Er is geen cent weg van het pensioengeld` Mariska van der Westen

Er is geen cent weg van het pensioengeld’

Mariska van der Westen
Vandaag, 06:00
Mariëtte Simons (r) Peter Strelitski
Pensioen Pro
'Wat moet u doen voor een goed pensioen?' 'De pensioenschijf van 5'. En 'Pensioenplicht zzp'ers kent veel
voorstanders'. Deze en andere verhalen in de pensioenbijlage van FD en IPE. Lees de bijlage woensdag bij
de krant of via de e-paper.
Collectieve pensioenregelingen zijn goed voor ruwweg de helft van een modale
oudedagsvoorziening. Miljoenen Nederlanders dragen daarvoor verplicht premie af aan een
pensioenfonds. De laatste jaren is het vertrouwen in Nederlandse pensioeninstellingen echter
dramatisch gedaald. ‘Niet verwonderlijk’, vindt Peter Borgdorff. Hij is directeur van
pensioenfonds Zorg en Welzijn, het fonds dat € 177,7 miljard beheert voor medewerkers in de
zorgsector. ‘De berichtgeving is de laatste jaren niet erg opwekkend: pensioenfondsen hebben
niet genoeg geld in kas om de inflatie bij te benen en sommige pensioenen moeten zelfs
worden verlaagd. Mensen vinden dat we onze belofte niet hebben waargemaakt. En daar
hebben ze nog gelijk in ook.’
Maar dat komt volgens pensioenfondsen niet doordat hun financiële positie door de crisis is
uitgehold, zoals wel eens wordt aangenomen. Het vermogen in de pensioenfondsen is sinds de
crisis bijna verdubbeld. Er zit inmiddels zo’n € 1200 mrd in de spaarpotten. ‘Er is echt geen
cent weg,’ zegt Toine van der Stee, topman van Blue Sky Group, dat zo’n € 19 mrd beheert
voor onder andere de KLM-pensioenfondsen.
‘Het probleem is dat we met dat geld veel langer moeten doen dan waarop gerekend was,’
beaamt Geraldine Leegwater, uitvoerend bestuursvoorzitter van het ABN Amro
Pensioenfonds, met een vermogen van circa € 26 mrd. In 2010 bleek dat de
levensverwachting fors is gestegen. Dat zette een aanzienlijke domper op de financiën. Van
der Stee: ‘Een beurskrach, daar kom je als langetermijnbelegger wel weer overheen, en zelfs
de lage rente is te behappen. Maar als mensen eerst dertien jaar met hun pensioen moesten
doen en dat wordt ineens achttien jaar, dan kom je in één klap 20% tekort.’
Bij de KLM-pensioenfondsen nam de gestegen levensverwachting een hap van 20%-punt uit
de reserves. PFZW raakte 8% van zijn dekkingsgraad kwijt.
‘Nieuwe intreders in ons pensioenfonds die nu 25 zijn, hebben het vooruitzicht dat ze 91
worden. Zo’n hoge levensverwachting heeft een behoorlijke impact’, zegt Borgdorff. ‘Als je
uitgaat van een modaal inkomen van ruwweg € 30.000 dan komt een pensioen van 70% van
het laatstverdiende inkomen neer op € 21.000. Daarvan wordt € 11.000 door de AOW
voorzien, dus je hebt nog € 10.000 aanvullend pensioen nodig per jaar. Doe dat maal 25 als je
kans hebt dat je 92 wordt. Dan heb je dus € 250.000 nodig.’ Voor iemand die meer verdient,
loopt de benodigde som snel op. ‘Voor een inkomen van twee keer modaal moet er een
miljoen klaarstaan.’
Wat de pensioenfondsen zichzelf nog het meeste verwijten, is hun gebrekkige communicatie.
Leegwater: ‘Ik vind het ontzettend jammer dat we niet hebben uitgelegd wat er gebeurde toen
we die schok te verwerken kregen.’ Meer uitleg kan onvrede in de kiem smoren, denkt
Mariëtte Simons, uitvoerend bestuurder bij het Pensioenfonds van de Metalektro, dat € 43,1
mrd beheert voor de sector grootmetaal. Pensioen is nog steeds een vetpot, alleen het vet moet
nu dunner worden uitgesmeerd omdat mensen langer leven. ‘Als je het in die termen uitlegt,
snapt men dat best.’ Van der Stee: ‘Als je van je eigen spaarpotje moet leven en je dreigt oud
te worden, dan ga je het ook wat rustiger aan doen. Want anders haal je met je geld de
eindstreep niet. In de pensioensector is dat niet anders.’
Toine van der Stee
Maar als ook pensioenfondsen niet in staat zijn om de pensioenen op peil te houden, wat
is dan hun toegevoegde waarde?
‘In theorie kan men inderdaad ook individueel een aanvullend pensioen bij elkaar sparen,
maar het is doelmatiger en goedkoper om dat collectief te regelen’, zegt Simons. Voor een
deel is dat volgens haar een kwestie van een andere beleggingshorizon: ‘Een particulier moet
op een bepaald moment zijn pensioenkapitaal te gelde te maken om er een lijfrente of
annuïteit voor te kopen. Je loopt het risico dat je dat net op het verkeerde moment moet doen,
waardoor je heel veel geld verliest. Dat timing- risico heeft een collectieve belegger niet. Die
kan de beleggingen gewoon blijven doorrollen.’
Daarnaast zijn particuliere beleggers doorgaans minder koelbloedig dan professionele
grootbeleggers, zegt Van der Stee. ‘De overmoed van particuliere beleggers slaat altijd toe als
je drie goede beursjaren hebt gehad, zoals nu. Maar als het even tegenzit, gaat het fout. Er
worden grote verliezen gemaakt en dan haakt men af. De financiële crisis heeft het aantal
particuliere beleggers bijna gehalveerd. Die steken hun geld nu in spaarrekeningen waar ze
niets op verdienen.’
Hebben pensioenfondsen dan geen miljarden verloren in de financiële crisis? Volgens
het onderzoek van de commissie Frijns naar het beleggingsbeleid van pensioenfondsen
was 2008 bijvoorbeeld ‘een zeer slecht jaar’ met een totaal waardeverlies van de
beleggingen van € 120 mrd.
‘Natuurlijk hebben we net als de rest van de wereld verliezen geleden’, zegt Van der Stee.
‘Maar anders dan particulieren zijn institutionele beleggers blijven zitten, waardoor ze ook de
rit naar boven weer meemaken. Wij hebben in drie jaar tijd 60% rendement verdiend.’
Borgdorff: ‘Wij zaten begin 2008 op € 87 mrd aan belegd vermogen en aan het einde van dat
jaar was dat € 69 mrd. Dat is een forse daling. Maar nu zitten we op € 178 mrd, bijna twee
keer zoveel vermogen als voor de crisis. We hebben het verlies dus dubbel en dwars
goedgemaakt.’
Van der Stee: ‘Terwijl de particuliere belegger nog lang niet terug is bij af. De AEX staat nu
rond de vijfhonderd punten, maar voor de crisis stond die op zevenhonderd.’
Ondanks die mooie rendementen kunnen de pensioenen nog steeds niet worden
geïndexeerd. Is dat nog uit te leggen?
‘We zijn veel voorzichtiger geworden met uitdelen en moeten terecht hoge buffers
aanhouden’, zegt Van der Stee. ‘Maar terwijl we in feite 15% rendement verdienen, moeten
we in het huidige regelkader uitgaan van een rendement van 1% per jaar, en ons gedragen
alsof er niet genoeg geld in kas is. Dat is inderdaad moeilijk uit te leggen. Het ondergraaft het
draagvlak onder het collectieve pensioensysteem. Anderzijds ben je niet beter af als je je
pensioen op individuele basis wilt regelen. Dan hoef je weliswaar geen hoge buffers aan te
houden, maar je verdient niet veel meer dan de rekenrente en je hebt te maken met hoge
kosten.’
Hoe zit het met de kosten?
‘Kosten zijn nog een reden dat je beter af bent met een collectief geregeld pensioen. De
vermogensbeheerkosten bij pensioenfondsen belopen zo’n 0,53% van het vermogen per jaar.
Als je zelf belegt is dat veel hoger’, zegt Leegwater.
‘Een particulier in een beleggingsfonds betaalt tenminste 1%, dus twee keer zoveel’, voegt
Van der Stee toe. ‘En als je kijkt naar mensen die een paar ton beleggen – en dat moet je rond
je vijftigste wel hebben, wil je een mooi pensioen bij elkaar kunnen beleggen – dan loopt dat
op naar 1,5%. Je bent als particulier dus al snel een vol procentpunt meer kwijt. En één
procentpunt lagere kosten vertaalt zich op termijn in een 30% hoger pensioen.
‘Als je een individuele premieregeling hebt, speelt dit probleem wel minder; daar worden
tegenwoordig niet langer de particuliere tarieven aangerekend’, zegt Leegwater. ‘Maar ook
dat is nog kostbaarder dan pensioen opbouwen in een pensioenfonds.’
Geraldine Leegwater
Simons: ‘Ook al omdat je dan nog apart allerlei verzekeringen moet afsluiten, die bij een
pensioenfonds in de regeling zijn inbegrepen.’
Om welke verzekeringen gaat het dan?
‘Allereerst het risico dat je langer leeft dan gemiddeld, waardoor je niet uitkomt met je
pensioen. Daarnaast deel je in het collectief van een pensioenfonds ook andere dure
verzekeringsrisico’s. Je bent bijvoorbeeld verzekerd voor vroegtijdig overlijden – in de vorm
van nabestaandenpensioen – en vaak is er ook nog een regeling voor arbeidsongeschiktheid’,
zegt Borgdorff.
Simons: ‘In die zin is het tweedepijlerpensioen een heel compleet product: er zitten naast
pensioen ook verzekeringselementen in. Als je dat zou opknippen en onderbrengen bij een
verzekeraar dan ben je duurder uit.’
Hoe hebt u zelf uw pensioen geregeld?
Peter Borgdorff: ‘Ik mag meedoen in de regeling van Zorg en Welzijn dus de basis is
uitstekend geregeld. Voor het overige bouw ik vermogen op in mijn huis en door te beleggen.
Dat laatste doe ik passief in een beleggingsfonds waar ik zelf geen omkijken naar heb.’
Geraldine Leegwater: ‘Ik neem deel aan de regeling van ABN Amro en daarnaast spaar en
beleg ik. Niet actief, maar net als Peter door geld weg te zetten in een passief fonds.’
Mariëtte Simons: ‘Voor mij geldt hetzelfde: ik neem deel aan onze pensioenregeling en doe
aan bezitvorming in de vorm van een eigen woning. Daarnaast spaar en beleg ik nog. Ook ik
doe niet aan actief beleggen.’
Meer nieuws en achtergronden voor pensioenprofessionals viaPensioenpro.nl.
Toine van der Stee: ‘Ik heb mijn pensioenopbouw in het eigen kleine pensioenfonds van Blue
Sky Group zitten, daar heb ik alle vertrouwen in. En verder heb ik een zeer offensief
beleggingsprofiel. Ik beleg 100% in aandelen. Die selecteer ik zelf – voor mij geen
indexfondsen. Vervolgens houd ik ze jarenlang vast; echt buy-and-hold.’
MEER UIT DE PENSIOENBIJLAGE



‘Er is geen cent weg van het pensioengeld’
Veelverdiener staat voor pensioenkeuzes
Risico’s aan inzet eigen bedrijf als pensioen
Deel dit artikel 45
MEEST GELEZEN OP FD.NL
Ahold was nog nooit zo dicht bij een overname van 'de Belgen'
ABN Amro boekt 44% meer winst
'Wij werken nog precies zoals onze oma's dat deden'
4 REACTIES
Wat de pensioenfondsen zichzelf nog het meeste verwijten, is hun gebrekkige communicatie.
Leegwater: ‘Ik vind het ontzettend jammer dat we niet hebben uitgelegd wat er gebeurde toen
we die schok te verwerken kregen.’
Beter ten halve gekeerd dan ...
Beter communiceren dus met focus op de klant!
08:41 Mevr. van de Poppe
Bla bla het lijkt wel 'n rookgordijn er zit momenteel € 1400 miljard in de pensioenpotten !
Men rekent met de rekenrente 2,4 % en er komt werkelijk binnen al 20 jaar 8 % per jaar !
Gaat ABP weer 18 miljard stelen uit de pensioenpot net als in de 90 e jaren ?
iNDEXEREN die handel minimaal moet nu 10 % naar denpensioengerechtigden !
08:56 Dhr. van den Burg
"Wij zaten begin 2008 op € 87 mrd aan belegd vermogen en aan het einde van dat jaar was dat
€ 69 mrd. Dat is een forse daling. Maar nu zitten we op € 178 mrd, bijna twee keer zoveel
vermogen als voor de crisis. We hebben het verlies dus dubbel en dwars goedgemaakt."
Ik vraag mij overigens wel af of dat sommetje klopt; jaarlijks komen er namelijk miljarden (ca
85 miljard jaarlijks) bij door jaarlijkse stortingen van pensioengerechtigden ... Dus het verlies
goedgemaakt door adequate beleggingen ... Ik heb mijn twijfels ;-))
09:29 Mevr. van de Poppe
Kan iemand ons eens uitleggen hoe dat precies zit met die "schok in 2010"? De
levensverwachting wordt ineens verhoogd met maar liefst 5 jaar! Hebben we nu allemaal
ineens gedronken van het levenselixir? Heeft de wetenschap ineens een nieuwe
berekeningswijze uitgevonden? Heeft iedereen eerst zitten slapen en zijn we ineens wakker
geworden? Of wordt hier hogere politiek bedreven? Wie bepaalt die levensverwachting? Wie
bepaalt dat dit getal gebruikt moet worden en dat pensioenfondsen er geen eigen visie op
mogen nahouden?
Burgers van dit fijne land probeer a.u.b. zoveel mogelijk uw eigen pensioen te regelen. Wordt
zelfstandig ondernemer. Los je hypotheek af. Maak een spaarpot. En... begin op tijd!