Deel 2: `Tegen verkiezingen` van David Van Reybrouck

Onder de Vingers: de braille-aanwinsten
Inhoudsopgave:
Deel 1: ‘Blauwe ogen: de laatste overlevende van de nazi-experimenten getuigt’ van Rita
Winterstein-Prigmore
Deel 2: ‘Tegen verkiezingen’ van David Van Reybrouck
Deel 3: Romans
1: Historische romans
2: Hokjesloos
3: Psychologische romans
4: Romantische boeken
5: Thrillers
6: Waargebeurd
Deel 1: ‘Blauwe ogen: de laatste overlevende van de nazi-experimenten getuigt’ van
Rita Winterstein-Prigmore
Bij de miljoenen slachtoffers van het naziregime waren ook honderdduizenden zigeuners.
Rita Winterstein is er een van: als baby voerden nazi-artsen medische proeven op haar uit.
Haar levensverhaal staat nu beschreven in een boek. Omdat niemand dit vergeten mag.
Niemand had ooit vermoed dat zij, met haar zwakke gezondheid, die leeftijd zou halen. 71
jaar is Rita Winterstein intussen en een erg levendige vrouw. "Eigenlijk had ik zelfs nooit
mogen geboren worden", lacht ze. "Maar kijk, de nazi's konden mij niet tegenhouden."
Zigeuners werden, net als joden, geestelijk gehandicapten en nog een pak andere groepen,
slachtoffer van de grote sterilisatiecampagne van de nazi's. "Mijn moeder, die nogal
recalcitrant was, werd toch zwanger", glimlacht Winterstein. Een abortus en een enkeltje
Auschwitz, zo waarschuwde de ambtenaar van de 'nazi-Zigeunercentrale' haar toen de
zwangerschap werd ontdekt. Tot bleek dat ze een tweeling verwachtte. Toen werd Theresia
Winterstein plots wel interessant. Op hetzelfde moment dat de meisjes Rolanda en Rita
werden geboren in het ziekenhuis van het Duitse Würzburg, raakt de benoeming bekend van
ene dokter Josef Mengele als kamparts van Auschwitz. De dokter die de meisjes Winterstein
ter wereld brengt, Werner Heyde, is vol lof over Mengeles plannen om medische
experimenten uit te voeren op gevangenen en zal hem op de hoogte houden van zijn
onderzoek. Vier weken na hun geboorte, wordt de tweeling Winterstein weggenomen bij de
ouders. Heel lang zijn de ouders in het ongewisse, tot de moeder hen terugvindt in het
ziekenhuis. Rolanda is dood, met een verband om haar hoofdje. Rita, die ook een verband
heeft, leeft nog. De moeder grijpt het kindje en rent weg. Van de leden van de familie
Winterstein die naar Auschwitz worden afgevoerd, zullen er dertien ooms, tantes, neven en
nichten niet terugkomen. Rita en haar moeder overleven de oorlog maar Rita zal de rest van
haar leven last hebben van haar gezondheid. "Ik val flauw op onverwachte momenten. Een
keer heb ik daardoor zelfs bijna een auto-ongeluk gehad. Ik heb plotse angstaanvallen, ben
vaak misselijk." Haar moeder sleept haar van dokter naar dokter om erachter te komen wat
ze heeft. Tot ze, tijdens een zoveelste bezoek aan een specialist, de naam Werner Heyde
laat vallen en er een verschrikte reactie volgt. Nog later zegt een andere arts dat de
linkerhelft van haar hersenen is beschadigd door een inkerving boven haar oog. Wat er
precies werd uitgevoerd op baby Rita, is niet helemaal zeker omdat bijna alle medische
attesten van destijds verloren zijn gegaan. Waarschijnlijk, zo vermoedt Winterstein, was een
van de experimenten een poging om haar ogen een blauwe kleur te geven. Rita zelf weet,
ondanks haar zwakke gezondheid, jarenlang van niets: "Ik was al 43 toen mijn moeder mij
een deel van het verhaal vertelde. We woonden intussen in de VS. Pas nog meer flarden
later begreep ik dat de nazi's experimenten op mij hadden uitgevoerd. Ik was toen al zelf
getrouwd en had kinderen. Mijn moeder wilde het mij niet vertellen om mij te beschermen,
zei ze me later." Ze heeft alle reden om verbitterd te zijn. Zelfs het verkrijgen van een
schadevergoeding van de Duitse overheid was traumatisch: omdat ze niet veel
bewijsstukken had, wilde niemand haar moeder geloven. Pas nadat ze zelf op de hoogte
was van de experimenten en nieuwe rechtszaken aanspande, kreeg Rita Winterstein gelijk.
Bitter is ze niet, zegt Winterstein. Gemotiveerd, dat wel. Want wat gebeurde, mag niet
vergeten worden. Vandaar dat ze zoon, dochter en kleinkinderen in de VS achterlaat om
haar verhaal te vertellen in de wereld. "Ik merk dat in Europa het racisme opnieuw toeneemt.
Ik zie er niet meteen uit als een doorsneezigeuner en als ik dan in de trein zit in Duitsland,
hoor ik vaak mensen schimpen op buitenlanders. Dat Hitler maar nog eens een kuisoperatie
houdt, klinkt het dan. Ik kan niet zo goed om met al die nieuwe dingen, maar ik heb mezelf
onlangs een gsm gekocht. Stiekem neem ik die gesprekken op. Anders gelooft niemand mij."
(…)
Rita Winterstein-Prigmore. Blauwe ogen: de laatste overlevende van de nazi-experimenten
getuigt. 9 braillebanden. Boeknummer: 16694. Speelduur: 7 uur. Boeknummer: 23149.
Deel 2: ‘Tegen verkiezingen’ van David Van Reybrouck
Onze representatieve democratie raakt steeds meer in het slop. De legitimiteit ervan wordt
aangetast: steeds minder mensen gaan stemmen, kiezers worden grilliger in hun keuze, het
ledenaantal van politieke partijen loopt dramatisch terug. Daarbij wordt de efficiëntie van de
democratie minder: daadkrachtig besturen wordt problematisch, politici moeten hun beleid
steeds vaker afstemmen op de volgende verkiezingen. Het leidt allemaal tot wat David Van
Reybrouck in een dwingend betoog het democratisch vermoeidheidssyndroom noemt. Maar
hoe komen we daarvan af? Pappen en nathouden – dat is wat er nu voornamelijk gebeurt.
Maar David Van Reybrouck vreest dat marginale oplossingen niet meer voldoende zijn, dat
het oprispingen zijn van een systeem dat steeds meer vastloopt. Zijn voorkeur gaat uit naar
een oud democratisch principe dat vooral in het klassieke Athene werd gehanteerd: de
loting. Tot aan de Franse Revolutie is dat democratische middel vaak aangewend, niet alleen
in Athene, maar ook in bloeiende republieken als die van Venetië en Florence tijdens de
renaissance. David Van Reybrouck zet in een glashelder betoog uiteen dat loting een
effectieve mogelijkheid is om onze machteloos geworden democratie weer pit en vaart te
geven en de burgers opnieuw te betrekken bij wat hen allen aangaat. ‘Er is iets vreemds aan
de hand met de democratie: iedereen lijkt ernaar te verlangen, maar niemand gelooft er nog
in.’
(…)
David Van Reybrouck. Tegen verkiezingen. Bekroond met de Henriette Roland Holst-prijs. 6
braillebanden. Boeknummer: 16725. Speelduur: 5 uur. Boeknummer: 21861.
Deel 3: Romans
1: Historische romans
Katelijne Bervoets.
Sluiers over Bourgondie.
Een Italiaans theatergezelschap reist in de 15e eeuw naar Brugge om daar voor het
Vlaamse hof van Filips de Goede op te treden.
12 braillebanden. Boeknummer: 16640.
Amy Belding Brown.
In de wildernis.
Vertaald uit het Engels. De puriteinse domineesvrouw Mary Rowlandson wordt eind 17e
eeuw door een indianenstam ontvoerd; het leven bij de indianen doet haar twijfelen aan haar
waarden en geloof.
16 braillebanden. Boeknummer: 16646.
Care Santos.
Verlangen naar chocolade.
Bekroond met de Premi Ramón.
Vertaald uit het Spaans. Drie vrouwen in Barcelona, uit drie verschillende eeuwen, hebben
een passie voor chocolade en hebben elk dezelfde porseleinen kan om chocolade uit te
schenken in hun bezit.
17 braillebanden. Boeknummer: 16685.
2: Hokjesloos
Robert Seethaler.
Een heel leven.
Vertaald uit het Duits. Het leven van een bijna anonieme arbeider in een Oostenrijkse vallei,
waar de moderne tijd zijn intrede doet.
4 braillebanden. Boeknummer: 16659.
Romain Puértolas.
Het kleine meisje dat een wolk had ingeslikt.
Vertaald uit het Frans. Providence Dupois ontmoet in een ziekenhuis in Marrakech de
zevenjarige Zahera, die daar al sinds haar geboorte woont. Zahera is een wees en lijdt aan
de ongeneeslijke taaislijmziekte. Tussen het meisje en de jonge vrouw groeit een
onbreekbare band en als Providence weer vertrekt, belooft ze Zahera dat ze zal terugkomen
om haar te adopteren en mee te nemen naar Parijs.
7 braillebanden. Boeknummer: 16675.
Erik Vlaminck.
De zwarte brug.
Een man is niet in staat zich aan te passen aan een veranderende wereld. Hij verliest zich in
hunkeringen naar de geborgenheid van zijn jeugd. Tot hij er niet meer tegen kan.
10 braillebanden. Boeknummer: 16695.
Khaled Khalifa.
Er zijn geen messen in de keukens van deze stad.
Vertaald uit het Arabisch. Na het overlijden van de moeder blijken de verschillen binnen een
Syrische familie in Aleppo groot; het Assad-regime heeft veel invloed op hun bestaan.
12 braillebanden. Boeknummer: 16674.
Stephan Abarbanell.
Morgenland.
Vertaald uit het Duits. De Joodse Lilya Wasserfall is actief in het verzet in Palestina en hoopt
bij een grote sabotageactie ingezet te worden. Maar ze krijgt een volkomen andere opdracht:
in het ontregelde Duitsland moet ze op zoek naar de verdwenen Joodse wetenschapper
Raphael Lind.
17 braillebanden. Boeknummer: 16689.
3: Psychologische romans
Jan Van Loy.
Veertig jaar liefde.
Een jonge leraar verbergt tijdens de Duitse bezetting een joods meisje op zijn zolder en krijgt
met haar een kind. Aan deze dochter schrijft hij later het relaas van zijn leven.
9 braillebanden. Boeknummer: 16649.
Eimear McBride.
Een meisje is maar half af.
Bekroond met de Baileys Women's Prize for Fiction en The Desmond Elliott Prize.
Vertaald uit het Engels. Een jonge Ierse vrouw schrijft in een lange gedachtestroom over
haar jeugd en haar relatie met haar zieke broer en streng gelovige moeder.
9 braillebanden. Boeknummer: 16696.
Lluís Llach.
De drie Maria's.
Vertaald uit het Catalaans. Drie vrouwen plus één: Maria Roderich, Maria Magí en Maria
Costa vormen drie generaties sterke vrouwen die in de loop van een eeuw La Principal
hebben bestuurd, het voornaamste huis van het dorpje Pous. Ursula, de inmiddels stokoude
huishoudster en al in dienst sinds de allereerste Maria Roderich, is getuige en vertrouwelinge
van alle drie Maria's en de werkelijke bron van informatie in de geweldige puzzel die deze
historische whodunit is, en die begint in 1940. Een jonge inspecteur heropent een
moordzaak uit 1936, met aan de basis een gepassioneerde liefdesgeschiedenis.
14 braillebanden. Boeknummer: 16728.
4: Romantische boeken
Rowan Coleman.
Twintig regels liefde : wat zou je zeggen als je nog één kans had om een brief aan je geliefde
te schrijven?
Vertaald uit het Engels. Tijdens haar nachtdiensten schrijft verpleegkundige Stella brieven
voor haar patiënten. Daarin vertellen ze aan hun geliefden over hun gedachten, hun
gevoelens, en over hun laatste wens. Stella belooft dat ze de brieven pas na hun dood zal
versturen. Maar dan breekt ze die belofte: er is één brief waarvan ze vindt dat ze die op tijd
moet posten, om iemand een laatste kans te geven op verzoening en een goede afloop.
14 braillebanden. Boeknummer: 16666.
Sarah-Kate Lynch.
Honingzoete dagen.
Vertaald uit het Engels. Als bijenhoudster Sugar samen met haar bijen naar New York reist,
maakt ze daar onverwachts na jaren weer kennis met de liefde.
12 braillebanden. Boeknummer: 16660.
Kristin Hannah.
Zomernacht.
Vertaald uit het Engels. De te beschermende en controlerende opvoeding van een moeder
heeft nare gevolgen voor haar tweeling.
17 braillebanden. Boeknummer: 16681.
5: Thrillers
Jonathan Holt.
Het schandaal van Venetië.
Vertaald uit het Engels. Als een Amerikaans tienermeisje in Venetië wordt gekidnapt door
een actiegroep, moeten een kapitein van de Carabinieri en een Amerikaanse luitenant
samenwerken om haar te redden.
23 braillebanden. Boeknummer: 40605.
Nicci French.
Denken aan vrijdag.
Vertaald uit het Engels. Nadat een Engelsman met doorgesneden keel en een polsbandje
met de naam Frieda Klein is gevonden in de Theems gaat de politie op zoek naar de dader.
17 braillebanden. Boeknummer: 41143.
Stephen King.
De eerlijke vinder.
Vormt samen met Mr. Mercedes (dl. 1) en (dl. 3) een trilogie.
Vertaald uit het Engels. Nadat een psychopathische fan een beroemde schrijver heeft
vermoord om zijn geld en manuscripten wordt hij voor een ander misdrijf gearresteerd; 35
jaar later gaat hij op zoek naar zijn schat.
24 braillebanden. Boeknummer: 41185.
Clive Cussler.
Storm in Havana.
Vertaald uit het Engels. Dirk Pitt ontdekt nabij de Cubaanse wateren een plots opgekomen
vervuiling die niet van natuurlijke aard blijkt te zijn.
19 braillebanden. Boeknummer: 41210.
Ian Caldwell.
Het vijfde evangelie.
Vertaald uit het Engels. De curator van de Vaticaanse musea wordt vermoord als hij op een
tentoonstelling iets belangrijks over de Lijkwade van Turijn wil onthullen.
28 braillebanden. Boeknummer: 41331.
6: Waargebeurd
Yumi Ng.
Brutazur.
Onder de schuilnaam 'Brutazur', een champagnemerk, gaat een jonge vrouw op zoek naar
een dominante man die haar sm-verlangens kan vervullen.
14 braillebanden. Boeknummer: 16636.
Jeroen Walravens.
Het is altijd nu : herleven na een coma.
Een bijzonder warm en inspirerend levensverhaal van een botsende jonge man die herstelt
van zichzelf en leert leven zonder spijt. Een levensverhaal gebaseerd op een authentiek
leven: met veel vallen en opstaan.
6 braillebanden. Boeknummer: 16643.
Christos Yiannopoulos.
Een lange weg op korte pootjes.
Vertaald uit het Duits. Bonny is al maanden kwijt, haar baasjes hebben de moed bijna
opgegeven als hun oproep via internet toch resultaat heeft: Bonny is gevonden, duizenden
kilometers van de plek waar ze kwijtraakte, en in het gezelschap van een wit vuilnisbakkie.
Hoe hebben die twee hondjes zo'n lange tocht gemaakt, van Gran Canaria naar NoordSpanje? Stap voor stap reconstrueert Christos hun route.
8 braillebanden. Boeknummer: 16718.