Cartesio en fiscale afrekening

Cartesio en exitheffing
Exitheffing bij ondernemingen
EFS, 16 juni 2010
Otto Marres
1
Programma
Emigratie van lichamen en toegang tot de
vestigingsvrijheid
Belemmeringen
Eindafrekening
Vestigingsplaatsfictie
Rechtvaardiging
Gronden
Proportionaliteit
Repareren of vernietigen?
1.
2.


3.


4.
2
Art. 49 VwEU
‘In het kader van de volgende bepalingen zijn
beperkingen van de vrijheid van vestiging voor
onderdanen van een lidstaat op het grondgebied van
een andere lidstaat verboden. (…).’
3
Art. 54 VwEU
‘De vennootschappen welke in overeenstemming met de
wetgeving van een lidstaat zijn opgericht en welke hun
statutaire zetel, hun hoofdbestuur of hun hoofdvestiging
binnen de Unie hebben, worden […] gelijkgesteld met de
natuurlijke personen die onderdaan zijn van de lidstaten.
[…]’
4
Daily Mail; casus
Verplaatsing bestuurszetel
Daily Mail and
General Trust
PLC
UK
5
NL
Feiten:
•Daily Mail wilde bestuurszetel verplaatsen
•Achtergrond: verkoop activa
•Section 482(1)(a) Income and Corporation
Taxes Act 1970:
Fiscale vestiging kan slechts worden
opgegeven met toestemming Ministerie
van Financiën
•Onderhandelingen liepen vast → Daily Mail
naar rechter
Daily Mail; oordeel




6
Vennootschappen ontlenen hun bestaan aan de
nationale wet
Aanzienlijke verschillen in rechtspersonenrecht
Vestigingsvrijheid biedt geen oplossing voor iprvennootschapsrechtelijke problemen
Art. 52 en 58 EEG (oud) geven vennootschappen niet
het recht hun centrale bestuurszetel te verplaatsen met
behoud van rechtspersoonlijkheid
Daily Mail
HvJ over Daily Mail (Überseering, r.o. 70)
‘[…] dat de mogelijkheid, voor een vennootschap die
overeenkomstig de wetgeving van een lidstaat is
opgericht, om haar statutaire of werkelijke zetel naar een
andere lidstaat te verplaatsen zonder haar
rechtspersoonlijkheid volgens het recht van de lidstaat
van oprichting te verliezen, alsmede, in voorkomend
geval, de voorwaarden van deze verplaatsing, worden
bepaald door de nationale wetgeving overeenkomstig
welke de betrokken vennootschap is opgericht’
7
Überseering; casus
Verplaatsing werkelijke bestuurszetel
Feiten:
•Werkelijke leiding verplaatst naar Duitsland
•Überseering BV start civielrechtelijke procedure
•Procesbevoegdheid?
Überseering
BV
NL
8
D
Überseering; oordeel


9
Daily Mail ging niet over erkenning rechtspersoonlijkheid
in ontvangststaat
Ontvangststaat moet rechtsbevoegdheid c.q.
procesbevoegdheid erkennen van een vennootschap die
overeenkomstig de wetgeving van een andere lidstaat is
opgericht en er haar statutaire zetel heeft
Cartesio; de casus
Feiten:
•Cartesio is opgericht naar Hongaars recht
•Zetel verplaatst naar Italië
•Cartesio wenst Hongaarse
rechtspersoonlijkheid te behouden
•Verzoek om inschrijving zetelwijziging verworpen
Zetelverplaatsing
Cartesio
Oktató és
Szolgáltató
bt
Hongarije
10
Italië
Cartesio; oordeel





11
Cruciaal is of een vennootschap kan worden aangemerkt
als een vennootschap met de nationaliteit van een
lidstaat (r.o. 109 en 123):
LS mag vereiste aanknoping van vennootschappen
omschrijven (r.o. 110)
LS mag behoud rechtspersoonlijkheid bij
zetelverplaatsing weigeren (idem)
bij wijziging van recht (omzetting) is dit anders; (r.o. 111112)
Belemmering van omzetting zonder ontbinding en
liquidatie is verboden (r.o. 113)
Conclusies



12
Is verplaatsing werkelijke leiding met behoud
rechtspersoonlijkheid toegestaan?
Zo ja, toegang (Überseering)
Zo nee, geen toegang (Daily Mail) tenzij inreisregeling
(Cartesio)
Art. 49 VwEU



13
‘… beperkingen van de vrijheid van vestiging …’
‘eveneens … de oprichting van agentschappen, filialen
of dochterondernemingen …’
‘… de oprichting en het beheer van ondernemingen, en
met name van vennootschappen in de zin van de
tweede alinea van artikel 54 …’
Vestigingsbegrip





14
Daadwerkelijke uitoefening van een economische
activiteit voor onbepaalde tijd door middel van een
duurzame vestiging in de desbetreffende lidstaat
(Factortame II, Gebhard)
Dochter opgericht naar recht andere lidstaat (vgl.
Cadbury Schweppes en N.)
Grensoverschrijdende fusie (Sevic)
Zetelverplaatsing (Cartesio)
Is fiscale vestiging altijd vestiging i.d.z.v. VwEU?
Potentiële belemmeringen


15
Eindafrekening (art. 15c Vpb)
Vestigingsplaatsfictie (art. 2(4) Vpb en 1(3) DB)
Vestigingsplaatsfictie




16
Moet bij zetelverplaatsing het vertrekland terugtreden
(d.w.z. afzien toepassing rechtspersonenrecht)?
Nee, Cartesio gaat daar niet over
Moet bij fiscaalrechtelijke verplaatsing het vertrekland
terugtreden (d.w.z. niet meer heffen)?
Nee, want (i) geen belemmering (geen zwaardere
heffing), (ii) geen discriminatie en (iii) geen verplichting
om dubbele belasting weg te nemen
Van Hilten – van der Heijden
(C-513/03)




17
M.b.t. emigratie:
Geen belemmering voor zover nalatenschappen van
geëmigreerde onderdanen niet zwaarder worden belast
dan nalatenschappen van niet-geëmigreerde
onderdanen (r.o. 46)
M.b.t. criterium nationaliteit:
LS zijn bevoegd om criteria voor de verdeling van hun
heffingsbevoegdheid vast te stellen (r.o. 47)
Eindafrekening
N-zaak:
 Belemmering:
 emigrant wordt minder gunstig behandeld
 Rechtvaardiging:
 handhaving van de verdeling van de
heffingsbevoegdheid (gebaseerd op
territorialiteitsbeginsel, met temporele component)
 Proportionaliteit:
 uitstel (zonder zekerheidsstelling)
 latere waardeverminderingen
18
Eindafrekening en proportionaliteit



19
Bestanddelen met stille reserves volgen? Goodwill?
Afschrijvingsperiode?
Systeem overbrenging v.i.?
Reparen of vernietigen?


20
HR 14-11-2008, BNB 2009/3 (Ilhan):
‘De rechter zal in het algemeen slechts dan zelf in een gebrek dat
aan een wettelijke regeling op het gebied van belastingen kleeft,
kunnen voorzien indien zich uit het stelsel van de wet, de daarin
geregelde gevallen en de daaraan ten grondslag liggende
beginselen, of de wetsgeschiedenis, voldoende duidelijk laat
afleiden hoe zulks dient te geschieden (vgl. HR 12 mei 1999, nr. 33
320, BNB 1999/271)’
HR 20-2-2009, BNB 2009/262 (N):
‘vernietigt de aanslag, bepaalt met overeenkomstige toepassing van
artikel 8:72, lid 3, van de Awb dat de rechtsgevolgen van de aanslag
in stand blijven’
Reparen of vernietigen?


21
N-zaak niet vergelijkbaar (niet voorzien in uitstel)
Laat zich uit het stelsel van de wet, de daarin geregelde
gevallen en de daaraan ten grondslag liggende
beginselen, of de wetsgeschiedenis, voldoende duidelijk
afleiden hoe de rechter in het gebrek moet voorzien?