De Geo - Globalisering

DE GEO - GLOBALISERING
AARDRIJKSKUNDE VOOR DE 2 E FASE VWO 5 EN VWO 6.
SAMENVATTING
2.2. EUROPA: OUDE KERNREGIO MET
RIMPELS
• Vanuit het oude kerngebied Europa
hebben economische, politieke én culturele
kenmerken zich over de wereld verspreid.
• Europa kent naast verbrokkeling (uiteenvallen vm.
Joegoslavië) ook pogingen tot éénwording (1
Duitsland, vm. Oostblok landen sluiten zich aan)
EUROPA STAATKUNDIG VERDEELD
• Landen aan de Noordzee zijn de economische en
politieke kern van Europa.
• Gouden driehoek: Londen, Parijs, Berlijn met een
uitloper, via Frankfurt naar Milaan.
• Centripetale en centrifugale krachten veranderen
de kaart van Europa nog steeds.
REGIONALISME
• Centrifugale krachten en fragmentatie in Europa in
nauw verband met regionalisme streven naar
meer zelfstandigheid en autonomie van een
gebied.
• Hierbij horen de volgende begrippen:
 soevereiniteit (onafhankelijkheid),
 autonomie (zelfbestuur),
 natiestaat (binnen een staat slechts één volk)
VOORBEELDEN VAN REGIONALISME
• De Balkan meerdere volkeren
verspreid over meerdere staten.
Etnische onlusten en oorlog
• Baskenland  Basken zijn verspreid
over Frankrijk en Spanje.
ETA streefde middels aanslagen
soevereiniteit na
50 jaar eta
• Noord-Ierland  Katholieken en protestanten vochten tegen elkaar. De IRA, was
de gewelddadige tak van de katholieken
die streefden naar één onafhankelijk
Ierland. sunday bloody sunday- U2
film bloody sunday
BLOKVORMING
• Vorming EU
• EGKS (1951), BENELUX (1944), EEG (1957), EG (1967),
EU (1993)
• Doel: Vrede, Welvaart
• Gevolg: EU grootste handelsblok ter wereld, sterke
economische groei, vermindering economische
ongelijkheid, aanleg Europese infrastructuur,
tariefmuur.
• Naast EU ook andere blokvorming: NAVO, voorml.
COMECON/Warschaupact, EVA, Oost- en WestDuitsland
• MOE-landen (Midden- en Oost-Europa) gingen van
communisme (planeconomie) naar kapitalisme
(marktwerking). Daar werden dus ook
productiemiddelen (grond, kapitaal en arbeid)
geprivatiseerd
DE RIMPELS
• Aspecten die de economische positie van Europa
kunnen aantasten:
•
•
•
•
•
Afhankelijkheid hulpbronnen (bv. energie)
Uitschuiving bedreigt werkgelegenheid
Vergrijzing
Blokvorming te omvangrijk (27 landen) en Turkije wel of niet?
Subsidies wel of niet.
ENCLAVES EN EXCLAVES
• Een enclave is een gebied dat geheel wordt
omsloten door grondgebied van één andere partij.
Sommige enclaves zijn onafhankelijk (San Marino,
Vaticaanstad en Lesotho) en andere behoren tot
een andere staat en zijn daardoor tevens exclaves
(Baarle-Hertog, Baarle-Nassau).
• Gebieden die aan slechts één ander land grenzen,
maar wel een uitgang naar zee hebben, zijn geen
enclaves
• Een exclave is een stuk land dat politiek gezien wel,
maar geografisch gezien niet met het moederland
is verbonden.
Gebied C is een enclave in gebied A.
Het is tevens een exclave, omdat het
tot gebied B behoort.
BAARLE HERTOG/ BAARLE NASSAU
De Nederlandse en Belgische exclaves
in Baarle-Nassau en Baarle-Hertog
C is een exclave
van B, maar het is
geen enclave
omdat C ook
grenst aan D.
Enclave land – een land
geheel omgeven door een
soeverein land.
vb. San Marino
OPDRACHTEN
• Vr. 15, 16
• Vr. 19, 20