2. Uitgangspunten voor de DFK gemeenten

Gezamenlijke Perspectiefnota 2018-2021
Dongeradeel, Ferwerderadiel en
Kollumerland c.a.
"Een gedeelde toekomst"
Versie 7 juni 2017
Inhoudsopgave
1. Inleiding ..................................................................................................................................................... 4
2. Uitgangspunten voor de DFK gemeenten ................................................................................................. 6
2.1. Bestuurlijke fusie en toezicht in het kader van de wet ARHI .............................................................. 6
2.2. Financiële beleidsuitgangspunten ...................................................................................................... 7
2.3 Technische uitgangspunten ................................................................................................................. 7
2.3.1. Algemeen ..................................................................................................................................... 7
2.3.2. Technische begrotingsparameters ............................................................................................... 8
2.4 Meicirculaire ......................................................................................................................................... 8
3. Ontwikkelingen in Noardeast-Fryslân ........................................................................................................ 9
3.1 Kapitaalgoederen ................................................................................................................................. 9
3.2 Kostendekkende tarieven .................................................................................................................. 11
3.3 Lokale lasten ...................................................................................................................................... 13
3.4 Sociaal domein .................................................................................................................................. 14
3.5 Omgevingswet ................................................................................................................................... 19
3.6 Harmoniseren beleid .......................................................................................................................... 19
3.7 Burgerparticipatie ............................................................................................................................... 20
3.8 Afscheid nemen van de oude gemeente ........................................................................................... 20
4. ARHI toetsing voorstellen 2017 ............................................................................................................... 21
4.1 Door de provincie goedgekeurde voorstellen 2017 ........................................................................... 21
4.2 Door de provincie te beoordelen voorstellen 2017 ............................................................................ 22
5. Financiële positie Noardeast-Fryslân. ..................................................................................................... 24
5.1 Financiële positie zonder nieuw beleid .............................................................................................. 24
5.2 Financiële positie inclusief opties voor nieuw beleid ......................................................................... 25
5.2.1 Exploitatiesaldo incl. prioritaire projecten en wensen DDKF breed ............................................ 25
5.2.2 Totaal aan overige wensen ......................................................................................................... 27
5.3 Eenmalige financiële positie .............................................................................................................. 28
6. Financiële positie Dongeradeel ............................................................................................................... 30
6.1 Te toetsen voorstellen 2017 .............................................................................................................. 30
6.1.1 Lening t.b.v. opknappen panden binnenstad Dokkum ................................................................ 30
6.1.2 Subsidie t.b.v. bedrijfsvestiging in Dokkum 1 .............................................................................. 30
6.1.3 Subsidie t.b.v. bedrijfsvestiging in Dokkum 2.............................................................................. 31
6.1.4 Houtkolk ...................................................................................................................................... 31
6.2 Exploitatiesaldo bij ongewijzigd beleid ............................................................................................... 32
6.3 Financiële positie bij bestaand beleid plus opties voor nieuw beleid ................................................ 33
6.3.1 Exploitatiesaldo incl. prioritaire projecten en wensen DDKF breed ............................................ 33
6.3.2 Totaal aan overige wensen ......................................................................................................... 34
6.4 Eenmalig financiële positie ................................................................................................................ 34
6.5 Voorstel .............................................................................................................................................. 35
–2–
7. Financiële positie Ferwerderadiel ............................................................................................................ 39
7.1 Te toetsen voorstellen 2017 .............................................................................................................. 39
7.1.1 Inrichting openbare ruimte Dockinga .......................................................................................... 39
7.1.2 Project gemaal Vijfhuizen ............................................................................................................ 39
7.1.3 Strategische visie & agenda recreatie en toerisme ..................................................................... 39
7.1.4 Sportkooi Marrum ........................................................................................................................ 40
7.2 Exploitatiesaldo bij ongewijzigd beleid............................................................................................... 40
7.3 Financiële positie bij bestaand beleid plus opties voor nieuw beleid ................................................ 41
7.3.1 Exploitatiesaldo incl. prioritaire projecten en wensen DDKF breed ............................................ 41
7.3.2 Totaal aan overige wensen ......................................................................................................... 42
7.4 Eenmalig financiële positie ................................................................................................................ 42
7.5 Voorstel .............................................................................................................................................. 44
8. Financiële positie Kollumerland c.a. ........................................................................................................ 48
8.1 Exploitatiesaldo bij ongewijzigd beleid ............................................................................................... 48
8.2 Financiële positie bij bestaand beleid plus opties voor nieuw beleid ................................................ 49
8.2.1 Exploitatiesaldo incl. prioritaire projecten en wensen DDKF breed ............................................ 49
8.2.2 Totaal aan overige wensen ......................................................................................................... 49
8.3 Eenmalig financiële positie ................................................................................................................ 50
8.4 Voorstel .............................................................................................................................................. 51
Bijlage 1: Bezuinigingen Kollumerland c.a. ................................................................................................. 55
Bijlage 2: Bezuinigingen Ferwerderadiel ..................................................................................................... 56
Bijlage 3: Wensen Dongeradeel .................................................................................................................. 57
Bijlage 4: Wensen Ferwerderadiel .............................................................................................................. 58
Bijlage 5: Wensen Kollumerland c.a. ........................................................................................................... 59
Bijlage 6: Bestemmingsreserves Dongeradeel ........................................................................................... 60
Bijlage 7: Bestemmingsreserves Ferwerderadiel ........................................................................................ 61
Bijlage 8: Bestemmingsreserves Kollumerland c.a. .................................................................................... 62
–3–
1. Inleiding
Op 30 maart 2017, al weer ruim twee maanden geleden, besloten de raden van de gemeenten
Dongeradeel, Ferwerderadiel en Kollumerland c.a. het herindelingsadvies voor de nieuw te vormen
gemeente vast te stellen en als naam voor de nieuwe gemeente te kiezen voor “Noardeast-Fryslân”.
Onder voorbehoud van positieve besluitvorming daarover in de twee Kamers van de Staten-Generaal is
daarmee per 1 januari 2019 de nieuwe gemeente een feit.
Het herindelingsadvies verwoordt op bladzijde 51 de aanbevelingen van het Ministerie van BZK en de
provincie Fryslân over het financiële perspectief van de nieuwe gemeente, zoals samengevat in de
uitgebrachte Financiële scan. Een viertal van die aanbevelingen vormen de aanleiding voor de drie
colleges van burgemeester en wethouders om dit document ter vaststelling aan de drie gemeenteraden
aan te bieden. Die aanbevelingen zijn:
1. Laat het financiële belang van de drie gemeenten en daarmee het belang van de nieuwe
gemeente in de aanloop naar de herindeling prevaleren;
2. Maak een plan van aanpak voor de structurele verbetering van de begrotingspositie en de
vermogenspositie;
3. Maak een evenwichtig voorstel voor harmonisatie van belastingen;
4. Beheers de frictiekosten van de fusie.
Dit document vormt de opmaat naar de opstelling van de gemeentebegrotingen 2018 van de drie
individuele gemeenten. Het laatste jaar waarin de betrokken gemeenteraden verantwoordelijkheid dragen
voor de (financiële) toekomst van “hun gemeente” en daarmee ook mede bepalend zijn voor de
“startpositie” van de nieuwe gemeente en de toekomst van de inwoners van die nieuwe gemeente. Iedere
gemeente had ook zo zijn eigen wijze van voorbereiding op de jaarlijkse begroting.
De drie colleges hebben besloten die voorbereiding op elkaar af te stemmen en te kiezen voor een
gezamenlijke “Perspectiefnota”. Voor deze keer krijgt die perspectiefnota ook een titel mee, namelijk “een
gedeelde toekomst”. Daarmee willen de colleges tot uitdrukking brengen dat die specifieke toekomst nu
gaat boven het belang van het laatste begrotingsjaar van de eigen gemeente. In lijn met de
aanbevelingen maar ook vanuit de eigen overtuiging van de drie colleges dat het gezamenlijke belang van
alle inwoners van de nieuwe gemeente nu besluiten vergt die zich uitstrekken over de datum van de
herindeling heen.
Deze “Perspectiefnota” geeft invulling aan de laatste twee zinnen van de eerste alinea van paragraaf 4.2
van het herindelingsadvies dat gaat over de motieven voor herindeling en die luiden: “Verandering is geen
doel op zich maar een bijdrage om mens en omgeving te ontwikkelen en beter te maken dan ze nu zijn.
Beschermend waar dat moet en duurzamer waar dat kan.”
De aanbevelingen 2 t/m 4 kennen een uitkomst die – naar het oordeel van de drie colleges van
burgemeester en wethouders – voldoet aan de hierboven genoemde aanbevelingen.
De begrotingspositie van de nieuwe gemeente kent een structureel vrij besteedbaar saldo van
€ 1,1 miljoen euro en een algemene reserve van € 18,7 miljoen met een substantiële overwaarde van
€ 9,9 miljoen.
Voor de harmonisatie van belastingen wordt het gemiddelde van de drie gemeenten gehanteerd. Waar
een verhoging van belastingen noodzakelijk is om het gemiddelde te kunnen bereiken zal die verhoging
pas ingaan per 1 januari 2019 door in 2018 een eenmalige compensatie toe te passen.
Het nog formeel toe te kennen budget van extra (éénmalige) middelen uit het Gemeentefonds vanwege
de herindeling (voornamelijk bedoeld voor frictiekosten) wordt door de huidige drie gemeenten niet verder
belast dan maximaal de toekenning over de eerste jaarschijf 2018. Zoals in een eerder stadium tussen de
drie gemeenteraden afgesproken worden de in eerdere jaren gevoteerde bijdragen voor de herindeling uit
de jaarschijf 2018 teruggestort in de algemene reserves van de drie gemeenten en betrokken bij de
vorming van de vermogenspositie van de nieuwe gemeente.
–4–
Met de uitkomsten van deze drie aanbevelingen wordt ook de vierde aanbeveling ingevuld, namelijk dat
het financiële belang van de drie gemeenten en daarmee het belang van de nieuwe gemeente,
prevaleert."
–5–
2. Uitgangspunten voor de DFK gemeenten
2.1. Bestuurlijke fusie en toezicht in het kader van de wet ARHI
Op 13 december 2016 hebben de drie colleges van burgemeester en wethouders van Dongeradeel,
Ferwerderadiel en Kollumerland c.a. (DFK) op drie onderwerpen uitgangspunten geformuleerd in het
kader van onderlinge financiële afstemming. Op 17 januari 2017 zijn deze uitgangspunten in een brief aan
de provincie vastgelegd. In voornoemde brief is ook aangegeven dat de colleges een gezamenlijke
perspectiefnota 2018-2021 opstellen.
De provincie zal de perspectiefnota toetsen aan de in de brief genoemde uitgangspunten en zal ook de
perspectiefnota inhoudelijk toetsen in het kader van de wet Arhi. Voorstellen voor nieuw beleid moeten
voldoen aan de 3 O’s: Onvoorzien, Onvermijdelijk en Onuitstelbaar.
Uitgangspunten gezamenlijke perspectiefnota 2018-2021
Hieronder zijn de vastgestelde en met de provincie overeengekomen uitgangspunten weergegeven. In de
raadsbijeenkomst op 8 februari 2017 zijn de uitgangpunten met u gedeeld. De uitgangspunten hebben
betrekking op het financieel perspectief (structureel en eenmalig), de reserves en voorzieningen, het
beheer van kapitaalgoederen, de lokale lasten en het nieuwe beleid. Bij het opstellen van de
perspectiefnota is voldaan aan de uitgangspunten.
Onderstaand de uitgangspunten zoals deze zijn vastgelegd in de brief aan de provincie :
1.
Kapitaalgoederen beheer:
Voorafgaand aan de perspectiefnota wordt er een Quick scan gedaan op de kapitaalgoederen. Deze
Quick scan geeft inzicht in het areaal kapitaalgoederen, de onderhoudsstaat en de onderhouds- en
vervangingsbehoefte (noodzakelijk voor het opstellen van beheerplannen) van de DFK gemeenten, zodat
er onderling geen verschillen in informatie meer bestaan. Ook moet dan duidelijk zijn dat op zijn minst
bekend is waar verder onderzoek noodzakelijk is. Niveau C. is het uitgangspunt voor het bepalen van het
toekomstige onderhoudsniveau. Achterstallig onderhoud ten opzichte van niveau C. wordt vanaf de
jaarschijf 2018 in de gemeentebegroting opgenomen. In principe is de individuele gemeente gehouden de
eigen begroting op dit punt op orde te brengen
2.
Harmonisatie lokale lasten:
Aan de harmonisatie van de lokale lastendruk wordt hoge prioriteit toegekend. Richtpunt is een
gemiddelde lastendruk ten opzichte van de lastendruk 2017 van de huidige drie gemeenten. Een
definitieve uitspraak is niet eerder te doen dan nadat er drie scenario’s op een rij zijn gezet (de hoogste
lastendruk van de huidige drie gemeenten, het gemiddelde en de laagste lastendruk) en de
consequenties inzichtelijk zijn gemaakt van alle hiervoor genoemde uitgangspunten. In de begroting 2018
worden de eerste stappen gezet om tot harmonisatie te komen.
3.
Kostendekkende tarieven:
Voor het berekenen van de tarieven rioolheffing en afvalstoffenheffing vanaf 2018 wordt uitgegaan van
volledige kostendekking. Er wordt een gezamenlijk voorstel geformuleerd zodat de harmonisatie op dit
punt vanaf 2018 kan worden toegepast.
Voor het berekenen van het tarief afvalstoffenheffing en rioolheffing worden vanaf 2018 de kosten
kwijtschelding in het tarief opgenomen als onderdeel van het uitgangspunt van volledige kostendekking.
4.
Saldo meerjarenraming 2018-2021:
De geraamde resultaten van de (meer)jarenramingen van de drie gemeenten over de jaren 2017 t/m 2020
in de programmabegrotingen van 2017 mogen in de vast te stellen programmabegroting en de
meerjarenramingen 2018 van iedere individuele gemeente per jaarschijf geen lagere uitkomst hebben.
5.
Bezuinigingen:
Er worden in de komende twee jaar zo nodig realistische bezuinigingen doorgevoerd zodat er geen
algemene taakstelling tot bezuinigingen wordt neergelegd bij de nieuwe gemeente;
–6–
6.
Korting algemene uitkering:
De te realiseren financiële ruimte op de ambtelijke- en bestuurlijke organisatie door de herindeling wordt
als eerste gereserveerd ter dekking van de korting op de algemene uitkering als gevolg van de fusie;
7.
Nieuw beleid:
Wensen van de huidige individuele gemeenten worden beoordeeld als ware er al sprake van één
gemeente en worden getoetst aan de financiële werkafspraken i.v.m. het bepalen van prioriteiten.
Voorstellen die voldoen aan de afspraken hebben een hogere prioriteit dan voorstellen die daaraan niet
voldoen;
8.
Budgetten sociaal domein:
In de DFK begroting vanaf 2019 wordt er geen onderscheid meer gemaakt tussen middelen benodigd
voor het Sociaal Domein en Algemene middelen. Er wordt gewerkt met realistische ramingen voor het
Sociaal Domein. In de perspectiefnota 2018-2021 wordt een eerste stap gezet.
9.
Weerstandscapaciteit:
De minimale omvang van de algemene reserves zal op 1-1-2019 gelijk zijn aan de berekende
weerstandcapaciteit volgens algemeen geaccepteerde methodiek en op basis van een reëel inzicht in het
gemiddelde van de geïnventariseerde risico’s van de gezamenlijke gemeenten. In 2018 zal een eerste
stap gezet worden.
10.
Buffer sociaal domein en Grex:
In de begroting 2018 van de DFK gemeenten moet voldoende buffer worden aangehouden (volgens een
algemeen geaccepteerde methodiek) voor het Sociaal Domein en is de risicoreserve voor de
grondexploitaties op peil.
11.
Eenmalige kosten fusie:
Er wordt een nauwkeuriger inschatting gemaakt van de éénmalige kosten die voortvloeien uit de
bestuurlijke fusie zodat inzicht bestaat in de besteding van de middelen uit de éénmalige uitkering uit het
Gemeentefonds ten behoeve van herindeling. De ontvangen uitkering van het Rijk wordt gereserveerd
voor dit doel en wordt daarvoor in een bestemmingsreserve herindeling gestort. De kosten die door de
gemeenten zijn voorgefinancierd t.b.v. de ambtelijke fusie mogen eerst in mindering worden gebracht op
de eenmalige uitkering ten gunste van de algemene reserve.
2.2. Financiële beleidsuitgangspunten
Een zwaarwegend punt voor deze perspectiefnota is dat de provincie aan gemeentelijke begrotingen de
eis stelt dat ze meerjarig structureel in evenwicht zijn. Over het eerste begrotingsjaar mag er een tekort
zijn maar tegelijk moet er een onderbouwd uitzicht op evenwicht bestaan dat niet telkens naar later mag
worden uitgeschoven. Het jaar 2018 is voor de DFK gemeenten het laatste jaar waarin zij bestuurlijk
zelfstandig zijn, de provincie toetst elke gemeente individueel op een structureel sluitende begroting.
Voor het financieel beleid wordt daarom als uitgangspunt genomen dat er ruimte voor nieuw beleid
aanwezig is met als randvoorwaarde dat er sprake is van een structureel sluitende begroting – en er dus
op zijn laatst vanaf 2021 geen begrotingstekort meer is - terwijl de algemene reserve gedurende de hele
begrotingsperiode aan de minimum vastgestelde randvoorwaarde moet voldoen.
2.3 Technische uitgangspunten
2.3.1. Algemeen
De algemene technische uitgangspunten bij het opstellen van de begroting 2018 zijn:
–7–







De raming van lasten en baten van bestaand beleid vindt plaats op basis van analyses en niet
uitsluitend op basis van inflatie indexering.
De raming van gemeentelijke bijdragen aan externe instanties (zoals de GR NEF) vindt plaats op
basis van ervaringscijfers en recente ontwikkelingen.
Voor de meerjarenbegroting wordt geraamd op basis van constante prijzen.
Structurele lasten worden gedekt door structurele baten en incidentele baten zijn voornamelijk
dekkingsmiddel voor incidentele lasten.
De algemene reserves en de weerstandscapaciteit voldoen aan normen die zijn gebaseerd op
een risico analyse (op te nemen in de paragraaf weerstandsvermogen).
De financierings- en schuldpositie en het kasstroomsaldo voldoen ruim aan de normen van de
Economische Monetaire Unie (EMU) en de Wet HOF.
Door middel van de in de begroting opgenomen onderhoudsplannen wordt te allen tijde ruimte
gelaten voor onderhoud van kapitaalgoederen conform de door de raad vastgelegde
kwaliteitsniveaus.
2.3.2. Technische begrotingsparameters
Bij het opstellen van de begroting wordt uitgegaan van de volgende parameters. Wat betreft inflatie en
loonstijging komen deze overeen met de parameters die zijn opgenomen in de Kadernota 2018 van de
GR DDFK gemeenten.
Begrotingsparameter
Prijseffect bij interne budgetten (m.b.t. de
leveringen binnen de gemeente)
Prijseffect bij externe budgetten
(uitgaven)
Rente % (voor interne verrekeningen:
kosten kort geld, rekenrente reserves,
kapitaallasten)
CAO loonstijgingspercentage
(betreft stijging bovenop
periodieke loonstijging)
Aan te houden waarde
Geen vaste aanpassingen, maximaal conform de
prognose van de HCPI (geharmoniseerde
consumentenprijsindex) 2018 van het CPB
in het Centraal Economisch Plan van
maart 2017: 1,4%.
Geen vaste indexering, eveneens maximaal conform
CPB prognose van de HCPI 2018: 1,4%.
Uitgegaan wordt van het conform BBV bepalingen
berekende omslagpercentage. Voor de lopende
begroting 2017 bedraagt deze 2,5%.
1%.
2.4 Meicirculaire
De meicirculaire 2017 informeert de gemeenten over de omvang en de verdeling van de algemene
uitkering, de integratie-uitkeringen – inclusief die voor het sociaal domein - en de decentralisatieuitkeringen uit het gemeentefonds voor de jaren 2017 en verder. Daarnaast bevat de circulaire informatie
over andere financiële onderwerpen die voor de gemeenten van belang zijn.
De effecten voor iedere individuele gemeente moeten doorgerekend worden. Hiervoor wordt gebruik
gemaakt van het programma Frontin PAUW. De circulaire is 31 mei uitgekomen, het duurt echter enkele
dagen voordat alle parameters in het programma Frontin PAUW zijn aangepast. Daarnaast moeten nog
de maatstaven van de individuele gemeenten aangepast worden en beoordeeld op realiteit. Dit betekent
dat de Meicirculaire niet in deze perspectiefnota meegenomen kan worden.
Door middel van een memo brengen we u op de hoogte van de effecten van de Meicirculaire. De
resultaten worden ook aan u gepresenteerd in de bijeenkomst van 21 juni a.s. U kunt er dan vragen over
stellen aan de betrokken ambtenaren.
–8–
3. Ontwikkelingen in Noardeast-Fryslân
3.1 Kapitaalgoederen
Uitgangspunt was dat voorafgaand aan de perspectiefnota een Quick scan zou worden gedaan op de
kapitaalgoederen. Deze Quick scan geeft inzicht in het areaal kapitaalgoederen, de onderhoudsstaat en
de onderhouds- en vervangingsbehoefte (noodzakelijk voor het opstellen van beheerplannen) van de DFK
gemeenten, zodat er onderling geen verschillen in informatie meer bestaan. Ook moet dan duidelijk zijn
dat op zijn minst bekend is waar verder onderzoek noodzakelijk is. Niveau C. is het uitgangspunt voor het
bepalen van het toekomstige onderhoudsniveau. Achterstallig onderhoud ten opzichte van niveau C.
wordt vanaf de jaarschijf 2018 in de gemeentebegroting opgenomen. In principe is de individuele
gemeente gehouden de eigen begroting op dit punt op orde te brengen
In het eerste kwartaal van 2017 is er een Quick Scan uitgevoerd naar het areaal en de staat van
onderhoud van de kapitaalgoederen in de drie gemeenten. Het doel hiervan was om te onderzoeken of de
budgetten die in de begrotingen staan voldoende toereikend zijn om al het areaal op het gewenste
kwaliteitsniveau te kunnen onderhouden. Tevens had deze Quick scan ten doel om een vergelijk te
kunnen maken tussen de gemeentes. Om dit vergelijk te kunnen maken is uitgegaan van een “overall”
kwaliteitsniveau voor het gehele gebied en zijn de specifieke beleidskeuzes die in de afgelopen jaren door
de raden zijn gemaakt niet meegenomen in deze Quick scan.
Er is een confrontatie aangegaan tussen de beschikbare budgetten en de benodigde budgetten. De
kwaliteitsmeting en de hieruit voortkomende confrontatie tussen het beschikbare en benodigde budget, is
uitgevoerd op het niveau B. Met behulp van een landelijke rekenmodule is er een doorrekening gemaakt
voor niveau C. Niveau B staat voor Basis. Niveau C staat voor niveau Laag. Niveau C is het laagste
niveau dat door de provincie wordt geaccepteerd omdat bij een lager aan te houden niveau
kapitaalvernietiging optreedt. Voor een aantal onderdelen hebben we een gezamenlijke keuze gemaakt
om het op niveau B te onderhouden. Dit geldt voor: begraafplaatsen, recreatieve gebieden,
winkelgebieden en de binnenstad van Dokkum, sportvelden, beweegbare bruggen en de
onkruidbestrijding.
Met deze Quick scan is er een reëel beeld verkregen van de hoeveelheid areaal, de kwaliteit van de
kapitaalgoederen, het achterstallig onderhoud en de beschikbare budgetten zoals die nu in de
begrotingen zijn opgenomen bij de verschillende gemeentes. Niet alle objecten zijn geïnspecteerd.
Omwille van de beschikbare tijd zijn er steekproeven uitgevoerd waar de verwachting was dat hiermee
een representatief kwaliteitsbeeld werd verkregen of is er een visuele inspecties uitgevoerd in plaats van
een gedetailleerde inspectie. Voor het vervolg van het op orde brengen van de kapitaalgoederen zal bij
een aantal objecten aanvullende inspecties uitgevoerd moeten worden.
Dongeradeel
De gemeente Dongeradeel heeft meer dan voldoende structurele middelen om de kapitaalgoederen op
niveau C te onderhouden en op de genoemde onderdelen op niveau B.
Ferwerderadiel
De gemeente Ferwerderadiel heeft voldoende structurele middelen in de begroting om de
kapitaalgoederen op het niveau C te onderhouden. Om bepaalde onderdelen op B niveau te onderhouden
zijn er aanvullende structurele middelen nodig. Daarnaast is er voor € 2,6 miljoen aan achterstallig
onderhoud. Dit achterstallig onderhoud zit vooral bij wegen in het buitengebied waar sprake is van een
geringe bevolkingsdichtheid, een geringe verkeersintensiteit en een toenemend gewicht (aslast) van het
landbouwverkeer. Daarom werd voor deze laatste categorie door de gemeente een andere
onderhoudscyclus gehanteerd.
Kollumerland c.a.
De gemeente Kollumerland c.a. heeft onvoldoende structurele middelen in de begroting om alle
kapitaalgoederen op niveau C en op bepaalde onderdelen op niveau B te kunnen onderhouden. Dat wordt
–9–
met name veroorzaakt door de wijze waarop het onderhoud werd gefinancierd. Er is echter geen sprake
van achterstallig onderhoud. Het voorstel is om in stappen het structurele budget te verhogen zodat in
2020 het budget het juiste niveau bereikt. Het is geoorloofd om dit in stappen te doen omdat er in de
begroting van 2017 investeringen zijn opgenomen die voor een deel worden gebruikt om
onderhoudswerkzaamheden uit te voeren, waardoor er in de jaren 2018 en 2019 geen achterstallig
onderhoud ontstaat door onvoldoende budget.
Voorstel kapitaalgoederenbeheer:


Wij stellen voor de kapitaalgoederen in de DFK gemeenten vanaf 2018 op niveau C te
onderhouden met uitzondering van de onderdelen begraafplaatsen, recreatieve gebieden,
winkelgebieden en de binnenstad, sportvelden, beweegbare bruggen en onkruidbestrijding.
Die worden op niveau B onderhouden.
Wij stellen voor de budgetten voor het onderhoud van kapitaalgoederen als volgt aan te
passen:
Dongeradeel
Effecten Quick Scan kapitaalgoederen beheer
Structureel onderhoudsbudget (alles op niveau C,
beleidskeuzes geëlimineerd)
Kapitaallasten investeringen
Meerkosten om naar niveau B te gaan op:
begraafplaatsen, sportvelden, Winkelgebieden /
Binnenstad, Beweegbare bruggen, Onkruidbestrijding,
Recreatieve plaatsen.
Aanhouden van een reserve voor kapitaalgoederen voor
tegenvallers omdat op basis van Quick Scan is
berekend.
2018
2019
2020
S
S
967
-22
1.292
-41
1.292
-51
S
-297
-297
-297
I
-125
0
0
2018
2019
2020
S
0
0
7
I
S
-2.566
-17
-96
-35
0
-39
S
-40
-40
-40
I
-63
0
0
2018
2019
2020
-174
50
-368
19
-553
-9
Ferwerderadiel
Effecten Quick Scan kapitaalgoederen beheer
Structureel onderhoudsbudget (alles op niveau C,
beleidskeuzes geëlimineerd)
Achterstallig onderhoud (gefaseerd in 4 jaar, wel
reserveren in 2018 volgens uitgangspunten)
Kapitaallasten investeringen
Meerkosten om naar niveau B te gaan op:
begraafplaatsen, sportvelden, Winkelgebieden /
Binnenstad, Beweegbare bruggen, Onkruidbestrijding,
Recreatieve plaatsen.
Aanhouden van een reserve voor kapitaalgoederen voor
tegenvallers omdat op basis van Quick Scan is
berekend.
Kollumerland c.a.
Effecten Quick Scan kapitaalgoederen beheer
Structureel onderhoudsbudget (alles op niveau C,
beleidskeuzes geëlimineerd)
Kapitaallasten investeringen
– 10 –
S
S
Kollumerland c.a.
Meerkosten om naar niveau B te gaan op:
begraafplaatsen, sportvelden, Winkelgebieden /
Binnenstad, Beweegbare bruggen, Onkruidbestrijding,
Recreatieve plaatsen.
Aanhouden van een reserve voor kapitaalgoederen voor
tegenvallers omdat op basis van Quick Scan is
berekend.
2018
2019
2020
S
-100
-100
-100
I
-62
0
0
3.2 Kostendekkende tarieven
Vanuit de vastgestelde uitgangspunten ligt er de opdracht om per 1 januari 2019 de opbouw en
berekening van de tarieven voor de tarieven afvalstoffenheffing en rioolheffing te harmoniseren. Het
uitgangspunt geeft aan dat voor het berekenen van de tarieven rioolheffing en afvalstoffenheffing vanaf
2018 uitgegaan moet worden van volledige kostendekking. Over de toerekening van kosten is een
gezamenlijk voorstel geformuleerd zodat de harmonisatie op dit punt vanaf 2018 kan worden toegepast.
De opdracht is afgebakend tot de kostentoerekening van de afvalstoffenheffing en de rioolheffing van de
DFK-gemeenten.
Het onderzoek heeft geresulteerd in:
 Inzicht in de huidige systematiek van kostentoerekening aan de afvalstoffenheffing en de rioolheffing
per gemeente.
 Het in beeld brengen van verschillen in kostentoerekening tussen de gemeenten
 Een voorstel tot harmonisatie van de kostentoerekening afvalstoffenheffing en rioolheffing, waarbij het
uitgangspunt 100% kostendekking is. Hierbij zullen de kosten van de kwijtschelding vanaf 2018
worden toegerekend aan de tarieven.
De totale financiële consequenties van de harmonisering van de toerekening van kosten aan de
afvalstoffenheffing zijn als volgt :
Afvalstoffenheffing
Verhoging opbrengsten i.v.m. 100%
kostendekking en gewijzigde toerekening
Dongeradeel
Ferwerderadiel
120.610
12.704
Kollumerland
c.a.
125.937
Voorstel kostentoerekening afvalstoffenheffing
Wij stellen voor om met betrekking tot de kostentoerekening aan de afvalstoffenheffing voor de
DFK gemeenten de volgende uitgangspunten te hanteren:

Kosten van straatvegen:
Van de totale kosten straatvegen 1/3 deel toerekenen aan de afvalstoffenheffing (riool 1/3, afval
1/3, wegen 1/3). Volgens jurisprudentie is een percentage van 33% van de totale veegkosten
niet ongebruikelijk.

Toerekenen aanslagoplegging / perceptiekosten:
Van de totale perceptiekosten 25% toerekenen aan de afvalstoffenheffing (50% ozb, 25% afval,
25% riool)

Toerekenen kwijtschelding:
Van de totale kwijtscheldingskosten 50% toerekenen aan de afvalstoffenheffing (50% afval en
50% riool, kwijtschelding ozb is verwaarloosbaar)
– 11 –

Toerekenen overhead:
In de begroting 2017 is er binnen de DFK-gemeenten verschillend omgegaan met de
toerekening van kosten aan het taakveld overhead. Er zal nader onderzoek moeten worden
gedaan welke kosten wel en niet toegerekend mogen worden aan het taakveld overhead en
welke toerekensystematiek voor de DFK-gemeenten gehanteerd zal worden. Bij de begroting
2018 wordt een eenduidige systematiek gehanteerd om de kosten toe te rekenen.

Toerekenen tractie:
De tractie is overgedragen aan de GR DDFK gemeenten. Vanuit de GR volgt een verdeelsleutel
op deze tractie. Bij het opstellen van de begroting 2018 worden de tractiekosten die betrekking
hebben op de afvalstoffenheffing toegerekend.

Het verhogen van de toerekening van kosten aan de afvalstoffenheffing moet niet tot een
stijging van de totale lokale lasten leiden. Dit is de reden dat de verhoging wordt
gecompenseerd door middel van een evenredige verlaging van de OZB.
De totale financiële consequenties van de harmonisering van de toerekening van kosten aan de
rioolheffing zijn als volgt :
Rioolheffing
Verhoging opbrengsten i.v.m. 100%
kostendekking en gewijzigde toerekening
Dongeradeel
Ferwerderadiel
120.610
29.807
Kollumerland
c.a.
33.691
Voorstel kostentoerekening rioolheffing
Wij stellen voor om met betrekking tot de kostentoerekening aan de rioolheffing voor de DFK
gemeenten de volgende uitgangspunten te hanteren:

Toerekenen straatvegen:
Van de totale kosten straatvegen 1/3 deel toerekenen aan de rioolheffing (riool 1/3, afval 1/3,
wegen 1/3) Volgens jurisprudentie is een percentage van 33% van de totale veegkosten niet
ongebruikelijk.

Toerekenen aanslagoplegging / perceptiekosten:
Van de totale perceptiekosten 25% toerekenen aan de rioolheffing (50% ozb, 25% afval, 25%
riool)

Toerekenen kwijtschelding:
Van de totale kwijtscheldingskosten 50% toerekenen aan de rioolheffing (50% afval en 50%
riool, kwijtschelding ozb is verwaarloosbaar)

Toerekenen overhead:
In de begroting 2017 is er binnen de DFK-gemeenten verschillend omgegaan met de
toerekening van kosten aan het taakveld overhead. Er zal nader onderzoek moeten worden
gedaan welke kosten wel en niet toegerekend mogen worden aan het taakveld overhead en
welke toerekensystematiek voor de DFK-gemeenten gehanteerd zal worden. Bij de begroting
2018 wordt een eenduidige systematiek gehanteerd om de kosten toe te rekenen.

Toerekenen tractie:
De tractie is overgedragen aan de GR DDFK gemeenten. Vanuit de GR volgt een verdeelsleutel
op deze tractie. Bij het opstellen van de begroting 2018 worden de tractiekosten die betrekking
hebben op de afvalstoffenheffing toegerekend.

Toerekenen mutaties voorzieningen:
– 12 –
De huidige rioleringsplannen (vGRP’s) zullen de komende tijd geharmoniseerd en
geactualiseerd moeten worden voor de DDFK-gemeenten. In deze GRP’s zullen actuele
planningen moeten komen van de vervangingsinvesteringen en het groot onderhoud aan
pompen en gemalen. Voor het eventueel instellen van voorzieningen moeten deze actuele
planningen de grondslag zijn. Voorstel is om op basis van deze nieuwe GRP’s met
bijbehorende actuele planningen te bepalen welke bedragen besteed worden aan de
voorzieningen en hiermee worden toegerekend aan de rioolheffing.

Het verhogen van de toerekening van kosten aan de rioolheffing moet niet tot een stijging van
de totale lokale lasten leiden. Dit is de reden dat de verhoging wordt gecompenseerd door
middel van een evenredige verlaging van de OZB.
3.3 Lokale lasten
De afspraak was om als richtpunt uit te gaan van een gemiddelde lastendruk ten opzichte van de
lastendruk 2017 van de drie gemeenten. De afspraak is gemaakt om drie scenario’s op een rij te zetten de hoogste lastendruk van de huidige drie gemeenten, het gemiddelde en de laagste lastendruk - en de
consequenties daarvan inzichtelijk te maken. Uitgangspunt was tevens om in de begroting 2018 eerste
stappen te zetten om in 2019 tot harmonisatie te komen.
Onderstaand treft u een overzicht aan waarin de drie scenario’s zijn doorgerekend :
Lokale lasten
Verschil o.z.b. opbrengst (positief bedrag is structureel voordeel, negatief bedrag is structureel nadeel)
Bedragen x € 1.000
Meerpersoonshuishouden:
Don
438
110
-107
0
-121
-201
444
177
0
Noardeast
882
166
-308
210
63
-20
0
-50
-78
103
37
0
313
50
-98
Omzetvergroting o.z.b. uitgaande van hoogste lokale lasten
648
Omzetderving c.q. vergroting o.z.b. uitgaande van gemiddelde lokale lasten 173
Omzetderving o.z.b. uitgaande van laagste lokale lasten
-127
0
-171
-279
547
214
0
1.195
216
-406
Uitgaande van hoogste lokale lasten
Uitgaande van gemiddelde lokale lasten
Uitgaande van laagste lokale lasten
Fer
Kol
Eenpersoonshuishouden:
Uitgaande van hoogste lokale lasten
Uitgaande van gemiddelde lokale lasten
Uitgaande van laagste lokale lasten
Totaal
De bovenstaande tabel geeft weer wat de financiële effecten zijn van de drie scenario’s voor de
harmonisatie van de lokale lasten in 2019. In 2018 kan door de gemeenten een eerste stap worden gezet
om toe te groeien naar een geharmoniseerde situatie in 2019.
Voorstel m.b.t. de lokale lasten:
Wij stellen voor om met betrekking tot de harmonisatie van de lokale lasten uit te gaan van het
DFK gemiddelde en de effecten hiervan te verwerken in de begroting 2018-2021.
De gemeente Kollumerland kiest ervoor een éénmalige compensatie in 2018 toe te passen om hun
lokale lasten geleidelijk naar het gemiddelde niveau te brengen. De gemeente Ferwerderadiel gaat
in 2018 uit van het bestaande lastenniveau en dit wordt m.i.v. 2019 verlaagd tot het gemiddelde
DFK niveau.
– 13 –
3.4 Sociaal domein
In het overleg van de drie DFK colleges is de afspraak gemaakt om in deze perspectiefnota een eerste
stap te zetten waar het gaat om een geharmoniseerde aanpak van de inzet van middelen binnen het
sociaal domein. Het voornemen is in de begroting van Noardeast-Fryslân in 2019 geen onderscheid meer
te maken tussen middelen benodigd voor het Sociaal Domein en Algemene middelen en uit te gaan van
realistische ramingen voor het Sociaal Domein. Tot dusverre gaan de drie gemeenten hier verschillend
mee om. In Kollumerland c.a. en Ferwerderadeel bijvoorbeeld is in de begroting 2017 al bezuinigd op de
zorg, terwijl Dongeradeel de vanaf 1/1/2015 door het Rijk gedecentraliseerde middelen apart heeft
gehouden.
De afspraak is gemaakt dat in deze perspectiefnota 2018-2021 een eerste stap zal worden gezet in het
realistisch ramen van benodigde middelen in het sociaal domein in opmaat naar de begroting 2018.
Realistisch ramen houdt in de DFK situatie in dat met de huidige beschikbare informatie er een overschot
aan middelen is die voor andere doeleinden kunnen worden ingezet. De onzekerheid van de ramingen
maakt dat we hier terughoudend mee omgaan.
Op het moment van het voorbereiden van de perspectiefnota (medio mei) hadden we de beschikking over
voorlopige jaarrekeninggegevens van de drie gemeenten over het sociaal domein. Voorlopig omdat er
vooral nog sprake was - en op het moment van schrijven nog steeds is - van onvolledigheid en
onzekerheid ten aanzien van de afrekening van SDF Fryslân en daarbinnen vooral van Jeugdhulp
Fryslân. De voorlopige cijfers – waarbij de gegevens van NEF, de kwijtschelding en het welzijnswerk
buiten beschouwing zijn gelaten - laten belangrijke overschotten zien voor alle drie gemeenten.
Voor de gemeente Dongeradeel was sprake van een overschot van meer dan € 3,5 miljoen, waarbij
overschotten vooral aan de orde zijn bij de Jeugdzorg (vrnl. PGB’s) en het armoedebeleid. Naast het
overschot is er in de jaarrekening 2016 sprake van een meevaller in de afrekening van het SDF Fryslân
over 2015 van meer dan € 1,5 miljoen in verband met terugontvangen voorschotten voor jeugdzorg. Deze
overschotten leiden ertoe dat de gemeente per 1/1/2017 beschikt over een éénmalige buffer van ruim €
6,6 miljoen ten behoeve van het sociaal domein. In dit bedrag zijn ook de standen van de bestaande
bestemmingsreserves (voor sociaal domein, huishoudelijke hulp toelage, armoedebestrijding en risico
Buig) meegeteld.
Voor de gemeente Ferwerderadeel is sprake van een overschot van bijna € 1,2 miljoen, waarbij zowel
sprake is van overschotten bij de jeugdzorg, de WMO als in mindere mate de bijstandsverlening. Ook hier
is sprake van een meevaller in de afrekening van het SDF Fryslân over 2015. Het gaat om een bedrag
van € 0,7 miljoen. De gemeente beschikt – rekening houdend met deze resultaten en de stand van de al
aanwezige reserve sociale aangelegenheden – over een éénmalige buffer van € 2,15 miljoen ten behoeve
van het sociaal domein.
De gemeente Kollumerland c.a. heeft over 2016 een overschot van € 2,3 miljoen op het sociaal domein
als gevolg van vooral overschotten op de budgetten van de Jeugdzorg en daarnaast ook voor de WMO en
de Participatie. Ook hier is sprake van een éénmalig voordeel op de afrekening van 2015 ten bedrage van
€ 0,9 miljoen.
De gemeente beschikt – rekening houdend met deze resultaten en de al aanwezige reserves sociaal
domein en reserve huishoudelijke hulp - over een éénmalige buffer van € 5,15 miljoen voor het sociaal
domein.
Een tweede voorlopige conclusie is dat – indien de positieve saldi worden toegevoegd aan de aanwezige
bestemmingsreserves – de omvang van de DFK bestemmingsreserves toenemen tot een bedrag van €
6,6 (D) + € 2,15 +(F)+ € 5,15 (K) = € 13,9 miljoen. De gezamenlijke conclusie uit deze voorlopige
jaarrekeningsaldi voor DFK is dat er over 2016 sprake is van een overschot van € 3,5 (D) + € 1,2 (F) + €
2,3 miljoen = € 7,0 miljoen. Hierbij is het incidentele effect dat optreedt als gevolg van de afrekening van
het SDF over 2015 niet meegenomen. De vraag doet zich voor in hoeverre dit overschot een structureel
karakter heeft en in hoeverre er middelen kunnen worden her bestemd voor andere doeleinden of in het
sociaal domein geïnvesteerd gaan worden.
– 14 –
Voordat we u een voorstel doen willen we ingaan op de onzekerheden en de ontwikkelingen die zich
landelijk, provinciaal en lokaal voordoen in het sociaal domein en die van belang zijn om een afweging te
kunnen maken voor wat betreft het meer realistisch ramen van budgetten binnen het sociaal domein en
het aanhouden van incidentele en structurele buffers.
We zien op dit moment de volgende onzekerheden en ontwikkelingen binnen het sociaal domein:
-
-
-
-
-
-
-
-
In het visiedocument “Zorg voor elkaar”, dat door de DFK gemeenten is onderschreven, is ingezet
op het laten participeren van de inwoners van de gemeenten en te zorgen voor een omgeving die
schoon, heel en veilig is. Daarbij wordt aangehaakt op de (sociale) structuur van de betrokkene.
In 2015 zijn de gemeenten begonnen om de transitie vorm te geven. Dit is geen makkelijke weg.
We zijn de transities gestart met een “achterstand”, o.a. door gebrekkige cliëntinformatie op
persoonsniveau en de relatief korte voorbereidingstijd. De eerste jaren hebben vooral bestaan uit
het op poten zetten van de zorgcontinuïteit, het uitzetten van beleid, het inkopen van zorg en
vooral ook het kennismaken met de doelgroepen. Nu komen we zo langzamerhand toe aan het
door ontwikkelen, waar we vanaf de start wel vanuit zijn gegaan maar eerder te weinig aan toe
zijn gekomen.
We krijgen steeds meer zicht op de daadwerkelijke doelgroepen, en welke inzet daarbij nodig is
(en welke groepen nu nog niet of onvoldoende bediend worden, maar waar we wel een
verantwoordelijkheid hebben). Daarbij blijkt dat er ook in onze regio sprake is van complexe
problematieken. Voor een deel ligt de inzet daarvoor bij externe partijen (inkoop-, of
subsidierelaties of anderszins), maar voor een groot deel ook bij onze interne organisatie.
De vorming van de gebiedsteams en de relatie met de aanbieders is een zoektocht. Het project
“basis op orde sociaal domein” laat zien dat dit ook voor 2016 en 2017 nog niet de gewenste
sturingsinformatie oplevert. In 2017 is de DDFK organisatie sociaal domein gestart met meer dan
20 vacatures. De regisseurs zijn pas op 1 juli compleet. Kortom een organisatie in transitie.
In de begroting DDFK is voor een deel uitgegaan van tijdelijke formatie voor het sociaal domein.
Dit is gedekt met eenmalige middelen. De berekening van de structurele formatie is niet te
baseren op deze jaren, gezien de opbouw waarin we zitten. Overigens blijft een structurele
formatie moeilijk in te schatten gezien de open einde regeling waar we het hier over hebben, maar
een reële aanname verwachten wij pas volgend jaar te kunnen maken.
De beschikbare informatie op cliëntniveau was in veel gevallen niet juist of actueel. Cliënten met
een indicatie die al lang geen zorg meer gebruikten omdat ze het niet nodig hadden, versus
cliënten met een indicatie en zorggebruik die niet bij ons bekend waren. En ook mensen die wel
een zorgbehoefte hadden maar eerder niet voldeden aan de geldende criteria om wel in
aanmerking te komen voor zorg. Onze medewerkers zitten inmiddels dichter bij de inwoners. Dat
betekent ook dat we meer “zien” en eerder signalen opvangen die wijzen op een
ondersteuningsbehoefte. Ook was er al een stijgende trend van complexe situaties zichtbaar
(signalen van o.a. maatschappelijk werk), die zich heeft doorgezet. De grootste afwijking is in
onze regio te zien in de PGB’s. De informatie die we daarvoor op voorhand gekregen hebben,
wijkt sterk af van het daadwerkelijk gebruik. Daarnaast is er in het nieuwe beleid strenger gekeken
naar de inzet van PGB’s. Dit samen maakt dat vooral die budgetten lager zijn uitgevallen dan
onder het Rijk nog het geval was.
In de meerjarenramingen is rekening gehouden met een daling in de budgetten WMO zoals die
nu bekend zijn uit de circulaires van het Rijk. De zorg ligt op de onderhandelingstafel van het
nieuwe kabinet, maar er is geen duidelijkheid over de eventuele financiële uitkomsten hiervan.
Ook is er een reële kans dat de zorgbudgetten landelijk worden herverdeeld omdat veel
gemeenten te maken hebben met tekorten, terwijl andere gemeenten - waaronder de DFK
gemeenten - te maken hebben met overschotten.
Zoals uit de cijfers van het CBS en het Fries Statistiek Bureau blijkt is de doelgroep Jeugd in het
werkgebied DFK een kwetsbare groep. Vooral zijn er zorgen door drugs en alcoholgebruik. De
preventienota is net in alle raden vastgesteld. De uitvoering hiervan wordt nu opgepakt.
Er wordt veel gebruik gemaakt van jeugdhulp. Het opleidingsniveau van de betrokkenen is vaak
laag wat participatie niet makkelijker maakt. De cijfers laten een groot gebruik van regelingen
zien. Er is nog te weinig inzicht in de werkelijke kosten, omdat de cijfers van SDF niet voldoende
betrouwbaar zijn, mede door het onzeker zijn van de bedragen van Jeugdhulp Fryslân. De
– 15 –
-
-
-
verwachting is dat over 2016 nog extra kosten in rekening worden gebracht aan de gemeenten.
Het aantal aanvragen jeugd is inmiddels zodanig gegroeid dat er extra personeel moet worden
ingezet. De stijging is een gevolg van het beter in beeld hebben van de gezinnen. De opdracht
één kind één aanpak krijgt nu langzamerhand vorm. Inzicht in de gehele doelgroep is er nog niet,
wat ook blijkt uit de recente interne controles.
In het visiedocument is voor wat betreft de WMO ingezet op het realiseren van een sociale
structuur in de omgeving. Deze zogenoemde algemene voorzieningen vragen een aanpak die
beperkt is gerealiseerd in de afgelopen twee jaren dat we deze wet als gemeenten uitvoeren. Het
verbinden van al bestaande voorzieningen aan de nieuwe vormen van zorg vraagt een transitie
van de hele gemeente. Er is deze jaren vooral ingezet op het voorkomen van uitval van zorg en
niet op de herschikking van de voorzieningen. De bestuurlijke vragen die horen bij het wel of niet
in stand houden van de voorzieningen zal de komende jaren gaan spelen.
De bestuurlijke opgave om de inwoners meer te laten participeren is groot. Via NEF wordt het
gehele participatiebudget ingezet voor de cliënten die binnen een jaar werkfit te maken zijn. Voor
elke nieuwe doelgroep zal nieuw budget gevonden moeten worden. NEF maakt zijn opdracht
waar en is in staat om ook de doelgroep die niet binnen een jaar werkfit is te gaan begeleiden.
In de loop van 2016 en per 2017 zijn tarieven voor de Wmo aangepast (indexatie, maar ook
tariefverhogingen passend binnen de budgetten). Deze verhogingen zijn in de jaarrekeningen van
2016 nog niet of slechts deels zichtbaar en zullen ook doorwerken in de ramingen voor 2018.
Uit de bovenstaande opsomming van onzekerheden en ontwikkelingen binnen het sociaal domein blijkt
dat er voor een deel budgettaire spelingsruimte nodig is voor voorgenomen nieuw beleid. Hierbij kan
worden gedacht aan middelen voor de participatie binnen de zorg en in relatie tot de deelname in het
arbeidsproces, maar ook in relatie tot het realiseren van sociale structuren voor zorg. Dit uitvoeringsbeleid
en voorgenomen nieuw beleid is in de raden besproken, maar er zijn nog geen middelen voor vastgelegd
in de begrotingen. De nieuw te benoemen raad van Noardeast-Fryslân zal zich er t.z.t. over kunnen
uitspreken en de budgettaire spelingsruimte is daarom pas nodig vanaf het jaar 2019.
Uit de opsomming blijkt tevens dat er voor een ander deel budgettaire ruimte nodig is voor meerkosten
van de nacalculatie over 2016 (m.n. SDF/JHF) extra (latente) zorg aan doelgroepen, de interne
organisatie en de verdere transitie van de zorg en ook voor een mogelijke herverdeling van zorgmiddelen
door het Rijk ten nadele van de DFK gemeenten.
Eén van de uitgangspunten voor deze perspectiefnota was dat er in de DFK begroting vanaf 2019 geen
onderscheid meer gemaakt wordt tussen middelen benodigd voor het Sociaal Domein en Algemene
middelen. De intentie is te werken met realistische ramingen voor het Sociaal Domein. De bedoeling was
in de perspectiefnota 2018-2021 een eerste stap te zetten.
De conclusie uit het voorafgaande zal zijn dat we nog niet zover zijn dat we voor DFK kunnen werken met
realistische ramingen omdat er nog teveel onzekerheden en ontwikkelingen zijn en het ook wenselijk is
ruimte te reserveren voor nader vast te stellen nieuw beleid door de gemeenteraad van de toekomstige
gemeente Noardeast-Fryslân. We kunnen in de begrotingen 2018 wel een eerste stap zetten in het meer
realistisch ramen en kiezen ervoor in de drie gemeenten daarvoor dezelfde methodiek en dezelfde
structurele buffers te hanteren.
Ook is als uitgangspunt genomen dat in de begroting 2018 van de DFK gemeenten voldoende éénmalige
buffers moeten worden aangehouden voor het Sociaal Domein. Dat is vooral nodig omdat we binnen het
gehele sociaal domein te maken hebben met open einde regelingen en de vraag moeilijk te
prognosticeren is. We kunnen in de begroting 2018 een eerste stap zetten om de reserves te
harmoniseren en op een vergelijkbaar niveau te brengen in opmaat naar de nieuwe gemeente NoardeastFryslân.
Het aanhouden van éénmalige buffers
Voorstel sociaal domein eenmalige buffer:
Voor wat betreft de aan te houden éénmalige bestemmingsreserves (buffers) ten behoeve van het
sociaal domein.
– 16 –





Wij stellen voor de bestaande bestemmingsreserves binnen het sociaal domein bij de drie
gemeenten per 1/1/2018 op te heffen.
Wij stellen voor bij de drie gemeenten vanaf 1/1/2018 te werken met één
bestemmingsreserve sociaal domein voor de Buig, het minimabeleid, de WMO en de
Jeugdzorg samen, waarvan de minimale omvang 10% van de begrote lasten van het
sociaal domein bedraagt. Uitgaande van de bedragen in de begroting 2017 gaat het voor
DFK in totaal om een bedrag van € 4,52 miljoen.
Wij stellen voor daarnaast een bedrag van € 2 miljoen als buffer te reserveren voor
afrekeningen van Zorgleveranciers (SDF, Jeugdhulp, lokale instellingen, SVB) over het jaar
2016.
Wij stellen voor als er duidelijkheid bestaat over deze afrekeningen de resterende middelen
toe te voegen aan de algemene reserve van de gemeenten c.q. de ontbrekende middelen te
dekken uit de algemene reserve van de gemeenten.
Wij stellen voor de overwaarde per gemeente toe te voegen aan de algemene reserve. Voor
DFK als totaal gaat het om een bedrag van € 7,39 miljoen.
In de onderstaande tabel is weergegeven om welke bedragen het gaat per gemeente en voor DFK als
geheel.
Bedragen x € 1000
Begrote lasten binnen het sociaal domein in
2017
Omvang reserves sociaal domein per 1/1/2017
Aan te houden buffer voor afrekeningen van
instellingen
Aan te houden bestemmingsreserve
Vrijval middelen uit het sociaal domein ten
gunste van de algemene reserve
Dong.
25.352
Ferw.
6.823
Koll.
13.026
Totaal
45.201
6.611
1.121
2.150
302
5.149
576
13.910
2.000
2.535
2.954
682
1.166
1.303
3.271
4.520
7.390
Het aanhouden van structurele buffers
Voor wat betreft de aan te houden structurele ruimte ten behoeve van het sociaal domein moeten we
ons realiseren dat er weliswaar over 2016 sprake is van een overschot van (€ 3,5 (D) + € 1,2 (F) + € 2,3
(K) miljoen ) € 7,0 miljoen, maar dat het lastig is om te bepalen in hoeverre dat in 2017 en 2018 nog het
geval zal zijn.
We weten dat de drie gemeenten in 2017 ten opzichte van 2016 nog bezuinigingen hebben doorgevoerd
op het sociaal domein. Voor Dongeradeel ging het daarbij om bezuinigingen op de aangehouden buffer
voor de Buig en op de pakketmaatregel ondersteunende begeleiding van in totaal € 527.000; voor
Ferwerderadeel ging het om benedenwaartse bijstellingen van de budgetten voor de WMO van in totaal €
600.000 en voor Kollumerland c.a. ging het om diverse bezuinigingen binnen het sociaal domein van in
totaal € 714.000. Dit leidt ons tot de conclusie dat een deel van de mogelijke structurele ruimte uit de
jaarrekening 2016 is weggevloeid door benedenwaartse bijstellingen van budgetten in de begroting 2017.
Hiermee rekening houdend resteert er op DFK niveau nog € 7,0 miljoen -/- (€ 527.000+€ 600.000+€
714.000) = € 5,159 miljoen aan structurele ruimte.
Voor het aanhouden van een structurele buffer voor het sociaal domein is verder van belang welke risico’s
we lopen met eventuele overschrijdingen binnen de BUIG. De gemeente kan bij tekorten boven de 5%
van het budget middelen aanvragen bij het Rijk die alleen worden toegekend als je aan de voorwaarden
voldoet. Van belang daarbij is dat de gemeente aannemelijk kan maken dat er voldoende maatregelen
zijn genomen om tot tekortreductie te komen. Vanaf 2018 kunnen alleen middelen worden aangevraagd
als er sprake is van een gecumuleerd tekort van meer dan 5% over drie jaren. Voor de eerste 5% van een
tekort geldt dat de gemeente dat zelf moet dragen. Voor het deel van een tekort dat meer dan 5% maar
– 17 –
minder dan 12,5% bedraagt, kun je een vangnetuitkering van 50% krijgen, en voor het deel van het tekort
dat meer dan 12,5% bedraagt een vangnetuitkering van 100%.
Uit de voorlopige cijfers van het sociaal domein binnen de jaarrekening 2016 blijkt dat er voor de DFK
gemeenten samen sprake is van een overschot van € 7,0 miljoen. Dit overschot zal naar verwachting
kleiner worden omdat er nog onzekerheid is over de afrekeningen van een aantal zorginstellingen.
Duidelijk is ook dat de DFK gemeenten in 2017 hebben bezuinigd op de zorgtaken en dat het overschot
voor dat deel – een bedrag van € 1,841 miljoen – niet structureel is. Er resteert dan dus een bedrag van €
5,159 miljoen. Daarnaast zijn er een aantal onzekerheden en ontwikkelingen in het sociaal domein
geschetst die met zich mee zullen brengen dat het beslag op middelen zal toenemen dan wel kunnen
leiden tot een daling van beschikbare middelen van het Rijk.
Voorstel sociaal domein structurele buffer:



De DFK gemeenten houden voor hun begrotingen 2018-2021 aan dat de ruimte die vrijvalt
binnen het sociaal domein op basis van de jaarrekening 2016 – we gaan op dit moment uit van
het bedrag van € 5,159 miljoen – voor een deel wordt her bestemd voor andere doeleinden.
Als uitgangspunt voor de begroting van de DFK gemeenten wordt gehanteerd dat zij in hun
begroting 2018-2021 - uitgaande van de cijfers van de jaarrekening 2016 - een structurele
buffer aanhouden van 7,5% voor de Buig en 10% voor de Jeugdzorg, WMO en het
minimabeleid. Er zal in het najaar aanleiding zijn bij te sturen op dit uitgangspunt, omdat we
dan beschikken over nieuwe informatie van de algemene uitkering van het Rijk, over de
jaarrekening 2016 en over de exploitatie 2017. We komen hier bij de aanbieding van de DFK
begrotingen dus op terug.
Een deel van deze structurele buffer kan – afhankelijk van de onzekerheden en ontwikkelingen
– worden ingezet voor nieuw beleid binnen het sociaal domein en is pas nodig vanaf 2019. We
stellen dan ook voor in de meerjarenbegroting voor het jaar 2018 uit te gaan van een
structurele buffer van 80% van de voorgestelde omvang en vanaf 2019 van een volledige
buffer.
In de onderstaande tabel is weergegeven om welke bedragen het gaat per gemeente en voor DFK als
geheel.
Bedragen x € 1000
Begrote lasten binnen het sociaal domein in
2017
Begrote lasten voor de Buig in 2017
Begrote lasten voor Jeugdzorg, Minimabeleid
en WMO in 2017
Vrijvallende ruimte in het sociaal domein
uitgaande van de voorlopige jaarrekening
2016
Af: al doorgevoerde bezuinigingen in de
begroting 2017
Af: aanhouden van een structurele buffer van
10% resp. 7,5% vanaf het jaar 2019
Vrijvallende structurele ruimte te bestemmen
voor andere doeleinden
Vrijvallende ruimte in 2018 uitgaande van
een groeipad van 80% van de omvang van
deze buffer in 2018

Dong.
25.352
Ferw.
6.823
Koll.l
13.026
Totaal
45.201
8.573
16.779
2.611
4.212
4.330
8.696
15.514
29.687
3.565
1.173
2.277
7.016
527
600
714
1.841
2.321
617
1.194
4.132
718
-/- 44
369
1.043
1.182
80
608
1.870
Voor de DFK gemeenten als totaal wordt voorgesteld in deze perspectiefnota een
structurele buffer van € 4,132 miljoen aan te houden vanaf het jaar 2019 en in 2018 een
buffer van 80% van € 4,132 = € 3,306 miljoen.
– 18 –

Voor de DFK gemeenten als totaal wordt als resultante van de gehanteerde uitgangspunten
voorgesteld in 2018 een bedrag van € 1,87 miljoen te herbestemmen voor andere
doeleinden en vanaf 2019 een bedrag van € 1,043 miljoen.
3.5 Omgevingswet
Op 1 juli 2015 is de Tweede Kamer akkoord gegaan met het wetsvoorstel Omgevingswet, gevolgd door
de Eerste Kamer op 22 maart 2016. De wet zal naar verwachting op 1 juli 2019 in werking treden als de
planning van de Rijksoverheid wordt gehaald.
De implementatie van de Omgevingswet vraagt een investering in de gemeentelijke organisatie op
meerdere terreinen:
1.
Juridisch: het is een grootschalige, wetstechnische integratie en herschikking van het
bestaande omgevingsrecht en vraagt juridische kennis van de nieuwe wet en de
onderliggende Av’s.
2.
Beleid/inhoud: inhoudelijke integratie van beleid, integrale advisering en besluitvorming over
ontwikkelingen en initiatieven in de fysieke omgeving (en de verbinding met het sociale
domein).
3.
Samenwerking en participatie: in de keten en met de FUMO, provincie, waterschap, burgers,
Rijksoverheid, bedrijven.
4.
Aanpassing in informatievoorziening & automatisering en data.
5.
Nieuwe instrumenten voor beleid en regelgeving
6.
Aanpassing van werkprocessen en procedures
7.
Een veranderingsproces in houding, gedrag en werkwijze voor alle partijen die zich bezig
houden met de fysieke leefomgeving.
De implementatie van de Omgevingswet wordt op DDFK niveau ingevoerd. De kosten zijn geraamd o.b.v.
ervaringscijfers en een globale inschatting van de werkzaamheden. In deze perspectiefnota nemen we
50% van de kosten mee en de dekking van de andere 50% wordt meegenomen in het plan van aanpak
bestuurlijke fusie omdat er ook een sterke relatie is met harmonisering van beleid dat in het kader van de
fusie gedaan moet worden.
Voorstel Omgevingswet
Wij stellen voor in de begroting 2018-2021 van de DFK gemeenten incidentele middelen op te
nemen voor de implementatie van de omgevingswet.
3.6 Harmoniseren beleid
De harmonisatie is één van de grootste opgaven voor de komende periode. Om de nieuwe gemeente,
inclusief de nieuwe ambtelijke organisatie, een goede start te laten maken is een goede werkstructuur en
een strakke en realistische planning noodzakelijk zodat zoveel mogelijk ambtelijke processen en
inhoudelijke bestuurlijke besluitvorming tijdig is geharmoniseerd.
De werkzaamheden tot 1 januari 2019 hebben, voor zover het de herindeling betreft, formeel gesproken
een voorbereidend karakter. De voorbereiding daarvan vindt plaats door de stuurgroep herindeling. De
stuurgroep neemt in dat kader veel voorbereidingsbesluiten. De nieuwe gemeenteraad en het nieuwe
college van burgemeester en wethouders zullen in veel zaken uiteindelijk het formele besluit moeten
nemen over de te harmoniseren producten, diensten en beleid.
De gemeenten hebben op dit moment eigen beleid, regels en verordeningen. In de nieuwe gemeente zal
één beleidssysteem en één regelsysteem van kracht moeten worden.
Er kunnen tot enige tijd na de fusiedatum verschillen in beleid en regelgeving tussen de “oude’ gemeenten
blijven bestaan. De wetgever heeft hiervoor een periode van twee jaar na fusiedatum voor aangegeven
(uiterlijk per 1 januari 2021). Reden daarvoor is dat er voor politiek gevoelige zaken ruimte is om zaken
ook na de herindeling te ontwikkelen en harmoniseren. Harmoniseren is daarmee een wettelijke
verplichting geworden.
– 19 –
Voorstel harmonisering beleid:
Wij stellen voor om een budget ter hoogte van € 1,2 miljoen (DFK) verdeeld over de jaren 2018 t/m
2020 beschikbaar te stellen en dit te dekken uit de tijdelijke herindelingsvergoeding.
3.7 Burgerparticipatie
Op het vlak van gebiedsgericht werken, kernenbeleid en participatie zijn in alle vier DDFK-gemeenten al
meerdere succesvolle voorbeelden voorhanden. Alle vier gemeentebesturen willen hier zoals blijkt uit hun
raads- c.q. collegeprogramma’s ook verdergaande stappen in zetten. Deze voornemens sluiten aan bij
een algemene trend die meer en meer verschuift van burgerparticipatie in de richting van
overheidsparticipatie: in plaats dat inwoners worden betrokken bij overheidsbesluiten, verschuift de rol
van de overheid steeds vaker en steeds meer in de richting van het ondersteunen en faciliteren van
initiatieven vanuit de samenleving en in de richting van lokaal maatwerk.
Ambtelijk wordt momenteel een proces voorbereid om in DDFK-verband, samen met de Mienskip, te
komen tot opstelling van nadere uitgangspunten en kaders om gebiedsgericht werken, kernenbeleid en
participatie meer in te bedden in de alledaagse bestuurspraktijk. Rond de zomer (2017) volgt er een
procesvoorstel aan de colleges. De verwachting is dat in de uitvoering van het procesvoorstel en in het
formuleren van nadere kaders en uitgangspunten in 2018 wezenlijke stappen kunnen worden gezet.
Dit proces heeft overigens duidelijke raakvlakken met de bijeenkomsten en het proces die onder de
noemer “Nieuwe Democratie” in DFK-verband worden vormgegeven, vooruitblikkend naar de
voorgenomen gemeentelijke herindeling van deze drie gemeenten.
Ook zal er goede afstemming nodig zijn op het ANNO-proces dat in de komende jaren moet leiden tot
aanpassing van de voorzieningenstructuur (op basis van de uitkomsten Atlas) en de woningmarkt (op
basis van de KAW-woningmarktanalyse die onlangs is afgerond ."
Voorstel Burgerparticipatie
Wij stellen voor op dit moment geen bedragen mee te nemen in de perspectiefnota voor
burgerparticipatie en het onderwerp Burgerparticipatie in afwachting van het procesvoorstel als
P.M. mee te nemen in deze perspectiefnota.
3.8 Afscheid nemen van de oude gemeente
Het jaar 2018 is het laatste jaar dat de gemeenten Dongeradeel, Ferwerderadiel en Kollumerland c.a.
zelfstandig zijn. De geschiedenis van de gemeenten kan soms wel terug gaan tot in de 14e eeuw. Om
deze periode van zelfstandigheid goed af te sluiten is het goed om afscheid te nemen van de “oude”
gemeente. Omdat er nog geen concrete plannen over de invulling en wij dit belangrijk vinden, hebben wij
dit onderwerp als pro memorie post meegenomen in de perspectiefnota.
Voorstel Afscheid nemen van de oude gemeente
Wij stellen voor op dit moment geen bedragen mee te nemen in de perspectiefnota in relatie tot het
afscheid nemen van de oude gemeente en dit onderwerp als P.M. post mee te nemen in de
perspectiefnota. Voor de begrotingsbehandeling komen wij met een voorstel.
– 20 –
4. ARHI toetsing voorstellen 2017
In 2017 zijn er een aantal tussentijdse voorstellen voorgelegd aan de provincie om deze te toetsen aan de
afspraken in het kader van de wet ARHI. Daarnaast zijn er ook een aantal voorstellen die nog moeten
worden voorgelegd aan de provincie. Nu de drie gemeentes zich aan elkaar hebben verbonden en vanaf
1/1/2019 één gemeente Noardeast-Fryslân zullen gaan vormen is het van belang om ook aan alle drie
raden inzicht te geven in welke voorstellen in 2017 zijn goedgekeurd of nog getoetst moeten worden.
Hieronder geven wij inzicht in die voorstellen zodat u er kennis van kunt nemen.
4.1 Door de provincie goedgekeurde voorstellen 2017
Hieronder staan een aantal voorstellen die – nadat ze zijn getoetst door andere twee colleges - in 2017
zijn ingediend bij de provincie ter beoordeling in het kader van de wet ARHI en waarop een positief
oordeel is ontvangen van de provincie. Het gaat om de volgende vier voorstellen.
Bedragen x € 1.000
Gemeente
Voorstel
I/S
Netto lasten voor de exploitatie
2018
2019
2020
Dongeradeel
Voorbereidingskrediet herinrichting Markt met fontein
S
-10
-10
-10
Dongeradeel
S
10
10
10
Kollumerland c.a.
Dekking voorbereidingskrediet herinrichting Markt met
fontein: Reserve markt (ter dekking van de
kapitaallasten)
Bijdrage MFC Aldw âld
I
-65
Kollumerland c.a.
Dekking bijdrage MFC Aldw âld: Algemene reserve
I
65
Ferw erderadiel
Bijdrage onderw ijshuisvesting CBS Aasterage
Marrum, kapitaallast
Dekking bijdrage onderw ijshuisvesting CBS
Aasterage Marrum: reserve onderw ijshuisvesting
Marketing medew erker Dokkum - Kosten
S
-5
-5
-5
S
5
5
5
I
-13
Marketing medew erker Dokkum - dekking uit
bestemmingsreserve economische ontw ikkeling
I
13
0
0
Ferw erderadiel
Dongeradeel
Dongeradeel
Totaal
0
Toelichting per voorstel:
Voor bereidingskrediet herinrichting Markt met fontein:
Op 30 juni 2016 heeft de raad van Dongeradeel bij amendement besloten om een totaalplan voor de
herinrichting van de Markt te maken en medewerking te verlenen aan het kunstwerk IJsfontein als
onderdeel van Kulturele Haadstêd 2018, hier voorwaarden en uitgangspunten aan te verbinden, en de
beschikbaarheidsstelling van vervolginvesteringen voor de herinrichting integraal af te wegen bij de
behandeling van de begroting 2017.
Bij de vaststelling van de begroting voor 2017 is vervolgens besloten om de vaarroute Súd Ie en
Waddenstad Dokkum in nauwe samenwerking met de provincie Fryslân en lokale partijen verder op te
waarderen. Het gaat hierbij onder andere om de aanleg van jaagpaden langs de Súd Ie, bruggen
noordelijke stadsgrachten, herinrichting Markt met ijsfontein en aanpak Harddraverspark. Voor deze
samenhangende projecten wordt een financieringsaanvraag ingediend bij het Waddenfonds.
Bijdrage MFC Aldwâld:
In principe zou de bijdrage aan het MFC Aldwald niet voldoen aan de 3 O’s, maar het niet bijdragen aan
de investering aan MFC Aldwald zorgt ervoor dat extra kosten voor bewegingsonderwijs op de gemeente
afkomen. Kortom, extra lasten zijn onvermijdbaar.
– 21 –
Het probleem doet zich voor dat wanneer niet tijdig een oplossing voor het gymnastieklokaal wordt
gevonden, het bestuur hoogstwaarschijnlijk op korte termijn over zal gaan tot sluiting van het gymlokaal.
Hierdoor is het aangaan van een financiële verplichting onvermijdelijk.
Of een eenmalige bijdrage aan het stichtingsbestuur voor het opknappen van het gymlokaal, of een
structurele kostenpost in de begroting voor het organiseren van vervoer voor het mogelijk maken van
bewegingsonderwijs welke op een andere locatie (dorp) plaats moet gaan vinden.
De afweging hiervoor wordt in het collegevoorstel verwoord.
Bijdrage onderwijshuisvesting CBS Aasterage Marrum
In de gemeenteraad van 14 juli 2016 is besloten om de CBS Aasterage te Marrum een bijdrage te
verlenen van € 100.000 voor de renovatie. Dit bedrag had in de begroting 2017 opgenomen moeten
worden, of in ieder geval bij de afstemming van de begroting 2017 met de herindelende gemeenten
gedeeld moeten worden.
Het bedrag van € 100.000, - is op 2 januari 2017 naar de ver. Voor PCBO Ferwerderadiel overgemaakt..
Marketingmedewerker Dokkum
In de afgelopen jaren is er door veel partijen op verschillende manieren gewerkt aan de promotie van
Dokkum. Zonder intensieve promotie en goede informatievoorziening blijft Dokkum een goed bewaard
geheim, hetgeen niet wenselijk is. Er gebeurt veel, maar er is nog verbetering mogelijk in de samenhang
van promotie en activiteiten en er ontbreekt in de informatievoorziening ook nog het nodige.
De afgelopen periode zijn er daarom met diverse partijen gesprekken gevoerd om te komen tot een meer
gezamenlijke promotie, onder instelling van een platform promotie Dokkum. Met dit platform willen de
partijen tot een gezamenlijke aanpak komen om zo met beperkte middelen meer promotie en aandacht te
genereren. Een in te huren marketingmedewerker wordt daarin de spil.
4.2 Door de provincie te beoordelen voorstellen 2017
Hieronder staan een aantal voorstellen die nog door de provincie moeten worden beoordeeld en waarover
de afspraak is gemaakt om deze in de perspectiefnota op te nemen zodat de verschillende raden kennis
kunnen nemen van elkaars voorstellen. Als besluitpunt wordt elke gemeenteraad gevraagd in te stemmen
met onderstaande bestedingen in 2017.
De voorstellen zijn getoetst aan de 3 O’s (onvoorzien, onuitstelbaar en onvermijdelijk). In de hoofstukken
hierna is per gemeente beschreven waarom een voorstel aan de 3 O’s voldoet. In de tabel hieronder
volstaan wij met een opsomming van de voorstellen. Voor nadere toelichting verwijzen wij naar de
beschrijving van het voorstel per gemeente.
– 22 –
Bedragen x € 1.000
Voorstel
Gemeente
Ferw erderadiel
Ferw erderadiel
Ferw erderadiel
Ferw erderadiel
Ferw erderadiel
Ferw erderadiel
I/S
Netto lasten voor de exploitatie
2020
2019
2018
Inrichting openbare ruimte Dockinga - investering ad.
€ 167.000 (krediet in 2017 beschikbaar te stellen,
lasten voor het eerst in 2018
Dekking: kapitaalast is meegnomen in het financieel
perspectief
Project gemaal vijfhuizen
S
-8
-11
-10
S
8
11
10
I
-261
Dekking project gemaal vijfhuizen - reserve
overlopende verplichtingen
ANNO strategische visie & agenda recreatie en
toerisme
Dekking ANNO strategische visie & agenda recreatie
en toerisme - reserve recreatie en toerisme
I
261
I
-6
I
6
-20
Ferw erderadiel
Sportkooi Marrum
I
Ferw erderadiel
Dekking sportkooi Marrum - reserve sport
I
20
Dongeradeel
Lening t.b.v. opknappen panden binnenstad Dokkum
I
-100.000
Dongeradeel
I
100.000
Dongeradeel
Dekking (als risicoreserve) voor de lening t.b.v.
opknappen panden binnenstad Dokkum: reserve
economische ontw ikkeling
Subsidie t.b.v. bedrijfsvestiging in Dokkum 1
I
-150.000
Dongeradeel
Dekking: Reserve economische ontw ikkeling
I
150.000
Dongeradeel
Subsidie t.b.v. bedrijfsvestiging in Dokkum 2
I
-68.000
Dongeradeel
Dekking: Reserve economische ontw ikkeling
I
68.000
Dongeradeel
Houtkolk, investering openbare ruimte
S
-18
-17
-16
Dongeradeel
Dekking Houtkolk: reserveherstructurering
S
18
17
16
0
0
0
waarvan incidenteel
Lasten
-318.287
0
0
waarvan incidenteel
Baten
318.287
0
0
waarvan structureel
Lasten
-26
-28
-26
waarvan structureel
Baten
26
28
26
Totaal
– 23 –
5. Financiële positie Noardeast-Fryslân.
Om een doorkijkje te maken naar de financiële positie van de nieuwe gemeente Noardeast-Fryslân, is uit
de saldi van de individuele gemeenten het saldo van de toekomstige nieuwe gemeente afgeleid.
Hierbij is als uitgangspunt genomen dat de geraamde resultaten van de (meer)jarenramingen van de drie
gemeenten samen over de jaren 2018, 2019 en 2020 in deze perspectiefnota geen lagere uitkomst
mogen hebben dan de opgetelde saldi van de drie gemeenten in de meerjarenbegroting 2017 tot en met
2020. In die meerjarenbegroting was opgeteld sprake van een begrotingssaldo in 2018 van -/- € 288.000
in 2019 van € 291.000 en in 2020 van € 1.026.000. Het is van belang dat de structurele ruimte wordt
behouden ten behoeve van de nieuwe gemeente.
Hieronder gaan wij in op het structurele perspectief van de DFK gemeenten als totaal.
5.1 Financiële positie zonder nieuw beleid
De tabel hieronder geeft de ontwikkeling van het begrotingssaldo uitgaande van de primitieve begrotingen
2017 van de DFK gemeenten en de al daarop door de raden vastgestelde begrotingswijzigingen. Daaraan
is toegevoegd het effect van vrij goed te ramen nieuwe ontwikkelingen en de effecten van het
kapitaalgoederen beheer, sociaal domein, lokale lasten en de bezuinigingen.
Noardeast-Fryslân
x € 1.000
I/S
Begrotingssaldo primitieve begroting 2017-2020
Al toe besloten / verwerkt in begrotingswijzigingen:
Septembercirculaire 2016, alleen effect algemene middelen
Structurele effecten 2e tussentijdse rapportage 2016
Nieuwe ontwikkelingen, onvermijdbaar:
Lasten ziekteverzuim GR DDFK (i.p.v. risico, totaal € 647K)
Frictiekosten GR DDFK (garantietoelagen € 758K)
Frictiekosten GR DDFK (reiskosten woon-werk t/m 2019 €
95K)
Frictiekosten boven formatief personeel, alleen 2018
Hogere bijdrage GR DDFK gemeenten (autonome stijgingen:
cao, indexatie)
Nadeel BTW loonkosten GR DDFK
Hogere bijdrage FUMO
Hogere bijdrage VRF
Hogere kosten secretaris i.v.m. invulling van 0,75 fte i.p.v.
0,5 fte
Inrichting openbare ruimte Dockinga Ferwert (167K) 1
Bijstelling investeringen tractie
Bijgesteld structureel exploitatiesaldo
Subtotaal incidenteel
S
-706
-318
357
S
S
723
-98
1.059
-98
1.349
-98
S
S
-472
-558
-472
-558
-472
-557
I
I
-70
-284
-70
0
0
0
S
I
S
S
-244
-136
-37
-234
-213
0
-37
-234
-213
0
-37
-234
I
S
S
-25
-8
-29
-1.663
-515
0
-11
-6
-888
-70
0
-10
-58
27
0
S
793
924
746
Effecten Quick Scan kapitaalgoederen beheer
Structureel onderhoudsbudget (alles op niveau C,
beleidskeuzes geëlimineerd)
1
2018
2019
Een nadere toelichting op de investering openbare ruimte Dockinga is te lezen in § 7.1.1.
– 24 –
2020
Noardeast-Fryslân
x € 1.000
Achterstallig onderhoud (gefaseerd in 4 jaar, wel reserveren
in 2018 volgens uitgangspunten)
Kapitaallasten investeringen
Meerkosten om naar niveau B te gaan op: begraafplaatsen,
sportvelden, Winkelgebieden / Binnenstad, Beweegbare
bruggen, Onkruidbestrijding, Recreatieve plaatsen.
Aanhouden van een reserve voor kapitaalgoederen voor
tegenvallers omdat op basis van Quick Scan is berekend.
Sociaal Domein
O.b.v. de resultaten sociaal domein 2016, gecorrigeerd voor
de wijzigingen in 2017, minus buffer van 7,5% voor bijstand
(BUIG) en 10% voor de rest van het sociaal domein, met
groeipad 80% van de buffer in 2018 en 100% buffer in 2019
e.v.
Lokale lasten op DFK gemiddelde
Bezuinigingen (zie bijlage 1 en 2)
I/S
2018
2019
2020
I
S
-2.566
11
-96
-57
0
-99
S
-437
-437
-437
I
-250
0
0
S
1.870
1.043
1.043
S
S
216
185
216
202
216
202
975
-3.331
1.003
-166
1.698
0
Actueel structureel exploitatiesaldo incl. lokale lasten,
kapitaalgoederen beheer, sociaal domein en excl. nieuw
beleid
Subtotaal incidenteel
Uit de tabel blijkt dat voor de nieuwe begroting van Noardeast-Fryslân bij ongewijzigd beleid - rekening
houdend met een geharmoniseerde aanpak van de kapitaalgoederen en het sociaal domein en uitgaande
van gemiddelde lokale lasten - sprake is van een toenemend begrotingsoverschot dat in 2020 op € 1,7
miljoen uitkomt. Voor alle jaren is er een structureel overschot.
Belangrijke oorzaak van de verbeterde saldi is een hoger accres in de algemene uitkering uit het
gemeentefonds dat is gemeld in de septembercirculaire 2016, de effecten van het meer realistisch ramen
binnen het sociaal domein, het onderhouden van de kapitaalgoederen op C-niveau en op onderdelen op
B-niveau en harmoniseren van het niveau van de lokale lasten naar het DFK gemiddelde.
5.2 Financiële positie inclusief opties voor nieuw beleid
Er is een inventarisatie van nieuw beleid gedaan. Een aantal projecten hebben prioriteit bij de gemeenten
en zijn vergaand in voorbereiding en er zijn ook gezamenlijke wensen en verplichtingen die in minimaal
twee van de DFK gemeenten voorkomen of gezamenlijk met Dantumadiel. Hieronder volgt eerst een tabel
met alle voorstellen voor prioritair beleid en gezamenlijke wensen. Hiernaast is er ook nog een totaal
bedrag aan overige wensen waarvan in de bijlagen 3 t/m 5 een specificatie per gemeente is opgenomen.
5.2.1 Exploitatiesaldo incl. prioritaire projecten en wensen DDKF breed
Noardeast-Fryslân
x € 1.000
I/S
Actueel structureel exploitatiesaldo incl. Lokale lasten,
kapitaalgoed.beheer, sociaal domein en excl. nieuw
beleid
Subtotaal incidenteel
Nieuw beleid - prioritair
– 25 –
2018
975
-3.331
2019
1.003
-166
2020
1.698
0
Noardeast-Fryslân
x € 1.000
Herinrichting Markt met fontein (investering totaal € 1,15
miljoen)
Sportconcentratie Tolhuispark, investering € 4,64 miljoen
(o.b.v. activering bijdrage in activa van een derde. Optie is
om deel v.d. investering eenmalig te dekken)
Rondweg Wânswert (investering 1,83 miljoen)
MFC Burdaard: Exploitatie bijdrage
MFC Burdaard: Interim manager
MFC Burdaard: Vrijval kapitaallasten warmtenet (afboeking
verwerkt in jaarrekening 2016)
Kindcentrum Kollum
Kindcentrum Kollum - dekking uit opbrengsten precario
Kindcentrum Kollum - dekking uit algemene reserve
Campus + Kindcentrum Kollum - investering openbare ruimte
Actueel structureel exploitatiesaldo incl. prioritaire
projecten
Subtotaal incidenteel
I/S
2018
2019
2020
S
-81
-74
-74
S
S
S
I
0
0
-65
-30
-322
-4
-40
0
-316
-89
-40
0
S
I
I
I
S
12
-2.974
2.486
488
0
12
-1.000
1.000
0
-16
12
0
0
0
-31
841
-3.361
559
-166
1.160
0
Nieuw beleid - gezamenlijke wensen
= In Dantumadiel gehonoreerd
Onderzoek "Waar staat je gemeente"
Implementatie omgevingswet incidenteel (50% ten laste van
de tijdelijke uitkering in het kader van de bestuurlijke fusie)
Dekking 50% van de kosten implementatie omgevingswet
ten laste van de tijdelijke uitkering in het kader van de
bestuurlijke fusie
Regiodeal Noordoost Fryslân (DDFK breed)
Vervolg Noordoost aan het Wad (Don en Fer)
Energietransitie (Kollumerland c.a. en Ferwerderadiel,
Dongeradeel heeft budget al in begroting staan)
Ontwikkelen gebruik opvaarten (Don en Fer)
Vitale Waddenkust (Don en Fer)
Kleine veegmachine t.b.v. zwerfvuil - kapitaallasten aandeel
Dongeradeel: 56% x totale investering van € 69.150)
Kleine veegmachine t.b.v. zwerfvuil - bijdrage derde
Vervanging minicontainers t.b.v. inzameling huishoudelijk
afval
Vervanging minicontainers - dekking door tariefsverhoging
Afscheidsfeest oude gemeente
Actueel structureel exploitatiesaldo incl. prioritaire
projecten en wensen DDKF breed
Totaal incidenteel
Vanuit de afgesproken uitgangspunten:
Resultaten van de meerjarenramingen 2017-2020 in de
begroting 2017 mogen in 2018 geen lagere uitkomst hebben
Actueel exploitatiesaldo na uitgangspunt
meerjarenraming
– 26 –
I
-15
0
0
I
-1.196
-743
-447
I
I
I
598
-53
-20
372
0
-20
224
0
0
I
I
I
-59
-15
-25
-59
0
0
0
0
0
S
S
-14
14
-14
14
-14
14
S
S
I
0
0
PM
-88
88
0
-122
122
0
841
-4.146
559
-617
1.160
-224
-288
291
1.026
1.129
268
134
S
De tabel hierboven laat zien dat het honoreren van de prioritaire investeringen voor nieuw beleid en de
gezamenlijke wensen van de DFK gemeenten en Dantumadiel haalbaar is én dat er voldaan wordt aan
het vastgestelde uitgangspunt dat de resultaten van de meerjarenramingen 2017-2020 in de begroting
2017 in 2018 geen lagere uitkomst mogen hebben. Het eindsaldo in de meerjarenbegroting inclusief deze
investeringen sluit met een voordelig saldo van € 1.160.000 en dat voldoet aan het uitgangspunt dat dit
saldi minimaal zou moeten uitkomen op een bedrag van € 1.026.000. Ook voor wat betreft de jaarschijven
2018 en 2019 is sprake van een gunstiger beeld t.o.v. de opgetelde resultaten van de huidige begrotingen
van de drie gemeenten.
Vervanging minicontainers huishoudelijk afval
De DDFK gemeenten hanteren verschillende werkwijzen en organisatievormen bij de inzameling van
huishoudelijk afval. Hoewel er overeenkomsten zijn, zijn er ook wezenlijke verschillen.
Harmonisatie van de werkwijzen is voor zowel de werkbaarheid binnen de ambtelijke organisatie als uit
oogpunt van efficiency wenselijk zo niet noodzakelijk.
Vanwege bestaande verplichtingen, financiële overwegingen, overwegingen van strategische aard en in
afwachting van de ambtelijke en bestuurlijke fusies hebben de gemeenten op het vlak van de inzameling
van huishoudelijk restafval tot op heden nog niet kunnen anticiperen op de samenvoeging.
Door uitgestelde investeringen, tijdelijke (en vaak creatieve) oplossingen en onduidelijkheid over de
toekomst zijn de noodzakelijk vervangingen van de inzamelvoertuigen en de inzamelmiddelen (kliko’s)
achterwege gebleven.
Zowel de voertuigen als de minicontainers zijn nu echter dringend aan vervanging toe. Dat blijkt ook uit
het feit dat de auto’s op de lijst met vervangingsinvesteringen staan voor de begroting van 2018 van de
GR DDFK gemeenten.
Investeren in dit materiaal en materieel is echter alleen zinvol als duidelijk is welke strategische koers de
nieuwe organisatie gaat varen. Worden we regiegemeente, laten we alles over aan de markt, behouden
we alleen onderdelen waarbij sprake kan zijn van participatie, inzet van social return etc., of gaan we alles
geheel zelf doen? Omdat hierover geen duidelijkheid bestaat hebben we de vervanging nog niet
meegenomen in de perspectiefnota. Indien overgegaan moet worden op de vervanging van de
minicontainers dan betekent dit een investering voor de gemeente Kollumerland c.a. van € 600.000. Voor
Dongeradeel bedraagt de benodigde investering in ieder geval € 740.000 en bij eventuele invoering van
de blauwe container € 1.110.000.
De inzameling van huishoudelijk restafval in Ferwerderadiel is uitbesteed aan Fryslân Miljeu (BV. van
“Omrin”), hierbij is ook het onderhoud aan de huishoudelijk afvalcontainers inbegrepen. Bovenstaande
speelt dus niet in die gemeente. Ferwerderadiel betaalt via een prestatieovereenkomst wel voor
vervanging en het herstel van de minicontainers.
De kosten van de investering zitten niet in de begrotingen van Dongeradeel en Kollumerland c.a.. Als er
geïnvesteerd wordt betekent dit dat de tarieven voor de afvalstoffenheffing ook zullen gaan stijgen.
5.2.2 Totaal aan overige wensen
Hieronder wordt de totale aanvraag aan middelen voor overig wensen weergegeven. In de bijlagen 3 t/m
5 zijn per gemeenten tabellen opgenomen met de wensen voor nieuw beleid. Bij de behandeling van de
begroting kunnen eventueel wensen worden gehonoreerd indien deze voldoen aan de ARHI eis van de
3 O’s (onvoorzien, onvermijdelijk en onuitstelbaar).
Netto lasten voor de exploitatie
2018
Totaal nieuw beleid Dongeradeel
-1.854.000
– 27 –
2019
2020
-221.500
-191.250
waarvan incidenteel
waarvan structureel
-1.704.000
-150.000
-50.000
-171.500
0
-191.250
Totaal nieuw beleid Ferwerderadiel
-71.675
-20.415
-20.195
waarvan incidenteel
-65.360
0
0
-6.315
-20.415
-20.195
Totaal nieuw beleid Kollumerland c.a.
-160.000
-150.000
-60.000
waarvan incidenteel
-135.000
-125.000
-35.000
-25.000
-25.000
-25.000
waarvan structureel
waarvan structureel
5.3 Eenmalige financiële positie
Als uitgangspunt voor DFK is genomen dat de minimale omvang van de algemene reserves op 1-1-2019
gelijk zal zijn aan de berekende weerstandcapaciteit volgens een algemeen geaccepteerde methodiek en
op basis van een reëel inzicht in de geïnventariseerde risico’s van de gezamenlijke gemeenten. De
afspraak is gemaakt dat in 2018 een eerste stap gezet zal worden.
Bij het opmaken van de begroting van de DFK gemeenten zal een inventarisatie plaatsvinden van de
risico’s en zal volgens een éénduidige systematiek een voorstel worden gedaan voor het aan te houden
weerstandsvermogen in de algemene reserve. Op dit moment geven we een inzicht in de éénmalige
financiële positie van de DFK gemeenten en zetten dat af tegen het door de drie gemeenten zelf
becijferde noodzakelijke weerstandsvermogen.
Met betrekking tot de eenmalige financiële positie is als uitgangssituatie genomen de stand van de
algemene reserve van de DFK gemeenten per 1-1-2017. De geraamde toevoegingen en onttrekkingen
(meerjarig) zijn op dit saldo gemuteerd, waarna er een saldo op basis van rechten en verplichtingen
ontstaat. In de perspectiefnota worden en aantal zaken eenmalig gedekt. Deze mutaties leiden tot een
saldo op transactiebasis voor Noardeast-Fryslân.
NoardeastFryslân
Bedragen x € 1.000
Stand 1 januari 2017
13.398
Vermeerderingen:
- Rekening resultaat 2016 (excl. Resultaat soc. Domein) VOORLOPIG
- Toevoeging t.l.v. de exploitatie
- Precario 1e half jaar 2017
- Toevoeging uit overwaarde reserve bouwgrond exploitatie
Totaal vermeerderingen
307
3.311
375
522
4.515
Verminderingen:
Doorlopende verplichtingen uit 2016
Geraamde onttrekkingen begroting 2017-2020
Totaal verminderingen
1.601
3.067
4.668
Stand 31 december, incl. meerjarige toevoegingen en onttrekkingen
– 28 –
13.245
NoardeastFryslân
Bedragen x € 1.000
Stand Algemene reserve op basis van verplichtingen
Stand incl. verplichtingen
Mutaties:
Frictiekosten GR DDFK (reiskosten woon-werk t/m 2019 € 95K)
Dekking uit Fusie uitkering Rijk
DDFK: Frictiekosten boven formatief personeel, alleen 2018
Dekking uit Fusie uitkering Rijk
Nadeel BTW loonkosten GR DDFK (2018)
Dekking uit Fusie uitkering Rijk
Kindcentrum Kollum
Effecten Quick Scan kapitaalgoederen beheer, achterstallig onderhoud
Aanhouden van reserve voor kapitaalgoederen voor tegenvallers omdat op basis
van Quick Scan is berekend.
MFC Burdaard (2017: € 65K en € 30K is verwerkt in de algemene reserve)
Hogere kosten secretaris i.v.m. invulling van 0,75 fte i.p.v. 0,5 fte (2017 en 2018)
Terugvloeien "voorfinanciering" kosten ambtelijke fusie uit rijksbijdrage bestuurlijke
fusie
Vrijval uit reserve sociaal domein (Reserve sociaal domein is dan € 7,5 miljoen, dit
is 10% van de lasten verhoogd met 3 miljoen)
Gezamenlijke wensen perspectiefnota
Totaal mutatie algemene reserve
Stand na ontwikkelingen PPN o.b.v. verplichtingen
13.245
-140
140
-284
284
-136
136
-488
-2.662
-250
-30
-25
2.747
7.391
-1.459
5.224
18.469
Minimum omvang (o.b.v. huidige berekeningen DFK gemeenten)
8.811
Overwaarde o.b.v. verplichtingen
9.658
Saldo bestemmingsreserves (zie bijlage 6 t/m 8 voor een specificatie per
gemeente)
17.967
Totaal overwaarde en bestemmingsreserves
27.625
Op basis van de huidige informatie en inzichten beschikken de DFK gemeenten samen over een
weerstandsvermogen van ongeveer € 18,5 miljoen. Dit is € 9,6 miljoen meer dan de berekende
noodzakelijke minimumomvang van het weerstandsvermogen uitgaande van de berekeningen van de drie
gemeenten samen. In de berekening is rekening gehouden met het nieuw beleid en de wensen onder
5.2.1., maar niet met de overige wensen onder 5.2.2.
– 29 –
6. Financiële positie Dongeradeel
6.1 Te toetsen voorstellen 2017
Hieronder zijn een aantal voorstellen 2017 beschreven die voldoen aan de 3 O’s.
6.1.1 Lening t.b.v. opknappen panden binnenstad Dokkum
Sinds medio 2016 is de gemeente Dongeradeel in gesprek met een aantal investeerders en de Rabobank
over de financiering van aankoop en verbouw van twee panden in het kernwinkelgebied van Dokkum. De
investeerders zijn voornemens de panden van Boekhandel Schaaf te kopen en te verbouwen zodat de
panden weer in oude historische luister worden hersteld en daarmee een versterking betekenen van het
historisch karakter van de binnenstad en de aantrekkelijkheid van Dokkum als regionaal koopcentrum.
Door deze investering blijft bovendien de enige boekhandel voor Dokkum behouden, welke onder de
boekhandelketen Van der Velde zal worden voortgezet.
Omdat de bank niet volledig wil financieren zal naast een eigen bijdrage van de investeerders tevens een
gemeentelijke lening worden verstrekt van € 100.000, - zijnde 14% van het totale investeringsbedrag.
De gemeente geeft hiermee invulling aan haar economisch beleid, specifiek het aantrekkelijker maken
van de binnenstad als consumptief verblijfsgebied. Samen met winkeliers, horeca, vastgoedeigenaren en
bewoners werkt de gemeente al meerdere jaren aan dit doel.
Met de investeerders en de bank is overeenstemming bereikt over de financiering van het project.
De lening zal in 15 jaar worden afgelost.
Het te lenen bedrag zal eenmalig worden onttrokken aan de reserve economische ontwikkeling.
De reserve is sinds 2010 ingesteld voor de uitvoering van het economisch beleid. De reserve wordt
ingezet als (co-) financiering voor projecten op economisch gebied, i.c. binnenstadmanagement,
economische structuurversterking d.m.v. innovatiebevordering en kennisontwikkeling en als zg.
economisch handgeld (= snel aanwendbaar budget voor ad hoc uitgaven, bijvoorbeeld organisatiekosten
voor ondernemersbijeenkomsten). Tevens wordt de reserve ingezet voor het aantrekken van private
investeringen en als co- financiering van ANNO projecten.
Toetsing 3 O’s:
Het verstrekken van de lening is onuitstelbaar omdat anders de private partijen zullen afhaken.
Dit zal nadelige gevolgen hebben voor het investeringsklimaat in de binnenstad van Dokkum, welke net
als andere winkelcentra in Nederland onder druk staat.
Dit betekent dat het vestigingsklimaat in Dongeradeel ernstige schade wordt toegebracht, omdat een
actieve en betrouwbare overheid daarin cruciaal is. Zeker ook in een krimpregio, waar de oplossing voor
economische- en leefbaarheidsvraagstukken vaak niet alleen meer vanuit de marktsector kunnen komen.
6.1.2 Subsidie t.b.v. bedrijfsvestiging in Dokkum 1
Sinds november 2015 is de gemeente Dongeradeel in onderhandeling met een groot bedrijf over vestiging
van een nieuwe fabriek in Dokkum. Met de komst van de fabriek zijn 120 fte gemoeid.
Heerenveen en Groningen zijn de andere twee plaatsen waartussen het bedrijf zal kiezen.
Om te bevorderen dat de vestigingsplaatskeuze op Dokkum valt is met het bedrijf overeengekomen dat
de gemeente een subsidie zal verstrekken per te realiseren fte, met een maximumsubsidie van € 150.000.
Dit is in 2016 vastgelegd in een schriftelijke principe- overeenkomst met het bedrijf.
Het subsidiebedrag is afgestemd met de dfk- colleges en de raad van Dongeradeel. De overige raden
worden via de behandeling van de perspectiefnota geïnformeerd.
De definitieve vestigingsplaatskeuze zal door het bedrijf eind 2017 of in 2018 worden gemaakt, zodra
investeerders groen licht hebben gegeven voor de financiering. Omdat het hier gaat om de vervaardiging
van een nieuw, innovatief product wordt eerst een testperiode voor de prototypen doorlopen. Die
testperiode loopt tot eind dit jaar.
Het subsidiebedrag zal eenmalig worden onttrokken aan de reserve economische ontwikkeling.
De reserve is sinds 2010 ingesteld voor de uitvoering van het economisch beleid. De reserve wordt
ingezet als (co-) financiering voor projecten op economisch gebied, i.c. binnenstadmanagement,
economische structuurversterking d.m.v. innovatiebevordering en kennisontwikkeling en als zg.
– 30 –
economisch handgeld (= snel aanwendbaar budget voor ad hoc uitgaven, bijvoorbeeld organisatiekosten
voor ondernemersbijeenkomsten). Tevens wordt de reserve ingezet voor het aantrekken van private
investeringen en als co- financiering van ANNO projecten.
Toetsing 3 O’s:
Het verstrekken van de lening is onuitstelbaar omdat anders het bedrijf zal kiezen voor Heerenveen of
Groningen voor de bouw van de fabriek en de komst van 120 arbeidsplaatsen daarmee verloren gaat voor
regiostad Dokkum en de regio Noordoost Fryslân. De regio zet met de Agenda Netwerk Noordoost samen
met de provincie in op het versterken van de economische ontwikkeling en structuur. Het binnenhalen van
private investeringen t.b.v. verhoging van de werkgelegenheid is daarvan een belangrijk onderdeel.
Dit betekent dat het vestigingsklimaat in Dongeradeel ernstige schade wordt toegebracht.
6.1.3 Subsidie t.b.v. bedrijfsvestiging in Dokkum 2
Sinds medio 2016 is de gemeente Dongeradeel in onderhandeling met een middelgroot bedrijf over
verplaatsing van een fabriek in Dokkum. Met de verplaatsing zijn 60 fte gemoeid. Als alternatieve
vestigingsplaats is bij het bedrijf Leeuwarden in beeld.
Om te bevorderen dat de keuze op Dokkum valt is met het bedrijf overeengekomen dat de gemeente een
subsidie zal verstrekken per te realiseren fte, met een maximumsubsidie van € 68.000. Het bedrijf zal dit
jaar een vestigingsplaatskeuze maken. Voor de subsidie zal eenmalig een bedrag worden onttrokken aan
de reserve economische ontwikkeling.
De reserve is sinds 2010 ingesteld voor de uitvoering van het economisch beleid. De reserve wordt
ingezet als (co-) financiering voor projecten op economisch gebied, i.c. binnenstadmanagement,
economische structuurversterking d.m.v. innovatiebevordering en kennisontwikkeling en als zg.
economisch handgeld (= snel aanwendbaar budget voor ad hoc uitgaven, bijvoorbeeld organisatiekosten
voor ondernemersbijeenkomsten). Tevens wordt de reserve ingezet voor het aantrekken van private
investeringen en als co- financiering van ANNO projecten.
Toetsing 3 O’s:
Het verstrekken van de lening is onuitstelbaar omdat anders het bedrijf zal kiezen voor Leeuwarden voor
de bouw van de fabriek en zullen 60 arbeidsplaatsen daarmee verloren gaan voor regiostad Dokkum en
de regio Noordoost Fryslân. De regio zet met de Agenda Netwerk Noordoost samen met de provincie in
op het versterken van de economische ontwikkeling en structuur. Het binnenhalen van private
investeringen t.b.v. verhoging van de werkgelegenheid is daarvan een belangrijk onderdeel.
6.1.4 Houtkolk
Na een intensief voorbereidingstraject heeft het college in december 2016 een exploitatie-overeenkomst
gesloten met ontwikkelende partijen i.r.t. het ontwerpbestemmingsplan voor de ontwikkeling van het
deelgebied Houtkolk binnen het ISV wijkkader Hoedemakerspolder. In een afzonderlijk raadsvoorstel is de
raad voorgesteld het nieuwe bestemmingsplan vast te stellen.
Binnen de gesloten exploitatie-overeenkomst draagt de gemeente zorg voor de aanleg van zowel de
nieuwe publieke infra alsook de nieuwe private infra. De gemeente ontvangt hiervoor een bijdrage van
ontwikkelende partijen/private grondeigenaren, inclusief BTW. Ontwikkelende partijen/private
grondeigenaren dagen binnen de exploitatieovereenkomst zorg voor de financiering van de sloopkosten
en ook bodemsaneringskosten op de huidige private eigendommen. Bestuurlijk is beoordeeld dat het hier
gaat om een unieke situatie en bijzondere omstandigheden welke geen precedentwerking tot gevolg
hebben voor de gemeente bij toekomstige ontwikkelingen elders.
Met de provincie zijn werkafspraken gemaakt. Dit betekent dat de indienende gemeente, hier de
gemeente Dongeradeel, eerst moet afstemmen met de partnergemeenten, waarbij overeenstemming
moet bereikt worden over het voorstel.
– 31 –
Het college van Dongeradeel heeft deze collegiale toetsing gedaan en Kollumerland c.a. en
Ferwerderadiel hebben een verklaring van geen bezwaar afgegeven.
Toetsing 3 O’s:
Er zijn in 2016 contractuele verplichtingen aangegaan zodat het onvermijdelijk is. De investeringen in de
infra behoren tot de taak van gemeente, voor de private investeringen krijgt gemeenten een bijdrage van
een derde. Het is onuitstelbaar om dat na de ontwikkeling van de private partijen de gemeenten staat voor
de investeringen in de openbare ruimte.
6.2 Exploitatiesaldo bij ongewijzigd beleid
De tabel hieronder geeft de ontwikkeling van het begrotingssaldo uitgaande van de primitieve begroting
2017 en de mutatie daarop van door de raad vastgestelde begrotingswijzigingen. Daaraan is toegevoegd
het effect van vrij goed te ramen nieuwe ontwikkelingen en de effecten van het kapitaalgoederen beheer,
sociaal domein, lokale lasten en bezuinigingen.
Dongeradeel
x € 1.000
I/S
Begrotingssaldo primitieve begroting 2017-2020
Al toe besloten / verwerkt in begrotingswijzigingen:
Septembercirculaire 2016, alleen effect algemene middelen
Structurele effecten 2e tussentijdse rapportage 2016
Nieuwe ontwikkelingen, onvermijdbaar:
Lasten ziekteverzuim GR DDFK (i.p.v. risico, totaal € 647K)
Frictiekosten GR DDFK (garantietoelagen € 758K)
Frictiekosten GR DDFK (reiskosten woon-werk t/m 2019 €
95K)
Frictiekosten boven formatief personeel, alleen 2018
Hogere bijdrage GR DDFK gemeenten (autonome stijgingen:
cao, indexatie)
Nadeel BTW loonkosten GR DDFK
Hogere bijdrage FUMO
Hogere bijdrage VRF
Bijstelling investeringen tractie
Bijgesteld structureel exploitatiesaldo
Subtotaal incidenteel
S
-426
-514
-226
S
S
418
-98
609
-98
669
-98
S
S
-246
-289
-246
-289
-246
-288
I
I
-36
-147
-36
0
0
0
S
I
S
S
S
-56
-61
-15
-116
0
-828
-244
-40
0
-15
-116
69
-640
-36
-40
0
-15
-116
48
-312
0
S
S
967
-22
1.292
-41
1.292
-51
S
-297
-297
-297
I
-125
0
0
Effecten Quick Scan kapitaalgoederen beheer
Structureel onderhoudsbudget (alles op niveau C,
beleidskeuzes geëlimineerd)
Kapitaallasten investeringen
Meerkosten om naar niveau B te gaan op: begraafplaatsen,
sportvelden, Winkelgebieden / Binnenstad, Beweegbare
bruggen, Onkruidbestrijding, Recreatieve plaatsen.
Aanhouden van een reserve voor kapitaalgoederen voor
tegenvallers omdat op basis van Quick Scan is berekend.
Sociaal Domein
– 32 –
2018
2019
2020
Dongeradeel
x € 1.000
O.b.v. de resultaten sociaal domein 2016, gecorrigeerd voor de
wijzigingen in 2017, minus buffer van 7,5% voor bijstand
(BUIG) en 10% voor de rest van het sociaal domein, met
groeipad 80% van de buffer in 2018 en 100% buffer in 2019
e.v.
Lokale lasten op DFK gemiddelde
Kol: optie stijging beperken door inzet voorziening/reserve
riolering en afvalstoffen
I/S
2018
2019
2020
S
1.182
718
718
S
173
173
173
1.175
-369
1.205
-36
1.523
0
Actueel structureel exploitatiesaldo incl. Lokale lasten,
kapitaalgoed.beheer, sociaal domein en excl. nieuw beleid
Subtotaal incidenteel
Zie voor een analyse § 5.2.1.
6.3 Financiële positie bij bestaand beleid plus opties voor nieuw beleid
Er is een inventarisatie van nieuw beleid gedaan. Een aantal projecten hebben prioriteit bij de gemeenten
en er zijn gezamenlijke wensen en verplichtingen die in minimaal twee van de DFK gemeenten
voorkomen of gezamenlijk met Dantumadiel. Hieronder volgt eerst een tabel met als de voorstellen voor
prioritair beleid en gezamenlijke wensen. Hiernaast is er ook nog een totaal bedrag aan overige wensen
waarvan in de bijlage 3 een specificatie is opgenomen.
6.3.1 Exploitatiesaldo incl. prioritaire projecten en wensen DDKF breed
Dongeradeel
x € 1.000
I/S
Actueel structureel exploitatiesaldo incl. Lokale lasten,
kapitaalgoed.beheer, sociaal domein en excl. nieuw beleid
Subtotaal incidenteel
Nieuw beleid - prioritair
Herinrichting Markt met fontein (investering totaal € 1,15
miljoen)
Sportconcentratie Tolhuispark, investering € 4,64 miljoen
(o.b.v. activering bijdrage in activa van een derde. Optie is om
deel v.d. investering eenmalig te dekken)
Actueel structureel exploitatiesaldo incl. prioritaire
projecten
Subtotaal incidenteel
2018
2019
2020
1.175
-369
1.205
-36
1.523
0
S
-81
-74
-74
S
0
-322
-316
1.094
-369
809
-36
1.133
0
Nieuw beleid - gezamenlijke wensen
= In Dantumadiel gehonoreerd
Onderzoek "Waar staat je gemeente"
Implementatie omgevingswet incidenteel
Harmonisatie van processen DFK
Dekking van de kosten ten laste van de tijdelijke uitkering in
het kader van de bestuurlijke fusie
– 33 –
I
I
I
-8
-316
-316
0
-196
-196
0
-118
-118
I
316
196
118
Dongeradeel
x € 1.000
Regiodeal Noordoost Fryslân (DDFK breed)
Vervolg Noordoost aan het Wad (Don en Fer)
Ontwikkelen gebruik opvaarten (Don en Fer)
Vitale Waddenkust (Don en Fer)
Kleine veegmachine t.b.v. zwerfvuil - kapitaallasten
Kleine veegmachine t.b.v. zwerfvuil - bijdrage derde
Afscheidsfeest oude gemeente
Actueel structureel exploitatiesaldo incl. prioritaire
projecten en wensen DDKF breed
Totaal incidenteel
I/S
I
I
I
I
S
S
I
2018
-20
-10
-10
-15
-14
14
PM
2019
1.094
-748
2020
0
-10
0
0
-14
14
0
0
0
0
0
-14
14
0
809
-242
1.133
-118
6.3.2 Totaal aan overige wensen
Hieronder wordt de totale aanvraag aan middelen voor overige wensen weergegeven. In bijlage 3 is een
tabel opgenomen met de wensen voor nieuw beleid. Bij de behandeling van de begroting kunnen
eventueel wensen worden gehonoreerd indien deze voldoen aan de ARHI eis van de 3 O’s (onvoorzien,
onvermijdelijk en onuitstelbaar).
Netto lasten voor de exploitatie
2018
2019
2020
Totaal nieuw beleid Dongeradeel
-1.854.000
-221.500
-191.250
waarvan incidenteel
waarvan structureel
-1.704.000
-150.000
-50.000
-171.500
0
-191.250
6.4 Eenmalig financiële positie
Met betrekking tot de eenmalige financiële positie is als uitgangssituatie genomen de stand van de
algemene reserve per 1-1-2017. De geraamde toevoegingen en onttrekkingen (meerjarig) zijn op dit saldo
gemuteerd, waarna er een saldo op basis van rechten en verplichtingen ontstaat. In de perspectiefnota
worden en aantal zaken eenmalig gedekt. Deze mutaties leiden tot een saldo op transactiebasis.
Bedragen x € 1.000
Dongeradeel
Stand 1 januari 2017
9.358
Vermeerderingen:
- Rekening resultaat 2016 (excl. Resultaat soc. Domein) VOORLOPIG
- Toevoeging t.l.v. de exploitatie
- Precario 1e half jaar 2017
- Toevoeging van uit overwaarde reserve bouwgrond exploitatie
Totaal vermeerderingen
149
2.300
0
522
2.971
Verminderingen:
Doorlopende verplichtingen uit 2016
Geraamde onttrekkingen begroting 2017-2020
1.301
2.086
– 34 –
Bedragen x € 1.000
Dongeradeel
Totaal verminderingen
3.387
Stand 31 december, incl. meerjarige toevoegingen en onttrekkingen
8.942
Stand Algemene reserve op basis van verplichtingen
Bedragen x € 1.000
Stand incl. verplichtingen
Mutaties:
Frictiekosten GR DDFK (reiskosten woon-werk t/m 2019 € 95K)
Dekking uit Fusie uitkering Rijk
DDFK: Frictiekosten boven formatief personeel, alleen 2018
Dekking uit Fusie uitkering Rijk
Nadeel BTW loonkosten GR DDFK (2018)
Dekking uit Fusie uitkering Rijk
Kindcentrum Kollum
Effecten Quick Scan kapitaalgoederen beheer, achterstallig onderhoud
Aanhouden van reserve voor kapitaalgoederen voor tegenvallers omdat op
basis van Quick Scan is berekend.
MFC Burdaard (2017: € 65K en € 30K is verwerkt in de algemene reserve)
Hogere kosten secretaris i.v.m. invulling van 0,75 fte i.p.v. 0,5 fte (2017 en
2018)
Terugvloeien "voorfinanciering" kosten ambtelijke fusie uit rijksbijdrage
bestuurlijke fusie
Vrijval uit reserve sociaal domein (Reserve sociaal domein is dan € 7,5
miljoen, dit is 10% van de lasten verhoogd met 3 miljoen)
Gezamenlijke wensen perspectiefnota
Totaal mutatie algemene reserve
Stand na ontwikkelingen PPN o.b.v. verplichtingen
Dongeradeel
8.942
-72
72
-147
147
-61
61
0
0
-125
0
0
1.445
2.954
-703
3.572
12.514
Minimum omvang
4.624
Overwaarde o.b.v. verplichtingen
7.890
Saldo bestemmingsreserves (zie bijlage 6 voor een specificatie)
10.779
Totaal overwaarde en bestemmingsreserves
18.669
6.5 Voorstel
Wij stellen u het volgende voor:
1. Voorstel kapitaalgoederenbeheer:
De kapitaalgoederen worden op niveau C onderhouden met uitzondering van de onderdelen
begraafplaatsen, recreatieve gebieden, winkelgebied/binnenstad, sportvelden, beweegbare
– 35 –
bruggen en onkruidbestrijding, die worden op niveau B onderhouden. De budgetten voor het
onderhoud van kapitaalgoederen hierop aan te passen
2. Voorstel kostentoerekening afvalstoffenheffing
Wij stellen voor om met betrekking tot de kostentoerekening afvalstoffenheffing DFK
gemeenten de volgende uitgangspunten te hanteren:

Kosten van straatvegen:
Van de totale kosten straatvegen 1/3 deel toerekenen aan de afvalstoffenheffing (riool 1/3,
afval 1/3, wegen 1/3). Volgens jurisprudentie is een percentage van 33% van de totale
veegkosten niet ongebruikelijk.

Toerekenen aanslagoplegging / perceptiekosten:
Van de totale perceptiekosten 25% toerekenen aan de afvalstoffenheffing (50% ozb, 25%
afval, 25% riool)

Toerekenen kwijtschelding:
Van de totale kwijtscheldingskosten 50% toerekenen aan de afvalstoffenheffing (50% afval
en 50% riool, kwijtschelding ozb is verwaarloosbaar)

Toerekenen overhead:
In de begroting 2017 is er binnen de DFK-gemeenten verschillend omgegaan met de
toerekening van kosten aan het taakveld overhead. Er zal nader onderzoek moeten worden
gedaan welke kosten wel en niet toegerekend mogen worden aan het taakveld overhead en
welke toerekensystematiek voor de DFK-gemeenten gehanteerd zal worden. Bij de
begroting 2018 wordt een eenduidige systematiek gehanteerd om de kosten toe te rekenen.

Toerekenen tractie:
De tractie is overgedragen aan de GR DDFK gemeenten. Vanuit de GR volgt een
verdeelsleutel op deze tractie. Bij het opstellen van de begroting 2018 worden de
tractiekosten die betrekking hebben op de afvalstoffenheffing toegerekend.

Het verhogen van de toerekening van kosten aan de afvalstoffenheffing moet niet tot een
stijging van de totale lokale lasten leiden. Dit is de reden dat de verhoging wordt
gecompenseerd door middel van een evenredige verlaging van de OZB.
3. Voorstel kostentoerekening rioolheffing
Wij stellen voor om met betrekking tot de kostentoerekening rioolheffing DFK gemeenten de
volgende uitgangspunten te hanteren:

Toerekenen straatvegen:
Van de totale kosten straatvegen 1/3 deel toerekenen aan de rioolheffing (riool 1/3, afval
1/3, wegen 1/3) Volgens jurisprudentie is een percentage van 33% van de totale veegkosten
niet ongebruikelijk.

Toerekenen aanslagoplegging / perceptiekosten:
Van de totale perceptiekosten 25% toerekenen aan de rioolheffing (50% ozb, 25% afval,
25% riool)

Toerekenen kwijtschelding:
Van de totale kwijtscheldingskosten 50% toerekenen aan de rioolheffing (50% afval en 50%
riool, kwijtschelding ozb is verwaarloosbaar)

Toerekenen overhead:
– 36 –
In de begroting 2017 is er binnen de DFK-gemeenten verschillend omgegaan met de
toerekening van kosten aan het taakveld overhead. Er zal nader onderzoek moeten worden
gedaan welke kosten wel en niet toegerekend mogen worden aan het taakveld overhead en
welke toerekensystematiek voor de DFK-gemeenten gehanteerd zal worden. Bij de
begroting 2018 wordt een eenduidige systematiek gehanteerd om de kosten toe te rekenen.

Toerekenen tractie:
De tractie is overgedragen aan de GR DDFK gemeenten. Vanuit de GR volgt een
verdeelsleutel op deze tractie. Bij het opstellen van de begroting 2018 worden de
tractiekosten die betrekking hebben op de afvalstoffenheffing toegerekend.

Toerekenen mutaties voorzieningen:
De huidige rioleringsplannen (vGRP’s) zullen de komende tijd geharmoniseerd en
geactualiseerd moeten worden voor de DDFK-gemeenten. In deze GRP’s zullen actuele
planningen moeten komen van de vervangingsinvesteringen en het groot onderhoud aan
pompen en gemalen. Voor het eventueel instellen van voorzieningen moeten deze actuele
planningen de grondslag zijn. Voorstel is om op basis van deze nieuwe GRP’s met
bijbehorende actuele planningen te bepalen welke bedragen gemuteerd mogen worden aan
de voorzieningen en hiermee kunnen worden toegerekend aan de rioolheffing.

Het verhogen van de toerekening van kosten aan de rioolheffing moet niet tot een stijging
van de totale lokale lasten leiden. Dit is de reden dat de verhoging wordt gecompenseerd
door middel van een evenredige verlaging van de OZB.
4. Voorstel m.b.t. de lokale lasten:
Wij stellen voor om met betrekking tot de harmonisatie van de lokale lasten uit te gaan van het
DFK gemiddelde en de effecten hiervan te verwerken in de begroting 2018-2021.
De gemeente Kollumerland kiest ervoor een éénmalige compensatie in 2018 toe te passen om
hun lokale lasten geleidelijk naar het gemiddelde niveau te brengen. De gemeente
Ferwerderadiel gaat in 2018 uit van het bestaande lastenniveau en dit wordt m.i.v. 2019
verlaagd tot het gemiddelde DFK niveau.
5. Voorstel sociaal domein eenmalige buffer:
Voor wat betreft de aan te houden éénmalige bestemmingsreserves (buffers) ten behoeve van
het sociaal domein.





Wij stellen voor de bestaande bestemmingsreserves binnen het sociaal domein bij de drie
gemeenten per 1/1/2018 op te heffen.
Wij stellen voor bij de drie gemeenten vanaf 1/1/2018 te werken met één
bestemmingsreserve sociaal domein voor de Buig, het minimabeleid, de WMO en de
Jeugdzorg samen, waarvan de minimale omvang 10% van de begrote lasten van het
sociaal domein bedraagt. Uitgaande van de bedragen in de begroting 2017 gaat het voor
DFK in totaal om een bedrag van € 4,52 miljoen.
Wij stellen voor daarnaast een bedrag van € 2 miljoen als buffer te reserveren voor
afrekeningen van Zorgleveranciers (SDF, Jeugdhulp, lokale instellingen, SVB) over het jaar
2016.
Wij stellen voor als er duidelijkheid bestaat over deze afrekeningen de resterende middelen
toe te voegen aan de algemene reserve van de gemeenten c.q. de ontbrekende middelen te
dekken uit de algemene reserve van de gemeenten.
Wij stellen voor de overwaarde per gemeente toe te voegen aan de algemene reserve. Voor
DFK als totaal gaat het om een bedrag van € 7,39 miljoen.
– 37 –
6. Voorstel sociaal domein structurele buffer:

De DFK gemeenten houden voor hun begrotingen 2018-2021 aan dat de ruimte die vrijvalt
binnen het sociaal domein op basis van de jaarrekening 2016 – we gaan op dit moment uit
van het bedrag van € 5,159 miljoen – voor een deel wordt her bestemd voor andere
doeleinden.

Als uitgangspunt voor de begroting van de DFK gemeenten wordt gehanteerd dat zij in hun
begroting 2018-2021 - uitgaande van de cijfers van de jaarrekening 2016 - een structurele
buffer aanhouden van 7,5% voor de Buig en 10% voor de Jeugdzorg, WMO en het
minimabeleid. Er zal in het najaar aanleiding zijn bij te sturen op dit uitgangspunt, omdat
we dan beschikken over nieuwe informatie van de algemene uitkering van het Rijk, over de
jaarrekening 2016 en over de exploitatie 2017. We komen hier bij de aanbieding van de DFK
begrotingen dus op terug.

Een deel van deze structurele buffer kan – afhankelijk van de onzekerheden en
ontwikkelingen – worden ingezet voor nieuw beleid binnen het sociaal domein en is pas
nodig vanaf 2019. We stellen dan ook voor in de meerjarenbegroting voor het jaar 2018 uit
te gaan van een structurele buffer van 80% van de voorgestelde omvang en vanaf 2019 van
een volledige buffer.
7. Voorstel harmonisering beleid:
Wij stellen voor om een budget ter hoogte van € 1,2 miljoen (DFK) verdeeld over de jaren 2018
t/m 2020 beschikbaar te stellen en dit te dekken uit de tijdelijke herindelingsvergoeding.
8. Voorstel Burgerparticipatie
Wij stellen voor op dit moment geen bedragen mee te nemen in de perspectiefnota voor
burgerparticipatie en het onderwerp Burgerparticipatie in afwachting van het procesvoorstel
als P.M. mee te nemen in deze perspectiefnota.
9. Voorstel Afscheid nemen van de oude gemeente
Wij stellen voor op dit moment geen bedragen mee te nemen in de perspectiefnota in relatie tot
het afscheid nemen van de oude gemeente en dit onderwerp als P.M. post mee te nemen in de
perspectiefnota. Voor de begrotingsbehandeling komen wij met een voorstel.
10. Kennis te nemen van de voorstellen die door de provincie in 2017 zijn getoetst
11. Kennis te nemen van de voorstellen 2017 van Ferwerderadiel
12. Akkoord te gaan met de voorstellen 2017 van Dongeradeel.
13. Akkoord te gaan met de lijst prioritaire projecten en gezamenlijke wensen voor nieuw beleid
– 38 –
7. Financiële positie Ferwerderadiel
7.1 Te toetsen voorstellen 2017
Hieronder zijn een aantal voorstellen 2017 beschreven die voldoen aan de 3 O’s.
7.1.1 Inrichting openbare ruimte Dockinga
Bij de doordecentralisatie van de onderwijshuisvesting eind 2016 was nog geen rekening gehouden met
investering in de openbare ruimte. De totale kosten zijn begroot op € 250.000. Dit bedrag is onder te
verdelen in het aanleggen van parkeerruimte en het slopen van het oude parkeerterrein, totaal € 160.000
en het na de bouw op orde brengen van o.a. de bestrating van de toegangsweg naar de nieuwe school
voor VO, de bestaande basisschool en sporthal ten bedrag van € 90.000.
De school draagt eenmalig € 83.000 bij. Voor de gemeente resteert dan een bedrag van € 167.000. Dit
gemeentelijke aandeel van € 167.000 wordt geactiveerd en afgeschreven in 25 jaar. Voor 2017 dient de
eerder genoemde € 167.000 al beschikbaar te worden gesteld. De kapitaallasten ad. € 10.000 zijn
opgenomen in de perspectiefnota.
Toetsing 3 O’s:
De doordecentralisatie is een feit en als gevolg daarvan moet er in de openbare ruimte aanpassingen
plaatsvinden die contractueel met het Dockinga zijn vastgelegd.
7.1.2 Project gemaal Vijfhuizen
In 2012 heeft de gemeenteraad besloten 261.000 euro beschikbaar te stellen als bijdrage aan project
Vijfhuizen. De bijdrage aan het project is in 2014 tijdelijk weer in de Algemene reserve gezet met de
bedoeling dit te zijner tijd door een begrotingswijziging weer beschikbaar te stellen. In de jaarrekening
2016 van Ferwerderadiel wordt voorgesteld de aangegane verplichting, nu gewijzigd in € 247.440 te
reserveren in de bestemmingsreserve Algemene verplichtingen. Na goedkeuring van de jaarrekening
2016 komt dit bedrag beschikbaar als bijdrage in het project Vijfhuizen. In 2017 moet een deel van de
bijdrage overgemaakt worden aan het RVO.
Toetsing 3 O’s:
De gemeente heeft in 2016 een samenwerkingsovereenkomst gesloten waardoor de bijdrage
onuitstelbaar en onvermijdbaar is aan te merken.
7.1.3 Strategische visie & agenda recreatie en toerisme
In ANNO verband is medio 2016 als besloten om te komen tot een strategische visie & agenda voor
Noordoost Fryslân. De andere ANNO gemeenten hebben de bijdrage verwerkt in hun primitieve begroting
2017. Bij Ferwerderadiel was het gebruikelijk om in dit niet op te nemen in de begroting maar aan het
beging van het boekjaar via een begrotingswijziging het budget op te voeren. De bijdrage bedraagt
slechts € 6.000 en kan gedekt worden uit de reserve Recreatie en Toerisme. Het collegevoorstel is al
medio 2016 goedgekeurd. De begrotingswijziging is echter nog niet doorgevoerd, vandaar dat dit voorstel
onder de Arhi procedure valt.
Toetsing 3 O’s:
1. Dit is een uitvloeisel van bestuurlijke afspraken uit 2016 in regioverband (ANNO I en II => opstellen
regionale visie); andere DDFK-gemeenten en provincie zullen (beleidsmatig) de noodzaak ervan en
de afspraken erover erkennen.
2. Alle overige 5 gemeentebesturen in ANNO hebben al € 6.000, - beschikt (èn beschikbaar)
3. Zowel provincie als gemeenten zien de noodzaak tot het opstellen van beleid als noodzaak nr. 1
binnen de regio! (nogmaals bevestigd tijdens de bestuurlijke themagroep EZ op 20 april 2017)
4. We moeten straks voor de fusiegemeente toeristisch-recreatief beleid harmoniseren, we moeten input
leveren voor provinciale opgaven, we moeten input hebben voor de regiodeal (voortkomend uit de
proeftuin Noordoost Fryslân) enz. => kortom: het is beleidsmatig gezien nodig!
– 39 –
7.1.4 Sportkooi Marrum
In Marrum is een werkgroep onder leiding van het Plaatselijk Belang bezig om een sportkooi te realiseren
bij de voetbalvelden van de plaatselijke voetbalvereniging. De werkgroep vraagt vele subsidies aan (o.a.
Mienskipfunds, VSB enz.). De (geschatte) subsidie die van de gemeente Ferwerderadiel wordt gevraagd
is € 20.000. In de gemeente Ferwerderadiel is een bestemmingsreserve sport waar deze bijdrage uit zou
kunnen worden bekostigd. Het voorstel om deze bijdrage beschikbaar te stellen voldoet aan de 3 O’s.
Toetsing 3 O’s:
Onvoorzien.
Het was nog niet bekend dat de werkgroep al in zo ver gevorderd stadium was met het realiseren van een
sportkooi in Marrum.
Onvermijdelijk
In het verleden is aan het Plaatselijk Belang mondeling aangegeven dat een subsidie tot de
mogelijkheden behoort, mochten de plannen van een sportkooi zover gevorderd zijn dat realisatie afhangt
van een bijdrage van de gemeente.
Onuitstelbaar.
Het Plaatselijk Belang heeft al allerlei subsidies aangevraagd en toegekend gekregen. Geen subsidie van
de gemeente zou betekenen dat de sportkooi niet wordt gerealiseerd.
7.2 Exploitatiesaldo bij ongewijzigd beleid
De tabel hieronder geeft de ontwikkeling van het begrotingssaldo uitgaande van de primitieve begroting
2017 en de mutatie daarop van door de raad vastgestelde begrotingswijzigingen. Daaraan is toegevoegd
het effect van vrij goed te ramen nieuwe ontwikkelingen en de effecten van het kapitaalgoederen beheer,
sociaal domein, lokale lasten en bezuinigingen.
Ferwerderadiel
x € 1.000
I/S
Begrotingssaldo primitieve begroting 2017-2020
Al toe besloten / verwerkt in begrotingswijzigingen:
Septembercirculaire 2016, alleen effect algemene middelen
Nieuwe ontwikkelingen, onvermijdbaar:
Lasten ziekteverzuim GR DDFK (i.p.v. risico, totaal € 647K)
Frictiekosten GR DDFK (garantietoelagen € 758K)
Frictiekosten GR DDFK (reiskosten woon-werk t/m 2019 €
95K)
Frictiekosten boven formatief personeel, alleen 2018
Hogere bijdrage GR DDFK gemeenten (autonome stijgingen:
cao, indexatie)
Nadeel BTW loonkosten GR DDFK
Hogere bijdrage FUMO
Hogere bijdrage VRF
Hogere kosten secretaris i.v.m. invulling van 0,75 fte i.p.v.
0,5 fte
Inrichting openbare ruimte Dockinga Ferwert (investering
€ 167.000)
Bijstelling investeringen tractie
Bijgesteld structureel exploitatiesaldo
Subtotaal incidenteel
S
0
278
489
S
172
228
222
S
S
-84
-101
-84
-101
-84
-101
I
I
-13
-51
-13
0
0
0
S
I
S
S
-71
-45
-14
-46
-65
0
-14
-46
-65
0
-14
-46
I
-25
0
0
S
S
-8
-48
-200
-134
-11
-21
164
-13
-10
-52
339
0
– 40 –
2018
2019
2020
Ferwerderadiel
x € 1.000
I/S
Effecten Quick Scan kapitaalgoederen beheer
Structureel onderhoudsbudget (alles op niveau C,
beleidskeuzes geëlimineerd)
Achterstallig onderhoud (gefaseerd in 4 jaar, wel reserveren
in 2018 volgens uitgangspunten)
Kapitaallasten investeringen
Meerkosten om naar niveau B te gaan op: begraafplaatsen,
sportvelden, Winkelgebieden / Binnenstad, Beweegbare
bruggen, Onkruidbestrijding, Recreatieve plaatsen.
Aanhouden van een reserve voor kapitaalgoederen voor
tegenvallers omdat op basis van Quick Scan is berekend.
Sociaal Domein
O.b.v. de resultaten sociaal domein 2016, gecorrigeerd voor
de wijzigingen in 2017, minus buffer van 7,5% voor bijstand
(BUIG) en 10% voor de rest van het sociaal domein, met
groeipad 80% van de buffer in 2018 en 100% buffer in 2019
e.v.
Lokale lasten op DFK gemiddeldeKol: optie stijging
beperken door inzet voorziening/reserve riolering en
afvalstoffen
Bezuinigingen (zie bijlage 1)
2018
2019
2020
S
0
0
7
I
S
-2.566
-17
-96
-35
0
-39
S
-40
-40
-40
I
-63
0
0
S
80
-44
-44
S
S
-171
80
-171
80
-171
80
-268
-2.763
-46
-109
132
0
Actueel structureel exploitatiesaldo incl. Lokale lasten,
kapitaalgoed.beheer, sociaal domein en excl. nieuw
beleid
Subtotaal incidenteel
Zie voor een analyse § 5.2.1.
7.3 Financiële positie bij bestaand beleid plus opties voor nieuw beleid
Er is een inventarisatie van nieuw beleid gedaan. Een aantal projecten hebben prioriteit bij de gemeenten
en er zijn gezamenlijke wensen en verplichtingen die in minimaal twee van de DFK gemeenten
voorkomen of gezamenlijk met Dantumadiel. Hieronder volgt eerst een tabel met als de voorstellen voor
prioritair beleid en gezamenlijke wensen. Hiernaast is er ook nog een totaal bedrag aan overige wensen
waarvan in de bijlage 4 een specificatie is opgenomen.
7.3.1 Exploitatiesaldo incl. prioritaire projecten en wensen DDKF breed
Ferwerderadiel
x € 1.000
I/S
Actueel structureel exploitatiesaldo incl. Lokale lasten,
kapitaalgoed.beheer, sociaal domein en excl. nieuw
beleid
Subtotaal incidenteel
Nieuw beleid - prioritair
Rondweg Wânswert (investering 1,83 miljoen)
MFC Burdaard: Exploitatie bijdrage
MFC Burdaard: Interim manager
S
S
I
– 41 –
2018
2019
2020
-268
-2.763
-46
-109
132
0
0
-65
-30
-4
-40
0
-89
-40
0
Ferwerderadiel
x € 1.000
MFC Burdaard: Vrijval kapitaallasten warmtenet (afboeking
verwerkt in jaarrekening 2016)
Actueel structureel exploitatiesaldo incl. prioritaire
projecten
Subtotaal incidenteel
I/S
2018
S
2019
2020
12
12
12
-321
-2.793
-78
-109
15
0
Nieuw beleid - gezamenlijke wensen
= In Dantumadiel gehonoreerd
Onderzoek "Waar staat je gemeente"
Implementatie omgevingswet incidenteel
I
I
-3
-105
0
-65
0
-39
Harmonisatie van processen DFK
Dekking van de kosten ten laste van de tijdelijke uitkering in
het kader van de bestuurlijke fusie
Regiodeal Noordoost Fryslân (DDFK breed)
Vervolg Noordoost aan het Wad (Don en Fer)
Energietransitie (Kollumerland c.a. en Ferwerderadiel,
Dongeradeel heeft budget al in begroting staan)
Ontwikkelen gebruik opvaarten (Don en Fer)
Vitale Waddenkust (Don en Fer)
Afscheidsfeest oude gemeente
Actueel structureel exploitatiesaldo incl. prioritaire
projecten en wensen DDKF breed
Totaal incidenteel
I
-105
-65
-39
I
I
I
105
-13
-10
65
0
-10
39
0
0
I
I
I
I
-18
-5
-10
PM
-18
0
0
0
0
0
0
0
-321
-2.957
-78
-202
15
-39
7.3.2 Totaal aan overige wensen
Hieronder wordt de totale aanvraag aan middelen voor overig wensen weergegeven. In bijlage 4 is een
tabel opgenomen met de wensen voor nieuw beleid. Bij de behandeling van de begroting kunnen
eventueel wensen worden gehonoreerd indien deze voldoen aan de ARHI eis van de 3 O’s (onvoorzien,
onvermijdelijk en onuitstelbaar).
Netto lasten voor de exploitatie
2018
2019
2020
Totaal nieuw beleid Ferwerderadiel
-71.675
waarvan incidenteel
-65.360
0
0
-6.315
-20.415
-20.195
waarvan structureel
-20.415
-20.195
7.4 Eenmalig financiële positie
Met betrekking tot de eenmalige financiële positie is als uitgangssituatie genomen de stand van de
algemene reserve per 1-1-2017. De geraamde toevoegingen en onttrekkingen (meerjarig) zijn op dit saldo
gemuteerd, waarna er een saldo op basis van rechten en verplichtingen ontstaat. In de perspectiefnota
worden en aantal zaken eenmalig gedekt. Deze mutaties leiden tot een saldo op transactiebasis.
– 42 –
Bedragen x € 1.000
Ferwerderadiel
Stand 1 januari 2017
630
Vermeerderingen:
- Rekening resultaat 2016 (excl. Resultaat soc. Domein) VOORLOPIG
- Toevoeging t.l.v. de exploitatie
- Precario 1e half jaar 2017
- Toevoeging van uit overwaarde reserve bouwgrond exploitatie
Totaal vermeerderingen
158
1.011
375
0
1.544
Verminderingen:
Doorlopende verplichtingen uit 2016
Geraamde onttrekkingen begroting 2017-2020
Totaal verminderingen
0
564
564
Stand 31 december, incl. meerjarige toevoegingen en onttrekkingen
1.610
Minimum omvang
Overwaarde
1.687
-77
€ 1.687.013
Schatting minimum omvang AR Ferwerderadiel
Minimum omvang (er is geen minimum omvang vastgesteld, geschat
benodigde minimum omvang (Bedrag Don en Kol / aantal inwoners Don en
Kol x aantal inwoners Fer)
Inwoners Ferwerderadiel per 1-1-2016
Stand Algemene reserve op basis van verplichtingen
Bedragen x € 1.000
Stand incl. verplichtingen
Frictiekosten GR DDFK (reiskosten woon-werk t/m 2019 € 95K)
Dekking uit Fusie uitkering Rijk
DDFK: Frictiekosten boven formatief personeel, alleen 2018
Dekking uit Fusie uitkering Rijk
Nadeel BTW loonkosten GR DDFK (2018)
Dekking uit Fusie uitkering Rijk
Effecten Quick Scan kapitaalgoederen beheer, achterstallig onderhoud
Aanhouden van reserve voor kapitaalgoederen voor tegenvallers omdat op
basis van Quick Scan is berekend.
MFC Burdaard (2017: € 65K en € 30K is verwerkt in de algemene reserve)
Hogere kosten secretaris i.v.m. invulling van 0,75 fte i.p.v. 0,5 fte (2017 en
2018)
Terugvloeien "voorfinanciering" kosten ambtelijke fusie uit rijksbijdrage
bestuurlijke fusie
Vrijval uit reserve sociaal domein (Reserve sociaal domein is dan € 7,5
miljoen, dit is 10% van de lasten verhoogd met 3 miljoen)
– 43 –
€ 193,89
8.701
Fer
1.610
-26
26
-51
51
-45
45
-2.662
-63
-30
-25
511
1.166
Bedragen x € 1.000
Ferwerderadiel
Gezamenlijke wensen perspectiefnota
Totaal mutatie algemene reserve
-296
-1.399
Stand na ontwikkelingen PPN o.b.v. verplichtingen
Minimum omvang
212
1.687
Overwaarde o.b.v. verplichtingen
-1.476
Saldo bestemmingsreserves (zie bijlage 7 voor een specificatie)
2.535
Totaal overwaarde en bestemmingsreserves
1.060
De eenmalige positie wordt voornamelijk door het reserveren van een bedrag van € 2,6 miljoen voor
achterstallig onderhoud kapitaalgoederen. Het weerstandsvermogen is, zelfs als de bestemmingsreserves
worden meegeteld, beneden het minimum niveau. In de meerjarenbegroting 2017-2020 is al een bedrag
van in totaal € 1 miljoen meegenomen als aanvulling op de algemene reserve. Dit bedrag is verwerkt in
bovenstaande tabel. De eenmalige positie is zorgelijk.
7.5 Voorstel
Wij stellen u het volgende voor:
1. Voorstel kapitaalgoederenbeheer:
De kapitaalgoederen worden op niveau C onderhouden met uitzondering van de onderdelen
begraafplaatsen, recreatieve gebieden, winkelgebied/binnenstad, sportvelden, beweegbare
bruggen en onkruidbestrijding, die worden op niveau B onderhouden. De budgetten voor het
onderhoud van kapitaalgoederen hierop aan te passen
2. Voorstel kostentoerekening afvalstoffenheffing
Wij stellen voor om met betrekking tot de kostentoerekening afvalstoffenheffing DFK
gemeenten de volgende uitgangspunten te hanteren:

Kosten van straatvegen:
Van de totale kosten straatvegen 1/3 deel toerekenen aan de afvalstoffenheffing (riool 1/3,
afval 1/3, wegen 1/3). Volgens jurisprudentie is een percentage van 33% van de totale
veegkosten niet ongebruikelijk.

Toerekenen aanslagoplegging / perceptiekosten:
Van de totale perceptiekosten 25% toerekenen aan de afvalstoffenheffing (50% ozb, 25%
afval, 25% riool)

Toerekenen kwijtschelding:
Van de totale kwijtscheldingskosten 50% toerekenen aan de afvalstoffenheffing (50% afval
en 50% riool, kwijtschelding ozb is verwaarloosbaar)

Toerekenen overhead:
In de begroting 2017 is er binnen de DFK-gemeenten verschillend omgegaan met de
toerekening van kosten aan het taakveld overhead. Er zal nader onderzoek moeten worden
gedaan welke kosten wel en niet toegerekend mogen worden aan het taakveld overhead en
– 44 –
welke toerekensystematiek voor de DFK-gemeenten gehanteerd zal worden. Bij de
begroting 2018 wordt een eenduidige systematiek gehanteerd om de kosten toe te rekenen.

Toerekenen tractie:
De tractie is overgedragen aan de GR DDFK gemeenten. Vanuit de GR volgt een
verdeelsleutel op deze tractie. Bij het opstellen van de begroting 2018 worden de
tractiekosten die betrekking hebben op de afvalstoffenheffing toegerekend.

Het verhogen van de toerekening van kosten aan de afvalstoffenheffing moet niet tot een
stijging van de totale lokale lasten leiden. Dit is de reden dat de verhoging wordt
gecompenseerd door middel van een evenredige verlaging van de OZB.
3. Voorstel kostentoerekening rioolheffing
Wij stellen voor om met betrekking tot de kostentoerekening rioolheffing DFK gemeenten de
volgende uitgangspunten te hanteren:

Toerekenen straatvegen:
Van de totale kosten straatvegen 1/3 deel toerekenen aan de rioolheffing (riool 1/3, afval
1/3, wegen 1/3) Volgens jurisprudentie is een percentage van 33% van de totale veegkosten
niet ongebruikelijk.

Toerekenen aanslagoplegging / perceptiekosten:
Van de totale perceptiekosten 25% toerekenen aan de rioolheffing (50% ozb, 25% afval,
25% riool)

Toerekenen kwijtschelding:
Van de totale kwijtscheldingskosten 50% toerekenen aan de rioolheffing (50% afval en 50%
riool, kwijtschelding ozb is verwaarloosbaar)

Toerekenen overhead:
In de begroting 2017 is er binnen de DFK-gemeenten verschillend omgegaan met de
toerekening van kosten aan het taakveld overhead. Er zal nader onderzoek moeten worden
gedaan welke kosten wel en niet toegerekend mogen worden aan het taakveld overhead en
welke toerekensystematiek voor de DFK-gemeenten gehanteerd zal worden. Bij de
begroting 2018 wordt een eenduidige systematiek gehanteerd om de kosten toe te rekenen.

Toerekenen tractie:
De tractie is overgedragen aan de GR DDFK gemeenten. Vanuit de GR volgt een
verdeelsleutel op deze tractie. Bij het opstellen van de begroting 2018 worden de
tractiekosten die betrekking hebben op de afvalstoffenheffing toegerekend.

Toerekenen mutaties voorzieningen:
De huidige rioleringsplannen (vGRP’s) zullen de komende tijd geharmoniseerd en
geactualiseerd moeten worden voor de DDFK-gemeenten. In deze GRP’s zullen actuele
planningen moeten komen van de vervangingsinvesteringen en het groot onderhoud aan
pompen en gemalen. Voor het eventueel instellen van voorzieningen moeten deze actuele
planningen de grondslag zijn. Voorstel is om op basis van deze nieuwe GRP’s met
bijbehorende actuele planningen te bepalen welke bedragen gemuteerd mogen worden aan
de voorzieningen en hiermee kunnen worden toegerekend aan de rioolheffing.

Het verhogen van de toerekening van kosten aan de rioolheffing moet niet tot een stijging
van de totale lokale lasten leiden. Dit is de reden dat de verhoging wordt gecompenseerd
door middel van een evenredige verlaging van de OZB.
4. Voorstel m.b.t. de lokale lasten:
Wij stellen voor om met betrekking tot de harmonisatie van de lokale lasten uit te gaan van het
– 45 –
DFK gemiddelde en de effecten hiervan te verwerken in de begroting 2018-2021.
De gemeente Kollumerland kiest ervoor een éénmalige compensatie in 2018 toe te passen om
hun lokale lasten geleidelijk naar het gemiddelde niveau te brengen. De gemeente
Ferwerderadiel gaat in 2018 uit van het bestaande lastenniveau en dit wordt m.i.v. 2019
verlaagd tot het gemiddelde DFK niveau.
5. Voorstel sociaal domein eenmalige buffer:
Voor wat betreft de aan te houden éénmalige bestemmingsreserves (buffers) ten behoeve van
het sociaal domein.





Wij stellen voor de bestaande bestemmingsreserves binnen het sociaal domein bij de drie
gemeenten per 1/1/2018 op te heffen.
Wij stellen voor bij de drie gemeenten vanaf 1/1/2018 te werken met één
bestemmingsreserve sociaal domein voor de Buig, het minimabeleid, de WMO en de
Jeugdzorg samen, waarvan de minimale omvang 10% van de begrote lasten van het
sociaal domein bedraagt. Uitgaande van de bedragen in de begroting 2017 gaat het voor
DFK in totaal om een bedrag van € 4,52 miljoen.
Wij stellen voor daarnaast een bedrag van € 2 miljoen als buffer te reserveren voor
afrekeningen van Zorgleveranciers (SDF, Jeugdhulp, lokale instellingen, SVB) over het jaar
2016.
Wij stellen voor als er duidelijkheid bestaat over deze afrekeningen de resterende middelen
toe te voegen aan de algemene reserve van de gemeenten c.q. de ontbrekende middelen te
dekken uit de algemene reserve van de gemeenten.
Wij stellen voor de overwaarde per gemeente toe te voegen aan de algemene reserve. Voor
DFK als totaal gaat het om een bedrag van € 7,39 miljoen.
6. Voorstel sociaal domein structurele buffer:

De DFK gemeenten houden voor hun begrotingen 2018-2021 aan dat de ruimte die vrijvalt
binnen het sociaal domein op basis van de jaarrekening 2016 – we gaan op dit moment uit
van het bedrag van € 5,159 miljoen – voor een deel wordt her bestemd voor andere
doeleinden.

Als uitgangspunt voor de begroting van de DFK gemeenten wordt gehanteerd dat zij in hun
begroting 2018-2021 - uitgaande van de cijfers van de jaarrekening 2016 - een structurele
buffer aanhouden van 7,5% voor de Buig en 10% voor de Jeugdzorg, WMO en het
minimabeleid. Er zal in het najaar aanleiding zijn bij te sturen op dit uitgangspunt, omdat
we dan beschikken over nieuwe informatie van de algemene uitkering van het Rijk, over de
jaarrekening 2016 en over de exploitatie 2017. We komen hier bij de aanbieding van de DFK
begrotingen dus op terug.

Een deel van deze structurele buffer kan – afhankelijk van de onzekerheden en
ontwikkelingen – worden ingezet voor nieuw beleid binnen het sociaal domein en is pas
nodig vanaf 2019. We stellen dan ook voor in de meerjarenbegroting voor het jaar 2018 uit
te gaan van een structurele buffer van 80% van de voorgestelde omvang en vanaf 2019 van
een volledige buffer.
7. Voorstel harmonisering beleid:
Wij stellen voor om een budget ter hoogte van € 1,2 miljoen (DFK) verdeeld over de jaren 2018
t/m 2020 beschikbaar te stellen en dit te dekken uit de tijdelijke herindelingsvergoeding.
8. Voorstel Burgerparticipatie
Wij stellen voor op dit moment geen bedragen mee te nemen in de perspectiefnota voor
burgerparticipatie en het onderwerp Burgerparticipatie in afwachting van het procesvoorstel
als P.M. mee te nemen in deze perspectiefnota.
9. Voorstel Afscheid nemen van de oude gemeente
Wij stellen voor op dit moment geen bedragen mee te nemen in de perspectiefnota in relatie tot
– 46 –
het afscheid nemen van de oude gemeente en dit onderwerp als P.M. post mee te nemen in de
perspectiefnota. Voor de begrotingsbehandeling komen wij met een voorstel.
10. Kennis te nemen van de voorstellen die door de provincie in 2017 zijn getoetst
11. Kennis te nemen van de voorstellen 2017 van Dongeradeel
12. Akkoord te gaan met de voorstellen 2017 van Ferwerderadiel.
13. Akkoord te gaan met de lijst prioritaire projecten en gezamenlijke wensen voor nieuw beleid
14. In 2017 een krediet beschikbaar te stellen van € 167.355 voor de inrichting openbare ruimte
Dockinga. De kapitaallasten te verwerken in de begroting 2018.
– 47 –
8. Financiële positie Kollumerland c.a.
8.1 Exploitatiesaldo bij ongewijzigd beleid
De tabel hieronder geeft de ontwikkeling van het begrotingssaldo uitgaande van de primitieve begroting
2017 en de mutatie daarop van door de raad vastgestelde begrotingswijzigingen. Daaraan is toegevoegd
het effect van vrij goed te ramen nieuwe ontwikkelingen en de effecten van het kapitaalgoederen beheer,
sociaal domein, lokale lasten en bezuinigingen.
Kollumerland c.a.
x € 1.000
I/S
Begrotingssaldo primitieve begroting 2017-2020
Al toe besloten / verwerkt in begrotingswijzigingen:
Septembercirculaire 2016, alleen effect algemene middelen
Nieuwe ontwikkelingen, onvermijdbaar:
Lasten ziekteverzuim GR DDFK (i.p.v. risico, totaal € 647K)
Frictiekosten GR DDFK (garantietoelagen € 758K)
Frictiekosten GR DDFK (reiskosten woon-werk t/m 2019 €
95K)
Frictiekosten boven formatief personeel, alleen 2018
Hogere bijdrage GR DDFK gemeenten (autonome stijgingen:
cao, indexatie)
Nadeel BTW loonkosten GR DDFK
Hogere bijdrage FUMO
Hogere bijdrage VRF
Bijstelling investeringen tractie
Bijgesteld structureel exploitatiesaldo
Subtotaal incidenteel
S
-280
-82
94
S
133
222
458
S
S
-142
-168
-142
-168
-142
-168
I
I
-21
-86
-21
0
0
0
S
I
S
S
S
-117
-30
-8
-72
19
-635
-137
-108
0
-8
-72
-54
-412
-21
-108
0
-8
-72
-54
0
0
S
S
-174
50
-368
19
-553
-9
S
-100
-100
-100
I
-62
0
0
S
608
369
369
S
S
214
105
214
122
214
122
Effecten Quick Scan kapitaalgoederen beheer
Structureel onderhoudsbudget (alles op niveau C,
beleidskeuzes geëlimineerd)
Kapitaallasten investeringen
Meerkosten om naar niveau B te gaan op: begraafplaatsen,
sportvelden, Winkelgebieden / Binnenstad, Beweegbare
bruggen, Onkruidbestrijding, Recreatieve plaatsen.
Aanhouden van een reserve voor kapitaalgoederen voor
tegenvallers omdat op basis van Quick Scan is berekend.
Sociaal Domein
O.b.v. de resultaten sociaal domein 2016, gecorrigeerd voor
de wijzigingen in 2017, minus buffer van 7,5% voor bijstand
(BUIG) en 10% voor de rest van het sociaal domein, met
groeipad 80% van de buffer in 2018 en 100% buffer in 2019
e.v.
Lokale lasten op DFK gemiddeldeKol: optie stijging
beperken door inzet voorziening/reserve riolering en
afvalstoffen
Bezuinigingen (zie bijlage 1 en 2)
– 48 –
2018
2019
2020
Actueel structureel exploitatiesaldo incl. Lokale lasten,
kapitaalgoed.beheer, sociaal domein en excl. nieuw
beleid
Subtotaal incidenteel
68
-199
-156
-21
43
0
Zie voor een analyse § 5.2.1.
8.2 Financiële positie bij bestaand beleid plus opties voor nieuw beleid
Er is een inventarisatie van nieuw beleid gedaan. Een aantal projecten hebben prioriteit bij de gemeenten
en er zijn gezamenlijke wensen en verplichtingen die in minimaal twee van de DFK gemeenten
voorkomen of gezamenlijk met Dantumadiel. Hieronder volgt eerst een tabel met als de voorstellen voor
prioritair beleid en gezamenlijke wensen. Hiernaast is er ook nog een totaal bedrag aan overige wensen
waarvan in de bijlage 5 een specificatie is opgenomen.
8.2.1 Exploitatiesaldo incl. prioritaire projecten en wensen DDKF breed
Kollumerland c.a.
x € 1.000
I/S
Actueel structureel exploitatiesaldo incl. Lokale lasten,
kapitaalgoed.beheer, sociaal domein en excl. nieuw
beleid
Subtotaal incidenteel
Nieuw beleid - prioritair
Kindcentrum Kollum
Kindcentrum Kollum - dekking precario
Kindcentrum Kollum - dekking algemene reserve
Campus + Kindcentrum Kollum - investering openbare ruimte
Actueel structureel exploitatiesaldo incl. prioritaire
projecten
Subtotaal incidenteel
I
I
I
S
2018
2019
2020
68
-199
-156
-21
43
0
-2.974
2.486
488
0
-1.000
1.000
0
-16
0
0
0
-31
68
-199
-172
-21
12
0
Nieuw beleid - gezamenlijke wensen
= In Dantumadiel gehonoreerd
Onderzoek "Waar staat je gemeente"
Implementatie omgevingswet incidenteel
I
I
-4
-178
0
-111
0
-67
Harmonisatie van processen DFK
Dekking van de kosten ten laste van de tijdelijke uitkering in
het kader van de bestuurlijke fusie
Regiodeal Noordoost Fryslân (DDFK breed)
Energietransitie (Kollumerland c.a. en Ferwerderadiel,
Dongeradeel heeft budget al in begroting staan)
Afscheidsfeest oude gemeente
Actueel structureel exploitatiesaldo incl. prioritaire
projecten en wensen DDKF breed
Totaal incidenteel
I
-178
-111
-67
I
I
178
-20
111
0
67
0
I
I
-41
PM
-41
0
0
0
68
-442
-172
-173
12
-67
8.2.2 Totaal aan overige wensen
Hieronder wordt de totale aanvraag aan middelen voor overig wensen weergegeven. In bijlage 5 is een
tabel opgenomen met de wensen voor nieuw beleid. Bij de behandeling van de begroting kunnen
– 49 –
eventueel wensen worden gehonoreerd indien deze voldoen aan de ARHI eis van de 3 O’s (onvoorzien,
onvermijdelijk en onuitstelbaar).
Netto lasten voor de exploitatie
2018
2019
Totaal nieuw beleid Kollumerland c.a.
-160.000
-150.000
-60.000
waarvan incidenteel
-135.000
-125.000
-35.000
-25.000
-25.000
-25.000
waarvan structureel
2020
8.3 Eenmalig financiële positie
Met betrekking tot de eenmalige financiële positie is als uitgangssituatie genomen de stand van de
algemene reserve per 1-1-2017. De geraamde toevoegingen en onttrekkingen (meerjarig) zijn op dit saldo
gemuteerd, waarna er een saldo op basis van rechten en verplichtingen ontstaat. In de perspectiefnota
worden en aantal zaken eenmalig gedekt. Deze mutaties leiden tot een saldo op transactiebasis.
Bedragen x € 1.000
Kollumerland
c.a.
Stand 1 januari 2017
3.410
Vermeerderingen:
0
0
Totaal vermeerderingen
Verminderingen:
Doorlopende verplichtingen uit 2016
Geraamde onttrekkingen begroting 2017-2020
Totaal verminderingen
300
417
717
Stand 31 december, incl. meerjarige toevoegingen en onttrekkingen
2.693
Minimum omvang
Overwaarde
2.500
193
Stand Algemene reserve op basis van verplichtingen
Bedragen x € 1.000
Stand incl. verplichtingen
Frictiekosten GR DDFK (reiskosten woon-werk t/m 2019 € 95K)
Dekking uit Fusie uitkering Rijk
DDFK: Frictiekosten boven formatief personeel, alleen 2018
Dekking uit Fusie uitkering Rijk
Nadeel BTW loonkosten GR DDFK (2018)
Dekking uit Fusie uitkering Rijk
Kindcentrum Kollum
– 50 –
Kol
2.693
-42
42
-86
86
-30
30
-488
Kollumerland
c.a.
Bedragen x € 1.000
Aanhouden van reserve voor kapitaalgoederen voor tegenvallers omdat op
basis van Quick Scan is berekend.
Terugvloeien "voorfinanciering" kosten ambtelijke fusie uit rijksbijdrage
bestuurlijke fusie
Vrijval uit reserve sociaal domein (Reserve sociaal domein is dan € 7,5
miljoen, dit is 10% van de lasten verhoogd met 3 miljoen)
Gezamenlijke wensen perspectiefnota
Totaal mutatie algemene reserve
-62
791
3.271
-461
3.051
Stand na ontwikkelingen PPN o.b.v. verplichtingen
5.744
Minimum omvang
2.500
Overwaarde o.b.v. verplichtingen
3.244
Saldo bestemmingsreserves (zie bijlage 8 voor een specificatie)
4.653
Totaal overwaarde en bestemmingsreserves
7.897
8.4 Voorstel
Wij stellen u het volgende voor:
1. Voorstel kapitaalgoederenbeheer:
De kapitaalgoederen worden op niveau C onderhouden met uitzondering van de onderdelen
begraafplaatsen, recreatieve gebieden, winkelgebied/binnenstad, sportvelden, beweegbare
bruggen en onkruidbestrijding, die worden op niveau B onderhouden. De budgetten voor het
onderhoud van kapitaalgoederen hierop aan te passen
2. Voorstel kostentoerekening afvalstoffenheffing
Wij stellen voor om met betrekking tot de kostentoerekening afvalstoffenheffing DFK
gemeenten de volgende uitgangspunten te hanteren:

Kosten van straatvegen:
Van de totale kosten straatvegen 1/3 deel toerekenen aan de afvalstoffenheffing (riool 1/3,
afval 1/3, wegen 1/3). Volgens jurisprudentie is een percentage van 33% van de totale
veegkosten niet ongebruikelijk.

Toerekenen aanslagoplegging / perceptiekosten:
Van de totale perceptiekosten 25% toerekenen aan de afvalstoffenheffing (50% ozb, 25%
afval, 25% riool)

Toerekenen kwijtschelding:
Van de totale kwijtscheldingskosten 50% toerekenen aan de afvalstoffenheffing (50% afval
en 50% riool, kwijtschelding ozb is verwaarloosbaar)

Toerekenen overhead:
In de begroting 2017 is er binnen de DFK-gemeenten verschillend omgegaan met de
toerekening van kosten aan het taakveld overhead. Er zal nader onderzoek moeten worden
– 51 –
gedaan welke kosten wel en niet toegerekend mogen worden aan het taakveld overhead en
welke toerekensystematiek voor de DFK-gemeenten gehanteerd zal worden. Bij de
begroting 2018 wordt een eenduidige systematiek gehanteerd om de kosten toe te rekenen.

Toerekenen tractie:
De tractie is overgedragen aan de GR DDFK gemeenten. Vanuit de GR volgt een
verdeelsleutel op deze tractie. Bij het opstellen van de begroting 2018 worden de
tractiekosten die betrekking hebben op de afvalstoffenheffing toegerekend.

Het verhogen van de toerekening van kosten aan de afvalstoffenheffing moet niet tot een
stijging van de totale lokale lasten leiden. Dit is de reden dat de verhoging wordt
gecompenseerd door middel van een evenredige verlaging van de OZB.
3. Voorstel kostentoerekening rioolheffing
Wij stellen voor om met betrekking tot de kostentoerekening rioolheffing DFK gemeenten de
volgende uitgangspunten te hanteren:

Toerekenen straatvegen:
Van de totale kosten straatvegen 1/3 deel toerekenen aan de rioolheffing (riool 1/3, afval
1/3, wegen 1/3) Volgens jurisprudentie is een percentage van 33% van de totale veegkosten
niet ongebruikelijk.

Toerekenen aanslagoplegging / perceptiekosten:
Van de totale perceptiekosten 25% toerekenen aan de rioolheffing (50% ozb, 25% afval,
25% riool)

Toerekenen kwijtschelding:
Van de totale kwijtscheldingskosten 50% toerekenen aan de rioolheffing (50% afval en 50%
riool, kwijtschelding ozb is verwaarloosbaar)

Toerekenen overhead:
In de begroting 2017 is er binnen de DFK-gemeenten verschillend omgegaan met de
toerekening van kosten aan het taakveld overhead. Er zal nader onderzoek moeten worden
gedaan welke kosten wel en niet toegerekend mogen worden aan het taakveld overhead en
welke toerekensystematiek voor de DFK-gemeenten gehanteerd zal worden. Bij de
begroting 2018 wordt een eenduidige systematiek gehanteerd om de kosten toe te rekenen.

Toerekenen tractie:
De tractie is overgedragen aan de GR DDFK gemeenten. Vanuit de GR volgt een
verdeelsleutel op deze tractie. Bij het opstellen van de begroting 2018 worden de
tractiekosten die betrekking hebben op de afvalstoffenheffing toegerekend.

Toerekenen mutaties voorzieningen:
De huidige rioleringsplannen (vGRP’s) zullen de komende tijd geharmoniseerd en
geactualiseerd moeten worden voor de DDFK-gemeenten. In deze GRP’s zullen actuele
planningen moeten komen van de vervangingsinvesteringen en het groot onderhoud aan
pompen en gemalen. Voor het eventueel instellen van voorzieningen moeten deze actuele
planningen de grondslag zijn. Voorstel is om op basis van deze nieuwe GRP’s met
bijbehorende actuele planningen te bepalen welke bedragen gemuteerd mogen worden aan
de voorzieningen en hiermee kunnen worden toegerekend aan de rioolheffing.

Het verhogen van de toerekening van kosten aan de rioolheffing moet niet tot een stijging
van de totale lokale lasten leiden. Dit is de reden dat de verhoging wordt gecompenseerd
door middel van een evenredige verlaging van de OZB.
4. Voorstel m.b.t. de lokale lasten:
– 52 –
Wij stellen voor om met betrekking tot de harmonisatie van de lokale lasten uit te gaan van het
DFK gemiddelde en de effecten hiervan te verwerken in de begroting 2018-2021.
De gemeente Kollumerland kiest ervoor een éénmalige compensatie in 2018 toe te passen om
hun lokale lasten geleidelijk naar het gemiddelde niveau te brengen. De gemeente
Ferwerderadiel gaat in 2018 uit van het bestaande lastenniveau en dit wordt m.i.v. 2019
verlaagd tot het gemiddelde DFK niveau.
5. Voorstel sociaal domein eenmalige buffer:
Voor wat betreft de aan te houden éénmalige bestemmingsreserves (buffers) ten behoeve van
het sociaal domein.





Wij stellen voor de bestaande bestemmingsreserves binnen het sociaal domein bij de drie
gemeenten per 1/1/2018 op te heffen.
Wij stellen voor bij de drie gemeenten vanaf 1/1/2018 te werken met één
bestemmingsreserve sociaal domein voor de Buig, het minimabeleid, de WMO en de
Jeugdzorg samen, waarvan de minimale omvang 10% van de begrote lasten van het
sociaal domein bedraagt. Uitgaande van de bedragen in de begroting 2017 gaat het voor
DFK in totaal om een bedrag van € 4,52 miljoen.
Wij stellen voor daarnaast een bedrag van € 2 miljoen als buffer te reserveren voor
afrekeningen van Zorgleveranciers (SDF, Jeugdhulp, lokale instellingen, SVB) over het jaar
2016.
Wij stellen voor als er duidelijkheid bestaat over deze afrekeningen de resterende middelen
toe te voegen aan de algemene reserve van de gemeenten c.q. de ontbrekende middelen te
dekken uit de algemene reserve van de gemeenten.
Wij stellen voor de overwaarde per gemeente toe te voegen aan de algemene reserve. Voor
DFK als totaal gaat het om een bedrag van € 7,39 miljoen.
6. Voorstel sociaal domein structurele buffer:

De DFK gemeenten houden voor hun begrotingen 2018-2021 aan dat de ruimte die vrijvalt
binnen het sociaal domein op basis van de jaarrekening 2016 – we gaan op dit moment uit
van het bedrag van € 5,159 miljoen – voor een deel wordt her bestemd voor andere
doeleinden.

Als uitgangspunt voor de begroting van de DFK gemeenten wordt gehanteerd dat zij in hun
begroting 2018-2021 - uitgaande van de cijfers van de jaarrekening 2016 - een structurele
buffer aanhouden van 7,5% voor de Buig en 10% voor de Jeugdzorg, WMO en het
minimabeleid. Er zal in het najaar aanleiding zijn bij te sturen op dit uitgangspunt, omdat
we dan beschikken over nieuwe informatie van de algemene uitkering van het Rijk, over de
jaarrekening 2016 en over de exploitatie 2017. We komen hier bij de aanbieding van de DFK
begrotingen dus op terug.

Een deel van deze structurele buffer kan – afhankelijk van de onzekerheden en
ontwikkelingen – worden ingezet voor nieuw beleid binnen het sociaal domein en is pas
nodig vanaf 2019. We stellen dan ook voor in de meerjarenbegroting voor het jaar 2018 uit
te gaan van een structurele buffer van 80% van de voorgestelde omvang en vanaf 2019 van
een volledige buffer.
7. Voorstel harmonisering beleid:
Wij stellen voor om een budget ter hoogte van € 1,2 miljoen (DFK) verdeeld over de jaren 2018
t/m 2020 beschikbaar te stellen en dit te dekken uit de tijdelijke herindelingsvergoeding.
8. Voorstel Burgerparticipatie
Wij stellen voor op dit moment geen bedragen mee te nemen in de perspectiefnota voor
burgerparticipatie en het onderwerp Burgerparticipatie in afwachting van het procesvoorstel
als P.M. mee te nemen in deze perspectiefnota.
9. Voorstel Afscheid nemen van de oude gemeente
Wij stellen voor op dit moment geen bedragen mee te nemen in de perspectiefnota in relatie tot
– 53 –
het afscheid nemen van de oude gemeente en dit onderwerp als P.M. post mee te nemen in de
perspectiefnota. Voor de begrotingsbehandeling komen wij met een voorstel.
10. Kennis te nemen van de voorstellen die door de provincie in 2017 zijn getoetst
11. Kennis te nemen van de voorstellen 2017 van Ferwerderadiel
12. Kennis te nemen van de voorstellen 2017 van Dongeradeel.
13. Akkoord te gaan met de lijst prioritaire projecten en gezamenlijke wensen voor nieuw beleid
– 54 –
Bijlage 1: Bezuinigingen Kollumerland c.a.
Op basis van historie (rekeningbasis)
Activiteit Omschrijving activiteit
U/I
6.001.020 Rekenkamer
U
6.004.900 Gemeentehuis
U
6.061.000 Gemeentelijke belastingen
I
6.102.200 APV en bijzondere wetten
I
6.201.410 Bebording, markering, straatmeubilair
U
6.403.010 Leerlingenvervoer
U
6.603.130 kwijtschelding
U
6.801.000 Structuur- en bestemmingsplannen I
6.803.005 Stads- en dorpsvernieuwing
U
(Bedragen x € 1.000)
Omschrijving ec.cat
Rekenkamercommissie
Gas en elektriciteit
opbrengst invorderingskosten
leges apv
aankopen
vervoerskosten
kwijtschelding
leges aanlegvergunningen
Exploitatie budget WHL
Overige posten:
Activiteit Omschrijving activiteit
6.002.020 Verkiezingen
6.005.020 Treasury
6.008.001 Onvoorzien
6.304.110 Baten toeristenbelasting
Omschrijving ec.cat
kosten verkiezingen
rente nwe langlopende lening
onvoorziene incidentele lasten
opbrengst toeristenbelasting
U/I
U
U
U
I
Totaal bezuiniging
– 55 –
2018
2019
2020 S/I Motivatie
5
10
10
5
5
8
10
5
15
5
10
10
5
5
8
10
5
15
5
10
10
5
5
8
10
5
15
S
S
S
S
S
S
S
S
S
lasten structureel lager
lasten structureel lager
baten structureel hoger
baten structureel hoger
lasten structureel lager
lasten structureel lager
lasten structureel lager
baten structureel hoger
lasten structureel lager
0
14
18
0
14
18
17
23
14
18
17
I
S
S
S
Motivatie
in 2020 geen verkiezingen
sterk verbeterde liquiditeitspositie
Structureel verlagen naar € 20k
Verhogen tarief van € 0,75 naar € 1 in '19
105
122
122
Bijlage 2: Bezuinigingen Ferwerderadiel
Bezuinigingsvoorstellen Ferwerderadiel
(bedragen x € 1.000)
Nr
Onderwerp
I/U
2018
2019
2020
1 CJG
U
2 Databeheer openbare ruimte U
3 Bijdrage hekkelen wetterskip I
Totaal
20
30
30
80
20
30
30
80
20
30
30
80
– 56 –
Bijlage 3: Wensen Dongeradeel
Netto lasten voor de exploitatie
Programma
02 Wonen &
Gebiedszaken &
Milieu
Afdeling Fcl code
D&W
Ver
plicht:
I / S ja/nee
Nr. Voorstel
D&W
4 Economie &
Maatschappij
D&W
2020
26
Noordelijke entreegebied Regiostad
Dokkum
I
nee
-50.000
-50.000
0
6.201.000
35
Prinslocatie Dokkum
S
nee
0
0
0
I
nee
-500.000
0
0
Inrichten Voorstreek als Boulevard
Realisatie fietspad langs Súd Ie naar
nieuw Bastion
S
nee
0
-7.945
-7.825
S
nee
0
-5.320
-5.240
Verkeersveiligheid rond scholen
Realisatie fiets- / voetpad langs
Harddraversdijk
Realisatie fietspad langs de
Strobossertrekvaart
I
nee
-50.000
0
0
S
nee
0
-1.165
-1.150
S
nee
0
-2.070
-2.035
2
Garnalenfabriek subsidie
(incidenteel)
I
nee
-295.000
0
0
6.204.000
9
Súd Ie & Waddenstad Dokkum
S
ja
0
0
-15.000
6.301.000
12
Holw erd aan zee
S
nee
-55.000
-60.000
-65.000
6.301.000
13
Hotel Holw erd
S
nee
-10.000
-10.000
-10.000
6.301.000
14
S
nee
-10.000
-10.000
-10.000
6.301.000
28
S
nee
-5.000
-5.000
-5.000
I
nee
-500.000
0
0
37
Sense of Place
Exploitatiesubsidie Wedstrijdskûtsje
Stêd Dockum
aanvullen reserve Economische
ontw ikkeling
aanvullen reserve Recreatie en
toerisme
I
nee
-175.000
0
0
38
verhoging evenementenbudget
S
nee
-10.000
-10.000
-10.000
6.503.020
6
Meertaligheid 0-18 jaar
S
nee
-30.000
-30.000
-30.000
6.801.000
7
Leegstandsverordening
S
nee
-30.000
-30.000
-30.000
6.507.010
16
I
nee
-10.000
0
0
6.201.000
32
Buitendijkse voorzieningen Wierum
Voorbereiding uitrol DOM- en SOM
project
I
nee
-50.000
0
0
6.503.030
33
Bijdrage organisatie KH2018
I
nee
-24.000
0
0
6.503.030
34
Initiatieven KH18
I
nee
-50.000
0
0
-191.250
6.201.000
18
6.201.000
19
6.201.400
20
6.201.000
21
6.201.000
22
6.504.710
36
05 Demografie &
Leefbaarheid
2019
6.201.000
Aanvullen reserve strategisch
grondbeleid
03 Infrastructuur
2018
Totaal
-1.854.000
-221.500
waarvan incidenteel
-1.704.000
-50.000
0
w aarvan structureel
-150.000
-171.500
-191.250
– 57 –
Bijlage 4: Wensen Ferwerderadiel
Netto lasten voor de exploitatie
Programma
Afdeling Fcl code
03 Verkeer en
D&W
Openbare ruimte
Nr. Voorstel
6.201.100
6.201.000
2020
S
nee
0
-1.270
-1.250
18
Openbare ruimte rondom Dockinga
College
I
ja
0
0
0
18
Openbare ruimte rondom Dockinga
College
S
ja
0
-10.880
-10.710
2
Bijraming subsidie Stichting
Regiomarketing en Toerisme
S
nee
-6.315
-6.315
-6.315
3
Garantstelling nieuw
bezoekerscentrum Hegebeintum
I
nee
0
0
0
4
Proces-/handgeld Nieuw
Bezoekerscentrum Hegebeintum
(NBH)
I
nee
-10.000
0
0
S
nee
0
-1.950
-1.920
I
nee
-5.360
0
0
I
ja
-50.000
0
0
-71.675
-20.415
-20.195
6.304.020
6.304.020
6
Renovatie terpafgraving
Hegebeintum
Vervanging infopanelen
Hegebeintum
17
Dorpshuis Marrum
6.304.020
5
6.601.080
2019
Vervanging lantaarnpalen centrum
Hallum
6.304.020
6.304.020
2018
8
6.201.000
06 Cultuur,
D&W
Recreatie en Sport
I/S
Ver
plicht:
ja/nee
Totaal
waarvan incidenteel
-65.360
0
0
w aarvan structureel
-6.315
-20.415
-20.195
– 58 –
Bijlage 5: Wensen Kollumerland c.a.
Netto lasten voor de exploitatie
Programma
Afdeling
2 Wonen en
Werken in
Netw erken
D&W
6.801.000
D&W
6.601.080
D&W
6.601.090
4 Voorzieningen
Fcl code
Format
nr. Voorstel
6
06 Mobiliteit en
infrastructuur
D&W
OW
6.507.040
2018
2019
2020
nee
-25.000
-25.000
-25.000
-35.000
S
3
Stedenbouw w kundig budget
Renovatie en verduurzaming
dorpshuizen
I
ja
-130.000
-125.000
11
Initiatieven KH18
I
nee
-5.000
0
0
S
nee
PM
PM
PM
10
Kunstgrasveld Kollum
Proeftuin Fjildlab Noardlike
Fryske Wâlden
I
nee
PM
PM
PM
PM
PM
PM
D&W
5 Leefkw aliteit
I/S
Verplicht:
ja/nee
Ontzluiting oost tangent
Totaal
S
nee
-160.000
-150.000
-60.000
waarvan incidenteel
-135.000
-125.000
-35.000
w aarvan structureel
-25.000
-25.000
-25.000
– 59 –
Bijlage 6: Bestemmingsreserves Dongeradeel
Bestemmingsreserves Dongeradeel
Saldo 1-1-2017
Reserve afwikkeling grondexploitaties
Reserve dorpen en wijken
Reserve herstructurering
Reserve dekking kapitaallasten
Reserve ontsluiting Noord-Oost Friesland
Reserve openbare verlichting
Reserve herinrichting Dockumer Sluys
Reserve economische ontwikkeling
Reserve projecten Agenda Netwerk Noordoost
Reserve buitenonderhoud schoolgebouwen
Reserve toeristisch recreatieve ontwikkeling
Reserve armoedebestrijding
Reserve sociaal domein
Reserve huishoudelijke hulp toelage
Reserve knelpunten dorpen
Reserve precario
Reserve MfsA Tolhuispark
Totaal
129.500
26.848
1.800.843
1.948.550
12.087
135.975
58.115
52.857
207.192
40.536
36.361
50.540
5.721.029
412.104
62.425
0
585.563
11.280.524
– 60 –
Toevoeging /
onttrekkingen
2017 ev.
265.143
-50.540
-2.064.084
-412.104
1.760.000
-501.584
Saldo incl
m utaties
129.500
26.848
1.800.843
1.948.550
12.087
135.975
58.115
318.000
207.192
40.536
36.361
0
3.656.945
0
62.425
1.760.000
585.563
10.778.940
Bijlage 7: Bestemmingsreserves Ferwerderadiel
BESTEMMINGSRESERVES FERWERDERADIEL
Saldo 1-12017
Bestemmingsreserve onderwijshuisvesting
279.662
Bestemmingsreserve recreatie en toerisme
20.318
Bestemmingsreserve sociale aangelegenheden
257.966
Bestemmingsreserve risico grondexploitatie
194.053
Bestemmingsreserve alg. verplichtingen
114.447
Bestemmingsreserve groot onderhoud gebouwen
212.756
Bestemmingsreserve realisatie ICT
33.134
Bestemmingsreserve Zwembad
400.000
Bestemmingsreserve Sport
73.123
Bestemmingsreserve risico planschade A. van Dijkstr.11.850
1.597.309
Toevoeging /
onttrekkinge
n 2017 ev.
877.034
877.034
Saldo incl
mutaties
279.662
20.318
1.135.000
194.053
114.447
212.756
33.134
400.000
73.123
11.850
0
2.474.343
EGALISATIERESERVES
Egalisatiereserve wachtgeld wethouders
Totaal bestemmingsreserves
60.464
60.464
60.464
0
60.464
1.657.773
877.034
2.534.807
– 61 –
Bijlage 8: Bestemmingsreserves Kollumerland c.a.
Bestemmingsreserves Kollumerland c.a.
Toevoeging /
onttrekkingen
2017 ev.
Saldo 1-1-2017
Saldo incl
mutaties
2.1
Wegenonderhoud
18.900
18.900
3.1
Stimulering economische projecten
31.200
31.200
4.1
Onderwijshuisvesting
510.846
510.846
5.1
Speelvoorzieningen
78.203
78.203
6.1
Sociaal domein
1.244.287
1.244.287
6.3
Participatiewet/WSW
422.385
422.385
6.4
Onderhoud dorpshuizen
53.860
53.860
6.5
Huishoudelijke hulp
300.000
300.000
7.2
Riolering
0
0
7.3
Bedrijfsafval
41.245
41.245
7.4
Huishoudelijk afval
0
0
8.1
Bouwgrondexploitatie (algemeen)
76.357
76.357
8.2
Wonen, Herstructurering en leefkwaliteit (WHL)
137.955
137.955
9.2
Eigen kapitaal, niet vrij besteedbaar
101.532
101.532
9.3
Precarioheffing
1.568.291
1.568.291
9.4
Overlopende posten
68.338
68.338
Totaal
4.653.398
– 62 –
0
4.653.398