Is vlaggen ook buitenspel zetten?

Hoe omgaan met
Als leid(st)er van KSJ-KSA-VKSJ kom je wekelijks in contact met kinderen en jongeren. Ze zijn in volle ontwikkeling. Zo zijn ze ook voortdurend bezig met de verkenning en de ontdekking van hun eigen lichaam en
seksualiteit. Ze tasten de grenzen af van wat kan en
wat niet. Om uit te groeien tot volwassenen die op seksueel en relationeel vlak gezond zijn, hebben kinderen
en jongeren nood aan een veilige experimenteerruimte, eventueel ook binnen jouw jeugdbeweging. Hierin
speel jij als leid(st)er een belangrijke rol, net om ervoor
te zorgen dat kinderen en jongeren ‘ruimte’ krijgen en
dat het leuk blijft. Maar hoe ga je als leid(st)er om met
die seksueel getinte situaties? Er werd speciaal voor
het jeugdwerk een vlaggensysteem ontwikkeld dat
helpt bij het geven van een juiste reactie. We stellen
het hier met enige trots aan jullie voor (want ook ons
logo staat erop)!
In het vlaggenspel wordt met 4 soorten vlaggen gezwaaid. De
vlaggen hebben telkens een andere kleur:
•
geeft een aanvaardbare seksuele situatie weer. In dit
geval mag de situatie benoemd worden. Op die manier toon je
aan dat er niets mis is met het gedrag dat leden stellen. Reageer niet streng in deze situaties want op die manier geef je onbewust de boodschap dat seksueel gedrag verboden zou zijn of
dat het ‘niet hoort’.
•
geeft een lichtgrensoverschrijdende seksuele situatie weer. Je mag dit gedrag niet negeren. Probeer het gedrag te
begrenzen en leg ook uit waarom je deze limiet oplegt. Kleine
kinderen hoef je bij een gele vlag niet te begrenzen. Bij hen kan
het volstaan om ze even af te leiden.
•
geeft een ernstig grensoverschrijdende seksuele situatie weer. Je mag dit niet negeren en je polst eventueel even
bij de medeleiders hoe jullie als leidingsgroep willen optreden.
De personen die betrokken zijn bij de situatie mag je confronteren met hun gedrag en je gaat het gedrag niet enkel begrenzen, maar je verbiedt ook de situatie. Leg zeker ook uit waarom
je de situatie verbiedt.
•
geeft een zwaar grensoverschrijdende seksuele situatie weer. Hier hebben we te maken met gebeurtenissen die
echt niet door de beugel kunnen. Het gedrag moet niet alleen
verboden worden, er hangt ook een passende bestraffing aan
vast. Bespreek het voorval met de groepsleider en bekijk samen welke stappen jullie moeten ondernemen. In geval van
zware ‘overtredingen’ kan het zinvol zijn met de koepel contact
op te nemen…
(N)Iets mis mee?!
In samenwerking met verschillende partners heeft KSJ-KSA-VKSJ
het spel ‘(N)Iets mis mee’ ontworpen. Het spel bestaat uit een
duidelijke handleiding en 36 cases. De cases staan afgebeeld op
fiches, met een omschrijving van een seksueel getinte situatie en
een reactie van de leiding. Op de ommezijde willen we een mogelijke reactie voorstellen die gepast lijkt en tips om de situatie
te beoordelen.
Wat geeft de door(s)(v)lag?!
Het vlaggen van een situatie gebeurt aan de hand van de volgende 6 criteria:
• Wederzijdse toestemming → Beleven beide partijen plezier
aan de situatie en kiezen ze er bewust voor?
• Vrijwilligheid → Wordt niemand gedwongen om deel te nemen?
• Gelijkwaardigheid → Staan beide partijen ongeveer op gelijke
hoogte?
• Leeftijds- en ontwikkelingsgericht → Is het gedrag in overeenstemming met de leeftijd/ontwikkeling van de betrokkene,
mag je dit verwachten op deze leeftijd?
• Context → Is het gedrag aanvaardbaar, gezien de omstandigheden, stoort het niemand?
• Zelfrespect → Hebben de partijen respect voor zichzelf, is het
uitgesloten dat de betrokkenen zichzelf schade berokkenen?
Wil jij weten hoe je reageert als Springers of
Pagadders een condoom vinden in het bos?
Ga zelf aan de (s)(v)lag!
Wil jij eindelijk weten hoe je gepast reageert wanneer jouw
Springers of Pagadders een condoom vinden in het bos, of wanneer je een tent binnenkomt waarin Sjo’ers, Simmers of Jonghernieuwers een naaktshow aan het opvoeren zijn? Dan is het
vlaggenspel het perfecte instrument! Op de volgende pagina’s
worden 2 cases voorgesteld ter kennismaking!
_ a c t u al i t e i t _ { 5 }
Als leid(st)er kan je een belangrijke rol spelen in
een gezonde seksuele ontwikkeling van je leden.
Heb ik het vlaggen?!
Benjamin Verhegge & Brecht Goerlandt
Is vlaggen ook
?
n
e
t
t
e
z
l
e
p
s
n
b u i t e seksueel getinte situaties?
Brecht Goerlandt
(N)Iets mis mee?!
Kennismaking met cases uit het vlaggenspel
In het artikel op pagina 5 kwam je al te weten dat we in een samenwerkingsverband binnen Steunpunt Jeugd met KSJ-KSA-VKSJ een spel ontwikkelden dat je
aanleert hoe je best kan reageren in seksueel getinte situaties. Om je wat wegwijs
te maken met het gebruikte systeem worden hier 2 van de 36 cases uitgelicht.
Case 25:
Tieten knijpen!
Na een vleeshoop bij de 14-jarige leden
zijn enkele meisjes woedend: de jongens
hebben in hun borsten geknepen. De
jongens lachen de beschuldigingen weg,
maar achteraf blijkt dat de jongens afgesproken hadden om het meeste ‘tieten te
knijpen’.
_ a c t u al i t e i t _ { 6 }
Rode vlag!
Jongens van deze leeftijd komen in de puberteit en beginnen meer en meer geïnteresseerd te geraken in het andere geslacht
(of voor hetzelfde geslacht, natuurlijk). Op
14-jarige leeftijd zouden ze echter al moeten weten dat er grenzen zijn aan hun gedrag en dat ze deze grenzen ook moeten
respecteren.
In dit geval is het zeer duidelijk dat de
meisjes geen toestemming hebben gegeven om hun borsten aan te raken. Aangezien de meisjes ook in een ‘vleeshoop’
vastzitten kunnen ze zich niet verzetten,
waardoor ook alle vrijwilligheid ontbreekt.
De grenzen van de meisjes worden dus
duidelijk overschreden. De jongens tonen
geen respect voor de meisjes noch voor
zichzelf. Ze staan er niet bij stil wat de gevolgen van hun gedrag kunnen zijn.
Hoe reageren?
Het is dus duidelijk dat aan een heleboel
criteria voor grensoverschrijdend gedrag
wordt voldaan. Daardoor wordt een rode
vlag gegeven. Een rode vlag vraagt om
een rode reactie. In het artikel op pagina 5
kon je al lezen dat het in dat geval tot een
confrontatie moet komen. Er moet uitgelegd worden aan de jongens waarom dit
gedrag niet kan. Deze situatie kan zorgen
voor een langdurig conflict in de groep.
Het is dus aangewezen om een gesprek te
hebben met de hele groep. Op die manier
krijgen ook de meisjes de kans om te zeggen waarom dit gedrag niet kan.
Deze situatie kan zorgen voor een langdurig conflict
in de groep, organiseer dus een gesprek.
Waak er steeds over dat het voor alle deelnemers leuk blijft
en alles op vrijwillige basis gebeurt.
Case 36:
Spelletje Strippoker
Tijdens een leidingsactiviteit wordt er
strippoker gespeeld. Als een leidster nogmaals verliest en haar T-shirt moet uitdoen, weigert ze. Na het aandringen van
enkele andere leiders en leidsters, doet ze
het uiteindelijk toch.
Gele vlag!
Hoe reageren?
Als de leidster haar T-shirt echt niet wil
uitdoen, dan moet je dat respecteren. Stel
dat je getuige bent van de situatie waarin
de andere leiding het meisje blijft aanmoedigen, dan zou je kunnen ingrijpen.
De anderen wijzen op het feit dat het toch
niet de bedoeling kan zijn een vriendin in
KSJ-KSA-VKSJ te verplichten iets te doen
wat ze niet wil, kan de groep mogelijks op
andere gedachten brengen.
Mogen zulke spelletjes dan niet meer gespeeld worden? Natuurlijk wel, maar bij
seksueel getinte spelletjes met opdrachten is het aangewezen om een achterpoortje of ‘joker’ te voorzien. Waak er
steeds over dat het voor alle deelnemers
leuk blijft en alles op vrijwillige basis ge-
_ a c t u al i t e i t _ { 7 }
Wanneer je leid(st)er wordt, ben je
meestal al seksueel volwassen. Dat wil
echter niet zeggen dat je niet beschaamd
of preuts kan zijn. Dergelijke spelletjes
worden soms gespeeld in een jeugdbeweging, we kunnen dus eventueel wel spreken van een gepaste context.
Toch moet je oppassen met dit soort spelletjes, ook wanneer het spel enkel tussen
leiding wordt gespeeld. Er is dan wel gelijkwaardigheid tussen de deelnemers van
het spel, maar doordat aan het spel ook
opdrachten zijn verbonden, komt het criterium van vrijwilligheid in het gedrang.
Aan een competitief spel is steeds een
bepaalde vorm van druk verbonden. Het
aanmoedigen van medeleiding kan nog
als extra druk ervaren worden.
De leidster heeft door deel te nemen
aan het spel eerst toestemming gegeven,
maar geeft duidelijk aan waar voor haar
de grens ligt bij het aanhouden van haar
T-shirt. Doordat ze het uiteindelijk toch
doet, is er wel toestemming, maar toont
de leidster geen zelfrespect. Het is namelijk duidelijk dat ze dit eigenlijk liever niet
wil doen.
beurt.
Jeugd & Seksualiteit
Bij de ontwikkeling van het vlaggensysteem was Jeugd &
Seksualiteit vzw een belangrijke partner. De organisatie wil
kinderen en jongeren kansen geven om te komen tot een plezante en verantwoordelijke beleving van relaties en seksualiteit. Ze wil enerzijds kinderen, jongeren en begeleiders actuele, duidelijke en overzichtelijke informatie aanbieden over
diverse aspecten van seksualiteit. Anderzijds ondersteunen
ze ook begeleiders in het jeugdwerk bij relationele en seksuele vorming. Ze bieden een laagdrempelig, dynamisch, interactief, educatief en persoonsgericht vormingsaanbod aan.
ep?
el in jouw gro
Het vlaggensp
uw
jo
r
ze bon naa
Ga met de
tvang
cretariaat en on
provinciaal se
nspel!
je gratis vlagge 1 spel per
s
ht
ec
sl
Let wel: er kan ald worden.
ha
ge
groep af