Prostaatkanker

Prostaatkanker
✦
Dr. Mariëtte van den Heuvel
✦
Dienst Urologie St. Andries Ziekenhuis Tielt
✦
TVDK 26 september 2013
Prostaat
✦
Waar zit die prostaat eigenlijk ?
✦
Prostaatklier zit rondom het eerste stuk van
de urethra = plasbuis, tussen blaas en
sluitspier
✦
Voelbaar bij rectaal onderzoek
De anatomie van de man
Prostaat
✦
Wat doet die eigenlijk ?
✦
Prostaatvocht is samen met vocht van de
zaadblaasjes onontbeerlijk voor sperma
werking
✦
Prostaat maakt PSA = eiwit = meetbaar bij
bloedonderzoek
De anatomie van de man
En dan ?
✦
Prostaat kan vergroten en zo soms
plasproblemen veroorzaken
✦
Prostaat kan ontsteken
✦
Prostaat kan een kwaadaardige tumor =
kanker ontwikkelen
Hoe weten we wat ?
✦
Rectaal onderzoek = rectaal toucher
✦
PSA
✦
transrectale echo + evt biopsiename
Hoe weten we wat ?
✦
Rectaal toucher
✦
PSA
✦
transrectale echografie + evt biopsiename
PSA
✦
Niet specifiek, mogelijke andere oorzaken
van psa stijging
✦
Oplopend met de leeftijd
✦
Geen “ cut-off “ waarde
Oplopend PSA
✦
50 jaar
PSA 2,5
✦
60 jaar
PSA 3,5
✦
70 jaar
PSA 4,5
✦
80 jaar
PSA 6,5
Hoe weten we wat ?
✦
Rectaal toucher
✦
PSA
✦
Transrectale echografie + evt biopsiename
Iets beters ?
✦
PSA densiteit ( volume )
✦
PSA snelheid van stijging/verdubbeling
✦
PSA vrij/totaal
✦
Urinetest PCA 3
✦
MRI
✦
Kan allemaal alleen maar helpen
✦
Rectaal toucher, echo met biopsie en PSA
samen geven de diagnose
✦
Voorkomen is beter dan genezen, maar
helaas.........
Staging
✦
CT scan om klieren uit te sluiten
✦
Botscan bij klachten of PSA > 20
✦
MRI om lokale uitbreiding in kaart te brengen
Prostaatkanker
✦
Moeten we ernaar zoeken of niet ?
Vroeger, vóór 1980
✦
Geen PSA
✦
Klachten van de uitzaaiingen
✦
Verder gevorderd stadium
✦
Vaak sombere prognose
Nu, sinds PSA
✦
Klachtenvrij
✦
Vroeg stadium
✦
Behandeling op tijd, maar met mogelijk
belangrijke gevolgen !
Prostaatkanker =
frequent !
✦
In België : 161/100.000 per jaar, meest
frequent voorkomende kanker bij mannen
✦
Derde doodsoorzaak tgv kanker bij mannen
na long en darmkanker
✦
1400 overlijdens per jaar
✦
50 % van de 50-jarigen
✦
80 % van de 80- jarigen
✦
familiale belasting
✦
ras
Dus zou je zeggen : natuurlijk
moeten we ernaar zoeken !
Maar :
✦
Veel prostaatkankers zijn traag groeiend,
weinig agressief, NIET de doodsoorzaak,
dus eigenlijk ongevaarlijk
✦
80 % van de 80-jarigen, maar die sterven
MET, en niet DOOR hun prostaatkanker
✦
Er worden veel letsels gevonden die we
niet moeten behandelen
En :
✦
Behandeling is niet altijd zonder gevolgen !
✦
Afhankelijk van het soort behandeling :
✦
plasklachten, incontinentie,
impotentie............
Dus.....
✦
Moeten we er nu actief naar zoeken of niet ?
✦
1400 mannen screenen
✦
200 prostaatpunctiebiopsies
✦
50 radicale prostaatoperaties
✦
1 prostaatkankersterfte wordt voorkomen
Maar wel:
✦
vermindering van het voorkomen van
metastasen !
✦
na 6 à 10 jaar follow-up
Sinds PSA
✦
Veel vroeger stadium, veel meer
orgaanbeperkt en dus te genezen
Uitdaging
✦
Dié kankers vinden die belangrijk zijn !
✦
De andere opvolgen, maar dat is ook
psychologisch niet altijd makkelijk !
Behandeling
✦
Behandeling gelokaliseerde prostaatkanker
= curatief, met de bedoeling te genezen
✦
Behandeling uitgebreide en
gemetastaseerde prostaatkanker =
palliatief, met de bedoeling zo lang mogelijk
stabiel en comfortabel te houden
Curatief =
✦
Radicale Heelkunde
✦
Radiotherapie
Palliatief
✦
Hormonaal
✦
Chemotherapie
✦
Radiotherapie
Bedankt !
Hoe voorkomen ?