oosterschelde - Provincie Noord

paspoort
Oosterschelde
2
Datum uitgifte: 23 januari 2013
De stuurgroep Zuidwestelijke Delta werkt toe naar besluiten over de Zuidwestelijke
Delta waarin veiligheid, ecologie en economie zijn geborgd en elkaar onderling
versterken.
De Zuidwestelijke delta is opgebouwd uit verschillende wateren. Per water
worden in 2013 gesprekken met de regio gevoerd om te verkennen welke
langetermijnstrategieën kansrijk zijn, welke gebiedsontwikkelingen er spelen en hoe
dat kan worden verbonden. Daarbij is de vraag relevant op welke wijze strategieën
kunnen worden verbonden met ideeën, initiatieven en plannen van de regio.
Voor ieder water is een ‘paspoort’ opgesteld, waarmee op vergelijkbare wijze
informatie wordt aangeboden. Deze informatie dient als ingang voor het gesprek
met de regio. Het paspoort geeft in kort bestek de hoofdlijnen van de beschikbare
informatie weer. Deze informatie wordt gedurende het proces geactualiseerd. Voor
een meer uitgebreide informatie wordt verwezen naar de beschikbare achtergrond
documenten. Een overzicht hiervan is achter in het paspoort opgenomen.
3
1. gegevens
Oosterscheldekering
Oosterschelde
Zeelandbrug
Grevelingendam
Grevelingensluis
Zandkreekdam
Flakkeese spuisluis
Kanaal door Zuid-beveland
Oesterdam
Markiezaatskade
Krammersluizen
Philipsdam
Bergsediepsluis
4
Naam:
Oppervlakte:
Schorren:
Platen en slikken
Jaar van realisatie:
Water:
Diepte gemiddeld:
Diepte maximaal:
Oosterschelde
35.076 ha, waarvan water 30.352 ha
643 ha
11.356 ha
1986 Oosterscheldekering Oesterdam, 1987 oostzijde (Philipsdam/Oesterdam)
zout, getij
- 9 m. NAP
- 42 m. NAP
ZWD
ZWD
ZWD
5
2. karakteristiek
getijslag
3,25 m.
6
Water:
Ecologie:
Economie:
Veiligheid:
• open zeearm met een getijslag van 3,25 meter zonder verbinding met de rivier
• helder voedsel- en slibarm water
•
•
•
•
•
•
•
•
•
schorren met zoutwatervegetatie
platen en slikken met schaal- en schelpdieren en wormen
voedselbron voor steltlopers, eenden en ganzen
kenmerkende soorten: zeehond, bruinvis, zeebaars, harder, drieteenstrandloper,
scholekster, tureluur, zeekraal, lamsoor
platvis-, mossel-, oester-, staand want-, paling- en kreeftvisserij, aquacultures
waterrecreatie (wind- en kitesurfen, recreatievaart)
jachthavens en verblijfsrecreatie
steden en dorpen aan het water
afwatering polderwater landbouw
• dijken voldoen aan de norm in combinatie met stormvloedkering
• stormvloedkering
ZWD
ZWD
ZWD
7
3. actuele problemen en lange termijn opgaven
KRW
N
V
W
N
A
B
W
V
!
!
!
!
!
!
!
!
zandhonger
8
!
!
NATURA 2000
B
A
- Nutrienten
- Algen
- Bodemdieren
- Waterplanten
- Vissen
ZWD
Water:
Ecologie:
Economie:
Veiligheid:
• platen verdwijnen door zandhonger
• afname voedselbeschikbaarheid voor vogels als gevolg van verdwijnen platen
• ruimtedruk op Oosterschelde belemmert foerageer- en rustfunctie
• N2000-opgaven benoemd, geen maatregelen vastgesteld
• ruimteconflict tussen functies (schelpdiervisserij / binnenvaart / recreatie)
• onvoldoende voedsel voor oesters en mosselen
• ontoereikende capaciteit jachthavens
• afkalvende vooroevers door zandhonger
• innovatieve dijken
ZWD
ZWD
ZWD
9
4. actuele maatregelen
!
10
Water:
Ecologie:
Economie:
Veiligheid:
• slim suppleren van zand in combinatie met natuurlijke riffen ter behoud
platen en schorren
• op kwetsbare platen suppleren
• land - water overgangen herstellen
• jachthavens uitbreiden
• mosselzaad- en oesterbroedinvanginstallaties uitbreiden
• vis- en mosselteelt op land
•
•
•
•
slim suppleren om schorren en voorlanden te behouden
als één systeem beheren van kering en dijken
steenbekleding versterken
steenbestortingen langs kwetsbare gebieden
ZWD
ZWD
ZWD
11
5. ontwikkelkansen regio
hotspot
regionale
ontwikkelingslocatie
!
12
Water:
Ecologie:
Economie:
Veiligheid:
• zonering gebruik
• veiligheidbuffer Oesterdam
• uitwisseling voedselrijk water Zoommeer-Oosterschelde
•
•
•
•
zonering gebruik
uitbreiding jachthavens
innovaties: zeeboerderij, kustlab, algenteelt, aquacultures
green deal Oesterdam
• innovatieve dijkconcepten
• maatregelen 2e laag meerlaagsveiligheid
• klimaatbuffer Oesterdam
ZWD
ZWD
ZWD
13
6. mogelijke lange termijn strategieën vanuit het Deltaprogramma
!
14
Water:
Ecologie:
Economie:
Veiligheid:
opties:
• optimaliseren sedimenthuishouding
• zoetwater: versterken zelfvoorzienend karakter landbouw via innovatie en
slim omgaan met water; voor industrie en drinkwater meer marktwerking;
behoud rol overheid
optie:
• lange termijn strategiën benutten voor evenwichtige sedimentbalans
optie:
• lange termijn strategiën benutten voor meekoppelkansen
opties:
• optimaliseren huidige strategie
• optimaliseren huidige beheersregime Oosterscheldekering
• innovatieve dijkconcepten
• niets doen ten aanzien van plaathandhaving
• maatregelen 2e laag meerlaagsveiligheid
ZWD
ZWD
ZWD
15
7. ruimtelijke plannen rondom oosterschelde
16
Actoren Oosterschelde
1.......................................................
2.......................................................
3.......................................................
4.......................................................
5.......................................................
6.......................................................
7.......................................................
8.......................................................
9.......................................................
10....................................................
11....................................................
12....................................................
13....................................................
14....................................................
15....................................................
16....................................................
17....................................................
18....................................................
1
5
3
8
10
6
12
14
ZWD
16
17
4
13
9
2
11
7
15
18
ZWD
ZWD
17
Colofon
januari 2013
Dit paspoort is in opdracht van de Stuurgroep Zuidwestelijke Delta
gemaakt door de werkplaats Zuidwestelijke Delta
Grafiek en layout
Basiskaart Fotos www.zwdelta.nl
18
Bosch Slabbers Landschapsarchitecten
Posad
Loes de Jong, Bosch Slabbers
Achtergronddocumenten waarop paspoorten zijn gebaseerd:
• Overlegorgaan Nationaal Park Oosterschelde (2001) Van de parels en het slik. Eenbeheers- en inrichtingsplan voor de Oosterschelde,
Middelburg
• Zanten, E. van & L.A. Adriaanse (2008)
Verminderd getij. Verkenning naar mogelijke maatregelen om het verlies van platen,
slikken en schorren in de Oosterschelde te beperken. Middelburg: Rijkswaterstaat
Zeeland
• Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (2009) Definitief aanwijzingsbesluit Natura2000-gebied Oosterschelde, Den Haag
• Rijkswaterstaat Waterdienst (2009). Brondocument Waterlichaam Oosterschelde, Doelen en maatregelen Rijkswateren,
Den Haag: Ministerie van Verkeer en Waterstaat, Rijkswaterstaat
• Ministerie van Verkeer en Waterstaat (2009)
Stroomgebiedbeheerplan Schelde 2009-2015, Den Haag
• Stuurgroep Zuidwestelijke Delta (2011)
Veilig veerkrachtig vitaal: Uitvoeringsprogramma Zuidwestelijke Delta 2010-
2015+, Middelburg.
• Stuurgroep Zuidwestelijke Delta (2011)
Probleemanalyse Zuidwestelijke Delta: 1e fase langetermijnverkenning,
opgaven en verkenning van oplossingsrichtingen 2011-2050-2100, Middelburg:
Deltaprogramma|Zuidwestelijke Delta.
• Stuurgroep Zuidwestelijke Delta (2012). Voortgangsrapportage gebiedsprogramma’s Uitvoeringsprogramma Zuidwestelijke
Delta , Middelburg.
• Provincie Zeeland (2012). Ontwerp Omgevingsplan Zeeland 2012 - 2018 – Krachtig Zeeland, Middelburg
• Stuurgroep Zuidwestelijke Delta (2012)
Deltaprogramma 2013: Mogelijke strategieën. Middelburg:
Deltaprogramma|Zuidwestelijke Delta.
• Ministerie van Infrastructuur en Milieu, Rijkswaterstaat (2012) Beheer- en Ontwikkelplan voorde Rijkswateren 2010-2015: Werken aan een robuust
watersysteem(Herziene versie), Den Haag
Legenda
platen en getijslag van 3,25
meter
afkalvende vooroevers
mossel-, platvis-, oester-,
paling en kreeftvisserij
helder water
vooroever suppletie
economie
zilte vegetatie op
lage oevers
platen en slikken nemen af
veiligheid
slikken, schorren en platen
met flora en fauna
frictie recreatie en
visserij
zoet water
Stad/dorp aan het water
zandhonger
vis en mosselkweek
op land
zout water
vakantiehuisjes
te weinig voedsel voor
mossel en oester
uitbreiding jachthavens
getij
haven
jachthavens te klein
slim omgaan met zoet
water
dijk
staand want
keringen en dijken als één
systeem beheren
Kaderrichtlijn Water:
slecht
afname platen
pilot zandsuppletie
invanginstallatie
mossel-, oesterzaad
ontoereikend
getijslag
water
waterrecreatie
ecologie
3,25 m.
zandhonger
!
mossel-, oester
percelen
ruimtelijke druk
zelfvoorzienendheid
landbouwwater
aquacultures en
uitbreiding
duiksportlocaties
uitbreiding mosselzaadvang
installaties
!
!
innovatieve dijken
slim suppleren
matig
goed
niet relevant
19