Mt - GKV Roden

Preek over Mt. 5,4 d.d. 7 maart 2010
Beste broers en zussen, jongens en meisjes, geachte gasten,
‘Gelukkig de treurenden’ – wat is dat nou weer voor rare uitspraak van
Jezus? Ziet deze vrouw (dia 1) er gelukkig uit? Ik dacht het niet!
Gelukkig de treurenden? – Natuurlijk niet! Gelukkig ben je natuurlijk als je
blij (klik) bent. Gelukkig ben je natuurlijk als je net een kind hebt
gekregen. (En als je dat mag laten dopen.) Gelukkig ben je natuurlijk als je
net getrouwd bent of als je net verkering hebt. Gelukkig ben je als je net
geslaagd bent of als je net een baan hebt. Gelukkig ben je als je de Lotto
gewonnen hebt.
En toch zegt Jezus het! Het is weer echt de omgekeerde wereld (dia 2) bij
Jezus! (Daar hebben we het in het najaar ook over gehad: dat het de
omgekeerde wereld is bij Jezus. Nou, dat zie je hier ook weer.) Als je dat
niet meer doorhebt, moet je je maar es afvragen of je Jezus nog wel goed
begrijpt...
En Lucas vertelt dat-Ie het zelfs nog sterker heeft gezegd. Dat kun je lezen
in Lc. 6,25: dat Jezus ook nog gezegd heeft:
Wee jullie die nu lachen, want je zult treuren en huilen...
Betekent dat dan dat je maar moet hopen dat je nooit een baan zult
krijgen, dat je nooit een diploma zult halen, dat je nooit verkering zult
krijgen, dat je nooit zult trouwen, dat je nooit kinderen zult krijgen, (dat je
nooit een kind hoeft laten dopen)? – Het is weer echt de omgekeerde wereld
bij Jezus!
Niet alleen bij Jezus trouwens. Je komt veel eerder in de Bijbel al een
uitspraak tegen die hierop lijkt. In Pred. 2,2-4. Daar staat:
2 Het is beter dat je naar een huis vol rouw gaat dan naar een huis
vol feestrumoer, want in een huis vol rouw eindigt iedereen. Dat
neme ieder mens zijn leven lang ter harte. 3 Je kunt beter droevig
zijn dan vrolijk, want bij een droevig gezicht maakt het hart het
goed. 4 De gedachten van de wijze zijn graag in een huis vol rouw,
die van de dwaas in een huis vol plezier.
Waar gaat dit over? Daar gaan we vanmorgen samen het antwoord op
zoeken.
***
‘Gelukkig de treurenden.’ Wanneer treuren mensen eigenlijk? (dia 3)
Wanneer hebben mensen verdriet? – Als ze een verlies ervaren hebben.
(klik)
1. Dat is misschien wel het duidelijkst bij een overlijden (klik). Dan heb je
iets heel belangrijks verloren: een persoon waar je van hield, misschien wel
pagina 1
Preek over Mt. 5,4 d.d. 7 maart 2010
de persoon waar je van hield. Die is absoluut onvervangbaar, omdat-ie uniek
was. (Dat is het verschil tussen iets verliezen en iemand verliezen: iets is
vaak nog wel vervangbaar, maar iemand is onvervangbaar, omdat elke
persoon uniek is.) Dat hakt er diep bij ons in. Misschien weet je er alles van,
omdat je het net hebt meegemaakt.
Maar Jezus zegt: ‘In het Koninkrijk van de Hemel ben je zelfs dan gelukkig!’
[Misschien is het goed om nog even iets uit te leggen over dat ‘Koninkrijk
van de Hemel’: daar heeft Jezus het steeds over. Maar daar bedoelt-Ie niet
een rijk mee dat ver weg is – in de hemel - maar daar bedoelt-Ie een rijk
mee dat van ver weg – uit de hemel – komt, maar dat op aarde gevestigd
wordt. En dat gebeurt als je buigt voor de koning van dat Rijk: en dat is
Jezus Zelf, dat is God.]
En nou zegt Jezus dus: ‘Als jij buigt voor Mij, dan ben je zelfs gelukkig als je
treurt omdat je de persoon hebt verloren waar je van hield!’
Want zo moet je het denk ik opvatten: niet dat je ervan moet balen als je
een kind hebt gekregen, als je gelukkig getrouwd bent, als je een baan hebt
– want dat heb je dan toch ook allemaal van God gekregen en daar mag je
blij mee zijn! Dat staat ook in de Bijbel, in Jak. 1,16:
Elke goede gave, elk volmaakt geschenk komt van boven, van de
Vader van de hemellichten; bij Hem is nooit enige verandering of
verduistering waar te nemen.
Dus: ‘Gelukkig de treurenden’ betekent niet dat je ervan moet balen als je
een kind hebt gekregen, verkering hebt gekregen, je diploma hebt gehaald
enz., maar: dat je in het Koninkrijk van Jezus zelfs gelukkig bent als je dat
allemaal niet hebt!
***
En nou ga ik er even iets bijhalen wat aan het eind staat van de
‘zaligsprekingen’ van Mt. 5 (want zo worden ze genoemd). Vs. 13-16:
13 Jullie zijn het zout van de aarde. Maar als het zout zijn smaak
verliest, hoe kan het dan weer zout gemaakt worden? Het dient
nergens meer voor, het wordt weggegooid en vertrapt. 14 Jullie zijn
het licht in de wereld. Een stad die boven op een berg ligt, kan niet
verborgen blijven. 15 Men steekt ook geen lamp aan om hem
vervolgens onder een korenmaat weg te zetten, nee, men zet hem op
een standaard, zodat hij licht geeft voor ieder die in huis is. 16 Zo
moet jullie licht schijnen voor de mensen, opdat ze jullie goede
daden zien en eer bewijzen aan jullie Vader in de hemel.
Het zout van de aarde, het licht in de wereld, een stad op een berg. (klik)
Drie verschillende beelden. Maar de verbindende factor is het opvallen. Een
stad op een berg valt op. Licht valt ook op in de duisternis. (Voor insekten
pagina 2
Preek over Mt. 5,4 d.d. 7 maart 2010
werkt het zelfs als een magneet!) En eten zonder zout smaakt nergens naar,
is onopvallend, saai. Het woord ‘zouteloos’ betekent zelfs onopvallend!
En dan zegt Jezus dus eigenlijk tegen zijn leerlingen: ‘Jullie moeten
opvallen in de wereld. Jullie moet eruit knallen!’ En wat heeft dat nou te
maken met het voorgaande, met die ‘zaligsprekingen’?
Nou: als ze zijn zoals Jezus beschrijft in de zaligsprekingen, dan zullen ze
eruit knallen, dan zullen ze opvallen!
Reken maar dat als je treurt en toch gelukkig bent, dat je dan opvalt! (klik)
– We hadden het net over treuren als je iemand hebt verloren waar je van
hield. Nou, dat is precies wat je vaak ziet gebeuren op een christelijke
begrafenis. Daar komen vaak best veel mensen die niet geloven. En wat
verbazen die zich er dan vaak over dat er misschien wel gehuild wordt,
maar dat er niet alleen maar gehuild wordt! Dat er blijkbaar echt troost is!
Zelfs dan!
Dan val je dus op. Dan vragen mensen zich af: ‘Hoe kan dat?’ En hopelijk
gaan ze dan nadenken of er misschien een Geluk is dat uitgaat boven het
hebben van een fijne relatie, een mooie carrière, mooie spullen. Een Geluk
dat niet kapot kan. En dat is precies wat Jezus graag via jou bij andere
mensen wil uitwerken! (klik)
***
2. Wanneer treuren mensen, wanneer zijn ze verdrietig? Als ze iets verloren
hebben. Dan kun je ook denken aan je gezondheid (klik).
In onze maatschappij denken we bijna dat gezondheid een recht is. En dus
zoeken we ook iemand om de schuld te geven als we onze gezondheid kwijt
zijn. Artsen moeten zich tegenwoordig via allerlei protocollen indekken om
te voorkomen dat ze met allerlei schadeclaims geconfronteerd worden...
En als je je gezondheid verliest, dan is het nog maar de vraag of je nog wel
een ‘menswaardig bestaan’ hebt. En als je geen ‘menswaardig bestaan’
meer hebt, moet je er een eind aan kunnen maken...
Zo zit het in onze maatschappij. En wij christenen hebben daar een tik van
mee gekregen. Gezondheid is ook voor ons ontzettend belangrijk. Dus als
wij onze gezondheid verliezen, dan hakt dat er ook bij ons diep in.
Maar Jezus zegt: ‘In het Koninkrijk van de Hemel ben je zelfs dan gelukkig!
Als je voor Mij buigt, dan hangt je Geluk daar niet van af! Dan heb je zelfs
dan troost!’
En als het je lukt om dat te pakken, dan ben je weer een stad op een berg,
het licht in de wereld, het zout van de aarde (klik). Want dan liggen er
misschien 4 mensen met kanker op één kamer in het ziekenhuis. Eéntje is
christen, de rest niet. Ze hebben het allemaal moeilijk. En toch heeft de
pagina 3
Preek over Mt. 5,4 d.d. 7 maart 2010
christen een stukje rust dat de anderen niet hebben. En dan gaan die
anderen denken: ‘Hoe kan dat?’ En dat is precies Gods bedoeling!
***
3. Mensen treuren als ze iets verliezen. Ook als ze hun werk (dia 4)
verliezen.
Als je je identiteit ontleent aan wat je doet – als je meteen over je werk
begint als mensen je vragen hoe het met je is – als je je identiteit ontleent
aan wat je doet, dan is dat zelfs een drama. Want dan blijft er niks van je
over als je geen werk meer hebt... Dan ben je niemand meer...
Maar ook als je je identiteit er niet aan ontleent, dan hakt het er diep in.
Ook bij een christen.
Maar Jezus zegt: ‘In het Koninkrijk van de Hemel ben je zelfs gelukkig
zonder werk! In het Koninkrijk van de Hemel hangt je geluk niet af van het
wel of niet hebben van werk. Zelfs als je het niet hebt, is er troost!’
En misschien dat deze troost nog wel lastiger te pakken is voor een christen
dan de vorige 2. Omdat dit dicht in de buurt komt van de kern van het
christelijk geloof. Die heel mooi is, maar die ook weer de omgekeerde
wereld is.
Want in het christelijk geloof werkt het niet zo dat jij iets moet presteren
en dat je daar dan voor beloond wordt, maar precies andersom: je krijgt
eerst een beloning, en dan ga je presteren, maar niet omdat het daarvan
afhangt, maar omdat je zo blij bent dat het er niet van afhangt! ‘Genade’
heet dat. (klik)
Zo lang je werk hebt kun je jezelf wijsmaken dat je goed doorhebt wat
genade is. Maar als je zonder werk komt te zitten, dan komt het uur van de
waarheid. Als je dan instort, dan is het nog maar de vraag of je dat zo goed
doorhad...
Maar als het je lukt om deze troost te pakken – als je zonder werk komt te
zitten maar de mensen merken aan je dat je desondanks gelukkig bent – dan
ben je een stad op een berg, het licht in de wereld, het zout van de aarde.
(klik) Dan val je op. En dan denken mensen: ‘Hoe is het mogelijk?’ En dat is
precies Gods bedoeling.
Zingen: Ps. 146,3
***
4. Mensen treuren als ze iets verliezen. Ook als ze veiligheid (klik)
verliezen. En dat gebeurt als ze veranderingen meemaken.
Ik ben nou 46 en af en toe denk ik erover na wat een veranderingen ik al
heb meegemaakt in m’n leven. Als ik m’n kinderen vertel dat er in mijn
pagina 4
Preek over Mt. 5,4 d.d. 7 maart 2010
jeugd geen computers en mobieltjes waren, dan zeggen ze dat ik dus geen
leven had. 
Nou, hoe zal dat zijn als je 70 bent? Of 80? Of 90? Dan heb je helemaal veel
veranderingen meegemaakt. Dan heb je helemaal veel... verloren. (klik)
Alle kans dat je leeftijdgenoten zelfs achter elkaar wegvallen. Dat je van de
ene begrafenis naar de andere rijdt. Wat heb je dan veel om over te
treuren...
Ook als het gaat om de kerk. Wat heb je daarin dan veel veranderingen
meegemaakt. Wat heb je daarin dan veel verloren. En wat heb je daarin
dan veel om over te treuren...
Maar Jezus zegt: ‘Zelfs dan heb je troost in het Koninkrijk van de Hemel! Als
je buigt voor Mij, ben je zelfs dan gelukkig!’
En als je die troost kunt pakken, dan ben je een stad op een berg, het licht
in de wereld, het zout van de aarde. Ook binnen de kerk!
Dan ben je een vreugde voor je omgeving. Dan ben je een wandelend
vraagteken (klik). Dan denken de mensen: ‘Waar haalt hij/ zij de veerkracht
vandaan om ondanks alles toch positief en optimistisch te blijven?’
***
5. Nog één voorbeeld van wat mensen kunnen verliezen en waarover ze
kunnen treuren: eigendunk (dia 5).
Wij hebben vaak een nogal rooskleurig beeld van onszelf. (klik) En dat
hebben we omdat we daar belang bij hebben. Wij willen onszelf vaak goed
vinden, daarom zien we de dingen die niet goed zijn aan onszelf vaak niet.
En wat kan het er dan inhakken als je eens goed met jezelf geconfronteerd
wordt! Daar lopen we liever voor weg. Daar steken we de kop liever voor in
het zand.
En juist als je gelooft gebeurt dat steeds: word je steeds weer
geconfronteerd met jezelf. (klik) De Bergrede van Jezus – daar is wat we
vanmorgen hebben gelezen het begin van – de Bergrede van Jezus bv. is een
soort spiegel. Als je daarin kijkt, dan zie je hoe je ervoor staat. Als Jezus
bv. zegt (in Mt. 5,39):
Ik zeg jullie je niet te verzetten tegen wie kwaad doet, maar wie je
op de rechterwang slaat, ook de linkerwang toe te keren.
en je voelt bij jezelf de neiging om terug te slaan als je geslagen wordt – al
is het maar met woorden – dan kijk je in de spiegel. En wat is dat
confronterend! Wat val je jezelf dan tegen! (klik) Dan raak je al je
eigendunk kwijt...
pagina 5
Preek over Mt. 5,4 d.d. 7 maart 2010
En het verschil met de eerste 4 voorbeelden is dat dit niet iets is waar je als
christen over kunt treuren, maar dat dit iets is waar je als christen over
moet treuren.
Want wat die eerste 4 voorbeelden betreft zijn we allemaal verschillend:
we hebben niet allemaal iemand verloren, we zijn niet allemaal onze
gezondheid kwijt, we zijn niet allemaal onze baan kwijt, we zijn niet
allemaal 70.
Maar hierin zijn we allemaal gelijk (klik): als we in de spiegel van de
Bergrede kijken, hebben we allemaal reden om te treuren. Vandaar ook de
1e vraag bij de doop:
Erken je dat je kind zondig en schuldig ter wereld is gekomen en
daarom aan allerlei ellende en zelfs aan het eeuwig oordeel
onderworpen is...
Dat geldt voor elk kind dat geboren wordt! Daarin zijn we allemaal gelijk. –
Vandaar ook het zinnetje in het (5e) avondmaalsformulier:
Het [Avondmaal] vervult ons met schaamte om onze zonden.
Die schaamte kennen we – als het goed is – allemaal. Daarin zijn we ook
allemaal gelijk.
Maar Jezus zegt: ‘In het Koninkrijk van de Hemel is er zelfs dan troost! Als
je voor Mij buigt, kun je gelukkig zijn, ook al val je jezelf vreselijk tegen!’
En als het je lukt om die troost te pakken: als je eerlijk kunt zijn over
jezelf, als je jezelf niet mooier voordoet dan je bent, als je je fouten (ook
tgov. je medemensen) niet probeert te verdoezelen maar eerlijk toegeeft –
en je gaat er niet aan onderdoor, je hebt blijkbaar zelfs dan troost, dan ben
je weer een stad op een berg, het zout van de aarde, het licht in de wereld.
Dan komen de vragen vanzelf. En daar ben je voor.
Nog één ding hierover: ik zei zostraks: ‘wij hebben vaak een nogal
rooskleurig beeld van onszelf’. Dat is vaak zo, maar niet altijd. Soms
hebben we juist ook een heel negatief beeld van onszelf. Dan treuren we
alleen maar over onszelf. Misschien zelfs zo dat we er (psychisch) ziek van
worden. Nou, dan geldt het ook: ‘Gelukkig de treurenden, want zij zullen
getroost worden.’ Zelfs dan is er troost! En straks gaan we bidden of je die
troost dan ook mag pakken.
***
Weet je wat het voordeel van treuren is? Dat het het moment van de
waarheid (dia 6) is. Je kunt jezelf niet langer voor de gek houden. Dat is
altijd pijnlijk, maar het is wel gezond.
pagina 6
Preek over Mt. 5,4 d.d. 7 maart 2010
Als je blij bent, kun je jezelf wijsmaken dat geld gelukkig maakt of
getrouwd zijn of gezondheid.
Maar als je verdriet hebt kom je erachter dat dat niet zo is. Verdriet dwingt
je om troost te zoeken.
En ‘troost’ is vaak ingewikkelde hersengymnastiek. Een soort judo met je
eigen gevoelens. Jezelf afleiden. De kracht van het positieve denken en zo.
Maar dat zijn allemaal trucjes. En als je echt treurt kom je daar wel achter.
En dan ga je op zoek naar echte Troost. Verdriet dwingt je om troost te
zoeken op de enige plek waar je echte Troost kunt vinden (klik). Verdriet
dwingt je om je vreugde te zoeken op de enige plek waar je echte Vreugde
kunt vinden. En die plek dat is: Gods Zelf, Jezus Christus!
God Zelf is je Troost. Jezus Christus Zelf is je Troost!
Laten we maar es even kijken hoe dat werkt bij die 5 voorbeelden waar we
het over gehad hebben.
1. Als je treurt omdat je iemand hebt verloren waar je van hield, heb je
troost omdat je weet dat God sterker is dan de dood. En dat Jezus Christus
is gestorven om met de dood af te rekenen. (klik) Dat de dood niet het eind
van het verhaal is. Dan zijn God en Jezus je Troost.
2. Als je treurt omdat je je gezondheid hebt verloren, heb je troost omdat
je weet dat God machtiger is dan ziekte. En dat Jezus Christus onze ziekten
op Zich heeft genomen. (klik) En dat er eens een Nieuwe Aarde komt zonder
ziekte en pijn. Dan zijn God en Jezus je Troost.
3. Als je treurt omdat je je werk hebt verloren, heb je troost omdat je weet
dat God je waardevol vindt, ook als je niks presteert. En dat Jezus Christus
al alles heeft gepresteerd wat er gepresteerd moest worden (klik). Dan zijn
God en Jezus je Troost.
4. Als je treurt omdat er zoveel verandert, heb je troost omdat je weet dat
God niet verandert. Hij blijft Dezelfde. En Jezus Christus ook: Hij is voor jou
gestorven en Hij zou het zó wéér doen als het nodig was (klik). Dat geeft
zo’n Houvast dat je geen ander houvast meer nodig hebt. Dan zijn God en
Jezus dus je Troost.
5. En als je treurt omdat je jezelf zo tegenvalt – en dat is dus een verdriet
dat elke christen moet hebben – als je zondiger bent dan je ooit gedacht
had, dan heb je troost omdat je ook meer geliefd (klik) bent door God en
door Jezus Christus dan je had durven dromen!
Weer even terug naar die 1e vraag bij de doop – want ik heb zonet alleen de
1e helft aangehaald, hij gaat nog verder:
pagina 7
Preek over Mt. 5,4 d.d. 7 maart 2010
Erkent u dat uw kind zondig en schuldig ter wereld is gekomen en
daarom aan allerlei ellende en zelfs aan het eeuwig oordeel
onderworpen is ja – maar ook: en dat hij/ zij toch in Christus voor
God heilig is, en daarom als lid van zijn gemeente gedoopt behoort
te zijn!
En weer even terug naar het (5e) avondmaalsformulier – want er komt nog
wat achteraan:
Het vervult ons met schaamte vanwege onze zonden ja - maar ook:
het vervult ons met dankbaarheid vanwege zijn verzoenende liefde!
***
Gelukkig de treurenden. Hoezo? Omdat verdriet je de surrogaat-troost, de
nep-troost laat doorzien. En het surrogaat-geluk, het nep-geluk. En de
surrogaat-vreugde, de nep-vreugde.
En als je nou net geslaagd bent of net getrouwd of als je net een kind hebt
gekregen? Dan zou ik zeggen: 1. Dank God ervoor en geniet ervan. Maar 2.
Besef tegelijk dat dat niet je grootste geluk is!
Gelukkig de treurenden. Hoezo? Omdat verdriet je dwingt op zoek te gaan
naar echte Troost, naar echt Geluk, naar echte Vreugde.
En die is er! Bij God en bij Jezus Christus Zelf!
God verandert jouw verdriet in vreugde. En weet je hoe-Die dat voor elkaar
heeft gekregen? Door zijn eigen Vreugde in verdriet te veranderen...
Want weet je Wie Gods Vreugde is? Zijn Zoon! Dat heeft-Ie Zelf gezegd,
toen-Die in de Jordaan stond:
Dit is mijn geliefde Zoon, in Hem vind Ik vreugde! (Mt. 3,17)
Hij heeft zijn Zoon, zijn Vreugde, prijsgegeven, ingeruild voor verdriet, om
jouw verdriet in vreugde te kunnen veranderen! Zoveel heeft Hij voor jou
over!
Amen.
pagina 8
Preek over Mt. 5,4 d.d. 7 maart 2010
Liturgie mo Roden
1. Votum
2. Zegengroet
3. Zingen: Opw. 640 Ik hef mijn ogen (combo)
4. Verootmoediging: Mt. 5,43-48 (spiegel)
5. Zingen: Gz. 156 (orgel)
6. Bidden
7. Lezen: Mt. 5,1-16
8. Zingen: Opw. 502 Jezus ik wil heel dicht bij u komen (combo)
9. Preek deel I
10. Zingen: Ps. 146,3 (orgel)
11. Preek deel II
12. Zingen: Ps. 30,1.2.7 (orgel)
13. Leven voor God & medemens (versie De Ruijter)
14. Zingen: Opw. 609 U bent heilig (combo)
15. Dopen (formulier 3)
16. Zingen: Jij bent van God, mijn kind (piano?)
17. Danken & bidden
18. Collecteren
19. Zingen: Ps. 150 (kinderen Rank) (orgel)
20. Zegen
pagina 9
Preek over Mt. 5,4 d.d. 7 maart 2010
Liturgie mo Ten Post
1. Votum
2. Zegengroet
3. Zingen: Ps. 146,1
4. Verootmoediging: Mt. 5,43-48 (spiegel)
5. Zingen: Gz. 156
6. Bidden
7. Lezen: Mt. 5,1-16
8. Zingen: LB 327
9. Preek deel I
10. Zingen: Ps. 146,3
11. Preek deel II
12. Zingen: Ps. 30,1.2.7
13. Leven voor God & medemens (wet)
14. Zingen: Gz. 131,1.4.9
15. Danken & bidden
16. Collecteren
17. Zingen: Ps. 150
18. Zegen
Liturgie mi Enumatil
1. Votum (gesproken)
2. Zegengroet
3. Zingen: Ps. 146,1
4. Bidden
5. Lezen: Mt. 5,1-16 (tekst: vs. 4)
6. Zingen: LB 327
7. Preek deel I
8. Zingen: Ps. 146,3
9. Preek deel II
10. Zingen: Ps. 30,1.2.7
11. Geloof belijden: 12 artikelen
12. Zingen: Gz. 131,1.4.9
13. Danken & bidden
14. Collecteren
15. Zingen: Ps. 150
16. Zegen
pagina 10
Preek over Mt. 5,4 d.d. 7 maart 2010
Liturgie Kloosterveen
1. Votum
2. Zegengroet
3. Zingen: Opw. 640 Ik hef mijn ogen (combo)
4. Bidden
5. Lezen: Mt. 5,1-16
6. Zingen: Opw. 502 Jezus ik wil heel dicht bij u komen (combo)
7. Preek deel I
8. Zingen: Ps. 146,3 (orgel)
9. Preek deel II
10. Zingen: Ps. 30,1.2.7 (orgel)
11. Geloof belijden: 12 artikelen
12. Zingen: Opw. 609 U bent heilig (combo)
13. Danken & bidden
14. Collecteren
15. Zingen: Ps. 150 (orgel)
16. Zegen
pagina 11