Downloaden

GGD Amsterdam
Oktober 2010
Jale Simsek
Nederland is een sterk geindividualiseerde
samenleving met daarbij behorende waarden
en normen.
1) Onafhankelijkheid/ eigen grenzen
2) Zelfontplooing/ zelfreflectie
3) Man- vrouw gelijk
4) Innerlijke controle mechanisme/ eigen
verantwoordelijkheid
5) Praatcultuur/ schuldcultuur


-
De Nederlandse samenleving is op grond van
individualisme georganiseerd:
Meepraten/ meedoen
Vanuit het IK input leveren aan de samenleving
Weten wat je wil en wat je nodig hebt
Opeisen van je rechten/ eigen belang voorop
Nakomen van maatschappelijk
verantwoordelijkheden/ de ander hierop
aanspreken

1)
2)
3)
In Nederland wonen groepen mensen die als
achtergrond een collectieve orientatie
hebben (inclusief autochtonen) met daarbij
behorende waarden en normen.
Afhankelijkheid is niet negatief
Individu is onderdeel van het geheel
Vrouwelijke seksualiteit onder beheer van
de man
4) Externe controle/ verantwoordelijkheid ligt
in het systeem en wordt gedeeld
5) Zwijgcultuur/ schaamtecultuur

-
-
Spelregels binnen deze groepen:
Groepsnormen en regels staan hoger dan
individuele belangen
Meedoen betekent: handhaven van de
groepscode’s; regels van de eigen groep
Geen individuele inbreng in de samenleving:
wel die van de groep ( men spreekt namens
de groep)
Vechten voor rechten in plaast van vragen
(overleving)


Participatie in de Nederlandse samenleving is
gebaseerd op de eisen van de
individualistische samenleving; daar horen
vaardigheden bij ( autonomie)
Zowel de individuele als de collectieve
mentaliteit reageren vanuit de schaduwkant
van de ander; de nadruk ligt te veel op
botsingen ( zij tegen wij)
Bevorderen van individualisatieproces bij de
groepen met een collectieve achtergrond
De IK ontwikkeling
 Bevorderen van collectivisme bij de groepen
met een individualistische achtergrond
De WIJ ontwikkeling


Uit collectieve culturen ontwikkelen zich
anders dan de jongeren uit de
individualistische samenlevingen
1)
2)


Psycho- seksuele ontwikkeling: lichaam is
mannelijk of vrouwelijk. Acceptatie van het
eigen lijf; ontwikkelen van zelfbeeld
Proces van separatie en individualisatie
Emotionele gehechtheid aan de ouders
inwisselen voor relaties met leeftijdgenoten
Loskomen van identificatie met de ouders;
geinternaliseerde ouderbeelden
Om loyaal te kunnen blijven zal de jongere
streven naar een gedragslijn die door de
ouders gewaardeerd wordt. Als de jongere de
indruk krijgt dat zijn ouders zijn
zelfstandigheid als ontrouw beschouwen,
ontstaan er gevoelens van tekort schieten en
schuld.
3) Proces van verandering en zelf-regulering
-
Eigen gedrag zelf reguleren en onafhankelijk
worden van de mening van anderen
Gevoel van eigenwaarde minder afhankelijk
van de beoordeling van de ouders
Spanningsveld: beeld dat de jongere van
zichzelf heeft en beeld dat de ouders van
hem/ haar hebben


Problemen van allochtone jongeren staan
niet los van de maatschappelijke
spanningen tussen allochtonen en
autochtonen: isolatie; weinig interactie met
Nederlanders; hoge werkloosheid; negatieve
beeldvorming; Islamisering; polarisatie
Behoren tot een andere cultuur is geen
verklaring van problemen; inzicht in cultuur
kan de onderliggende mechanismen
verklaren


Nederlandse samenleving wordt door ouders
uit collectieve culturen niet beschouwd als
een referentiekader; men sluit zich af en er is
sprake van afstand tussen deze
gemeenschappen en de Nederlandse
samenleving
Gemeenschappen houden vast aan de, uit
landen van herkomst meegebrachte, waarden
en normen

Nederlandse waarden en normenstelsel wordt
niet (h)erkend door de collectief
georienteerde gemeenschappen; er is sprake
van zich afzetten tegen.
Afhankelijk van elkaar; loyaal aan de groep;
externe controle mechanisme; seksualiteit
van de vrouw valt onder beheer van de man;
geen eigen grenzen; conformeren aan de
groepsnormen; ja zeggen en nee doen; deel
van de groep zijn is van essentieel belang.
Individuele orientatie staat haaks op collectieve
orientatie.
 Individuele orientatie: praatcultuur; kiezen
voor jezelf; grenzen afbakenen; innerlijke
controle; schuldbesef
 Collectieve orientatie: zwijgcultuur: kiezen
voor de groep; geen eigen grenzen; externe
controle: schaamte


Het leven is van te voren uitgestippeld: vanaf
15-16 jarige leeftijd zijn meisjes huwbaar;
jongens verantwoordelijk voor het hoog
houden en bewaken van de familie-eer
Gehoorzaamheid aan ouders: waardoor
loskomen bijna onmogelijk is. Tot de dood
jullie scheidt, hoor je je ouders te
gehoorzamen



Op seksualiteit berust een taboe: sekserollen
zijn rigide en van te voren vastgesteld.
Jongens huilen niet; meisjes hoeven niet naar
school
Maagdelijkheid en bescherming van eer is een
heilige taak van jongens en meisjes
Er wordt vanuit rollen en rolpatronen
gecommuniceerd en niet vanuit eigen
individuele invulling


Wat je voor anderen betekent ligt vast: je
houdt je aan de groepsnormen; je
gehoorzaamt je ouders en je kiest voor de
groep
Herkenbare sociale context is die van de
ouders en de eigen gemeenschap: eigen
ouders en sociale context keuren de
Nederlandse samenleving af



Jongeren voelen zich tussen hun ouders/
gemeenschap en de Nederlandse
samenleving in staan
Jongeren proberen verbinding te leggen
tussen twee contexten die sterk van elkaar
verschillen en doen dit zonder voorbeelden
Losmaken van de ouders is niet aan de orde



Spanningsveld: enerzijds tegen ouders
verzetten, anderzijds de ouders zien als de
enige continuiteit/ het enige houvast
Experimenteren met seksualiteit is taboe en
leidt tot schaamte, stiekem doen, liegen
Zwijgcultuur: het is lastig te benoemen waar
de behoeften liggen: schaamte voor
individuele behoeften


Acceptatie van het eigen lijf: is verbonden
met de rol in de gemeenschap; meisjes
mogen geen seksuele omgang hebben; de
jongens wel, maar alleen met Nederlandse
meisjes
Contactleggen Nederlandse leeftijdgenoten
is lastig; jongeren uit een collectieve
orientatie beschikken nauwelijks over de
individuele instrumenten daarvoor

-
Zelfregulering: jongeren uit collectieve
culturen zijn gericht op de
gemeenschappelijk waarden en normen; deze
zijn sterk geinternaliseerd. Controle wordt
van buitenaf gereguleerd
Ik kan er niets aan doen
Ze hebben mij uitgelokt
Ellende komt van buitenaf




Vasthouden aan eigen groep: radicalisering;
afzetten tegen de Nederlandse samenleving
Pijn van de ouders willen wreken: ze snappen
ons niet
Door zwijgcultuur geen praatcultuur
ontwikkeld. ‘Houd je bek, man!’
Zelfreflectie is bedreigend en tast het gevoel
van eigenwaarde aan



Inzicht in ouderlijk systeem: hoe ziet het
gezin eruit: welke systemen zijn er?
Dubbele taak; herstellen van de band
tussen de ouders en tegelijkertijd jongeren
steunen in het loskomen van de ouders
Begeleiden in ‘praten over zichzelf’,
verwoorden en verbaliseren van eigen
emoties zonder deze te stigmatiseren of te
oordelen