Ondersteuning van het onderwijs in de noordelijke periferie van het Dja reservaat ZO Kameroen, Centraal- West Afrika. Het creeren van een schoolcacao plantage en moestuin verrijkt met fruitbomen en bijenkasten voor bevordering van de bestuiving en verhoging van de oogst in kader van duurzame landbouw en natuurbehoud. Ligging Kameroen ligt aan de rand van de Baai van Biafra ( een deel van de Golf van Guinea en de Atlantische Oceaan) en Nigeria. In het noorden droog Sahara klimaat, west en centraal de highlands , zuiden en kuststreek worden beheerst door tropisch regenwoud. (zie fotopagina). In de noordelijke periferie van het Dja reservaat ZO Kameroen, zijn nu 13 brousse scholen. Réserve de Dja een werelderfgoed sinds 1987 is een van de best bewaarde regenwouden op de wereld. 90% is nog ongeschonden natuur. Bijna volledig omgeven door de Dja rivier die een natuurlijke barrière vormt. Het reservaat is gekend voor zijn biodiversiteit en grote variëteit aan primaten. Het bezit 107 soorten zoogdieren waarvan vijf met uitsterven bedreigd. In de rand leven ongeveer 6000 mensen bestaande uit Bajoué's en Baka pygmeeën. Achtergrond In dit ver afgelegen gebied is onderwijs niet van zelfsprekend. De mensen leven ver beneden de armoedegrens. De meesten zijn landbouwers. De mannen hebben een cacaoplantage, de vrouwen beheren de moestuin. Ieder dorp heeft ook een dorpsmoestuin door alle vrouwen samen wordt onderhouden. Sommige boeren zijn ook imker voor eigen gebruik. Bijen zijn er wild en brengen nog niet voldoende honing op om er een echte handel mee op te zetten. De meeste mannen verdienen wat extra met de jacht, ook al is dit de enigste bron van proteïnen ter hunner beschikking en mogen ze klein wild bejagen voor eigen gebruik, de stijgende vraag van de westerse wereld naar exotisch vlees werkt stroperij en jacht op beschermde diersoorten in de hand. De mensen hebben geen besef van de natuurlijke rijkdom die hen omgeeft het regenwoud. Wegens hun afgelegen karakter was het bijna onmogelijk voor de lokale brousse bevolking om hun kinderen naar een school te sturen omdat er geen vervoer is, noch geldelijke middelen om die kinderen te laten studeren. Hen naar de dichtstbijzijnde school sturen kost bijna een dagreis te voet en er is geen of nauwelijks geld om kinderen te logeren in een ander dorp bij familie of vrienden. Tenzij je mensen voldoende kunt motiveren en hun het belang kan doen inzien om te investeren in de opvoeding en de opleiding van hun kinderen. Er werden kleine brousse schooltjes opgericht door de jaren heen. De methode in Kameroen is dat de ouders zich verenigen in een oudervereniging en maandelijks een bijdrage leveren om de leerkrachten mee te betalen. Deze mensen vechten dagelijks om te overleven. Dus veel geld kregen ze niet samen (in 2006 voor 1 school nog geen equivalent van 7,5 Euro per leerkracht). Nochtans worden de talrijke aanwezige houtwinningbedrijven die grote delen van het woud in concessie hebben verplicht van houtkaptaks te betalen in een fonds voor deze dorpen. Reeds 5jaar werkt apas samen met de lokale overheid voor de goede besteding van deze fondsen want de corruptie is hoog. Mede onder invloed van apas werden de kleine schooltjes die nu nog deels zo bestaan uit een hut met bladeren dak verbeterd en staan er nu verschillende gebouwtjes in steen met echte klaslokalen. Ze hebben elk zo'n 50 tot 100 leerlingen. Van een begin waarbij ze slechts in staat waren om een deel van de verplichte lesboeken 1 exemplaar te voorzien voor drie of vier kinderen hebben nu de meeste voor iedere kind zijn eigen taal en rekenboek. Apas motiveerde niet enkel de overheid maar vooral ook de ouders om te investeren in de educatie van hun kinderen, want zij zijn de mensen van de toekomst. Van uit een periode waarin de hut veranderde in een echte school, met echt krijt om op bord te schrijven en schriften en schrijfmateriaal voor alle kinderen verandert ook stilaan de mentaliteit van de mensen. We krijgen meer samenwerking met de overheid die ook bereidwilliger werd om leerkrachten te betalen. Zo zien we nu dat scholen geregelder bezocht worden en dat kinderen van einde en ver komen om geregeld naar school te gaan. Ook al gaan ze maar naar school tot ong.14j om nadien op de landbouwgrond van de ouders te gaan meewerken, ze behalen nu de laatste jaren een diploma lager onderwijs. Zij die veel achter stonden en pas op 9 of 10j voor het eerst de school aandeden hebben hun achterstand ingehaald. Door het vaak kleine aantal leerlingen is individuele begeleiding beter mogelijk en de resultaten zijn veelbelovend. Sommige doen zelfs nu voor het eerst de inspanning een kind naar een lyceum te sturen ook al moet het dan bij familie logeren in een ander dorp of stad. Maar de meeste jongeren zijn aangewezen om de ouders in de voetsporen te treden. Ze verlaten school op 14à 15jaar en de meisjes hebben om 15de al vaak hun eerste kind. Hun ouders zijn allen landbouwers en leven volgens het ‘slash and burn’ principe. Grond wordt kaal gebrand om er landbouw op uit te oefenen en als de grond niets meer opbrengt gaan ze naar een volgend stukje grond. Algemene doelstelling: De voorbije jaren hebben aangetoond dat het mogelijk is de mentaliteit te veranderen en dat er weliswaar langzaam, maar toch verandering in komt. Door blijvend te motiveren gaat het aantal leerlingen in de schooltjes in stijgende lijn. Om die mentaliteitsverandering ook door te voeren op gebied van de landbouw is het starten bij de jonge landbouwers van morgen een bijzondere factor. Daarom startte apas reeds meer dan een jaar geleden met het voorzien van een cacaoplantage voor de eerste school. Deze plantjes zijn op kweekstations opgekweekt en een maand geleden uitgezet op een plantage. Het is de bedoeling hier ook het principe van agrobosbouw te introduceren. Apas startte begin 2010 met de voorbereiding van een cacao agrobospartijen bij een aantal geselecteerde boeren in zes dorpjes waarbij een nieuwe cacaosoort is geïntroduceerd. (Forestero amazonien = Theobroma cocoa). De cacao zal hier worden gecombineerd met fruitbomen, avocado, mango en safou een lokale pruimensoort. De bomen zullen later de nodige schaduw geven aan de cacao (die geen volle zon verdraagt) en door het plaatsen van bijenkasten in en rond de plantages zullen de bijen aangetrokken door de bloesems, de bestuiving bevorderen en aldus ook de oogst vergroten. Bijkomend geeft de oogst van fruit een bijkomende opbrengst voor het gezin omdat het teveel kan worden verkocht op de lokale markt. Bij het begin van het nieuwe plantseizoen, de overgang van maart naar april zullen 3000 palmbomen en 1200 fruitbomen worden aangeplant gesponsord door het Efico fonds (Koning Boudewijn Stichting) en de Arcus Foundation . De laatste in samenwerking met een conservatieproject van de Antwerpse Zoo waar alle apas medewerkers ooit als vrijwilliger werkten (wetenschappelijk onderzoek) en momenteel nog mee samenwerken, maar dan als kleine privé organisatie. Soms als projecten te groot zijn voor apas alleen worden Ze opgezet in coöperatie met beide organisaties. (http://www.eficofoundation.org/sites/default/files/cameroon5.pdf of http://www.arcusfoundation.org/conservation/grants/awarded/royal_zoological_society_of_antwerp/) En naast de cacaoplantage wil apas dit koppelen aan een modelmoestuin voor duurzame landbouw waar de leerlingen geïntegreerd in de lessen leren wat duurzame landbouw is, groenbemesting, wisselcultuur enz. Alles met een achterliggend doel werken aan een duurzaam zelfmanagement van het regenwoud dat hen omgeeft. Bijgevolg zal op termijn de cacao oogst ook een extra inkomen voor de school betekenen, waardoor deze een eigen inkomen krijgt waardoor ze niet meer volledig afhankelijk blijft van de overheid. Specifieke doelstelling 1.Het opzetten van een model tuin en cacaoplantage gekoppeld aan een school. Hier kunnen de jongeren meewerken in de eigen moestuin en de opbrengst van de cacao kan de school deels zelfbedruipend maken. Terwijl nu leerkrachten zeer onregelmatig door de overheid worden betaald en de ouders nauwelijks iets bijen krijgen om die leerkrachten mee te betalen. 2.Voordelen voor de school en de gemeenschap De school krijgt meer inkomsten en kan hierdoor voorzien in al het nodige om in een goede basiseducatie te voorzien. Leerlingen en jonge landbouwers van de toekomst leren de juiste technieken en die dragen die ook uit naar buiten toe. 3.Opleiding van jonge landbouwers, die op hun beurt de kennis zullen doorgeven in een ander dorp en aan een andere school. Leerlingen die interesse hebben in landbouw en zich hierin willen bekwamen kunnen na het school verlaten die plantage en moestuin mee blijven onderhouden op één voorwaarde. Ze ondertekenen een overeenkomst om ondersteund door apas na dat jaar zelf een plantage en moestuin op te richten verbonden aan een andere school in een ander dorp waar ze blijven werken onder supervisie van een landbouwingenieur. 4. Het introduceren van de bijenteelt,hiermee begon apas reeds in 2006 , 30 imkers en ong. 120 bijenkasten zijn aanwezig verspreid in de regio. Deze worden reeds geïntegreerd in de landbouw voor verhoging van de productie omdat de fruitbomen met hun bloesems de bijen aantrekken waardoor een verbetering van de bestuiving optreedt voor de gewassen en de cacao. Jongeren kunnen dus worden opgeleid in het geheel van duurzame landbouw, agrobosbouw, in combinatie met fruitbomen en bijenteelt. Conclusie: Het kansen creëren voor het verbeteren van het onderwijs en tegelijk sensibiliseren voor een duurzaam beheer van eigen woud. Jonge landbouwers van de toekomst opleiden die zullen helpen om de kennis te verspreiden enerzijds en door deze duurzame landbouw en agrobosbouw het leven van de mensen verbeteren door verhogen van de inkomens door verhoging van de opbrengst. Tijdschema Januari – maart sensibilisering en contacten met lokale overheid, inspectie van onderwijs en departement onderwijs district Messamena. Februari - maart : voorbereiding van de lessen en vormingsdagen voor de leerlingen samen met de leerkrachten en schenking boeken en extra lesmateriaal. Maart –april : eerst en vooral het verder uitbouwen van de cacaoplantage waar nu net de jonge cacaobomen zijn uitgezet , maar waarvoor nog geen fruitbomen beschikbaar zijn. April: het begin van het kleine regenseizoen : het aankopen en planten van de fruitbomen voor de boeren op kweekstations (in dit programma waren geen bomen voorzien voor de school) Mei – juli opvolging van de fruitbomen Juli –augustus en september : Het aanleggen van de schoolmoestuin in combinatie met vorming in de school vanaf september in samenwerking met de leerkrachten en het schoolhoofd. Zaden in kweekbakken zetten – verzorgen – uitplanten enz. vanaf september naar het volgende schooljaar toe en samen met de kinderen oogsten. De oogst komt ten goede van de kinderen en gedurende het jaar zal onder de oudste leerlingen gekeken worden of er iemand interesse heeft in verdere opleiding, die dan volgend schooljaar wordt ingeschakeld als assistent en gedurende het hele volgend jaar een vorming krijgt. Samen met hem zal dan in maart 2012 een nieuwe school worden opgenomen in het programma voor het opzetten van een eerst nieuwe plantage en dan een moestuin. De cacao zal twee jaar nodig hebben alvorens hij een eerste oogst oplevert , dat zal eind 2012 zijn voor het eerst. De cacao zal samen met de leerlingen en de leden van de oudervereniging worden geoogst, in manden gefermenteerd en gedroogd in de zon alvorens hij kan worden verkocht. Year 2011 Activities / Months Contact en sensibilisering, lokale overheid, onderwijs inspectie enz. Voorbereiding in samenwerking met de school en planning binnen het lessenprogramma 2 3 2 3 4 X X X X X X X X X X X Vorming en voorbereiding X X van de leerlingen Aankoop planten en zaden tuin Aankoop fruitbomen X (30cm) Expert voor het enten van de fruitboompjes Opzetten van kweekbakken voor zaden en planten Opvolging kweekstations Voorbereiden van een nieuwe plantage en moestuin in de volgende school Follow up in de school met de kinderen Opvolging cacao plantage Introduceren van de eerste bijenkasten en opvolging Constructie van omheining, bescherming tegen dieren 2012 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 7 8 9 10 11 12 1 X X X X X X X X X X X X X X X 5 6 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X x x x x x x X X X X X X X X X X X X 2013 3 X X X X X 2 X X x x x x x x x x X X X X x X X X X X Doelgroep L’école publique de Malen V ( de dorpsschool in Malen V (V= cinq in het Frans voor 5) 75 leerlingen en drie scholen die zelf vroegen om dit programma te mogen worden opgenomen uit de dorpen Kompia , Malen 2, en Dimpam of een totaal van 250 leerlingen voor deze drie scholen. Start in Malen V in 2011 met afwerken van plantage en aanleg moestuin, en op kweek zetten van cacaobonen voor plantage en aanleg van moestuin in 2012 in Kompia de volgende school. Er zullen tegen dan nieuwe fondsen worden gezocht voor moestuin in Kompia en nieuwe cacao op kweek zetten voor Malen 2 enz. Jaarlijks zal een school worden bij opgenomen in het project. De totaalprijs per school is 8003 Euro Activiteiten Prijs per unit in FCFA Unit N° of Units Totale prijs FCFA Supervisie agronoom / imker Month 24 35.000,00 840.000,00 420.000,00 420.000,00 Administratie, rantsoen 10 dagen p/aan à 2000frs p/dg 10 Day 24 20.000,00 480.000,00 240.000,00 240.000,00 Landbouw assistent : leerling, schoolverlater opleiding in duurzame landbouw Month 24 20.000,00 480.000,00 240.000,00 240.000,00 Fix 24 60.000,00 1.440.000,00 720.000,00 720.000,00 Fixed 1 65.000,00 65.000,00 Fixed 5 20.000,00 100.000,00 Fixed 5 27.000,00 135.000,00 128.000,00 Behandeling met middelen tegen schimmels (cacao) insecten enz. Fixed 5 30.000,00 150.000,00 150.000,00 Schoolboeken in verband met landbouw, biologie, plantkunde enz. Fixed 1 200.000,00 200.000,00 200.000,00 Jonge fruitbomen (30cm) klaar om te enten Fixed 100 2.000,00 200.000,00 200.000,00 Chemische middelen voor behandeling van zaai- en stekgrond Fixed 3bags 20.000,00 60.000,00 60.000,00 Kiemkrachtige cacaobonen om uit te planten Plant en kweekbakken, spaden, machetes, houwelen, een kar, gieters, materiaal voor een omheining (bescherming tegen dieren) Lesmateriaal ; block notes, balpennen, krijt, flipover papierblok Fixed 500 1.000,00 500.000,00 500.000,00 Fixed 1 250.000,00 250.000,00 Fixed 1 100.000,00 100.000,00 250.000,00 100.000,00 Total schooltuinproject 5.000.000,00 2.813.000,00 2.187.000,00 Onvoorzien 5% 250.000,00 5.250.000,00 € 8.003,66 140.650,00 109.350,00 2.953.650,00 2.296.350,00 € 4.502,86 € 3.500,80 Vergoedingen aan derden Transport dorpen /Yaoundé heen en terug, huur 4x4 School tuin Opleiding jongeren geïntegreerd in de lessen als praktijkvorming + versnapering en drank Zaden van groenten, tomaten, pepers, gember, prei, komkommer, prei, zoete aardappelen enz. Constructie van zaaibakken 65.000,00 100.000,00 7.000,00 Gevraagd aan bedrag voor het vervolledigen van de bestaande gedeeltelijk aangelegde schoolplantage, aankoop voor de broodnodige fruitboompjes die samen met de cacao moeten opgroeien komt op 4502 Euro en daarbij het dringend nodige materiaal, spaden, houwelen, een kar, gieters enz. want op dit moment is dit er niet. Er zal dan nog bijkomende steun worden gezocht om in een tweede school reeds te kunnen starten met het laten kiemen en uitplanten van cacaobonen voor hun plantage tegen 2012. Wie het volledige geheel wilt ondersteunen: 8000 € bedraagt de prijs voor een volledige plantage en een modeltuin aan een school verbonden en het reeds op kweek zetten van de cacao voor de volgende school. Dit willen we de eerstkomende drie jaar herhalen om zodoende een keten te creëren met als start 4 scholen met eigen plantage en modeltuin of wel 1 school op 3 die leerlingen zal kunnen een extra specialisatie jaar geven in landbouw en agro-bosbouw in combinatie met bijenteelt. Evaluatie Eind 2011 zal met alle partijen samen een evaluatie worden gemaakt, apas medewerkers, maar ook de mensen uit het onderwijs en van de scholen. Voor de cacao zullen de eerste jaren blijvend producten nodig zijn om hem te beschermen tegen schimmels wegens de hoge vochtigheidsgraad en de schaduw waarin hij groeit. Pas als de eerste oogst kan worden verkocht kunnen met deze fondsen nieuwe producten zelf worden aangeschaft. Er zal worden geëvolueerd en bijgestuurd waar nodig met de bedoeling een keten uit te bouwen van schooltuinen en plantages bij alle 13 schooltjes in de hele periferie over de komende jaren. Team Romeo Toukam: Apas medewerker , Kameroener, leeft in Kameroen met zijn gezin, Ingenieur agronoom, Universiteit in Dschang Kameroen. Opleiding voor bijenteelt, universiteit van Gent, België, Labo voor Zoofysiologie Prof. Dr. Jacobs. Projectleader , verblijft 2 weken per maand in de dorpen. [email protected] Jean Paul Gouffo : Imker, woont onder de pygmeeën in de dorpen, assistentie voor de imkerij. [email protected] Tsioabiandjeuh Laurent, lokale medewerker in Malen V, imker, landbouwer. Is ook contact persoon voor de dorpelingen en rechtstreeks contactpersoon voor apas. ___________________________________________________________________________________ Jef Dupain Regionaal Director Central en West Africa - African Wildlife Organisation (AWF) Voorzitter van apas (woont in Kameroen) http://www.awf.org/content/staff/detail/3295 [email protected] Ganses - Bogaerts Raymonde Vice - President, contact in België administratie - logistics -bureau in Belgium - (Sinds 2001 tot 2007 logistics, administratie en financieel beleid PGS Kameroen een voormalig project in Kameroen door J.Dupain opgericht voor de Antwerpse Zoo) en waar apas nog steeds mee samenwerkt) geregeld op bezoek in Kameroen , projectopvolging ter plaatse en vanuit België. [email protected] / [email protected] Tel: 0475 22 14 57 Patrick Guislain- bestuurder, psycholoog, Field Sites Coördinator - Bonobo and Congo Biodiversity Initiative Zoological Society of Milwaukee County werkzaam in het Salonga gebied DRCongo, http://www.zoosociety.org/Conservation/Bonobo/BCBI/FallWinter2009/ http://www.zoosociety.org/MultiMedia/PhotoGallery/BCBI09/ - [email protected] Isra Deblauwe bestuurder, onderzoeker entomoloog aan het Instituut voor Tropische Geneeskunde Antwerpen, afdeling dierengeneeskunde (ITG) onderzoeker en Phd in het Kameroens regenwoud en de dorpen. [email protected] / [email protected] Lien Verstraete : Zuid-Coordinator bij ‘Bevrijde Wereld’ begeleid landbouwprojecten in Mali en Burkina Faso. [email protected] Contacten en referenties: AROSA : Vzw.apas is lid van Arosa Adviesraad voor Ontwikkelingssamenwerking van de Stad Antwerpen. Ondervoorzitster Raymonde Ganses –Bogaerts is ook ondervoorzitster van AROSA en lid van het dagelijks bestuur voor een mandaat van 2 jaar. [email protected] BTC - Belgische Technische Coöperatie Partnerschap in het kader van projecten in de Dja reservaat in Kameroen in de voorbije jaren in samenwerking tussen het PGS Zoo Antwerpen project en BTC. In samenwerking met BTC en de Belgische Ambassade in Yaoundé hebben de bestuurders van apas als vrijwilliger bij het project van de Antwerpse Zoo in Kameroen (PGS) verschillende activiteiten samen georganiseerd in het kader van de Belgische week in Yaoundé en Douala.. Voor meer info : Sven Huyssen plaatselijk vertegenwoordiger BTC (op dit moment in Benin) [email protected] Miel Maya Honing : Belgische fare Trade organisatie , Directeur Benoit Olivier: [email protected] CED Centre pour l'Environnement et le Développement Dieudonné Betayene, Apiculteur, Chef de projet [email protected] www.cedcameroun.org Apas wisselt gegevens uit met Geert Flamang , Rotary Ieper . De stichting van Geert, Fondation Maisha is door ons ook begonnen met bijenteelt. [email protected] FAO - Kameroen : Sedert voorjaar 2008 zijn er contacten met FAO Kameroen en kan apas rekenen op advies en ondersteuning van plaatselijk vertegenwoordiger Daniel Knoop [email protected] Apas is lid op FAO aanvraag van de ‘Beekeeping exchange group’ en het forum van Technology for Agriculture http://www.fao.org/teca/content/Beekeeping-exchange-group opgericht door FAO-Rome Apas is lid van Cari het forum voor Belgische Nederlandstalige imkers. NETHERLANDS DEVELOPMENT ORGANISATION (SNV): Tegelijk zijn er contacten ontstaan met Verina Ingram Senior Adviser [email protected] ivb met onderlinge samenwerking tussen honingprojecten in het NW en rond het Dja reservaat in het ZO. SNV-Highlands : Bamenda Cameroon Julius NIBA FON: uitwisseling van ervaringen en planten zaden tussen beide projecten. Julius NIBA FON [email protected] Beekeeping manuals for development countries geschonken voor de imkers door FERA (The Food and Environment Research Agency- GB), auteur Pam Gregory. Pam was ook lesgeefster op de Universiteit van Gent. ICRAF: World Agroforestry Center : advies en ondersteuning met de juiste plantkeuze voor de apas plant kwekerijen in de dorpen en leveren van stekken. Dr. An Degrande Socio-economist, PhD World Agroforestry Centre / West and Central Africa - Humid Tropics http://www.iita.org/cms/details/stations_details.aspx?articleid=126&zoneid=54 Tel: +237 22 21 50 84, Fax: +237 22 21 50 89 E-mail: [email protected] PUM Netherlands Senior Experts volgt het bijenteelt project van in 2008 . Een imker expert bezocht al drie maal de dorpen en stuurt de imkers in het uitbreiden van hun bijenkasten en het onderhouden van de bijenpopulaties. Dr Geert van Eizenga expert Green Bee Consultancy Services https://www.pum.nl/ [email protected] SAILD (Service d’Appui aux Initiatives Locales de Développement) de Yaoundé superviseert en levert plantgoed en zaden voor de oliepalmen en fruitbomen. http://www.saild.org/ IRAD (Institut de recherche Agricole et de développement) Dr. Luc Dibog Biologie/Ecologie des insectes [email protected] http://www.irad-cameroon.org/present_fr.php PGS (Projet Grands Singes) samenwerking in de dorpen en in Yaoundé. Apas en PGS delen bureau faciliteiten en transport. Ape-assistance.vzw www.ape-assistance.org www.ape-assistance.net http://www.4depijler.be/4de_pijlers_stellen_zich_voor?s_organisatie=372,s_project=310 http://www.kbs-frb.be/projectaccount.aspx?id=193074&LangType=2067 http://mesneuronesetmoi.com/projectaccount.aspx?id=273924 http://ape-assistance.net/onderwijs/acties-kameroen/ http://www.kbs-frb.be/projectaccount.aspx?id=273924&LangType=2067 Antwerpen, Berchem, 1januari 2011 Ganses – Bogaerts Raymonde De Roest d’Alkemadelaan 13/48 2600 Berchem Tel: 03 568 85 93 Gsm: 0475 22 14 57 [email protected] [email protected] APE ASSISTANCE VZW KBC 733-0339548-78 EUR ( IBAN BE69 7330 3395 4878 - SWIFT Code KREDBEBB De Roest d’Alkemadelaan 13/48 2600 Berchem