staat hier het
kerkkoor te zingen. Veelal zijn de
gezangen in het Nederlands en in
het Latijn (Gregoriaans). Hier
bevindt zich ook het orgel. Dit
orgel is in 1891 gebouwd door de
vermaarde orgelbouwer Smits uit
1
Reek. Het staat sinds 1992 op de
lijst van rijksmonumenten. Het
orgel is in de jaren 1996-1998
geheel gerestaureerd. De
balustrade van het koor dateert
van 1894. Het beeld op het orgel
is de H. Cecilia, patrones van de
muziek.
3. Het wijwatervat.
Als de kerk binnengaan, bevinden
zich aan weerszijden van de deur
bakjes aan de muur. Hierin zit
gewijd water. Bij het binnengaan
of weggaan, kun je met dit water
een kruisteken maken.
4. Het middenschip.
Onder de kroonluchter door gaan
we naar de voorzijde van de kerk.
De pilaren zijn voorzien van
beelden, die tussen 1900 en 1916
zijn vervaardigd door de
kunstenaar H. v.d.Geld.
De H. Barbara heeft een
vestingtoren in haar hand. Daarin
is zij opgesloten omdat zij
Christen wilde zijn.
De H. Elisabeth zette zich vooral
in voor de arme en zieke mensen.
Verder zijn er beelden van de H.
Gerardus Majella, de H. Eligius
patroon van de mensen van
beroepen die met een hamer en
metaal werken, de H. Maria met
H. Hart en de H. Antonius van
Padua, patroon van verloren
zaken.
De voorste pilaren zijn getooid
met de H. Henricus, keizer van
het grote katholieke rijk en
daardoor afgebeeld met kerk,
zwaard en lans en de H.
Franciscus van Assisi, stichter
van de orde der franciscanen.
5. De glas-in-loodramen.
De glas-in-loodramen in de kerk
zijn geplaatst tussen 1915 en
1925 en vervaardigd door de
firma Nicolaas en Zn te
Roermond. Ze zijn in 1987-1988
gerestaureerd en voorzien van
voorzetramen. Op het
priesterkoor beelden het
bovenste gedeelte van de ramen
van links naar rechts uit: de H.
Jozef, de H. Joannes, Jezus
Christus, de H. Maria, de H.
Joachim en de H. Anna en het
onderste gedeelte de H.
Bonifatius, de H. Willibrordus,
de H. Jacobus de Meerdere, de
H. Cornelius, de H. Lambertus en
de H. Servatius.
6. Het priesterkoor.
Als we het priesterkoor naderen
zien we boven een levensgroot
kruisbeeld hangen met het
Lichaam van Jezus van Nazareth.
Waarschijnlijk dateert het kruis
van ± 1872.
Als we de traptreden op gaan
komen we op het priesterkoor.
Aan de achterzijde bevindt zich
2
het hoogaltaar met ciborium, wat
klein huis of tempel betekent. Dit
is geplaatst in 1979 en is
afkomstig uit de z.g.
“steentjeskerk” te Eindhoven, die
gesloten werd. Op het hoogaltaar
staat het tabernakel, wat “tent”
betekent. In het tabernakel
wordt het Heilige Brood bewaard.
Dit betekent dat Jezus, de Zoon
van God, daar aanwezig is. Uit
eerbied hiervoor brandt er altijd
de Godslamp, de ene week rechts
en de andere week links. Op het
deurtje van het tabernakel staat
een lam, dit is het teken van
onschuld van Jezus. De priester
draagt de H. Mis op aan het altaar
of tafel. Het huidige altaar is
vervaardigd uit onderdelen van de
oude communiebank. Aan de
voorzijde zie je de afbeelding van
het Laatste Avondmaal en aan de
achterzijde zijn afbeeldingen van
Mozes met de stenen tafelen, een
beeld van een apostel met
reisstaf en een afbeelding van
Jezus.
7. De sacristie.
Aan de linkerzijde van de
sacristie hangt een bel, die het
begin of het einde van een viering
aankondigt. Boven de deur hangt
een paneel van een vroegere
biechtstoel. In de sacristie wordt
alles bewaard en klaargezet voor
de vieringen. De priester, de
diaken, de misdienaars en
acolieten kleden er zich om. In de
kluis worden waardevolle artikelen
bewaard, zoals kelken en
monstrans, en ook de relikwie van
Sint Cornelius. De kerk bezit nog
een bijzondere kostbare zilveren
Gotische torenmonstrans uit
1506. Deze is te bewonderen in
het Museum voor Religieuze kunst
te Uden. Vanuit deze ruimte
kunnen de geluidsinstallatie en de
kerkklokken worden bediend.
8. De kruisweg.
Indien we de kerk weer in gaan zie
je grote “schilderijen” hangen. Op
deze staties staan de laatste
dagen van het leven en het
sterven van Jezus afgebeeld. De
kruisweg, origineel houtsnijwerk
uit 1893, bestaat uit 14
afbeeldingen van het
lijdensverhaal van Jezus.
9. De biechtstoelen.
In de linker- en rechter transept
van de kerk staan nog de originele
biechtstoelen. Vroeger waren er
vier biechtstoelen. Zij zijn in
1875 vervaardigd door de
schrijnwerker C. Verheijden. Tot
de jaren zestig van de vorige eeuw
waren de biechtstoelen nog in
gebruik. Wanneer de mensen aan
de priester wilden vertellen wat
ze verkeerd hadden gedaan gingen
ze aan de zijkant in de biechtstoel
zitten. In het midden zat de
priester.
3
10. Kapelletjes achter in de
kerk.
Voor de kapel van de H. Cornelius
hangt een schilderij van de Poolse
priester Maximiliaan Kolbe. Deze
priester heeft in de 2e
wereldoorlog zijn leven gegeven in
ruil voor het leven van een vader
van een groot gezin. Kolbe is door
de kerk heilig verklaard. Het
schilderij werd als dank
geschonken aan de kerk voor een
goederentransport naar Polen in
de jaren tachtig.
In de glazen vitrines zijn diverse
artikelen tentoongesteld.
In de kapel staat een beeld van
Sint Cornelius, daterend van
1899. Hij was paus in Rome van
251-253. Daarom heeft hij een
aparte staf en een speciale
pauskroon. Ook zie je een hoorn
afgebeeld. De H. Cornelius kon
ziekten bij hoornvee genezen. Elk
jaar wordt op de eerste zondag in
mei een bedevaart gehouden naar
de H. Cornelius. ‘s-Middags wordt
er dan nog steeds de kinderzegen
gegeven.
Rechts aan de muur hangen enkele
schildjes. Deze schildjes stellen
hartjes voor en het langwerpige
voorwerp is een been. Ze zijn
geschonken door mensen die door
de H. Cornelius zijn genezen.
Gaan we naar de andere zijde van
de kerk dan hangen er aan de
muur drie reliëfs (ca. 1925): De
Ark van het Verbond, het Lam
Gods op verzegeld boek en een
offertafel met broden,
wierookvaten en kruik. Verder
gaande treffen we aan de kapel
van Sint Jacobus (de Meerdere),
zijnde de patroonheilige van de
kerk. De H. Jacobus is ook de
patroonheilige van het Gilde. In de
kapel zie je diverse attributen van
het gilde. Deze Jacobus heeft te
voet een reis gemaakt naar
Santiago de Compostella in
Spanje.
Vroeger werd deze kapel gebruikt
als doopkapel en was bereikbaar
vanaf het kerkportaal. Het
hekwerk dateert van 1877.
Voor de kapel staat het beeld van
het H. Hart van Jezus.
Op het schilderij aan de muur
staan de namen en attributen van
de zouaven. Deze Zeelandse jonge
mannen waren eens soldaat voor
de paus.
11. De doopvont en de
Mariakapel.
Het deksel van de doopvont (ca.
1890; neogotisch) is van koper. De
voet is van zwart en wit marmer.
In de doopvont zit gewijd water.
Met dit water worden kinderen of
volwassenen gedoopt en daardoor
opgenomen in de katholieke kerk.
4
Nabij de doopvont zijn de
herdenkingstegeltjes opgehangen
van de in het afgelopen jaar
gedoopte kinderen.
Hier staat ook het beeld van de
H. Jozef, de (voedster)vader van
Jezus. Hij was timmerman en
daardoor nu nog de patroonheilige
van de arbeid.
Boven de deur van de bijsacristie
hangt een paneel van een vroegere
biechtstoel.
In de Mariakapel staat het beeld
van Maria met het kind Jezus.
Waarschijnlijk is dit beeld nog
afkomstig uit de oude kerk en
dateert daardoor van voor 1870.
Het Maria-altaar is vervaardigd in
de tachtiger jaren van de vorige
eeuw van restanten van twee
vroegere biechtstoelen
(oorspronkelijk daterend van
1875). De Mariakapel wordt
gebruikt voor het opdragen van de
H. Missen in de loop van de week,
het bidden van de rozenkrans en
de vespers (avondgebed met
aanbidding). Verder is deze kapel
als stiltekapel in gebruik.
basisprincipes van een leven.
Meestal staat zij afgebeeld met
een bosje rozen.
Op zaterdag 11 december 2006 is
op verzoek, en door het werk van,
jongeren uit onze parochie een
beeld geplaatst van de H.Theresia
van Lisieux ook wel de ‘kleine’
Theresia genoemd. Door haar
eenvoudige manier van leven
herinnerde zij de wereld aan de
Wij hopen dat de rondleiding
in de kerk voor jou een
aanleiding, een inspiratiebron
mag zijn om je hier vierend en
biddend thuis te kunnen
voelen, alléén of temidden van
medeparochianen.
5