De maatregelen in beknopt overzicht

Voorjaarsnota 2012
Op 25 mei jl. is de Voorjaarsnota 2012 gepubliceerd. Deze nota geeft informatie over de begroting van
2012 en de maatregelen uit het Begrotingsakkoord, ook wel bekend als het Lente-akkoord of Kunduzakkoord. Het akkoord omvat een pakket van hervormingen, ombuigingen en lastenmaatregelen.
Sommige maatregelen werden verwacht, andere komen als een verrassing. Bepaalde maatregelen
brengen problemen met zich mee omdat zorg- en welzijnsorganisaties, opleidingsinstituten en
samenwerkingsverbanden zich al hebben voorbereid op invoering, al beleid hebben ingezet en
investeringen hebben gedaan.
Een complicerende factor bij het bepalen van beleid aan de hand van de Voorjaarsnota is de
onzekerheid over de politieke koers. Wanneer na september een nieuw kabinet ontstaat zijn nieuwe
koerswijzigingen en maatregelen te verwachten, het is nog maar de vraag welke maatregelen
daadwerkelijk worden ingevoerd.
Sinds het verschijnen zijn veel nieuwsberichten over de gevolgen van de Voorjaarsnota verschenen. De
informatie is hiermee behoorlijk versnipperd, het is moeilijk een totaalbeeld te krijgen. Hieronder geven
wij een zo compleet mogelijk overzicht van de gevolgen van de Voorjaarsnota voor de sector Zorg en
Welzijn.
De nota omvat een pakket van hervormingen, ombuigingen en lastenmaatregelen. Onder andere
gericht op modernisering van de arbeidsmarkt, versneld verhogen van de pensioenleeftijd, hervorming
van de woningmarkt en efficiëntere zorgverlening. Conform de missie van Transvorm beperken we ons
in het overzicht tot de maatregelen die een (in)direct gevolg hebben voor de arbeidsmarkt voor Zorg en
Welzijn. Op dit moment zijn nog niet alle gevolgen van alle maatregelen duidelijk. Ook staan sommige
maatregelen ter discussie. Het is dus niet ondenkbaar dat het nog even duurt voor de gevolgen van de
maatregelen in de volle breedte duidelijk zijn.
Naast de gevolgen van de voorjaarsnota zijn wetsvoorstellen controversieel verklaard. Hiermee kan het
voorstel niet meer worden behandeld tot er een nieuw kabinet is. Het betreft o.a. de overheveling van
begeleiding van AWBZ naar WMO. Gemeenten zouden vanaf 2013 verantwoordelijk zijn voor mensen
die voor het eerst, of opnieuw, een beroep doen op begeleiding. Vanaf 2014 zouden gemeenten
verantwoordelijk zijn voor alle mensen die een beroep doen op begeleiding. Een volgend kabinet zal dit
onderwerp zeker weer oppakken. De manier waarop is afhankelijk van de samenstelling van de coalitie.
Met het controversieel verklaren van de overheveling lijkt het alvast nagenoeg onmogelijk dat de
invoeringsdatum van 1 januari 2013 gehaald wordt.
De maatregelen in beknopt overzicht
bron: Voorjaarsnota 2012, ministerie van Financiën,
Met dank aan Transvorm, Tilburg
1. Sociale zekerheid
1.1 Versnelling AOW-leeftijdsverhoging
1.2 Beperken vitaliteitspakket
1.3 Geen doorgang van het wetsvoorstel Werken naar vermogen
2. Curatieve Zorg
2.1 Verhogen eigen risico met compensatie onderkant
2.2 Eigen bijdrage verblijfskosten 7,50 euro medisch specialistische zorg
2.3 Bestuurlijk akkoord curatieve GGZ
2.4 Verzachten eigen bijdrage GGZ
2.5 Gelijkschakeling vergoedingsregeling vervolgopleidingen (opleidingsfonds)
3. Langdurige Zorg
3.1 Extramuraliseren ZZP 1 t/m 3
3.2 Ongedaan maken verhoging ZZP-tarief GGZ
3.3 Ongedaan maken ZZP-tarief GHZ
3.4Ongedaan maken tariefsverhoging 5% PGB intramuraal
3.5 Toekomstbestendiger maken persoonsgebonden budgetten
3.6 Terugdraaien IQ-maatregel
3.7 Terugdraaien overheveling begeleiding naar de WMO
4. Onderwijs
4.1 Niet invoeren MBO leeftijdsgrens 30 jaar voor bekostiging
4.2 Vereenvoudiging kwalificatiestructuur en kwaliteitsverbetering MBO
Toelichting op het overzicht:
1. Sociale zekerheid
1.1 Versnelling AOW-leeftijdsverhoging
Vanaf 2013 wordt de AOW leeftijd geleidelijk verhoogd. Dit in tegenstelling met het
Pensioenakkoord van 2011 waarin de AOW leeftijd vanaf 2020 werd verhoogd. Vanaf 1 januari
2013 gaat de AOW leeftijd telkens op 1 januari omhoog, de stappen daarbij worden jaarlijks
hoger. In 2019 bedraagt de AOW leeftijd 66 jaar, in 2023 67 jaar. Daarna wordt de AOW leeftijd
gekoppeld aan de levensverwachting.
1.2 Beperken vitaliteitspakket
De werkbonus voor oudere werkenden zou in 2013 de doorwerkbonus vervangen maar wordt
niet doorgevoerd. Beide regelingen vervallen. De werkbonus voor het in dienst hebben van 62-
plussers wordt afgeschaft. Op overige mobiliteitsbonussen wordt bespaard.
1.3 Geen doorgang van het wetsvoorstel Werken naar vermogen
De wet Werken naar vermogen moest een samenvoeging worden van de Wet
arbeidsongeschiktheidsuitkering jonggehandicapten (Wajong), Wet sociale werkvoorziening
(WSW), Wet werk en bijstand (WWB) en de Wet investeren in jongeren (WIJ). Het wetsvoorstel
is nu volledig van de baan, hiermee blijven de verschillende regimes voor mensen met een
beperkt arbeidsvermogen.
2. Curatieve Zorg
2.1 Verhogen eigen risico met compensatie onderkant
Het eigen risico wordt verhoogd van 115 euro naar 350 euro. Via de zorgtoeslag worden mensen
met een laag inkomen gecompenseerd.
2.2 Eigen bijdrage verblijfskosten 7,50 euro medisch specialistische zorg
Voor verblijf in een instelling voor medisch specialistische zorg gaat een eigen bijdrage van 7,50
per dag gelden als tegemoetkoming voor niet-zorgkosten (voeding en verblijf)
2.3 Bestuurlijk akkoord curatieve GGZ
In het bestuurlijk akkoord krijgen de aanbieders in de GGZ verantwoordelijkheid voor het
beperken van de stijgende zorguitgaven. Door ondermeer in te zetten op doelmatigere zorg
wordt een opbrengst verwacht van 75 miljoen euro in 2013, oplopend tot 100 miljoen euro in
2014. Van deze opbrengst wordt 15 miljoen euro aangewend om de eigen bijdrage in de GGZ te
verzachten.
2.4 Verzachten eigen bijdrage GGZ
Wanneer sprake is van bemoeizorg, een crisis (BOPZ) of forensische zorg is men al geen eigen
bijdrage verschuldigd. Hoe de eigen bijdrage verder verzacht wordt is nog niet duidelijk. De
verwachting is dat er een compensatie komt voor cliënten met een minimum uitkering.
2.5 Gelijkschakeling vergoedingsregeling vervolgopleidingen (opleidingsfonds)
De vergoedingen voor (medisch) specialistische vervolgopleidingen worden stapsgewijs gelijk
getrokken. Dit in tegenstelling tot de huidige regeling waar het bedrag afhankelijk is van het
soort opleidingsinstelling en het aantal aio's in opleiding.
3. Langdurige Zorg
3.1 Extramuraliseren ZZP 1 t/m 3
Met ingang van 1 januari 2013 wordt de huidige lichte intramurale zorg niet meer vanuit
instellingen geleverd. Vanaf ZZP 4 wordt intramurale zorg geleverd. Hiermee wordt de
voorgenomen scheiding van zorg en wonen versneld ingevoerd. Als gevolg van deze maatregel
zullen mensen langer thuis blijven wonen en een groter beroep doen op hun omgeving,
mantelzorg e.d. Ook is te verwachten dat het beroep op de WMO zal toenemen. Mensen met
een lage indicatie die toch in een verzorgingshuis willen wonen moeten de kosten voor het
wonen (de huur) zelf betalen.
3.2 Ongedaan maken verhoging ZZP-tarief GGZ
3.3 Ongedaan maken ZZP-tarief GHZ
De verhoging van de intramurale tarieven in de GGZ en de gehandicaptensector wordt terug
gedraaid. Deze verhoging was onderdeel van het convenant Langdurige Zorg (ook wel bekend
als de PVV-gelden, Wilders-gelden of Agema-gelden) en was o.a. bedoeld het opleiden van extra
medewerkers en het bij- en nascholen van zittende medewerkers. Aangezien deze gelden
gepresenteerd zijn al structurele middelen hebben instellingen al geïnvesteerd in extra
personeel, opleidingen e.d.
3.4 Ongedaan maken tariefsverhoging 5% PGB intramuraal
De tariefsverhoging voor PGB tarieven voor verblijfsgeïndiceerden wordt terug gedraaid.
3.5 Toekomstbestendiger maken persoonsgebonden budgetten
Vanaf 2013 worden een aantal maatregelen getroffen die het PGB toekomst bestendig moeten
maken. Zo komen cliënten pas na een jaar zorg in aanmerking voor een PGB, behalve als op
basis van de indicatie de verwachting is dat de zorgvraag zeer langdurig is. Daarnaast komt er
extra geld beschikbaar om PGB-fraude aan te pakken. De rol van het zorgkantoor wordt groter,
zo moet het zorgkantoor duidelijk krijgen waarom een cliënt voor een PGB kiest en de cliënt
wijzen op het alternatief van zorg in natura.
3.6 Terugdraaien IQ-maatregel
De bezuiniging op de begeleiding van licht verstandelijk gehandicapten (mensen met een IQ
tussen 70 en 85) was eerder al uitgesteld en wordt nu helemaal teruggetrokken.
3.7 Terugdraaien overheveling begeleiding naar de WMO
De voor 2013 geplande overheveling van begeleiding naar de WMO wordt terug gedraaid.
4. Onderwijs
4.1 Niet invoeren MBO leeftijdsgrens 30 jaar voor bekostiging
Het per schooljaar 2013/2014 stopzetten van de publieke bekostiging voor mbo-studenten van
30 jaar en ouder gaat niet door.
4.2 Vereenvoudiging kwalificatiestructuur en kwaliteitsverbetering MBO
De beleidsmaatregelen uit het 'Actieplan Focus op Vakmanschap' blijven inhoudelijk hetzelfde
maar het invoeringstraject wordt met een jaar vertraagd. Deze beleidsmaatregelen omvatten
bijvoorbeeld het verkorten en intensiveren van opleidingen, het tegengaan van vertraging en
uitval e.d. Overigens was voor de BOL opleiding MBO Verpleegkunde al eerder besloten dat de
opleidingsduur ongewijzigd bleef.
Juni 2012