City Counsellors Project www.worldschool.nl Startvragen voor de beginnende klimaatonderzoeker: algemene oriëntatie op klimaatverandering Wat moet je in ieder geval weten voordat je een betekenisvol onderzoek kunt gaan doen naar klimaat gerelateerde thema’s ? Wat zijn binnen de klimaat discussie belangrijke begrippen, feiten en theorieën waar je iets over zou moeten weten? Hieronder staan een aantal voorbeelden van vragen, die je als beginnende klimaat onderzoeker zou kunnen hebben. Ze staan in een willekeurige volgorde. Waarschijnlijk kun je de lijst uitbreiden met jouw eigen vragen, activiteiten en producten. Voorbeelden van vragen • Wat verstaan we onder een klimaat ? • Wat zijn broeikasgassen, welke zijn er en wat is hun rol bij klimaatverandering ? • Hoe groot is de toename van CO2 in de atmosfeer door de verbranding van fossiele brandstoffen? • Welke factoren, menselijke dan wel natuurlijke zijn van belang bij klimaatverandering? • Wanneer is sprake van een klimaatverandering? • Wat zijn op dit moment de dominante theorieën met betrekking tot de klimaatverandering? • Wat is een ecologische voetafdruk? • Welke effecten van klimaatverandering zijn te verwachten of spelen nu al een rol (in Nederland, Voorbeelden van activiteiten • Het opvragen/ opzoeken van statistische gegevens bij het KNMI om inzicht te krijgen in klimaatsveranderingen die in de twintigste eeuw plaats vonden. • Het aanleggen van een goed gedocumenteerde begrippenlijst met alle voor klimaatonderzoek belangrijke begrippen • Download een simulatie van klimaatverandering van het internet • Bereken jouw ecologische voetafdruk • Volg (TV) programma’s over duurzaamheid en klimaat • Leg een lijst aan van verschijnselen/ maatregelen/ producten uit je eigen directe omgeving die te maken hebben met klimaat/ duurzaamheid. • Leg een lijst aan van onderzoeksgebieden van diverse kennisinstituten/ Voorbeelden van producten • Korte samenvattingen van belangrijke informatie • Een geologische tijdschaal met daarop de warmere en koudere periodes in het verleden • Een korte notitie over het belang en de noodzaak om op middelbare scholen grondige aandacht te besteden aan de klimaatproblematiek. • Leg een soort klimaat Wiki aan: alles over het klimaat! Ieder stukje degelijk, grondig, toegankelijk geschreven en bruikbaar voor leeftijdsgenoten. • Leg thematische mappen aan over klimaat/ duurzaamheid en: water, energie, voeding, regenwoud en bossen, bouwen, oceanen, enz. • Maak een wand fries over de belangrijkste gegevens met betrekking tot de ‘key vervolgopleidingen die te maken hebben met klimaatverandering. Europa, elders)? • Wat verstaan we onder klimaatbestendigheid? • Wat is mitigatie en wat is adaptatie? • Wat is een klimaatscan? • Zal de zeespiegel de komende 100 jaar stijgen en hoe dragen verschillende processen hieraan bij? • Wat is een bruikbare en veel gebruikte definitie van het begrip duurzaamheid • Wat houdt klimaatneutraal of CO2neutraal in? • Wat zijn emissierechten? • Enz. indicators’ die wijzen op de klimaatverandering. • • Leg een lijst aan van belangrijke nationale, Europese en internationale organisaties die actief zijn op onderwerpen die te maken hebben met klimaat verandering • Enz. enz Algemene literatuur en bronnen: http://www.klimaatonderzoeknederland.nl ; veel wetenschappelijke achtergronden ( voor bestuurders); een grote diversiteit aan thema’s en voorbeeldprojecten http://www.changemagazine.nl ; gedegen , uitgebreide, toegankelijke informatie over zeer veel klimaatonderwerpen http://climate.nasa.gov ; een zeer informatieve en aantrekkelijke site van de ruimtevaart organisatie NASA over de klimaatverandering; kijk vooral ook bij de ‘key indicators’ http://www.opgewarmdnederland.nl ; o.a. wetenschappelijke achtergronden http://www.milieudefensie.nl/klimaat/links/index.htm ; diverse links over klimaat http://www.mnp.nl ; de kleine vraagbaak van het Kyoto Protocol van het Milieu en Natuur Planbureau http://www.pbl.nl ; Planbureau voor de Leefomgeving, ons nationale instituut voor onderzoek gericht op beleid met betrekking tot milieu, ruimte en natuur http://www.klimaatportaal.nl ; PCCC (Platform Communication on Climate Change) ook met een pagina met veel gestelde vragen http://www.changemagazine.nl ; gedegen en uitgebreide informatie over zeer veel verschillende klimaat onderwerpen http://www.duurzaamnieuws.nl ; veel actuele informatie over klimaat ontwikkelingen, abonneer je gratis! http://www.knmi.nl; Klimaatverandering en broeikaseffect http://www.wordiknat.nl ; ontdek hier of jouw huis onderwater staat wanneer het zeeniveau stijgt met …. meter http://www.worldmapper.org ; De ‘Echte’ wereld, Bij Worldmapper krijgt elk land een grootte aangemeten aan de hand van een specifiek onderwerp, zoals vlees consumpte. Er zijn 600 soorten kaarten! http://www.breathingearth.net ; Ademende aarde, simulatie CO2 uitstoot, op een wereldkaart kun je zien hoeveel CO2 er per land wordt uitgestoten, ook achtergrondinformatie http://www.vwo-campus.net/dossier/70 ; Klimaatverandering: een veelzijdig probleem Het VN- klimaat panel IPCC, The Intergovernmental Panel on Climate Change; geeft wetenschappelijke, technische en sociaal economische informatie over klimaatverandering http://www.globalcarbonproject.org ; The Global Carbon Project http://www.wmo.int ; World Meteorological Organization, heeft ook meetstations voor broeikasgassen in ruim 50 landen Zie verder: De Laatste Generatie, F.Pearce, ISBN 9789062244744 Hitte, G.Monbiot, ISBN 9789062244690 Het Klimaat Onthuld, W.J. Burroughs, ISBN 906097557X The Weather Makers, T. Flannery, ISBN 0441876900 ; heeft ook een gelijknamige website Broeikaseffect, Klimaatverandering en het weer, P.Vellinga en W.J. van Verseveld, Instituut voor Milieuvraagstukken van de VU Amsterdam, ISBN 9053836535