De betekenis van ut en ne in het Latijn

De betekenis van ut en ne in het Latijn
Als je Latijn doet heb je waarschijnlijk al eens gehoord van de woordjes “ut”
en “ne”.
“Ut” is een onderschikkend voegwoord, dit betekent dat het bijzinnen kan
inluiden. Maar het is niet zo gemakkelijk. “Ut” kan voorkomen bij twee wijzen,
namelijk de indicatief en de conjunctief, en dan wordt het nog eens op een
andere manier vertaald.
Ik som even alles op zodat het duidelijk wordt hoe je “ut” kan vertalen:
Wijs
conjunctief
Bijzin
dat
Doelzin
om te,opdat
ita,tam,adeo,talis,
tantus,tot
Tijdzin
indicatief
Weergave
Completieve zin
Gevolgzin
ut
Signaalwoorden
Vergelijkende zin
zodat,zo ... dat
toen,wanneer
ita,sic
zoals
Eigenlijk is het niet zo moeilijk, je moet gewoon eerst kijken, staat er bij “ut”
een conjunctief, zo ja, dan heb je al twee mogelijkheden minder. Als er in de
zin de woorden “ita, tam, ...” te vinden zijn is het zeker een gevolgzin. En als
je dan het niet ziet moet je gewoon naar de context van de zin kijken.
Dus hou dit kadertje maar goed in je hoofd.
Nu we “ut” achter de rug hebben, kunnen we beginnen met iets leuker.
Namelijk “ne”.
“Ne” op zich is veel gemakkelijker dan “ut”, omdat je hier echt alle stappen
kunt afgaan.
Ik geef je even het stappenplan om te weten hoe je “ne” moet vertalen.
1. Staat het in het begin van de zin en hangt het niet vast aan een woord
a. Ontkenning, je vertaald dit met niet
2. Hangt het vast aan een woord?
b. Staat er een vraagteken op het einde van de zin
ii. Ja, het is een vraagpartikel in een directe vraagzin en wordt niet
vertaald
iii. Neen, je vertaald dit met “of”, bij een indirecte vraag
3. Staat het los in de zin en is het geen van de bovenstaande?
c. Completieve zin als het na een werkwoord van wilsuiting staat, vetaal
met “dat niet”
d. Vertaal het met “dat” als het na “vrezen” of “verhinderen” komt.
e. Vertaal als een doelzin als het geen van de bovenstaande opties is: “om
niet te,opdat niet”
Als je alle bovenstaande stappen hebt gevolgd kan het absoluut niet moeilijk
zijn om “ne” correct te vertalen in een Latijnse zin.
Zo simpel is het!