SEKS - Symposium pleegzorg

Seks en zo
Aandacht voor de gezonde
seksuele ontwikkeling
José Baan, consulent seksuologie/pleegzorgwerker
Inleiding
• Waarom dit onderwerp
• Mandaat
Programma
•
•
•
•
Doel
Kader
Discussie
Uitwisseling van materiaal
Doel
Hulpverleners in staat stellen om een
bijdrage te leveren aan gezonde seksuele
ontwikkeling van de kinderen in
pleeggezinnen.
Polariteiten
• Kinderen versus Volwassenen
• Gezonde seksuele ontwikkeling versus
seksueel misbruik
• (Evt.) eigen kinderen versus kinderen in
pleeggezinnnen.
• Beliefs versus algemene normen
Kinderen versus volwassenen
• Ontwikkelingstaken kind; uitgangspunt is intimiteit, sociale
vaardigheden en seksualiteit
• Als kinderen seksueel actief worden, dan is seks privé en ben je
eigenlijk te laat
• Als een kind ontwikkelingsproblemen krijgt, leidt dit mogelijk tot
problemen op seksueel gebied op latere leeftijd
• Bij problemen op seksueel gebied is men eerder geneigd tot
alternatieven buiten de “gewone” relatie
Gezonde seksualiteit versus
seksueel misbruik
• Dé gezonde seksuele ontwikkeling bestaat niet;
seksualiteit bestaat uit intimiteit, sociaal vaardig
zijn,seksuele gevoelens ( verlangen/opwinding/
orgasme) nut van masturbatie
• Durf naar negatieve seksuele ervaring te vragen
• Seksueel misbruik: impact geheim houding
enorm( schuld/ schaamte)
• Hulpverleners praten makkelijker over seksueel
misbruik dan over gezonde seksuele
ontwikkeling
De fasen op een rijtje
Fase 1: 0 tm 3 jaar
Ontdekken en onderzoeken: aanraken eigen geslachtsdelen/ (gender)identiteit ontwikkeling/ kijken
aanraken geslachtsdelen van anderen
Fase 2: 4 tm 6 jaar
Leren van regels, spel en begin van vriendschappen:
seksueel spel/ tot 6 jaar openlijk, daarna buiten zicht
Fase 3: 7 tm 9 jaar
Schaamte en eerste verliefdheden:: meer details voortplanting/ ontdekken van bijbehorende
gevoelens/ ontwikkelen zelfbeeld/ kennis en taalgebruik seksualiteit als competitie
Fase 4: 10 tm 15 jaar
Puberteit : ontwikkeling seksuele voorkeur/ ontwikkeling (seksuele)normen en waarden/ seksualiteit
wordt steeds interessanter / menstruatie/ eerste natte droom
Fase 5: 16 tm 18 jaar
Groei seksueel gedrag : hevige seksuele gevoelens/ verdere seksuele groei
(evt.) eigen kinderen versus
kinderen in de hulpverlening
• Eigen kinderen; makkelijker, intimiteit,
meegegroeid
• Uit onderzoek blijkt dat daadwerkelijke interesse
van verzorgers/opvoeders in kinderen
voldoende kan zijn om vroege
zwangerschappen te voorkomen
• Waar te beginnen, als kinderen bij jouw in de
hulpverlening komen?
• Mogelijk al een deuk opgelopen in hun intimiteit,
lopen dan vervolgens ook achter in seksuele
ontwikkeling. seksualiteit  wel herstelbaar!
Beliefs versus algemene normen
• Hoe is je eigen seksuele carrière tot nu toe
verlopen?
• Seks met jezelf komt bij ons niet voor.
• Praten over seksualiteit is prive
• Praten over seksualiteit doen we pas als de
jongere erom vraagt
• Algemene norm; te groot leeftijdsverschil in
(seksuele) relatie op jonge leeftijd kan niet
• Praten over voorbehoedsmiddelen is
makkelijker dan praten over de
lichaamsbeleving
Zichtbaar seksueel gedrag
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Mannen
Imponeren (sterk)
geur dragen
vergrotend lopen
grote bewegingen maken
hard praten of lawaai maken
oogcontact verlengen
gezichtshaar tonen
haren tooien
versieringen dragen
onderuit gezakt zitten
zware lage stem gebruiken
zitten of staan met open benen
kin aanraken
lokgedrag vertonen (grote auto, dure spullen, uitgesproken mening
enz.)
Zichtbaar seksueel gedrag
• Vrouwen
• Verleiden (kwetsbaar)
• lichaamshouding: holle rug, wiegend lopen, nonchalante houding of
vloeiende houding
• zich verkleinen (bijv giegelen, hoofd schuin houden, lippen tuiten)
• hoge stem gebruiken
• versieringen dragen
• make – up gebruiken (o.a. rode lippen, vergrote ogen, blos op de
wangen)
• oogcontact verlengen
• geur dragen
• erogene zones tonen (o.a. polsen, nek, borsten, rug, schouders,
handen, enkels)
• platte buik
• klikkende hakken
Benodigdheden voor een gesprek
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
kennis van je persoonlijke normen en waarden
gepaste kleding, bewuste uitstraling
woordkeus vaststellen, passend bij jou en je cliënt(en)
rekening houden met culturele en/of religieuze
achtergrond
wees bewust dat je cliënt seksuele ervaringen heeft
oogcontact minimaliseren
je doel is duidelijk voor jou en de ander
laat je niet persoonlijk aanspreken
voel je niet persoonlijk aangesproken
vraag niet naar zaken die niet van belang zijn
10 GOUDEN TIPS
1) Blijven praten
2) Wees zelf een voorbeeld
3) Complimenten geven
4) Vraag: “wat zou jij doen…”
5) TV en Internet
6) Het kind/ jongere serieus nemen
7) Grenzen stellen
8) Hoe doen andere begeleiders het?
9) Vroeger toen ik zo oud was….
10) “IK HOU VAN JE”
Discussie
1) Verzin 3 openingszinnen om met de
jongere over intimiteit te praten.
2) Benoem 5 lichaamsdelen waaraan je
denkt bij seks
3) Wat heeft goede stoelgang met
seksualiteit te maken?
4) Wij hebben condooms beschikbaar
5) Masturberen is noodzakelijk
Materiaal
Brochures van Rutger Nisso Groep
• “Wel seks geen zorgen”
• “Zaadlozing”
• “Ongesteld”
• Seks en zo(uitgave soaids)
Boeken van Sanderijn van der Doef
• Het puberboek
• Kinderen en seksualiteit( 0-17 jaar)
Spel: Boys R Us (€ 35,- bij RNG)
Materiaal
Films: Loverboy (2003), Thirteen,Save the
last dance, Lovers of losers
Website: RutgerNissogroep
Website: www.sense.nl
Einde
• Bedankt voor jullie aandacht!