Gunilla Kleiverda Gynaecoloog Flevoziekenhuis Almere

Gunilla Kleiverda
Gynaecoloog Flevoziekenhuis
Almere
Kennismaking wie rapporteert?
Wat is de OTB? Historie en politieke
aspecten
Methoden
Discussie: de toekomst van de OTB
Wie rapporteert?
Achtergrond / verwachtingen / vragen
Een behandeling die plaats vindt voordat
een vrouw 17 dagen over tijd is
Geen vijf dagen bedenktijd
Zowel medicamenteuze behandeling als
curettage mogelijk
Een behandeling die al/niet onder de
abortuswet valt
1971 Lewis BMJ (Menstrual Regulation)
Met dunne canule uterus leegzuigen
Ook in Nederland aanvankelijk idee om
menstruatiebloed weg te zuigen
-> minder last van menstruatie
-> tegelijkertijd eventuele zwangerschap
weggezogen
1974: OTB MR70, den Haag, Zwolle
Maximaal 16 dagen overtijd
Bij bimanueel onderzoek uterus niet vergroot
Leegzuigen baarmoeder met Karman canule
zonder dilatatie
Om onnodige behandelingen te voorkomen:
eerst HCG
Innesteling nog niet voltooid
Na enkele minuten naar huis (itt curettage)
Minder belastend (Stimezo 1986)
(Geen voorafgaand echo-onderzoek)
Wibaut (1987): De OTB, zeer vroege abortus of late interceptie?
Eind 1984: Inspectie: wachttijd van 5
dagen, want OTB valt onder de wet
1985/1986: geschil onopgelost
1987: Inspectie legt probleem voor aan
Minister van VWS
Wibaut (1987): De OTB, zeer vroege abortus of late interceptie?
Antwoord Minister Brinkman
Na overleg met mijn ambtsgenoot van Justitie, waarbij ik mij andermaal
heb verdiept in de wetsgeschiedenis terzake van dit onderwerp, ben ik tot
de slotsom gekomen dat in algemene termen de overtijdbehandeling
niet onder de werking van de Wet afbreking zwangerschap valt.
Verwezen zij naar de Memorie van
van Antwoord
Antwoord aan
aan uw
uw Kamer
Kamer
(Kamerstukken II, 1979/1980, 15475, nr. 6, blz. 42 en 61) en naar de
Nadere Memorie van Antwoord aan de Eerste Kamer (Kamerstukken I,
1980/198, 15475, nr. 59d, blz. 7).
Ik wil niet verhelen dat ik mij aanvankelijk aangesproken voelde door het
standpunt van de Hoofdinspecteur, zoals ook valt af te leiden uit mijn
antwoord op schriftelijke vragen van de heer Van Dis d.d. 1 mei 1986
(Aanh. 845). De wetsgeschiedenis laat echter geen andere conclusie
toe dan ik hierboven heb weergegeven.
Van overtijdbehandeling is slechts sprake indien deze behandeling
plaatsheeft voor het verstrijken van 16 dagen overtijd zijn
(Tweede Kamer, Vergaderjaar 1986-1987, 18386, nr. 25).
2000 Abortuspil Mifepriston (Mifegyne) in
Nederland geregistreerd -> ook
medicamenteuze OTB mogelijk
Evaluatie WAZ (eind 2005): advies om
OTB onder de WAZ te brengen, wel
flexibilisering bedenktijd
Zwangerschapstesten tegenwoordig meer
betrouwbaar
Zwangerschap itt 1985 altijd aangetoond
(ook met echo)
Geen reden voor uitzonderingspositie
Artikel Wibaut dus niet goed gelezen (in
Nederland nooit OTB zonder + HCG)
Brief naar abortusklinieken en ziekenhuizen
(juni 2006)
-> OTB onder de wet (maw, ineens een
andere interpretatie van de wet)
-> vanaf nu 5 dagen bedenktijd
Women on Waves, NGvA, NVOG, Stisan, Casa en
Bloemenhove:
Onrechtmatig om zonder wetswijziging ineens
andere interpretatie aan de wet te geven
Zie eerdere uitspraak Minister Brinkman
Zie eerdere uitspraak Hoge Raad
Zie eerdere uitspraak Raad van State
Ross van Dorp trekt maatregel in (juli 2006) en
stelt dat onderzoek nodig is of wetswijziging
nodig is
Onderzoek Maastricht: wetswijziging niet nodig
Ross-van Dorp (demissionair, dec 2006): vanaf nu
valt de OTB onder de wet .
Regeerakkoord: OTB onder WAZ brengen
Beleidsbrief ethiek: (sept 2007) OTB onder de
WAZ brengen, een aantal juridische aspecten moet
nog worden uitgezocht .
De OTB valt niet onder de WAZ
Wetswijziging is nodig om de OTB onder de
WAZ te brengen
Gezien afpraken regeerakkoord geen wetten over
gevoelige onderwerpen te wijzigen, lijkt
(spoedige) wetswijziging onwaarschijnlijk
Kennelijk levert ook wijziging via AMvB
problemen op .
Het is onwaarschijnlijk dat de OTB spoedig
onder de WAZ gaat vallen
Wat betreft de mogelijkheid om bij de huisarts een
abortuspil in de overtijd-periode voor te
schrijven is er sprake van een misverstand. Zowel
de overtijdbehandeling als abortus volgens de
WAZ mag ook nu alleen plaatsvinden in een
kliniek met een vergunning. Of de overtijdbehandeling wel of niet onder de Waz valt maakt
hiervoor niet uit. De abortuspil is bedoeld een
zwangerschap af te breken en de toepassing
ervan valt daardoor onder de WAZ."
AO van 28 februari (PG/E-2833913)
Waarom stelt Bussemaker dat OTB alleen
mag in kliniek met vergunning?
Kennelijk meent zij dat hier artikel 296 van Wetboek
van Strafrecht van toepassing is
Hij die een vrouw een behandeling geeft, terwijl
hij weet of redelijkerwijs moet vermoeden dat
daardoor zwangerschap kan worden afgebroken,
wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste
vier jaar en zes maanden of geldboete van de
vierde categorie.
Niet strafbaar in kliniek met WAZ-vergunning
Artikel 286 van het WvS is Artikel II van de
WAZ, met andere woorden, is een
onderdeel van de WAZ
Daarmee geldt de strafbaarheid alleen voor
behandelingen (zonder vergunning)
waarvoor de WAZ geldig is, maar niet voor
de OTB (zie ook Raad van State uitspraak)
Art 296: strafbaar
indien geen vergunning
Artikel
2
Artikel 1
Voorwaarden
wanneer abortus
is toegestaan, oa
5 dagen
bedenktijd
1. De OTB valt niet onder de WAZ
2. De OTB zonder vergunning buiten een
kliniek is niet strafbaar, want de OTB is
geen abortus waarvoor de WAZ geldt
Obstakel
Abortuspil (nog) niet verkrijgbaar via
stadsapotheek
Curettage (Karman canule)
Medicamenteus
Tm 16 dagen over tijd
In abortusklinieken
Alleen bij echoscopisch zichtbare zwangerschap
Naarmate zwangerschap jonger, kans op
doorgaande zwangerschap groter
In praktijk vanaf 10-12 dagen over tijd
RCOG: < 7 wk medicamenteus te prefereren
boven curettage
200 mg Mifegyne (= abortuspil)
Mifepristone®
800 ug Misoprostol Cytotec®
4 tabletten a 200 ug vaginaal
Blokkeert progesteron receptoren
Dosering 200 mg oraal volstaat
Alleen leverbaar via ziekenhuisapotheek
Ook bij behandeling meningiomen
Prostaglandine-analoog
Veroorzaakt uteruscontracties en dilatatie
cervix
Contra-indicatie : zwangerschap
Werkt vaginaal beter dan oraal
4 tabletten dag na Mifepriston
Kan thuis
Bloedverlies en pijn bij OTB als bij hevige
menstruatie, komt meestal na 1-3 uur op
gang, duurt paar uur
Bloedverlies houdt gemiddeld 14 dagen aan
Kans op curettage < 1 %
Kans op doorgaande zwangerschap < 1%
HCG controle na 3 weken noodzakelijk
Kan al direct bij positieve HCG, voordat
zwangerschap zichtbaar is echoscopisch
Bij zeer vroege OTB geen wachttijd itt
curettage
Wel pijn en bloedverlies, bewust meemaken
Kans op complicaties zeer gering
Ruim 35% van de behandelingen is een
OTB
Ongeveer 20% daarvan vindt
medicamenteus plaats
Waarom ongewenst zwanger
Anticonceptie
Vrijwilligheid seksueel contact
Kans op SOA
Bespreken opties
Melden aan Inspectie
Medicamenteuze abortus buiten
abortuskliniek wenselijk?
Waarom niet de Mifegyne bij de drogist,
met goede bijsluiter en info website?