Eeuwige gelukzaligheid: het martelaarschap van
advertisement
Eeuwige gelukzaligheid Het martelaarschap van Perpetua en Felicitas in de visie van Augustinus van Hippo 12de eeuws handschrift in de bibliotheca Amploniana, Erfurt Isabella Schiller, overzicht Augustinus mss. en codices in de voormalige DDR Authenticiteitsonderzoek Possidius’ indiculum Taal en inhoud Theologische duiding van het martelaarschap Wie zijn Perpetua en Felicitas? Enkele eigenaardigheden van de passio Eucharistisch banket De goede herder Perpetua en Felicitas worden aangepakt door een wilde koe Perpetua en Felicitas Wie zijn Perpetua en Felicitas? Enkele eigenaardigheden van de passio Augustinus’ bekendheid met de passio Sermo 280, 281, 282 (datering: 400-420) Sermo 159A,11 Ennaratio in Psalmum 47 De animo et eius origine (419/420) Jaarlijks op de dies natalis Lectionarium: het martelaarsverhaal Augustinus’ sermoenen 280-282 Talrijke apocalyptische elementen ontbreken Informatie uit twee delen van de passio: Perpetua’s aantekeningen en het redactionele kader Verwijzingen naar elementen die wel in de passio, maar niet in de akten terug te vinden zijn Hoe dienden de martelaren gevierd te worden? Hoofdfiguren = vrouwen theologische uitwerking Heilsgeschiedenis van Adam tot Christus en van Eva tot Maria Perpetua’s visioen over de slang en de ladder Felicitas’ zwangerschap (sermo 281 en sermo 282 auct.) De geslachtsverandering van Perpetua (vierde visioen) bij Augustinus Perpetua en Felicitas: beloning die toekomt aan alle martelaren Unieke familiariteit met de Heer Concurrerende rol van de vader Imitatio: martelaren als richtingaanwijzers Bijdrage van de martelaren tot de groei van de Kerk De lichamelijke verrijzenis EERSTE DINOCRATES-VISIOEN Dinocrates komt uit een duistere plaats Dinocrates probeert uit een groot bassin water te drinken, maar kan er niet aan Reactie Perpetua: ‘ik werd wakker en begreep dat mijn broer er slecht aan toe was’. TWEEDE DINOCRATES-VISIOEN Dinocrates is gelukkig Dinocrates drinkt water uit een gouden schaal Reactie Perpetua: ‘ik werd wakker. Toen begreep ik dat hij van zijn straf was bevrijd’. => Dinocrates is uit zijn lijden verlost door de tussenkomst van Perpetua’s gebed BIDDEN VOOR DE DODEN HET DOOPSEL VINCENTIUS VICTOR Niet gedoopten (bv. Dinocrates, de dief naast Jezus aan het kruis) Niet-gedoopten kunnen via het paradijs het rijk der hemelen binnentreden De ziel is lichamelijk (onkwetsbare ziel) AUGUSTINUS VAN HIPPO Dinocrates was mogelijk gedoopt; de dief naast Jezus aan het kruis stierf mogelijk de marteldood of werd gedoopt Al wie geboren is in Adam gaat naar de verdoemenis, tenzij men herboren wordt in Christus De ziel is geest (spiritus) Concilie van Carthago (418) Canon 3: Johannes 14:2a ‘in het huis van mijn vader zijn er vele kamers’ dit wil NIET zeggen dat er een plaats van gelukzaligheid zou zijn voor ongedoopte kinderen in het rijk der hemelen of elders. PELAGIANEN Geen oorsprongszonde Ongedoopte kinderen konden rust en redding bereiken, ook al was dat dan buiten het rijk der hemelen VINCENTIUS VICTOR Oorsprongszonde Ongedoopte kinderen laat hij toegang tot het paradijs en het rijk der hemelen <-> Joh. 3:5: ‘Jezus antwoordde: Waarachtig, ik verzeker u: niemand kan het rijk der hemelen binnen gaan, tenzij hij geboren wordt uit water en geest’. Liturgische context en leerstellig dispuut Preken 280, 281, 282: In het kader van de ruimere heilsgeschiedenis van Eva tot Maria Grotere verworvenheid want fysiek zwakker Perpetua felicitas of eeuwige gelukzaligheid Sermo 282 auctum: Navolging van de martelaren Milites Christi // sermo 281,2: Perpetua’s geslachtsverandering a.h.v. Ef. 4:13 Nieuwe uitleg van Felicitas’ zwangerschap Tweevoudige zwangerschap ~ Eva en Maria Pijnvolle bevalling en pijnloos martyrium Geen montanistische elementen Geen benadrukking van apocalyptische elementen Wel eigen accenten en nieuwe elementen De anima et eius origine Vincentius Victor’s leerstellingen gingen verder dan die van de Pelagianen Passio van Perpetua en Felicitas kan voor Aug. niet dienen als basis voor een theologisch debat.
