Seksueel gezond gedrag of niet - Kennisplein gehandicaptensector

Seksueel gezond gedrag
of niet ?
Methodiek Vlaggensysteem en VB
vraagt om een integrale
benadering
workshop
Judith Bouwman werkzaam bij CSM;
Consultatie Seksueel Misbruik Noord Nederland
voor mensen met een beperking
www.consultatieseksueelmisbruik.nl
Najaar 2012
Casus 1
Jongen, 12 jaar, met een licht
verstandelijke beperking, loopt regelmatig
bloot op de gang.
Casus 2
• Twee klasgenoten, praktijkonderwijs, een
jongen van 17 jaar, en een meisje van 16
jaar zitten op Facebook. Ze flirten met
elkaar en hebben het over seks.
Casus 3
Els, 43 jaar, licht verstandelijk beperkt,
woont samen met Piet. Ze kent een
rookverslaving. Bij gebrek aan
sigaretten/geld vindt er regelmatig een
‘ruil’ plaats met de buurman van verderop.
Casus 4
Een ambulant wonende cliënt, LVB, van
42 jaar zoekt persoonlijk contact via de
site ‘Ook jij?’. Er is sprake van
contactopbouw met iemand. Hij vraagt de
ander zijn geslachtsdeel te laten zien.
De andere persoon blijkt een 11-jarige
(VB) jongen te zijn
Casus 5
Een alleenstaande moeder met een LVB
beperking, 33 jaar, heeft een dochter van
11 jaar. Het meisje laat op school bepaald
gedrag zien; ze grijpt regelmatig met haar
handen in het kruis van de jongens en
praat vaak over neuken, pijpen, beffen.
Criteria voor seksueel gezond en seksueel
overschrijdend gedrag
• Wederzijdse toestemming
• Vrijwilligheid
• Gelijkwaardigheid
• Leeftijds- en ontwikkelingsadequaat
• Contextadequaat
• Zelfrespect
Vlaggensysteem
• Groene vlag: leeftijds- en ontwikkelingsadequaat
• Gele vlag: licht grensoverschrijdend gedrag
• Rode vlag: ernstig grensoverschrijdend gedrag
• Zwarte vlag: zwaar grensoverschrijdend gedrag
Continuüm seksueel grensoverschrijdend gedrag
Groen gedrag
Geel gedrag
Rood gedrag
Zwart gedrag
Acceptabel
seksueel
gedrag
Licht grens
overschrijdend
gedrag
Ernstig grens
overschrijdend
gedrag
Zeer ernstig
grensoverschrij
dend gedrag
Competenties
van begeleiders
Competenties
van begeleiders
Competenties
van begeleiders
Competenties
van begeleiders
geef
ruimte/benoem
leid af/benoem
benoem
benoem
bevestig
/negeer
begrens
verbied
verbied/grijp in
leg uit
leg uit
leg uit
leg uit
observeer
observeer goed
straf en/of
begeleid
observeer extra
Seksuele ontwikkeling
Fase 1: 0 t/m 3 jaar
Ontdekken en onderzoeken
Fase 2: 4 t/m 6 jaar
Leren van regels, spel en begin van vriendschappen
Fase 3: 7 t/m 9 jaar
Schaamte, fantasie en eerste verliefdheden
Fase 4: 10 t/m 15 jaar
(Pre)puberteit
Fase 5: 16 t/m 18 jaar
Bijna volwassen
Kennis seksualiteit / seksuele
voorlichting
•
•
•
•
Vrienden en leeftijdsgenoten
Familie
Tv / boeken / tijdschriften / internet
School
Kennis seksualiteit / seksuele
voorlichting (VG)
• Weinig tot geen vrienden en
leeftijdsgenoten
• Weinig tot geen info van familie
• Weinig tot geen gebruik van boeken /
tijdschriften
• Wel porno / internet/ tv / school /
• Info van zorgaanbieder ?
Verstandelijke beperking en
seksualiteit
• Ontbreken van peer groups
• Minder ernstige beperking, wel trager minder
anders dan gewoon
• Seksuele activiteiten: vooral gericht op wat
mannen wensen en niet op eigen plezier. Meest
voorkomend penetratie
• LVB seksueel gedrag vaker lijkend op
leeftijdsgenoten
• VG intramuraal seksueel gedrag niet lijkend op
leeftijdsgenoten bijv. afwijkende masturbatie
SOS Altijd Gehandicapt
•
•
•
•
•
S = snapvermogen
O = onthouden/ informatieverwerking
S = spreken / communicatiebeperking
A = afstemmen / invoelend vermogen
G = generaliseren / het niet in elke situatie
kunnen toepassen
•
Xavier Moonen / LKVG
SOS Altijd Gehandicapt / seksualiteit
• S = seksuele voorlichting/hygiëne/lichamelijke
ontwikkeling
• O = onthouden van de informatie
• S = hoe wordt er met mij gepraat over
seksualiteit
• A = kunnen we signalen
duiden/herkennen/interpreteren
• G = generaliseren
SEKSUALITEIT ?
•
•
•
•
•
Lichaamsbeleving
Seksuele identiteit
Seksueel gedrag
Solo seks
Seks met een ander
Wat hebben we nog meer nodig?
• Kennis van lichamelijke ontwikkeling o.a.
seksuele ontwikkeling
• Kennis levensgeschiedenis o.a. seksuele
voorlichting ?
• Kennis verstandelijke beperking/niveau
• Sociale ontwikkeling
• Emotionele ontwikkeling
• Psychische en/of psychiatrische
problematiek
SEO
Doŝen
• Adaptatiefase
0 – 6 maanden
• Eerste socialisatiefase
6 – 18 maanden
• Eerste individuatiefase
18 – 36 maanden
• Eerste identificatie fase
3 – 7 jaar
• Realisatiebewustwording
7 – 12 jaar
Dagelijks bereikbaar van 9.00 tot 12.00
Tel. 050 527 39 88
06 13 747 371
[email protected]
Website: www.consultatieseksueelmisbruik.nl
Stellingen
• Seksualiteit moet een verplicht vak worden
binnen de beroepsopleidingen
• Seksualiteit is een recht van ieder mens
• Plegers van seksueel overschrijdend
gedrag moeten verplicht een
‘heropvoeding’ krijgen