Hoofdopdracht Sadan Werkdocument : Positieve psychologie (Depressie) Lynn Debruyne (1Ba TP a1) 2012-2013 Inhoudsopgave Stap 1: Onderwerpsverkenning ............................................................................................................... 0 Referentie van artikel: ......................................................................................................................... 0 3 zinnen uitleg over artikel .................................................................................................................. 0 Overzicht van alle referenties van het basisartikel ............................................................................. 0 Vragen over artikel .............................................................................................................................. 1 interessante bronnen ...................................................................................................................... 3 organisaties ..................................................................................................................................... 3 specialisten ...................................................................................................................................... 4 definities en moeilijke woorden ...................................................................................................... 5 Wetteksten ...................................................................................................................................... 7 Synthese van de tekst: tekst in de powerpoint ................................................................................... 7 Stap 2: WikiWelkom ................................................................................................................................ 0 Stap 3: Inhoud in lijsten en syntheses ..................................................................................................... 0 Andrea L. Dunn ................................................................................................................................ 0 Dr. Fernando . Dimeo ...................................................................................................................... 0 Peter van Burken ! ........................................................................................................................... 1 Michael A. Babyak ! ......................................................................................................................... 1 Stap 4: Beschikking krijgen en meer zoeken ........................................................................................... 0 Opdracht van Sadan ............................................................................................................................ 0 Verder zoeken ..................................................................................................................................... 2 Internet algemeen ........................................................................................................................... 2 Kranten / week-of maandbladen / magazines (commercieel) ........................................................ 3 Vak-tijdschriften (wetenschappelijk)............................................................................................... 3 Bijdrage uit een verzamelwerk ........................................................................................................ 4 Eindwerken / bachelorproeven ....................................................................................................... 4 Handboeken, losbladige werken, verzamelwerken, monografieën… ............................................. 4 Excel opdracht ..................................................................................................................................... 5 Excel opdracht 1 .............................................................................................................................. 5 Excel Opdracht 2.............................................................................................................................. 5 Verdere uitdieping van bronnen en specialisten ............................................................................ 6 Stap 5: contextualiseren .......................................................................................................................... 0 Organisaties ......................................................................................................................................... 0 Statistieken .......................................................................................................................................... 1 1 Opdracht 3 Excel Statistieken .......................................................................................................... 1 Juridische context ................................................................................................................................ 2 Politieke context (maatschappelijk / beleid / visie ) ........................................................................... 3 Stap 6: Afwerking .................................................................................................................................... 0 Zelfevaluatie. ....................................................................................................................................... 0 2 Stap 1: onderwerpsverkenning Referentie van artikel: Meijer, B., (2006). Depressie te lijf [bachelor thesis]. Utrecht: Hogeschool Utrecht. Geraadpleegd via www.hbo-kennisbank.nl 3 zinnen uitleg over artikel Het artikel geeft meer uitleg over wat een depressie nu precies inhoudt. Daarnaast bestudeert men ook het effect van bewegingstherapie bij depressieve volwassenen. Men geeft ook uitleg over andere methoden om een depressie te kunnen verbeteren. Overzicht van alle referenties van het basisartikel Babyak, M. et al. (2000). Exercise treatment for major depression: maintenance of therapeutic benefit at 10 months. Psychosomatic Medicine,62,633-638 Broocks, A. (2005). Körperliches Training in der Behandlung psychischer Erkrankungen. Gesundheitsschutz,48,914-921 Burken, van, P. en Swank, J. (2000). Gezondheidspsychologie voor de fysiotherapeut. Tweede druk, Houten/ Diegem Dimeo, F. et al (2001). Benefits from aerobic exercise in patients with major depression: a pilot study. British Journal of sports medicine,35,114-117 Dunn, A.L. et al.(2002).The DOSE study: a clinical trial to examine efficacy and dose response of exercise as treatment for depression. Elsevier Science Inc,23,584-603 Dunn, A.L. et al. (2005). Exercise Treatment for Depression Efficacy and Dose Response. American Journal of Preventive Medicine ,28(1),1-8 Nationaal Kompas Volksgezondheid, RIVM, Bilthoven, 2005 Salmon, P. (2001). Effects of physical exercise on anxiety, depression, and sensitivity to stress: a unifying theory. Clinical Psychology Review 2001,21,33-61 Trimbos Instituut, Netherlands Institute of Mental Health and Addiction, Utrecht, 2002 Vliet, van de, P. et al. (2003). Assessing the additional impact of fitness training in depressed psychiatric patients receiving multifaceted treatment: a replicated singlesubject design. Disability and rehabilitation,24,1344-1353 Internet bron: http://www.cochrane.nl/index.html. Internetpagina met formulieren voor het beoordelen van wetenschappelijke publicaties. Trimbos,A. (26 april 2012). Behandeling depressie nog niet altijd even adequaat. Rehabilitatie en herstel van mensen met psychiatrische beperkingen, 2012(02). Geraadpleegd via: www.rehabilitaite.nl Arns,M. (23 december 2011). EEG voorspelt juiste behandeling bij ADHD en depressie. Rehabilitatie en herstel van mensen met psychiatrische beperkingen, 2011(06). Geraadpleegd via www.rehabilitatie.nl O Cole,J., Schatzberg,A., & Frazier,S. (1978). Depression. Biology, Pscyhodynamics, and Treatment (red.). Geraadpleegd via www.springerlink.com Vragen over artikel Bekijk en beschrijf de onmiddellijke context(-kenmerken) van het artikel. Wat is het geheel rond het artikel [uit welk vak-tijdschrift komt het precies, welke organisatie geeft dit uit, voor welke doelgroep / professionelen is het geschreven, …]. Merk op : deze context-elementen zijn eigenlijke de bouwstenen, de identiteitsgegevens van het artikel / de bijdrage nodig voor het opstellen van een referentie / bronvermelding. Het artikel ziet het op het eerste zicht uit als een brochure. Men heeft veel kleuren gebruikt in het pdf bestand. Daardoor ziet het er niet meteen zeer professioneel uit. Nochtans is het een thesis van de universiteit van Utrecht. Het artikel is bedoeld als een wetenschappelijk artikel voor mensen die geïnteresseerd zijn in methoden om depressies op te lossen. Ik heb het artikel gevonden via de databanken op de katho site. Specifieker via de databank: hbo-kennisbank. nl. Verder ziet de lay-out er wel nog behoorlijk wetenschappelijk uit. Er is een samenvatting aanwezig , een inleiding, een 1 besluit en tot slot ook een bibliografie. Er is echter wel geen inhoudsopgave aanwezig. Men neemt ook de moeite om begrippen nader uit te leggen. De auteur Ga na : a. Wie schreef het artikel ? Wordt er in het artikel zelf informatie gegeven over de auteur(s) ? b. Wat vind je verder op internet over deze auteur(s) ? Dit kan via een algemene zoekmachine, maar probeer gerichter te werken en zeker ook de site van zijn werkplek te (be-)zoeken ! c. Wat vertellen de catalogi / databanken over de auteur(s); met andere woorden wat heeft deze auteur nog geschreven ? De auteur: dit werk is een thesis. De auteur is Barbara Meijer. Over de persoon die deze thesis geschreven heeft is er niets te vinden om de simpele reden dat dit een student was. Wanneer ik haar naam ingaf in google kon ik enkel haar facebook vinden. Dit wil zeggen dat ze geen verdere werken heeft gemaakt. Haar begeleider was: Nancy van den Barselaar. Wanneer ik deze naam ingeef vind ik meteen enkele linken die verwijzen naar werken uit de universiteit van Utrecht. Bijvoorbeeld: “Zijn op ontspanning gerichte interventies effectief bij spanningshoofdpijn? W.F. Beekhuis, juni 2005 Eindexamenopdracht afdeling Fysiotherapie Hogeschool van Utrecht” Hieruit kan ik afleiden dat Nancy van den Barselaar een lerares is in de universiteit en dat ze vaak begeleider is bij dergelijke thesissen. Hieruit kan ik ook afleiden dat ze les geeft over fysiotherapie. De structuur : beschrijf kort, dat mag gerust opsommend, hoe het artikel globaal is opgedeeld. a. Kent het een duidelijke structuur, is die logisch; of is het één lange doorlopende tekst ? b. Zijn er veel of weinig tussentitels ? c. Hoe worden de referenties opgemaakt respectievelijk in de tekst en in de bronnenlijst ? d. Wat valt je verder nog op inzake structuur ? De tekst is redelijk gestructureerd opgesteld. Men heeft gebruik gemaakt van verschillende kolommen. Ik vind het persoonlijk niet zo een goede keuze, omdat het soms nogal chaotisch kan overkomen. Zoals ik al eerder heb besproken lijkt het een beetje op een brochure. Er zijn veel tussentitels maar dit maakt de tekst weer een beetje overzichtelijker. Er is geen inhoudstafel, dit vind ik dan weer jammer want het zou handiger zijn. De referenties van de andere artikels kun je onderaan vinden in een literatuurlijstje. Het lettertype doet me ook eerder denken aan een brochure. Daardoor komt dit artikel ook niet zo wetenschappelijk over. Het titelblad is ook redelijk simpel opgemaakt. Ik vind het jammer dat de auteur ervoor gekozen heeft om een gekleurde achtergrond te nemen voor haar pdf bestand. Verder kan ik concluderen dat de inhoud behoorlijk wetenschappelijk is maar het uitzicht van het artikel al veel minder. 2 Maak ruwweg, vanuit deze globale verkenning en visuele structurering, lijsten met (zie vervolg ook Stap 3) interessante bronnen Zie bronnenlijst hierboven ! organisaties Psychiatrisch ziekenhuis Heilig Hart, Ieper Het P.Z. H. Hart houdt zich voornamelijk bezit met psychiatrische en psychosociale hulpverlening aan patiënten en hun families. In een eerste fase wordt de aandacht gericht op multidisciplinaire diagnostiek. In overleg met de verwijzer, de patiënt en zijn familie bepalen we de hulpvraag en stellen we een therapieplan op. Naast medicatie spelen hierin ook psychotherapie en andere therapieën, aangepast aan de patiënt, een rol. Specifieker gaat het over trajectwerking (opname, daghospitalisatie, voortgezette behandeling) voor (1) mensen met afhankelijkheidsproblemen (2) mensen met problemen van angst, depressie of onverklaarbare lichamelijke klachten (3) mensen met problemen van psychotische aard (4) ouderen met psychiatrische problemen. De contactgegevens : Bezoekadres: Poperingseweg 16, 8900 Ieper Telefoonnummer: 057 23 91 11 Fax: 057 23 91 12 E- mail: [email protected] Website: www.hhartieper.be Sociaal Huis Poperinge - Eerstelijnspsycholoog Eerstelijnspsychologische zorg is een kortdurende, klantgerichte begeleiding voor mensen die zich zorgen maken of moeilijkheden ervaren. De eerstelijnspsycholoog kan helpen als men met één van deze gevoelens of moeilijkheden geconfronteerd wordt: angstgevoelens depressieve gevoelens somberheid 3 overspannenheid burn-out werk- en studiemoeilijkheden rouwgevoelens (door ziekte of verlies van een naaste) relatiemoeilijkheden moeite met het ouder worden … De eerstelijnspsycholoog begeleidt de cliënt zelf of verwijst hem door naar een andere hulpverlener (bv. CAW, CGG, PZT,…) De begeleiding duurt gemiddeld 5 sessies van ongeveer 45 minuten. Het eerste consult is gratis, vanaf het tweede consult betaalt de cliënt 9 €. De contactgegevens: Bezoekadres: Sociaal Huis Poperinge, Veurnestraat 22, 8970 Poperinge GSM: 0496 160 612 Fax: 057 339 039 E-mail: [email protected] Website: www.sociaalhuispoperinge.be Zelfhulpgroep depressie, Boechout In een sfeer van vertrouwen worden gevoelens zoals pijn, verdriet, schuld, schaamte, angst verwoord. Het hoofddoel is leren omgaan met depressie en andere depressieven te helpen door ervaring, kracht en hoop met elkaar te delen tijdens de vergaderingen. Doelgroep: Iedereen die zich depressief voelt, een slecht moment meemaakt, het niet meer ziet zitten, zich onbegrepen voelt, zich slecht voelt in zijn vel, er eens wil over praten & wat het ook mag zijn, is welkom. Alles blijft in de groep. De contactgegevens: Bezoekadres: 2530 Boechout Telefoon: 03 455 77 94 E-mail: [email protected] Website: www.zelfhulp.be specialisten Nancy van den Barselaar Andrea L. Dunn ! Dr. Fernando. Dimeo ! 4 Peter Salmon Peter Van de Vliet Peter van Burken ! Janneke Swank Michael A. Babyak ! definities en moeilijke woorden Adenohypofyse : ontsteking van een lymfklier Aërobe oefeningen : langdurig volgehouden activiteit die de hartslag en de ademhaling verhoogt. Albumine : groep eiwitten van voornamelijk dierlijke oorsprong die in water oplosbaar zijn Aminozuur : carbonzuur met een of meer aminogroepen in de molecule Anaërobe oefeningen : training die niet lang genoeg duurt of niet intensief genoeg is om voor een continue verhoogde hartslag te zorgen Beck Depression Inventory : wetenschappelijk verantwoord, internationaal gebruikt instrument, 21 vragen om te weten of men depressief is Borg Rate of Perceived Exertion Scale : test om de intensiviteit en de competentie van een atleet te meten tijdens zijn training. Consistentie : het vrij zijn van innerlijke tegenspraak Contra-indicaties: aanwijzing of omstandigheid die pleit tegen het nemen van een bep. maatregel, het voorschrijven van een geneesmiddel enz. Counterconditionering : desensitisatietherapie: om angsten en fobieën af te leren. Stap voor stap methode. Diagnostic Interview Schedule : een interview schaal gebruikt als de basis van een gestructureerd interview , als basis voor psychologische hulp of psychiatrische evaluatie. DSM : Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (kortweg DSM) is een Amerikaans handboek voor diagnose en statistiek van psychische aandoeningen dat in de meeste landen als standaard in de psychiatrische diagnostiek dient 5 Electroconvulsietherapie : Electro Convulsie Therapie (ECT) is een behandeling waarbij onder narcose plakkers op het hoofd geplaatst worden. Zij zorgen voor een korte elektrische stroom door het brein. Endorfine : morfineachtige substantie, die door de hersenen wordt afgescheiden en een pijnstillende werking heeft Epidemiologie : studie van het verband tussen de verbreiding van bep. ziekten en factoren waardoor ze veroorzaakt zouden kunnen worden Fluctuaties : het op-en-neergaan, het optreden van kleine verschillen Fysiotherapeut: gediplomeerd deskundige die personen speciale oefeningen laat verrichten of hen masseert, ter verhelping of voorkoming van afwijkingen in beenderstelsel, gewrichten en spieren Hamilton Ratin Scale for Depression (HRSD): De HDRS of HAM-D wordt veelvuldig gebruikt voor effectevaluatie in clinical trials. De HDRS beslaat 21 items. Hyposomnie : ziekelijke neiging tot slapen, ook overdag Inhibitor: remmer Monotherapie : behandeling met één geneesmiddel Neurogenese: ontwikkeling van het zenuwstelsel Neurotransmitter : stof die in de synaps de elektrische prikkels tussen zenuwcellen onderling en zenuwcellen en spieren overdraagt Neurotroop: aandoeningen van het zenuwstelsel veroorzakend Norepinephrines : Noradrenaline (ook norepinefrine of levarterenol) is een in het lichaam voorkomende neurotransmitter en een hormoon. Physical Self- perception Scale : schaal om zelfevaluaties te maken Psychomotore therapie : Door middel van beweging en lichaamservaring wordt het gedrag van de cliënt onderzocht, en worden er nieuwe ervaringen op het gebied van voelen en denken opgedaan door te experimenteren met ander gedrag. Als bewegingsoefeningen worden in psychomotorische therapie situaties uit de sport en het bewegingsonderwijs toegepast. Randomised controlled trials : (RCT) is de gouden standaard voor het evalueren van interventies in de gezondheidszorg. 6 Screening : onderzoek door een test Serotonine: indoolalkaloïde dat zowel in planten als dieren voorkomt en in de pijnappelklier wordt omgezet in het hormoon melatonine Sertraline : Sertraline is een selectieve serotonine-heropnameremmer (SSRI) en wordt voorgeschreven bij depressie (geregistreerd) sociale fobie, obsessieve-compulsieve stoornis en posttraumatische stressstoornis Tryptophan : Tryptofaan (Trp, W) is een van de twintig natuurlijk voorkomende aminozuren en hoort bij de categorie essentiële aminozuren. Wetteksten Geen wetteksten in dit artikel Synthese van de tekst: tekst in de powerpoint Hoofdvraag: Wat zijn de effecten van bewegingstherapie als behandelmethode bij depressieve volwassenen? Epidemiologie Depressiviteit komt tweemaal zoveel voor bij vrouwen als bij mannen. 4,3% van de mannen en 8,2% van de vrouwen. Het beloop end e kan op herhaling is ongeveer gelijk. De kans op depressie is het grootst bij volwassenen. Ongeveer één op 16 mensen tussen 18 en 65 jaar = 6,6% Bij de jongeren van 13 tot 17 jaar is dit één op de 22 = 4,5% Bij de ouderen is dit één op de achttien = 5,7% Jaarlijks zijn er 17,3 per 1000 mannen en 38,8 per 1000 vrouwen die voor het eerst depressie krijgen. 40% krijgt de stoornis voor het eerst tussen het 15de en 35ste levensjaar. Huisartsenregistraties bevatten geen DSM-diagnoses. Huisartsen erkennen depressie nog niet zo vaak. Depressie is een van de duurdere ziekten. Het meest wordt uitgegeven aan algemeen psychiatrische ziekenhuizen en farmaceutische hulp. Depressiviteit volgens de DSM-IV Er wordt een onderscheid gemaakt tussen Depressiviteit als: Normaal verschijnsel Begrijpelijke reactie op de omstandigheden. Nood aan begrip. Geen medicatie! Symptoom Een stemmingsdaling die gezien de omstandigheden langer duurt dan 7 verwacht.Naast opvang en begeleiding is er ook medicatie nodig. Syndroom Geclassificeerd door de DSM-IV met volgende symptomen: Kernsymptomen 1. Gedeprimeerde stemming 2. Opvallend verlies van interesse of plezier Andere symptomen Bv. Vermoeidheid, gewichtsverlies, insomnia, agitatie, suïcide,… Effecten van beweging op depressieve volwassenen Effecten op de kwaliteit van leven Van de Vliet → tijdserieonderzoek Verschillende fasen: Fase A (de baselineconditie) de controlegroep Fase B (de interventieconditie) de interventiegroep 29 klinische patiënten tussen de 20 en 65 jaar met psychiatrische diagnose van stemmings- wisselingen volgens de DSM-IV De patiënten worden behandeld met een gecombineerde farmaceutische en multidisciplinaire cognitieve gedragstherapie (CBTP) Toevoeging van psychomotore therapie aan het behandelprogramma. Deze bestaat uit drie trainingssessies van 45 minuten per week in kleinere groepen. Het betreft aërobe en anaërobe oefeningen. De belangrijkste meetinstrumenten die gebruikt zijn, zijn de BDI voor de mate van depressie en de Physical Self-Perception Scale voor het fysieke welzijn. Gebruik gemaakt van randomisatietesten Resultaat toont niet wat men had verwacht. Dunn → The DOSE study 2 artikelen: 1ste had een slechte PEDro-score 2de artikel: PEDro-score van 8/10 = goede kwaliteit Bewegingstherapie lagere HRSD17 score dan placebotherapie HRSD17 = evaluatielijst voor de mate van depressie 80 mannen en vrouwen tussen de 20 en 45 jaar Één groep krijgt bewegingstherapie van een lage dosis (3 keer in de week), één groep krijgt lage dosis (5 keer in de week) en één groep krijgt een hoge dosis Nog een controlegroep Belangrijkste uitkomst: de Public Health Dose is voor bewegingstherapie een effectieve monotherapie voor milde tot majeure depressies 8 Psychologische effecten van beweging (counter-conditionering) bewegingstherapie : proces waarbij de verschillende stimuli hun negatieve toon verliezen en toleranti produceren (zorgt voor goed gevoel) aversieve stimuli (volgens de associatie met Pavlov) wordt omgezet in stimuli die positief en motiverend zijn De conditionering volgens Pavlov, inclusief de counterconditionering, kan uitgezonden informatie over de gezondheidsvoordelen of de sociale goedkeuring van bewegingstherapie verklaren Fysiologische effecten van beweging Acute neuro- endocrine effecten Het is tot nu toe nog niet verklaard in hoeverre de uitstoot van het intracerebrale endogene opioid door motorische activiteit gestimuleerd wordt Serotonerge neurotransmitter systeem over een aantal weken herhaalde sportgerelateerde serotoninestimulatie: een adaptieve herregulatie van de serotonerge receptoren Neurotrope factoren Motorische activiteit: In de daartoe bestemde hersendelen komt een stimulatie van de neurogenese welke met verbeterde prestaties op de gedachten en andere geestesfuncties verbonden is. Norepinephrine systeem De effecten van bewegingstherapie op de lange termijn zorgt voor blootstelling aan andere stressoren. De langetermijneffecten van zwemmen of hardlopen behouden of verhogen de norepinephrine levels in de hersenen Effecten van beweging op de korte termijn korte termijn effect van een trainingsprogramma bij patiënten met milde tot majeure depressie De mate van depressie wordt gemeten aan het begin en aan het eind van het programma aan de hand van de HRSD-21. Resultaat onderzoek : bij zes patiënten een substantiële verbetering en een geringe bij twee patiënten. Bij vier patiënten is de mate van depressie niet afgenomen. Bij de laatste meting hebben vijf patiënten een HRSD-21 score van tien of minder 9 Effecten van beweging op de lange termijn Onderzoek van Babyak: de SMILE studie belangrijkste meetinstrumenten zijn de volgende depressie-evaluatie vragenlijsten: Diagnostic Interview Schedule (DIS), Hamilton Rating Scale for Depression (HRSD) en de Beck Depression Inventory (BDI) drie behandelcondities: oefentherapie, medicatie of een combinatie van oefentherapie en medicatie Discussie Bij het interpreteren van de gevonden effecten in de gebruikte artikelen, dient er rekening mee te worden gehouden dat dit niet altijd toepasbaar is bij alle volwassenen met een depressie Niet alle artikelen zijn beoordeeld met een goede kwaliteit (PEDro-score) De meest significante is de onderzoekspopulatie. Het zijn allemaal mensen die gereageerd hebben op advertenties waarin vrijwilligers worden gezocht. Conclusie Beweging heeft zowel psychologische als fysiologische effecten, als effecten op de kwaliteit van leven en korte-en lange termijn effecten op vrijwillige deelnemers aan de onderzoeksgroepen. 10 Stap 2: WikiWelkom Zie positievepsychologie.wikidot.com Stap 3: Inhoud in lijsten en syntheses Zorg voor een lijst van specialisten (deskundigen, ervaringsdeskundigen, sleutelfiguren) die bezig zijn met dit onderwerp. Noteer van een viertal specialisten de naam, de voornaam, hoe je ze op het spoor kwam, de functie, de contactgegevens, eventuele publicaties. Contacteer ze niet, maar bedenk een drietal vragen die je hen kan stellen. Andrea L. Dunn Contact gegevens ( gevonden via google: http://www.healthgrades.com/provider/andreadunn-2pxbg/address) 19636 N 27th Ave Suite LL2 Phoenix, AZ 85027 (623) 434-7775 (Office) (480) 596-9555 (Fax) Vragen die ik zou kunnen stellen: - Denkt u dat depressie iets blijvends is ? - Waarom werkt beweging volgens u goed tegen depressie? - Wat zijn de belangrijkste resultaten uit uw ‘DOSE stuy’ ? Dr. Fernando . Dimeo Contactgegevens (gevonden via : http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15277264) Institute of Sports Medicine, Charité Universitätsmedizin Berlin, Campus Benjamin Franklin, Berlin, Germany. [email protected] Vragen die ik zou kunnen stellen: - Kunt u meer uitleg geven over de verschillende zaken die ervoor kunnen zorgen dat je een depressie kunt krijgen. - Zijn er bepaalde chemische stoffen die een rol spelen? - Hoe staat u tegenover antidepressiva ? Peter van Burken ! Informatie: http://www.psychfysio.nl/Trainer.html “Peter van Burken is oprichter en directeur van PsychFysio opleidingen. Binnen PsychFysio opleidingen is hij verantwoordelijk voor onderwijsontwikkeling, onderzoek, en het geven van trainingen op het snijvlak fysiotherapie & psychologie. Peter is opgeleid als (psychosomatisch) fysiotherapeut en als psycholoog (cum laude). Zijn specialisatie is stressgerelateerde gezondheidsproblematiek. De afgelopen 25 jaar heeft hij zich met succes ingespannen de psychologie (theorie en praktijk) te vertalen naar de fysiotherapeutische setting. Hij doet dit niet alleen vanuit PsychFysio opleidingen maar ook als docent psychologie bij de master psychosomatische fysiotherapie op de HU University of Applied Sciences Utrecht. Twee dagen per week werkt hij als psychosomatische fysiotherapeut. Peter is aanvullend opgeleid in een aantal belangrijke coaching /counseling methoden zoals MasterPractitioner NLP, Motivational Interviewing (MI), Oplossingsgericht werken (solution focused therapy), Acceptance and commitment therapy (ACT), Mindfulness Based Stress Reduction (MBSR), Positieve Psychologie, pijn en stressmanagement, en Cognitieve GedragsTherapie i.o. (CGT). Naast zijn gezin en psychologie zijn duurlopen zijn grote passie.” Vragen die ik zou kunnen stellen : - Zou u meer uitleg kunnen geven over u visie op depressie? - Hoe linkt u fysiotherapie en psychologie aan elkaar ? - Wat is psychosomatische fysiotherapie ? Michael A. Babyak ! Curriculum vitae van Michael Alan Babyak ( gevonden via google : http://people.duke.edu/~mababyak/babyakvita.html) Primary academic department: Psychiatry and Behavioral Science Primary academic appointment: Professor of Medical Psychology Psychologist Licensure: North Carolina license Op dit document kan ik alle werken zien die hij heeft gemaakt. Vragen die ik zou kunnen stellen: - Kunt u even kort uitleggen hoe u tewerk zou gaan tijdens de behandeling van depressie. - Hoe staat u tegenover de combinatie van kalmeringsmiddelen, slaapmiddelen en antidepressiva ? - Denkt u dat beweging een effect heeft op depressie ? 1 Stap 4: Beschikking krijgen en meer zoeken Opdracht van Sadan Zoek uit of er van de auteur(s) van je artikel andere werken aanwezig zijn in minstens twee voor jou bereikbare bibliotheken. Noteer titels verwant met het thema. Barbara Meijer :Ik heb via Limo een tekst gevonden die ik kan linken aan Barbara Meijer maar ik ben niet zeker of het om dezelfde persoon gaat. Ray,R., Perkins,E., Meijer,B. (2011). The Evolution of Practice Changes in the Use of Special Observations. Archives of Psychiatric Nursing, 25(2), 90-100 Nancy van den Barselaar : geen andere werken te vinden over haar via Limo, op google kan ik nog enkele verwijzingen vinden naar andere werken van de Universiteit van Utrecht. Ga van de publicaties in de bronnenlijst van je basisartikel na of ze ter beschikking zijn in je campusbibliotheek, andere bibliotheken binnen Limo, de openbare bibliotheek in de buurt van de school of deze van je gemeente. Als je een publicatie vindt in de campusbibliotheek, herneem je de zoekactie niet in een andere bieb. Je eindigt met voor elke bron een vindplaats overzichtelijk in een tabel weer te geven. Combineer deze opdracht met 4 hier net onder. Andrea L. Dunn : Via Limo kan ik 28 full text online resultaten vinden Dunn, A., Bettinghaus, E. (2006). Diffusion and dissemination for increasing physical activity in world populations. American journal of preventive medicine, 31(4), 94-96 Dunn, A., Trivedi, M., Kampert, J., Clark, C., & Chambliss, H. (2005). Exercise treatment for depression: efficacy and dose response. American journal of preventive medicine, 28(1), 1-8 Dr. Fernando Dimeo : Via Limo kan ik 8 full text online resultaten vinden Dimeo,F., Schmittel, A., Fiets,T., Schwartz,S., Khler,P., Bning,D., & Thiel,E. (2004). Physical performance, depression, immune status and fatigue in patients with hematological malignancies after treatment. Annals of Oncology, 15(8), 1237-1242 Dimeo,F. (2000). Exercise for cancer patients: a new challenge in sports medicine. The Western Journal of Medicine, 173(4), 272 Peter Salmon : Via Limo kan ik 38 full text online resultaten vinden. Salmon, P., Young, B. (2009). Dependence and caring in clinical communication: The relevance of attachment and other theories. Patient Education and Counseling, 74(3), 331 Kinderman,P., Setzu,E., Lobban,F., & Salmon,P. (2006) Illness beliefs in schizophrenia. Social Science & Medicine, 63(7),1900-19012 Peter Van de Vliet: Via Limo heb ik enkele fysieke exemplaren gevonden die je kan uitlenen in KULeuven campusbibliotheek te Arenberg. Van de Vliet, P. (2002). The physical self in clinically depressed patients: assessment of the exercise and self-esteem model in clinical settings [theses]. Leuven: KUL. Van de Vliet,P. (1994). Physical fitness as a driving force te enchance psychological wellbeing in the treatment of depressive disorders[theses]. Leuven: KUL. Peter van Burken: Ik kan 1 exemplaar terugvinden van Peter van Burken bij de fysieke exemplaren. Van Burken, P., Swank,J. (2002). Gezondheidspsychologie voor de fysiotherapeut,1 (red.). 2de druk. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. Terug te vinden in HUBrussen Centrale Bibliotheek Janneke Swank: Ik kan 2 exemplaren terugvinden bij de fysieke exemplaren Van Burken, P., Swank,J. (2002). Gezondheidspsychologie voor de fysiotherapeut,1 (red.). 2de druk. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. Terug te vinden in HUBrussen Centrale Bibliotheek Swank,J. (1991). Opgelucht adem halen: hyperventilatie onder controle. Nijkerk: Intro. Terug te vinden in KHBO Campus Brugge Michael A. Babyak: Ik kan 13 full text online resultaten vinden via Limo in verband met depressie: 1 Jiang,W., Babyak,M., Rozanski,A., Sherwood,A., O’Connor,C., Waugh,R., Coleman,R., Hanson,M., Morris,J., & Blumenthal,J. (2003). Depression and increased myocardial ischemic activity in patients with ischemic heart disease. American Heart Journal, 146(1), 55-61 Watkins,L., Blumenthal,J., Davidson,J., Babyak,M., Mccants,C., & Sketch,M. (2006). Phobic anxiety, depression, and risk of ventricular arrhythmias in patients with coronary heart disease. Psychosomatic medicine, 68(5), 651-656 Verder zoeken Internet algemeen Nancy van den Barselaar: Omdat ik een thesis heb genomen als basis artikel kan ik niet veel vinden over de schrijver of in dit geval student: Barbara Meijer. Over haar docent Nancy van den Barselaar kan ik wel nog andere werken vinden. Ursula,S. (2012). Training coaching en begeleiding[thesis]. Universiteit Utrecht. Ik heb deze tekst opgeslagen in mijn bestanden: 2 Kranten / week-of maandbladen / magazines (commercieel) Jlo. (25 april 2008). Depressie slaat vaker toe dan kanker. Vlamingen met psychiatrisch verleden voelen zich gediscrimineerd. Het Volk. Geraadpleegd via http://www.mediargus.be Dpw. (17 april 2008). Zo gelijk en toch zo verschillend. Het Volk. Geraadpleegd via http://www.mediargus.be Loones,J., Steen,G. (18 december 2012). “Depressie uit taboesfeer halen” Jan Loones eerste schepen voor zelfmoordpreventie en geestelijke gezondheidszorg. Het Laatste Nieuws. Geraadpleegd via http://www.mediargus.be S.N. (15 december 2012). “Oordeel niet te hard over zieke mama”. Het Laatste Nieuws. Geraadpleegd via http://www.mediargus.be Baeken,C., Meyer,de,K. (6 december 2012). In vier dagen van depressie af. Veelbelovend experiment met Magneettherapie in UZ Gent. Het Laatste Nieuws. Geraadpleegd via http://www.mediargus.be Vak-tijdschriften (wetenschappelijk) - Gedragstherapie www.tijdschriftgedragstherapie.nl - Maandblad geestelijke gezondheid Online beschikbaar of te vergrijgen in het trimbos –Instituut - Rehabilitatie en herstel van mensen met psychiatrische beperkingen www.rehabilitatie.nl - Tijdschrift Klinische Psychologie Via abonnement - Tijdschrift voor Ortho-pedagogiek, Kinderpsychiatrie en Klinische Kinderpsychologie Via abonnement - Tijdschrift voor Psychotherapie In te kijken via Springer Link 2 relevante artikels uit het tijdschrift: Rehabilitatie en herstel van mensen met psychiatrische beperkingen: Trimbos,A. (26 april 2012). Behandeling depressie nog niet altijd even adequaat. Rehabilitatie en herstel van mensen met psychiatrische beperkingen, 2012(02). Geraadpleegd via: www.rehabilitaite.nl 3 Arns,M. (23 december 2011). EEG voorspelt juiste behandeling bij ADHD en depressie. Rehabilitatie en herstel van mensen met psychiatrische beperkingen, 2011(06). Geraadpleegd via www.rehabilitatie.nl Bijdrage uit een verzamelwerk O Cole,J., Schatzberg,A., & Frazier,S. (1978). Depression. Biology, Pscyhodynamics, and Treatment (red.). Geraadpleegd via www.springerlink.com Eindwerken / bachelorproeven Dejonckheere,M. (2012). Depressie, meer dan zomaar een dipje: informatieve brochure over depressie[theses]. Kortrijk: KATHO IPSOC. Kerwyn,L. (2012). Hoe beïnvloedt het therapeutisch aanbod de depressieve stemming bij alcoholverslaafden: Voor- en nameting aan de hand van de Beck Depression Inventory II binnen het PZ OLV te Brugge[theses]. Kortrijk: KATHO IPSOC. Dejonghe,B. (2010). Pre-therapie bij depressie: (H) erkenning van het persoonlijk lijden bij mensen met een depressie[theses]. Kortrijk: KATHO IPSOC. Devolder,L. (2010). Het sociaal netwerk van mensen met een depressie: hoe verlopen de relaties van mensen met een depressie?[theses]. Kortrijk: KATHO IPSOC; Dejans,I. (2010). Een alternatieve behandeling voor depressie: De ontwikkeling van een informatiebrochure over elektroconvulsie therapie voor de PAAZ-diens van AZ Sint-Jan te Brugge[theses]. Kortrijk: KATHO IPSOC. Handboeken, losbladige werken, verzamelwerken, monografieën… Pieters,B., Gooskens,F. (2003). Depressie. Mechelen: Bohn Stafleu van Loghum. Wisman,P. (2010). Somberheid troef. : Feiten, vragen en verhalen rond depressie. Utrecht: Inmerc. Leahy, R. (2011). Depressievrij: Doe wat aan je depressie voor die jou wat aandoet. Amsterdam: Nieuwezijds. Bie, de,J., Ameele, van den,H., Bervoets,C., Witte,de,A., Lemey,L. & Kerkhofs,H. (2011). Eerste hulp bij cliënten met psychiatrische problemen. Brugge: Vanden Broele. 4 Excel opdracht Excel opdracht 1 Ik heb enkel de bronnen genomen uit mijn hoofdartikel+ Mijn hoofdartikel zelf dat zijn bij mij 12 bronnen Excel Opdracht 2 5 Verdere uitdieping van bronnen en specialisten Babyak, M. (Exercise treatment for major depression: maintenance of therapeutic benefit at 10 months. In: Psychosomatic Medicine 2000; 62: 633-638) Het originele document uit de referenties van het artikel is niet te vinden via de databank van Limo, maar er zijn wel vele werken te vinden van de auteur, namelijk 8 artikelen over depressie. Ik heb het artikel wel teruggevonden via google : http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11020092 Op deze link vind je het hele artikel: http://www.madinamerica.com/wpcontent/uploads/2011/12/Exercise%20treatment%20for%20major%20depression.pdf Over de persoon zelf is er niet veel te vinden, ik kan enkel artikels vinden waaraan hij heeft meegewerkt, dit zijn altijd artikels die je kan linken aan psychologische onderwerpen, meer bepaald depressie. 6 Broocks, A. Broocks, A.:Körperliches Training in der Behandlung psychischer Erkrankungen. In: Gesundheitsschutz 2005; 48: 914-921 via limo kan ik 6 artikelen vinden van deze persoon, in totaal kan ik er 27 vinden maar ik heb de meest recente artikelen gezocht. Deze persoon schrijft niet specifiek over depressie maar over het algemeen over psychologische onderwerpen. Hij schrijft vaak over neurologische psychologie. Via google kan ik ook niet veel vinden van deze persoon, ik weet dus enkel dat hij enkele artikels heeft geschreven over neuropsychologie en psychotherapie. Maar niet specifiek over depressies. Het originele artikel is terug te vinden op springerlink. http://link.springer.com/article/10.1007/s00103-005-1092-8?null 7 Peter van Burken en Janneke Swank Burken, van, P. en Swank, J.: Gezondheidspsychologie voor de fysiotherapeut. Tweede druk, Houten/ Diegem, 2000 Het boek is te vinden via Limo. Maar het is niet terug te vinden in de bibliotheek van de katho. Er zijn verder niet veel werken te vinden van Burken, van, P. Ik heb meer informatie kunnen vinden over Peter van Burken via Linkedin. Hierbij ben ik te weten gekomen dat hij bezig is psychfysio opleidingen. Hij is dus veel bezig met psychologische onderwerpen maar daarom niet bepaald met depressie. Peter van Burken is afgestudeerd in de universiteit van Tilburg. Ik heb ik de katho bibliotheek één boek kunnen terugvinden van Swank, J. Het gaat niet over depressie, maar het is wel een psychologisch onderwerp. Via Google kan ik een beetje informatie vinden over Janneke Swank op deze site: http://destinationcoaching.nl/nl/destination-coaches-11/janneke-swank 8 9 Fernando Dimeo Dimeo, F. et al: Benefits from aerobic exercise in patients with major depression: a pilot study. In: British Journal of sports medicine 2001; 35: 114-117 Het originele artikel is te vinden op limo, je kan de tekst online bekijken. Het is een peer reviewed tijdschrift. Ik kan via Limo 39 artikels in verband brengen met hem. Via google kan ik nog enkele artikels vinden maar niet zo veel. Ik kan enkele contactgegevens terugvinden over deze persoon zelf. Ik zie wel dat hij voornamelijk artikels schrijft over het effect van sport op onze gedachten. 10 Andrea,L. Dunn, Dunn, A.L. et al.: The DOSE study: a clinical trial to examine efficacy and dose response of exercise as treatment for depression. In: Elsevier Science Inc. 2002; 23: 584-603 Dunn, A.L. et al.: Exercise Treatment for Depression Efficacy and Dose Response. In: American Journal of Preventive Medicine 2005; 28(1): 1-8 Ik kan via Limo zes andere artikels vinden waar hij aan meegewerkt heeft. Maar de originele artikels zijn niet te vinden. Via google kan ik enkele dingen over deze persoon vinden (zie hierboven) , maar ik heb wel nog een artikel gevonden over het onderwerp depressie van hem. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15626549 11 Nationaal Kompas Volksgezondheid, RIVM, Bilthoven, 2005 http://www.nationaalkompas.nl/gezondheid-en-ziekte/ziekten-en-aandoeningen/psychischestoornissen/depressie/ dit is een interessante website vol met informatie over depressie. Salmon,P. Salmon, P.: Effects of physical exercise on anxiety, depression, and sensitivity to stress: a unifying theory. In: Clinical Psychology Review 2001; 21: 33-61 Ik heb 58 artikels, boeken en meer gevonden via Limo die ik kan linken aan Peter Salmon. Maar het originele artikel was niet te vinden op limo. Ik heb dan via google het artikel gezocht en ik heb het complete artikel gevonden op pdf. https://ulib.derby.ac.uk/ecdu/CourseRes/dbs/currissu/Salmon_P.pdf Ik heb dit document opgeslagen bij mijn bestanden (afbeelding hieronder ) Verder kan ik niet veel vinden over Peter Salmon zelf. Hij schrijft vooral artikels over psychologische onderwerpen. 12 Trimbos Instituut Trimbos Instituut, Netherlands Institute of Mental Health and Addiction, Utrecht, 2002 Via deze site kun je meer informative krijgen over wat het trimbos instituut is : http://www.trimbos.nl/ Peter van de Vliet Vliet, van de, P. et al.: Assessing the additional impact of fitness training in depressed psychiatric patients receiving multifaceted treatment: a replicated single-subject design. In: Disability and rehabilitation 2003; 24: 1344-1353 Via Limo kan ik 27 resultaten vinden die ik kan linken aan Peter van de Vliet maar het originele artikel is niet te vinden via Limo Ik het via google gezocht en daar het ik een abstract gevonden van het artikel. Over Peter van de Vliet is er niet veel te vinden, ik zie alleen dat hij vaak artikels schrijft over de link tussen beweging en depressie. Hij is dus zeer belangrijk voor mijn hoofdartikel. https://lirias.kuleuven.be/handle/123456789/19493 13 Internet bron: http://www.cochrane.nl/index.html. Internetpagina met formulieren voor het beoordelen van wetenschappelijke publicaties. Ik heb deze pagina opgezocht maar ze is niet meer te vinden. 14 Stap 5: Contextualiseren Organisaties Zie organisaties bij stap 1 ! Ik heb er één uitgekozen: Sociaal Huis Poperinge – Eerstelijnspsycholoog Website: www.sociaalhuispoperinge.be Wanneer ik de hyperlink open, kom ik uit op de site van het OCMW van Poperinge. De site ziet er gestructureerd en ordelijk uit. Ik kan ook een link naar de sociale kaart terugvinden. Ik vind dat de site er op het eerste zicht erg overzichtelijk uitziet. De openingsuren worden vermeld en dat vind ik zeer handig. Er staat ook een link naar noodnummers. Wanneer ik klik op het vakje met juridische hulp zijn er verschillende onderverdelingen gemaakt: administratieve hulp, budgettering, energie, financiële hulp, juridische inlichtingen, project opvoedingsondersteuning, tewerkstellingsbegeleiding & eerstelijnspsychologie. Het laatste is hetgeen ik nodig zal hebben. Er zijn ook nog verschillende pdf bestanden te vinden op de website en de namen van mensen die daar werken en meer uitleg kunnen geven. Als ik op eerstelijnspsychologie klink dan verschijnt er een korte tekst met uitleg. Ik zal even een kort fragmentje in de tekst plaatsen die voor mij erg interessant lijkt: “De projectsubsidie van 195.000 euro stelt het OCMW in de mogelijkheid om gedurende 3 jaar een eerstelijnspsycholoog in dienst te nemen. Het is diens taak om een kortdurende generalistische zorg aan te bieden aan mensen met psychische klachten. Het gaat dan over indicatiestelling, diagnose en/of behandeling van milde tot matig ernstige klachten die te behandelen zijn door een generalistische aanpak fobie/angst/paniekaanvallen, zoals werk- depressieve en klachten, studieproblemen, stressklachten, eetproblemen, agressie, trauma-verwerking enz. Een 2de taak is het invullen en bevorderen van vroegdetectie en vroeginterventie. En ten slotte moet ook een netwerk uitgebouwd worden voor een goede afstemming, doorverwijzing en doorstroming naar de 2de lijn of andere gespecialiseerde diensten.” Hiermee heb ik al veel meer informatie over wat eerstelijnhulp nu precies is. Het gaat dus niet om gespecialiseerde hulp. Wanneer je last hebt van een depressie of aan een andere psychische klacht lijdt kan je hulp gaan vragen bij de eerstelijnspsycholoog. Onderaan vind ik ook nog een handige link naar de afspraken met de arts. Ik vind deze uitleg en de structuur van deze pagina erg goed. Ik denk wel dat het duidelijk is. Men verwijst ook naar zeer betrouwbare bronnen. Zo zegt men bijvoorbeeld dat ze de steun hebben van de huisartsenkring van Jan Yperman of Centrum Algemeen Welzijnswerk. Over het algemeen kan ik dus besluiten dat de site erf overzichtelijk is en goed in elkaar zit. Het staat vol nuttige uitleg en handige adressen. Wat mij betreft is dit een uitstekende site. Statistieken Ik heb gezocht naar gegevens via de site www. Lokalestatistieken.be. Ik heb daar gegevens geselecteerd over welzijn. Het gaat over de sociale bijstand. Dit leek mij ook wel nuttige informatie bij ons onderwerp, omdat depressie ook een van de duurdere ziektes is. http://aps.vlaanderen.be/lokaal/domeinen/welzijn_kansarmoede/kk_rapport_welzijn.ht ml Ik heb gekozen voor sociale bijstand bij resoc: westhoek Opdracht 3 Excel Statistieken Ik heb de tabel gefilterd en er de top 10 gegevens uit gehaald. Daarna heb ik gesorteerd op 2007 van klein naar groot. Onderaan staan de subtotalen ingevoerd. Daarna heb ik gefilterd op bovengemiddelde zodat ik een kleinere tabel kreeg 1 De drie uitgewerkte Excel opdrachten staan aldus samen in één bestand, telkens op een ander (intern) werkblad. Dat plaats je op een logische en vindbare plek van jullie wiki en maak je via een hyperlink toegankelijk. Juridische context Enkele juridische bronnen gevonden via het Belgisch staatsblad: Besluit van 26 oktober 2012 van de Vlaamse Regering tot toekenning van de middelen in het kader van de Vlaamse Intersectorale Akkoorden voor de non-profit en social-profit binnen het preventieve gezondheidsbeleid (4 december 2012). Belgisch Staatsblad, 2012036209. Wet van 13 september 2004 houdende instemming met de Kaderovereenkomst van de Wereldgezondheidsorganisatie inzake de bestrijding van het tabaksgebruik, aangenomen te Genève op 21 mei 2003 (29 november 2005). Belgisch Staatsblad, 2005015133. Decreet van 30 april 2009 betreffende de erkenning met het oog op de toekenning van subsidies en de toekenning van subsidies aan de zorg- en hulpverleningsnetwerken en diensten gespecialiseerd in verslavingen, alsook de erkenning met het oog op de toekenning van subsidies en de toekenning van subsidies aan hun federaties (25 mei 2009). Belgisch Staatsblad, 2009202675 2 Politieke context (maatschappelijk / beleid / visie ) Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid = Laurette Onkelinx Staatssecretaris voor Sociale Zaken, Gezinnen en Personen met een Handicap = Philippe Courard. Ik heb een organisatie gekozen die ik toch even kort zou willen vermelden. Het betreft een organisatie die gesteund is door de Vlaamse overheid. http://sadbe.accounts.intracto.be/tegek/ Te Gek!? Is een organisatie die zich inzet om het beeld over de psychiatrie te veranderen. Even een kort stukje van op de site: “Eigenlijk is het te gek om los te lopen: over ernstige psychische problemen wordt amper gepraat, terwijl één op vier personen in België er mee te maken krijgt. Het Psychiatrisch Ziekenhuis Sint-Annendael uit Diest tracht al jaren het stilzwijgen te doorbreken door het organiseren van infosessies, tentoonstellingen en muzikale optredens, strevend naar een positieve en correcte beeldvorming ten aanzien van personen met problemen op het vlak van geestelijke gezondheid. Sinds eind 2004 kreeg de lokale taboedoorbrekende aanpak een ruimere weerklank met het project ‘Te Gek!?’, waarvan Kristien Hemmerechts het meterschap en Guy Swinnen het peterschap opnam. Te Gek !? probeert geestelijke gezondheidsproblemen in de media en bij het grote publiek bespreekbaar te stellen via bijvoorbeeld cd’s, concerten, muzikale en literaire tournees, tv-reportages, lessenpakketten, krantenkaterns of de infomobiel. Te Gek !? is op een kleine 5 jaar tijd uitgegroeid tot een begrip, niet alleen in de gezondheidszorgsector maar ook op maatschappelijk vlak. “ Ik vind deze organisatie bijzonder nuttig. Ik denk ook wel dat er teveel mensen zijn die niet willen nadenken over allerlei psychologische problemen. Het is belangrijk dat we beseffen dat deze problemen er nu eenmaal zijn. Ik heb zelf al een paar liedjes gehoord van hun cd en dat is hoe ik deze organisatie op het spoor ben gekomen. 3 Stap 6: Afwerking Zelfevaluatie. Hoe is deze Sadan-opdracht in zijn geheel voor jou verlopen ? Het ging wel redelijk moeilijk. Ik ben niet zo sterk in omgaan met de computer. Maar ik heb het gevoel dat ik toch voldoende geprobeerd heb om alles te maken. Dus ik zou eerder zeggen dat het een moeizaam proces was. Heb je voldoende info gevonden ? Waar heb je niet gezocht en waar kan je nog zoeken ? Ik denk wel dat ik voldoende informatie gezocht heb. Ik heb veel gebruik gemaakt van Limo en andere aangeboden websites. Ik heb vooral gezocht op de sites die je terug kan vinden via de Katho site. Wat moet je nog verder trainen ? Informatie selecteren. Ik ben niet zo goed in bepalen wat ik nu precies moet gebruiken en wat niet. Ook op vlak van computervaardigheden kan het wel wat beter. Spelling is waarschijnlijk ook wel een van mijn zwakkere punten. Waar ben je sterk in ? Ik denk dat ik wel goed informatie kan zoeken en verwerken. Ik denk ook dat ik De lay-out van mijn tekst goed kan aanpassen. De basis vaardigheden voor de computer heb ik wel al onder de knie. Wat heb je geleerd en wat zal je bijblijven ? Ik heb geleerd om niet op te geven en te blijven zoeken. Ik had veel moeite met Excel maar ik heb het toch geprobeerd. Ik had ook wel moeite om een goed artikel te zoeken. Wat mij het meest zal bijblijven is hoe moeilijk het is om een website te maken. Ik denk niet dat het mij zou lukken zonder begeleiding. Heb je eventueel tips om bepaalde (deel)opdrachten anders te formuleren ? Of zijn er nieuwe (deel-)opdrachten nodig voor belangrijke informatievaardigheden die niet of te weinig worden ingeoefend ? Ik denk niet dat ik nog verder tips kan geven. of interessante