Pastorale impuls november/december 2015

website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
Pagina
1
Het wapen van Franciscus was ‘VREDE’
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
Pagina
2
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
deel 1 van pagina 3 tot 16
het wapen van Franciscus was ‘VREDE’
gebeden en teksten rond vrede
deel 2 van pagina 17 tot 44
inhoudstafel BaO - BuBaO
We kijken dit jaar even ‘anders’ naar het Kerstverhaal.
Met de kijk van Franciscus.
Een heel gewone kijk, een oorspronkelijke inkijk.
‘Gewoon anders’, zoals ons jaarthema het zegt.
Kerst, zoals anders, maar toch ‘gewoon anders’.
Het kerstfeest.
Groei van de kersstal.
Dieren rond de kerststal… en de rol van Franciscus van Assisi.
Een groeiende kerststal op onze speelplaats.
Goed zien naar de kerststal
Vers bij het aansteken van de adventskaarsen + Kerstmis.
Voorbeden Kerstwake
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
Pagina
3
De maanden van het Nieuwe Jaar.
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
deel 3 van pagina 45 tot 59
inhoudstafel SO - BuSO
1.
Advent en Kersttijd…
…een tijd om daadwerkelijk te werken aan vrede.
Mag Franciscus uit Assisi ons daartoe inspireren!
2.
Advent en Kersttijd…
…een tijd van en voor de naaste.
Om iets te doen voor de mens -met minder kansen- in ons midden.
Mag Franciscus uit Assisi ons daartoe inspireren!
3.
Advent en Kersttijd…
…een tijd om hoopvol en optimistisch te zijn.
Mag Franciscus uit Assisi ons daartoe inspireren!
4.
Advent en Kersttijd…
…een tijd om stil en verwonderd te zijn.
Mag Franciscus uit Assisi ons daartoe inspireren!
deel 4 van pagina 60 tot 65
verdiepingsaanbod met leerkrachten
BaO – BuBaO - SO - BuSO
1.
Franciscus achterna
-bezinnen en bidden met leerkrachten bij de figuren uit de Kerststal-
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
Pagina
3.
OKB (opdracht 1) en Kerst
4
2.
de koning en het volksmeisje
S. Kierkegaard
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
deel1
het wapen van Franciscus was ‘VREDE’
gebeden en teksten rond vrede
Gebed van Franciscus
Heer, maak mij een instrument van uw vrede.
Waar haat het hart verscheurt,
laat mij liefde brengen.
Waar wordt beschuldigd,
laat mij vergeving schenken.
Waar verdeeldheid mensen van elkaar vervreemdt,
laat mij eenheid stichten.
Waar twijfel knaagt,
laat me geloof brengen.
Waar dwaling heerst,
laat me waarheid uitdragen.
Waar wanhoop tot vertwijfeling voert,
laat hoop doen herleven.
Waar droefenis neerslachtig maakt,
laat me vreugde brengen.
Waar duisternis het zicht beneemt,
laat me licht ontsteken.
Maak dat wij niet zozeer zoeken
om getroost te worden,
als wel om te troosten.
Om begrepen te worden
als wel om te begrijpen.
Om bemind te worden
als wel om te beminnen.
Want wij ontvangen door te geven.
Wij vinden door onszelf te verliezen.
Wij krijgen vergeving door vergeving te schenken
en wij worden tot eeuwig leven geboren
door te sterven. Amen.
St. Franciscus van Assisi
1182-1226
1182-1226
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
Pagina
Want als wij geven, worden wij rijk;
als wij onszelf vergeten,
vinden wij de vrede;
als wij vergeven, krijgen wij vergiffenis;
als wij sterven,
ontvangen wij het eeuwig leven.
St. Franciscus van Assisi
5
Heer,
maak mij een werktuig van uw vrede.
Waar haat heerst, laat
mij liefde brengen;
waar krenking is, vergeving;
waar tweedracht is, verzoening;
waar twijfel is, geloof;
waar droefheid is, vreugde;
waar duisternis is, uw licht.
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
Heer, maak van mij een instrument van uw vrede:
zodat ik liefde verspreid waar men elkaar haat,
dat ik vergeef waar men elkaar beledigt,
dat ik verenig waar men strijdt,
dat ik de waarheid spreek waar dwaling heerst,
dat ik het geloof breng waar twijfel terneer drukt,
dat ik hoop wek waar vertwijfeling heerst,
dat ik Uw licht ontsteek waar duisternis is,
dat ik vreugde breng waar leed woont.
Heer, laat mij er naar streven
niet dat ik getroost word,
maar dat ik troost breng,
niet dat ik begrepen word,
maar dat ik de ander versta,
niet dat ik geliefd word,
maar dat ik liefheb.
St. Franciscus van Assisi
Pagina
6
1182-1226
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
In de leefregel uit 1223 die Franciscus met zijn naaste volgelingen opstelde, schreef hij dat de
minderbroeders ‘mild, vredelievend, bescheiden, vriendelijk en nederig moeten zijn en dat zij met
iedereen respectvol moeten praten’. Franciscus benadrukt hiermee zijn ideaal om met iedereen het
gesprek aan te gaan. Franciscus was voor geweldloosheid!
Zelf deed Franciscus dat ook. Tijdens de vijfde kruistocht ging hij in 1219 zelfs naar Egypte om met de
belangrijkste tegenstander van de christenen te spreken: de islamitische sultan al-Malik al-Kamel Naser
al-Din Abu al-Ma'ali Muhammed (ca. 1177 - 1238). Doel van de kruistocht was dat het christelijke leger
de stad Jeruzalem zou heroveren voor de christenen. Franciscus wilde echter een geweldloze oplossing
en reisde naar de stad Damiate om met de sultan te praten. Zij spraken meerdere keren met elkaar.
Pagina
7
In de beeldende kunst wordt de ontmoeting van Franciscus en de sultan een enkele keer verbeeld.
Meestal is te zien dat Franciscus een vuurproef aflegt. Wie vuur kon laten ontstaan, had God achter zich.
Volgens het verhaal gingen de hogepriesters van de sultan deze wedstrijd niet aan, maar Franciscus liet
een groot vuur oplaaien waarmee hij de christelijke waarheid wilde benadrukken.
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
Met vrede.
Er is geen schaarste aan middelen
en geen oneindige behoeftebevrediging meer
voor wie zich afstemmen op de woorden en waarden van het evangelie.
Gedaan met onrust en gejaagdheid.
Met vrede in lichaam en geest
ging de nieuw geworden Franciscus door het leven.
Hij ging de weg van Jezus in zijn tijd.
Aan ons om de weg van het evangelie te gaan
in het begin van de 21ste eeuw.
Er is geen botsing van verschillende belangen
en geen fixatie op eigen status en carrière meer
voor wie zich afstemmen op de zorg voor de naaste.
Gedaan met stress en afgunst.
Met vrede in hoofd, hart en handen.
zo trok de nieuw geworden Franciscus door de samenleving.
Hij ging de weg van Jezus in zijn tijd.
Aan ons om de weg van het evangelie te gaan
in het begin van de 21ste eeuw.
Pagina
8
jpv
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
Franciscus en de wolf
Het was stil in het stadje Gubbio.
Iedereen was bang voor de wolf.
Op een dag liep Franciscus door Gubbio.
Van overal kwamen mensen naar hem toe.
'Hij eet onze dieren op,
hij valt zelfs onze kinderen aan,'
riepen ze.
'Die wolf moet weg!
Hij moet dood!'
De volgende dag
ging Franciscus op zoek naar de wolf.
Niemand durfde met hem meegaan.
Bij de rand van het bos bleef Franciscus staan.
Hij hoorde een woedend gegrom.
Plotseling sprong de wolf tevoorschijn.
Franciscus keek hem aan en zei:
'Ik moet met je praten.'
Stomverbaasd staarde de wolf hem aan.
'Broeder wolf, je gedraagt je niet zoals het hoort,'
zei Franciscus streng,
'Ik weet wel dat je honger hebt, veel honger.
Maar daarom mag je nog niet alles opeten.
Kom mee naar Gubbio.
Als je me belooft dat je de mensen geen kwaad meer zult doen,
zorg ik ervoor dat je elke dag te eten krijgt.
Wil je dat?'
De wolf kwispelde met zijn staart.
De mensen van Gubbio gingen bang opzij.
'Wees maar niet bang,'
riep Franciscus,
'Ik heb goed nieuws.
Broeder wolf wil geen ruzie.
Hij had grote honger,
en hier was veel te eten.
Hij zal jullie nooit meer kwaad doen,
als jullie beloven hem iedere dag te eten te geven.'
De mensen sloten vriendschap met de wolf.
Er kwam vrede in Gubbio.
Pagina
9
C. Leterme, Een parel voor elke dag, Averbode,
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
In Assisi was het markt.
In een van de nauwe straten
trok een ezel een zware kar.
Hij was erg mager en moe.
Zijn baas, een koopman,
sloeg hem met een stok
zodra hij even stil wou staan.
'Sta op, lui dier!',
tierde hij.
De ezel bewoog niet.
Franciscus zag het gebeuren.
Hij ging naar de ezel toe.
Zonder iets te zeggen
maakte hij de riemen
van de ezel los.
Hij hielp de ezel met opstaan
en liet hem wat groen eten.
Dan spande Franciscus
zichzelf voor de kar,
en trok die voort.
De ezel liep dicht achter hem aan.
En de koopman...
Hij gooide zijn stok weg,
en begon de kar
van achter voort te duwen.
Pagina
C. Leterme, Een parel voor elke dag, Averbode
10
Toen ze de hoek om waren,
fluisterden de koopmannen tegen elkaar:
'Wie was die man?'
De mensen van Assisi zeiden:
'Dat is Franciscus,
de zoon van de rijke klerenkoopman!'
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
Franciscus en de drie rovers
Drie rovers zwerven rond
in de streek waar Franciscus woont.
Met hun knuppels en messen
maken ze het leven
tot een hel voor de mensen.
Maar niet vandaag!
Want ze hebben honger.
Ze kloppen aan bij het huis
waar de broeders van Franciscus wonen.
Broeder Angelus doet open.
Kunnen wij hier wat eten krijgen?
Schamen jullie zich niet?
Hoe durven jullie eten vragen
als jullie zoveel kwaad doen?
Jullie zijn niet waard dat je leeft,
zo weinig eerbied
hebben jullie Gods schepselen.
Maak dat je wegkomt!
Wat later komt Franciscus terug
van een bedeltocht.
Broeder Angelus vertelt
wat er gebeurd is.
Wat je gedaan hebt,
kan ik niet goedkeuren,
zegt Franciscus.
Zondaars worden gemakkelijker
tot God gebracht door goedheid
dan door verwijten.
Ook tegenover zondaars
moeten wij goed zijn,
net zoals Jezus.
Weet je, broeder Angelus,
ga de rovers opzoeken.
Geef hun het eten dat ik vandaag
bijeen heb gebedeld
en vraag hen om vergeving
voor je ongastvrije gedrag.
Zeg ook dat ik hen vraag
om vanaf nu
geen kwaad meer te doen.
Wij zijn echt een hopeloos stel schooiers.
Wij stelen en gebruiken geweld
en nu komt
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
Pagina
De drie luisteren vol verbazing
naar zijn verontschuldigingen.
Voorzichtig eten en drinken ze
van wat Franciscus hen heeft gegeven.
11
Broeder Angelus gaat op weg
en zoekt de rovers op.
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
die heilige broeder
naar ons toe
en vraagt ons
om vergiffenis
voor de terechte woorden
die hij tegen ons sprak!
De rovers besluiten
om naar Franciscus te gaan.
Franciscus,
als u nog een beetje denkt
dat God onze vele zonden
zou willen vergeven,
dan willen we alles
proberen te doen
wat u ons zegt
en goedmaken wat we fout deden.
Mannen toch,
God is zo groot
dat bij Hem niets onmogelijk is!
Door die woorden van Franciscus
beginnen de drie rovers
anders te gaan leven.
naar De Fioretti, verhalen over Sint-Franciscus
Pagina
12
Franciscus van Assisi zei ooit:
"Verkondig het Evangelie
te allen tijde,
en gebruik woorden
als het nodig is.”
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
Franciscus en de ontmoeting met de Sultan.
De jaren 1200, kruistochtentijd.
God was met hen, geloofden ze:
elke overwinning was een bewijs.
En een nederlaag?
Teken dat ze te weinig
op God vertrouwden!
De jonge Francesco droomde ervan
als ridder mee te trekken,
boetend voor de zonden van zijn jeugd.
Maar het evangelie van Jezus
bracht hem op andere gedachten.
Hij werd het grondig oneens
met wat in de kerk
gangbare praktijk van theorie was.
Ook moslims zijn mensen, vond hij,
ook hen ga je tegemoet
met een vreugdegroet!
Franciscus is in Egypte
bij de sultan op bezoek geweest.
Wat zich daar heeft afgespeeld?
Hij heeft het nooit verteld…
Maar zijn broeders drukte hij nadien
nog sterker op het hart:
‘Ga geen discussies aan,
wees dienstbaar aanwezig
bij de Moslimbevolking,
toon zo wie je bent’.
Pagina
13
Zou hij zelf niet zo gehandeld hebben?
Vooral toen hij met eigen ogen zag
dat ook sultan Malek al-Kamil
een man van vrede was?
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
Te eten hebben in plaats van honger,
dat is vrede.
Het warm hebben in plaats van kou te lijden,
dat is vrede.
Geborgenheid vinden in een huis,
dat is vrede.
Kunnen werken
en zijn krachten mogen geven,
dat alles is vrede,
is dagelijks brood.
Iemand hebben
met wie men vertrouwd is.
Niet bang hoeven te zijn
voor eenzaamheid,
voor ruzie en haat,
dat is vrede.
Geef ons dagelijks brood,
goede Vader,
geef ons licht en lucht,
vreugde en geluk,
mensen om lief te hebben,
die ons vertrouwen.
Behoed ons voor
de zelfoverschatting
van wie meent
zichzelf alles te kunnen geven
wat nodig is,
en van wie meent
geluk en toekomst
in eigen handen te hebben.
Wij bidden en houden
de handen open naar U.
Geef ons brood
en geef ons vrede.
Pagina
14
Geef ons de vindingrijkheid
en de scheppingskracht van de liefde
opdat het woord dat we spreken
en het gebaar naar elkaar
vrede moge brengen
en brood om van te leven.
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
Prediker 19, 13-18
Ik heb onder de zon iets gezien dat voor wijsheid doorging. Het was verbijsterend. Er was een kleine
stad met weinig inwoners. Een machtig koning trok tegen het stadje op, omsingelde het en bouwde grote
belegeringswerken. Er woonde daar een man van lage afkomst, die wijs was en met zijn wijsheid de stad
had kunnen redden. Maar niemand schonk aandacht aan die onbeduidende persoon. Ik zei daarom
tegen mezelf: Wijsheid is beter dan macht, maar de wijsheid van een mens van lage afkomst wordt
geminacht en zijn woorden vinden geen gehoor. Het is beter dat je luistert naar de kalme woorden van
de wijzen dan naar het geschreeuw van een heerser onder dwazen. Wijsheid is beter dan het
wapengekletter van zo’n dwaas; hij alleen richt al veel goeds te gronde.
Het was niet Gods plan
dat sterke mensen rijk zijn
en rijke mensen sterk.
Het was niet zijn plan
dat zwakke mensen arm zijn
en arme mensen zwak.
Hij heeft ze voor elkaar geschapen,
ze worden voor elkaar geboren
om op aarde mens te zijn.
God wil dat mensen
samen zijn met mensen,
dat ze samen wonen,
samen werken,
samen leven,
geen bedreiging zijn voor elkaar,
maar elkaar beschermen
als in een tuin
waar alles veilig is.
Vrede in de wereld?
Leven in vrede met jezelf en met anderen?
Het is niet veel bezitten en bezet houden,
niet veel willen verwerven en beheersen.
jpv
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
Pagina
Vrede in de wereld?
Niet jagen op grondstoffen.
Olie en water rechtvaardig verdelen.
Handel open voor iedereen.
Oorlog moet altijd vermeden worden.
Landen worden niet meer bezet.
Meer dialoog en vertrouwen is minder wapens.
Meer gesprek is meer toenadering.
Mensenrechten zijn de enige weg naar de toekomst.
Presidenten en premiers die dom of gevaarlijk zijn,
moeten van hun troon worden gestemd.
15
En zo ontwapenen en ontvangen
en in een geest van vrijheid wandelen.
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
Assertief zijn
Ben jij assertief? De meeste mensen vinden dat nogal ingewikkeld. En daarom zijn er ook een heleboel
cursussen voor, waar je leert om assertief te zijn. Misschien heb jij ook wel eens zo’n cursus gedaan? En
dat is heel goed! Assertief zijn is namelijk niet zo gemakkelijk.
Assertiviteit is een soort evenwicht. Een middenweg tussen twee uitersten. Het ene uiterste is agressiviteit:
voor jezelf opkomen, maar ook over anderen heen walsen. En de andere kant is: niet voor jezelf opkomen
en altijd alleen maar rekening houden met anderen.
Assertiviteit is dus iets heel anders: als je assertief bent, kom je op voor jezelf, maar je houdt tegelijkertijd
ook rekening met de ander. Dat is een gezond evenwicht, maar ook een moeilijk evenwicht, eerlijk is
eerlijk.
Misschien heeft het wel te maken met liefde: je houdt van jezelf, daarom kom je op voor jezelf. Maar je
respecteert de ander ook, daarom houd je rekening met hem.
Ooit zei God ook zoiets tegen de mens, over naastenliefde: houd van de ander, zoals je van jezelf houdt.
Dat heeft dus te maken met respect voor jezelf hebben, en respect voor de ander. Pas als je respect
hebt voor jezelf, pas als je van jezelf houdt, kun je ook van de ander houden. Een eeuwenoude wijsheid
die nu assertiviteit heet. Hoe assertief ben jij?
Kleine litanie van Franciscus
Jij, wonderlijke man,
bid voor ons, als dat kan:
dat wij de armen mogen eren
en met geen machten samenzweren,
dat wij de wolf in ons herkennen
en hem met mededogen temmen,
dat wij in vrede zullen groeten
al wie wij onderweg ontmoeten,
dat wij het vuur niet laten doven
en in de nacht de zon nog loven,
dat wij zelfs stervend zullen zingen
van alle goeds dat wij ontvingen.
16
Jij, wonderlijke man,
bid voor ons, als dat kan.
Pagina
Hein Stufkens
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
deel2
inhoudstafel BaO - BuBaO
Pagina
17
We kijken dit jaar even ‘anders’ naar het Kerstverhaal.
Met de kijk van Franciscus.
Een heel gewone kijk, een oorspronkelijke inkijk.
‘Gewoon anders’, zoals ons jaarthema het zegt.
Kerst, zoals anders, maar toch ‘gewoon anders’.
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
Het kerstfeest.
Het kerstfeest is diep geworteld is in onze westerse cultuur. Al ver voor het christendom werden
vergelijkbare feesten gevierd rondom de Middellandse Zee, maar ook in onze "Lage Landen" was voor
de Germanen het "Zonnewendefeest" een hoogtepunt in de donkere dagen.
Met Kerstmis vieren we de geboorte van het Jezus, maar het exacte jaar waarin de verlosster geboren
werd, is niet precies bekend. Ook over het seizoen of dag hebben we geen precieze informatie.
In de Bijbel zijn er vier evangeliën, die allemaal wel iets over zeggen wanneer dit ongeveer plaats
gevonden moet hebben: "De volkstelling die gehouden werd onder de Joden ten tijde van Keizer
Augustus, de kindermoord van koning Herodes, Quirinius was landvoogd in Palestina". Op deze manier
is het tijdstip van de geboorte van Christus te berekenen door de historici.
De evangelisten maken in de Bijbel overigens geen melding van een rondom de kribbe aanwezige os
en ezel. De Bijbel vermeldt wel een voerbak, maar geen stal. De stal die later aan het kerstverhaal is
toegevoegd dient waarschijnlijk om de armoede van het paar nog te onderstrepen. Volgens de
getuigenis van de H. Justinus, een christelijke filosoof die leefde in de tweede eeuw, werd Jezus geboren
in een grot. Deze 'geboortegrot' in Bethlehem is tot op de dag van vandaag een belangrijke
bedevaartsplaats.
In de Bijbel wordt niet gesproken van koningen maar van wijzen of magiërs. Dat desondanks de term
koningen gangbaar is geworden komt waarschijnlijk door liederen uit de Bijbel. De profeet Jesaja
bijvoorbeeld schrijft herhaaldelijk over koningen die de Messias bij zijn komst zullen aanbidden (o.a.
Jesaja 60). Het aantal wijzen wordt in het evangelie niet vermeld. Het aantal drie is wellicht in de wereld
gekomen doordat er drie geschenken werden aangeboden: wierook, mirre en goud. Later is men de
'drie koningen' bovendien gaan zien als vertegenwoordigers van de drie bekende continenten: Azië,
Afrika en Europa. Daarom zijn zij op afbeeldingen vaak respectievelijk bruin, zwart en blank.
De aanwezigheid van een stal en van drie koningen in het Bijbelse kerstverhaal, kan mogelijk verklaard
worden met behulp van de Romeinse zonnecultus. Het feest van Kerstmis is door de Kerk in het jaar
386 met opzet op 25 december geplaatst, ter kerstening van het heidense feest van de
winterzonnewende (het lengen van de dagen). In het Romeinse Rijk stond deze ‘dies natalis solis invincti’
- geboortedag van de onoverwinnelijke zon - in het teken van de zonnegod Mithras. Deze Mithras werd
volgens de verhalen wel degelijk geboren in een stal. Bovendien waren bij zijn geboorte drie koningen
aanwezig.
De kerk viert als het ware dat Christus, ‘het licht der wereld’ de heidense zonnegod verdrijft.
Pagina
18
Het sobere verhaal van Jezus' geboorte heeft de volksfantasie door de eeuwen heen voldoende voedsel
gegeven om daaromheen kleurrijke taferelen te laten ontstaan. Zo behoorde het bouwen van de kerststal
tot de voornaamste volksgebruiken. De eigenlijke kerststal treffen we pas aan tegen het einde van de
middeleeuwen (zie verder). Het waren overigens slechts de rijken die zich een kerstgroep konden
veroorloven; bij het gewone volk thuis stond alleen maar een wiegje met een (houten) pop erin
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
Groei van de kersstal.
In de loop van de tijd zijn er in de kerststal steeds meer figuren bij gekomen.
Alleen de Evangelies van Matteüs (1,1-2,23) en Lucas (1,26-2,21) vertellen over de geboorte van Jezus, maar
Johannes (1,1-18) laat ons op zijn manier, ook de betekenis van het kerstverhaal zien. Want Johannes noemt Jezus,
“het woord,” dat bij God vanaf het begin was. Door het woord is alles ontstaan, en nu, wonderbaarlijk, is het woord
vlees geworden. Dit is de kern van het kerstverhaal: God, de Schepper van wereld en mens, deelt in het leven en de
kwetsbaarheid van Zijn schepping.
De afstamming: (zie Matteüs 1,1-17). Door Jozef staat Jezus (symbolisch) in de lijn van Abraham en David. Beide
waren stamvaders van het volk Israël en beide werden geroemd voor hun geloof. Abraham was bereid om te gaan
naar het land dat God zou aanwijzen en God beloonde hem met een nageslacht zo talloos als de sterren. Voordat
hij koning was, was David de herdersjongen die Goliath versloeg. Van een bescheiden begin kunnen dus grote
dingen komen!
Kribbe
Op de eerste kerstvoorstellingen in de oudheid is alleen Jezus te
zien als kind in de kribbe. Jezus ligt als een pasgeboren baby in
doeken gewikkeld. Vaak lijkt de kribbe meer op een stenen
altaar dan op een wieg. Daar ligt hij dan op, goed ingepakt als
een mummie. Andere keren ligt hij in de kribbe, met open armen
of gevouwen handen.
De voederbak: (Lucas 2,7) Dieren eten uit een voederbak. Hier kunnen
we een symbolische link met de Eucharistie zien. Jezus is het “brood des
levens” en ons “dagelijks brood”.
Kind
Pagina
Doeken: (Lucas 2,7) Maria wikkelde Jezus in doeken. Dit toont zijn
kwetsbaarheid en haar zorg. Er was weinig dat hem beschermde.
Vergelijk het symbolische dobbelen om Jezus kleren (Lucas 23,34) bij
zijn kruisiging en de overblijvende linnen doeken (Lucas 24,12) na zijn
opstanding.
19
Later wordt Jezus afgebeeld op de schoot van Maria. Als baby
of als jong, stevig kereltje. Soms ligt hij aan Maria's borst, soms
in haar armen. Maar soms ook gewoon op de grond. In de
Middeleeuwen is Jezus van was geboetseerd. Hij wordt als een
pop aangekleed met hele dure kleren. Daardoor is baby Jezus
soms nog groter dan zijn moeder Maria.
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
Os en ezel
Bij de kribbe staan altijd een os en een ezel. Deze dieren zijn de
eerste die het kind zien. Franciscus is de eerste die de geboorte
van Jezus uitbeeldt. Ook bij hem gaat het om het kind in de
kribbe. Hij haalt er een levende os en ezel bij. Men beweert dat
hij tijdens de kerstviering in 1223 zelf een kind naar binnen heeft
gedragen. De mensen zijn helemaal ontroerd als ze dat zien. De
schilder Giotto heeft dit verhaal in de kerk van Assisi op de muur
geschilderd.
De stal: De stal staat (symbolisch) tegenover het gastenverblijf (Lucas 2,7), waar geen plaats was voor de Heilige
Familie. Jezus werd geboren in de meest barre omstandigheden (vaak afgebeeld in de kunst als donker, koud en
arm). Dit onderdak was niet bestemd voor mensen, maar voor dieren.
Os en ezel: Verwijst naar het vers van Jesaja (1,3): “Een os kent zijn eigenaar, een ezel de krib van zijn meester;
maar Israël weet van niets; mijn volk heeft geen begrip.” De ezel kan ook als voorteken gezien worden van de
intocht van Jezus in Jeruzalem (Lucas 19,35).
Maria en Jozef
Later komen de beelden van Maria en Jozef er bij. Vooral de
plaats van Maria wordt steeds belangrijker. Zij wordt hoe langer
hoe meer het middelpunt van de bijzondere geboorte. Soms
wordt ze afgebeeld op een soort kraambed. Ze buigt zich over
het goddelijk kind, raakt het aan of houdt het kind op schoot.
Jozef staat er bij en kijkt er naar. Soms ondersteunt hij zijn hoofd,
omdat hij het bijzondere niet kan bevatten. Aan de houding van
Maria en Jozef is te zien dat ze liefde en zorg hebben voor het
kleine kind. Maria zit soms ook geknield naast de kribbe en Jozef
houdt wel eens een kaars in zijn handen.
Jozef: Matteüs (1,18-24) noemt Jozef een “rechtvaardige.” Jozef was trouw aan God en aan zijn vrouw. Een engel
heeft Jozef in een droom verteld dat hij het kind “Jezus” moest noemen. (In het Lucasevangelie, 1,31, wordt de
naam aan Maria verteld.) De naam Jezus betekent “God redt.”
Pagina
Betlehem: Betlehem was de geboorteplaats van koning David. Christus noemen we ook “Koning”, maar niet in de
tijdgebonden, politieke zin. Christus heerst in ons hart. De profeet Micha in het Oude Testament (Micha 5,1)
voorspelt dat uit Betlehem iemand komt die over Israël gaat heersen.
20
Maria: De zeer bekende passages over Maria (de aankondiging, Maria bij Elisabet, Maria"s loflied) vinden we in
het Lucas-evangelie (1,26-56; 2,1-20). Geen mens is zo betrokken bij het leven van Jezus als zijn moeder. Zij baart
hem, voedt hem op, is aanwezig bij zijn wonderen, en maakt zijn dood en verrijzenis mee. Haar geloof in God
wordt samengevat in haar uitspraak: “Ik ben de dienares van de Heer; laat met mij gebeuren wat u gezegd hebt”.
(Lucas 1,38).
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
Herders en engelen
Veel mensen zien in Jezus de man van God. Jezus is geen gewoon
kind, maar heeft bijzondere betekenis voor herders en andere
mensen die er niet bij mogen horen. Hij wordt gezien als de
Verlosser waar zij al zo lang op wachten. Dat het om een kind van
God gaat zie je aan de lichtstralen om hem heen. De herders
volgen de aanwijzingen van de engel. Ze gaan het kind bezoeken
en vallen voor hem eerbiedig op hun knieën. De engelen vormen
een hemelkoor en zingen. Hoe meer herders en engelen hoe
goddelijker het is. Ze komen het kind aanbidden.
Herders: Het werk van een herder was bescheiden maar belangrijk. (Koning David begon als herder). Jezus noemt
zichzelf “de goede herder” (Johannes 10,11; zie ook Matteüs 2,6).
Schapen: Jezus, de goede herder, zorgt voor zijn schapen. Zelf wordt hij ook “Lam Gods” genoemd. Als een lam
werd hij geofferd.
Engelen: De engel Gabriël kondigt de geboorte van Jezus aan bij Maria (Lucas 1,26-46). In Matteüs (1,18-25)
doet “een engel van de Heer” dat bij Jezus. Een engel vertelt de herders over de geboorte van Jezus en daarna
verschijnt “een heel leger uit de hemel” om God te loven (Lucas 2,8-15). Een engel waarschuwt Jozef in een droom
(Matteüs 2,13) om naar Egypte te vluchten, om de toorn van Koning Herodes te vermijden. Later vertelt een engel
aan Jozef, dat het nu veilig was om terug naar Israël te gaan (Matteüs 2,19-20). Engelen zijn de boodschappers
van de Heer.
Joden en heidenen
Jezus is in Israël geboren. Hier komen ook de herders vandaan. Zij zijn joods. De drie "magiërs" of wijzen
komen van ver. Zij zijn niet joods. Hun komst bij de kribbe betekent dat Jezus niet alleen voor joden maar
voor alle mensen is geboren. De magiërs zien er uit als "buitenlanders". Ze dragen soms een lange broek,
een wapperend manteltje en een apart soort bontmuts met de punt naar voren. Uit deze muts ontwikkelt
zich later een koningskroon.
Koningen
De magiërs worden koningen. Dat komt door de liederen uit de
bijbel. De profeet Jesaja schrijft over koningen en kamelen. De
koningen is men gaan zien als vertegenwoordigers van de drie
bekende continenten: Azië, Afrika en Europa. Daarom wordt één
van de drie als bruine, één als zwarte en één als blanke koning
afgebeeld. Ze krijgen namen en leeftijden: Caspar is een
jongeman, 20 jaar, Melchior is een grijsaard, 60 jaar en Balthasar
is een man in de kracht van zijn leven, 40 jaar. De volgorde wisselt
wel eens, en ook hun leeftijden.
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
Pagina
De magiërs (Matteüs 2,1-12). De magiërs “uit het Oosten” kwamen Jezus, de "pasgeboren koning" (Matteüs 2,2)
huldigen, met hun geschenken van goud (een koninklijk geschenk), wierook (gebruikt voor aanbidding) en mirre (een
kostbare olie die gebruikt werd voor het balsemen). De geschenken suggereren Jezus koninklijkheid, zijn
goddelijkheid en zijn verlossende dood. De magiërs zijn de eersten van buiten het volk Israël die Jezus vereren.
21
De ster: Een ster leidt de herders naar Jezus. In symbolische termen is Jezus één van de talloze sterren van de stam
van Abraham. Maar in de eerste plaats is hij het schitterendste licht van de hemel, “het licht van de wereld”
(Johannes 8,12).
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
(De Zoon van God komt voor alle volken.) Deze wijze mannen (de wetenschappers van hun tijd) bogen voor het
gezag van Jezus. Andere tradities (Jesaja 60,1-6) noemen de bezoekers vanuit het Oosten, koningen. Het
wereldlijke gezag is ondergeschikt aan het gezag van Jezus. De koningen uit het Oosten geven het goede
voorbeeld, in tegenstelling tot koning Herodes.
Geschenken
Pagina
22
Men heeft veel nagedacht over de betekenis van de geschenken,
goud, wierook en mirre. Volgens Bernardus, een heilige uit de
Middeleeuwen, is goud bedoeld om het arme gezin te helpen,
dient mirre tegen het ongedierte en is wierook tegen de stank in
de stal.
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
Dieren rond de kerststal… en de rol van Franciscus van Assisi.
Geboorteplaats in Bethlehem – Basiliek van Maria in Rome
De verering van Christus' geboorteplek is zo oud als de kerk. Al in de tweede eeuw trokken pelgrims
naar Bethlehem om de plek te bezoeken waarin Christus volgens de overlevering werd geboren. In het
westen groeide de devotie voor de kerststal toen in de zevende eeuw een gedeelte van de vermeende
kribbe uit Bethlehem werd overgebracht naar de basiliek van Maria in Rome. Het werd met Kerstmis
ter verering tentoongesteld.
Franciscus zet dieren in de kerststal en begint het kerstverhaal uit te beelden met levende personen.
Het stalletje van Bethlehem zoals we dat nu kennen, gaat terug op Franciscus van Assisi. (Franciscus
was een enorme dierenliefhebber en volgens de overleveringen kon hij met ‘de dieren des velds’
spreken.) Dit gebeurde in de kerk in het bos bij Greccio, waar een aantal dieren rondom de kribbe
werden door Franciscus werden opgesteld. In 1223 kreeg hij van Paus Honorius III (1216-1227) ook de
toestemming om het kersttafereel met levende personen voor te stellen. Het merendeel van de gewone
bevolking kwam toen niet in de kerk. Het kerstverhaal uitgebeeld door levende personen en dieren
kende een immens succes. Zo immens dat we nu nog steeds overal levende kerststallen vinden.
In de kerken zelf veranderde de uitbeelding van het kerstverhaal vanaf dan. Voor Franciscus werden
wel al prenten getoond met het kerstverhaal, maar onder impuls van het succes van de levende
kerstvertelling werden deze vervangen door volplastische houten en plaasteren beeldengroepen. Vanaf
de vijftiende eeuw verspreidden kloosterordes zoals de Franciscanen, Dominicanen en Jezuïeten het
gebruik van de kerststal door heel Europa. De traditie van de beeldengroepen werd zo populair dat
deze ook zijn intrede deed in de huiskamers.
Tussen de dieren
In het Bijbelverhaal van Lucas (2:4-14) wordt ons uitgelegd dat er geen plaats was voor Maria en haar
verloofde in de herberg, hoewel zij hoogzwanger was. Daarom werd de pasgeborene gewikkeld in
doeken in de kribbe gelegd. De kribbe is de voerplaats, de trog voor de boerderijdieren. Daaruit kan
de conclusie worden getrokken dat Jezus tussen de dieren, in de stal ter wereld kwam.
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
Pagina
Os en ezel
De ezel had Jozef waarschijnlijk op zijn reis bij zich voor het transport van Maria, die hoogzwanger was
en de bagage en voedsel. Het jonge paar was onderweg van Nazareth naar Bethlehem ter wille van
de volkstelling, toen het kind Jezus geboren werd geboren. De ezel was een zeer veel gebruikt last en
rijdier, die vooral in bergachtige streken beter voldeed dan een paard. Tijdens zijn intocht in Jeruzalem
(vlak voor zijn ter kruisiging) wordt Jezus als een koning binnengehaald op een ezel. Dat Franciscus de
os en de ezel in zijn kerststal plaatste, komt waarschijnlijk door de verwijzing in het oude testament ‘Een
rund kent zijn eigenaar en een ezel de krib van de meester, maar Israël (het Joodse volk) heeft geen
begrip’. (Jesaja 1, 3)
De os (het huisrund, de koe, zoals die werd gehouden in het Bijbelse Israël), bij de kribbe symboliseert
het Jodendom, de ezel zijn de ‘heidenen’, de niet-joden. Hiermee wordt aangegeven dat Jezus voor
beiden groepen op aarde is gekomen.
In veel oudere afbeeldingen is de kribbe niet afgebeeld als voederruif, maar als ‘sarcofaag’, als
graftombe zoals die gebruikt werd in Egypte, door de Romeinen en Joden uit die tijd. Dit om duidelijk
23
Schapen en herders
‘En in hun nabijheid waren de herders met hem schapen in het veld’. Dat Franciscus de schapen en
lammeren bij zijn kerststal plaatste, is met het Bijbelverhaal voor de hand liggend. Deze schapen zijn
vetstaartschapen, die als huisdier werden gehouden. Waarschijnlijk zijn dit afstammelingen van de wilde
schapen, die voor kwamen in Palestina en de omringende landen. Schapen waren zeer waardevolle
dieren in de Bijbel. Het leverde vlees, wol en melk, maar werden ook veelvuldig als offerdier gebruikt.
Jezus wordt later vaak vergeleken met een schaapsherder, die zijn kudde leidt. De schapen symboliseren
‘het volk Gods’ en Jezus is de ‘Herder’ die over zijn volk Gods zal hoeden.
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
te maken dat Jezus is gekomen op aarde om te lijden en te sterven. Zoals de ezel destijds het rijdier der
armen was, was de os het werkpaard der armen.
De os stond al in de stal en staat daar als symbool van armoede, en dat Jezus geboren is tussen de
armsten der aarde, op een plek die toebehoorde aan de armen en de rijkste der aarde bij hem op
bezoek kwamen.
Pagina
24
De kameel
Hiermee wordt als regel de dromedaris of ‘eenbulter’ bedoeld. Dit zijn de woestijndieren bij uitstek. Ze
zijn jarenlang van onschatbare waarde geweest voor reizen de woestijn en kunnen lange tochten maken,
waarbij probleemloos een weekje drinken kan worden overgeslagen. De dromedaris kan 25 procent
van zijn lichaamsgewicht aan water verliezen zonder in de problemen te raken. Een mens legt bij 12
procent het loodje.
Op basis van deze kennis heeft Franciscus van Assisi de wijzen uit het oosten met het standaard
woestijnvervoermiddel uit die tijd, de dromedaris, laten komen… wel zo praktisch. Ook reisden de drie
wijzen in de meest gunstige tijd van het jaar voor het klimaat, in de winter. De Bijbel geeft geen
aanknopingspunt voor de dromedaris, het schip der woestijn, dat op weinig water vaart. Maar aan het
bezit van een dromedaris kon wel een redelijke status worden ontleent. De drie wijzen uit het oosten
kwamen Jezus aanbidden en brachten hem vorstelijke geschenken, ,mirre, wierook en het goud.
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
Gebeden bij de adventskrans.
Lieve God,
het is weer advent.
‘s Avonds wordt het al vroeg donker.
Buiten ziet alles er een beetje dood uit.
De bomen hebben geen bladeren meer
en de vogels kruipen diep weg
voor de kou.
Op de adventskrans brandt
elke week een kaarsje meer,
tot het Kerstmis wordt.
Maak het ook in ons hart
lichter en lichter.
Help ons om mensen te worden
die zien wie hulp nodig heeft.
Die horen wie het moeilijk heeft,
die stappen naar wie leeft in armoede.
Dan wordt het straks echt
een Zalig Kerstfeest.
Amen.
God, onze Vader,
wij zitten in een kring rond de adventskrans.
Eén/… kaars brandt/branden en geeft/geven wat licht.
Met onze handen dichtbij de kaars
voelen we warmte.
Zo wilt U ook voor de mensen zijn:
licht en warmte.
Licht en warmte, niet om te doven,
maar om te kunnen kijken en voelen.
Zodat wij vlugger
het verdriet en geluk
van mensen zien.
Amen.
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
Pagina
God,
de mensen maken zich klaar,
want het kerstfeest is weldra daar.
Ze kopen mooie cadeautjes met een kleurrijk lint
en doen wat iedereen maar normaal vindt.
Toch vergeten ze iets heel apart:
het klaarmaken van hun hart.
God, leer mij uitkijken naar wat belangrijk is.
Dan pas wordt het echt Kerstmis.
Amen.
25
We zijn hier verzameld rond de adventskrans.
Wie zo'n krans zet of hangt, wil zeggen:
‘Ik kijk uit naar het feest
van de geboorte van Jezus’.
Dit wil niet zeggen
dat we met gekruiste armen zitten te wachten,
maar dat we met hart en handen willen werken
aan een betere wereld.
God, onze Vader, geef ons hiervoor de kracht.
Maak ons sterk, zodat wij het volhouden
om uw liefde door te geven.
Amen.
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
Jezus,
wij hebben een adventskrans gemaakt/geplaatst
met vier kaarsjes tussen groen.
Wij laten elke week een kaars branden.
Zo bereiden wij ons voor op Kerstmis:
Een kaars van ons verlangen naar U,
een kaars van onze liefde voor U,
een kaars van onze liefde voor elkaar,
een kaars van uw vrede voor alle mensen.
Jezus, we vieren binnenkort weer
dat je gekomen bent in ons midden.
Voor jou willen wij plaats maken.
In onze klas voor de kerststal,
zoals Franciscus ons dat leerde.
En in ons hart voor jouw liefde.
Je mag komen, Jezus.
We hebben je plaats klaargemaakt.
Je bent welkom.
We wachten op je.
Goede God,
We zijn alweer de laatste maand van het jaar.
December is een gezellige maand.
De adventskrans vertelt ons dat we uitzien naar Kerstmis,
het geboortefeest van Jezus,
het grote feest van de vrede.
Dank U wel om Jezus die ons leerde
dat U alle mensen graag ziet
en dat U droomt van een wereld vol vrede.
Jammer dat er niet overal in de wereld vrede is.
Soms is er ook onvrede in de klas, of ruzie thuis.
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
Pagina
God,
als ik naar een adventskrans kijk, dan denk ik aan de mensen
die het opnemen voor medemensen die vergeten worden,
zoals Franciscus dat ook deed!
Zij zijn als de kaarsen op een adventskrans.
Met hun groeiend licht verdrijven zij de duisternis.
Zij horen mensen zonder stem en zien hun noden.
Zij voelen hun angst en protesteren tegen al wat vierkant draait.
Zij buigen alles om tot een krans van leven,
tot een krans van groene bladeren.
Op mijn manier wil ik ook een licht in het duister zijn,
voor alle mensen die ik in mijn leven tegenkom.
Jezus,
wij maken ons klaar voor Kerstmis.
Dit jaar wordt pas een mooie Kerst
als Jij welkom bent,
als wij van ons hart een ‘echte' thuis maken,
voor Jou, voor de anderen.
26
Goede God, help ons en help alle mensen
goed te zorgen voor de vrede,
zoals Franciscus dat ook deed!
Dan pas wordt het gezellig voor iedereen!
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
Een groeiende kerststal op onze speelplaats.
GOED ZIEN naar de kerststal
Deze week gaan we samen op weg naar Kerst.
We bereiden ons voor zetten alles klaar.
Elke dag van deze week
komen we even samen op de speelplaats,
vóór de start van de schooldag (of op een ander moment, of per graad/klas),
om even stil te staan:
een kort woord,
een lied,
een kaars,
een gebed.
Zo groeien we samen naar Kerstmis toe.
Ook (groot)ouders
kunnen dit moment ook meebeleven!
Dit moment kan ook in de klas elke dag worden gedaan.
Maar sterker is het nog om dit met de ganse school samen te kunnen doen.
Grote adventskrans
staat ook op de speelplaats bij de stal.
Ofwel 4 lantaarns of 4 lampen in de stal.
Elke dag brandt één lichtje meer.
Achtergrondinfo :
(Hier beknopt,
zie ook eerder in deze bundel:
veel uitgebreider info!)
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
Pagina
Op voorhand in de klas goed herhaaldelijk verwijzen naar de figuur van Francicus van Assisi
en zijn band met het kerstverhaal!
IN DEZE BUNDEL ZIJN DAAR VOLDOENDE AANZETTEKSTEN TOE TE VINDEN.
27
Franciscus van Assisi – de Italiaanse jongeman van rijke komaf die er om geloofsredenen voor koos om in
volstrekt armoede zijn leven te leiden – heeft de eerste kerststal bedacht: levende mensen en dieren die het
geboorteverhaal van Jezus uitbeelden. Zo verkondigde Franciscus de blijde boodschap aan de eenvoudige
mensen rondom hem die niet konden lezen. Door het tafereel uit te beelden in een grot, toonde hij dat Jezus
geboren werd in zeer eenvoudige omstandigheden, dicht bij ‘kleine mensen’. Dat was aan het begin van de
13de eeuw. Al heel gauw werd de kerststal populair en wereldwijd verspreid. De figuren worden ingebed in
de eigen cultuur en dragen de boodschap met zich mee: ook voor jou is God mens geworden!
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
maandag 14 december 2015
Wat nodig?
Een STAL!
De stal staat klaar.
DE STAL
1. Woordmoment
Midden in de nacht,
schrijven de evangelisten,
is er een ster boven een stal.
Een hut.
Verblijfplaats voor dieren.
En het verblijf voor wie niet meetelt.
Geen plaats in de herberg.
Wie niets bezit, krijgt ook geen plaats.
Een stal: de woonst van de herders.
Herders, die niet meetellen.
Herders, op wie men neerkeek…
Twee werelden:
de wereld van de herberg
en de wereld van de stal.
Herberg:
‘goed’ volk,
zij die geluk hadden in het leven,
degelijk werden opgevoed in een warme thuis,
alle kansen kregen om te studeren,
daarna een goede baan vonden,
mensen met een goede naam in de gemeenschap.
Ze hebben het goed.
De stal:
de andere wereld.
Miserie,
geen (t)huis,
geen opvoeding,
geen werk,
geen zekerheid…
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
Pagina
Link leggen naar actie WZZ –
Waar zit Robby?
Affiche WZZ tonen en aanbrengen in de stal!
28
Twee totaal aparte werelden.
Wie slaapt nu in de stal?
Wie telt niet mee ?
Wie zijn de herders van vandaag ?
Zieken?
Armen?
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
2. Lichtmoment : het eerste licht mag branden
3. Adventslied
Het is weer zover, het is weer advent,
kijk hoe het eerste kaarsje brandt!
Een vuurtje dat loopt, dat maakt ons bekend,
licht zal er komen, licht in het land!
Wat een geluk en zing het maar luid:
lichtje, ga nimmer, ga nimmer meer uit!
4. Groeigebed: samen bidden
Pagina
29
God,
de eerste kaars van de advent brandt.
Advent is tijd van dromen.
Van de mooie kerst die komt.
Advent is denken.
Aan de kinderen die niet kunnen spelen.
Aan de mensen zonder warme huis of thuis.
Aan de bejaarden met zorgen.
Advent is doen.
Zorgen dat alle mensen gelukkig kunnen zijn.
Ik wil een licht zijn voor hen, deze advent.
Help jij ons?
Amen.
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
dinsdag 15 december 2015
EZEL en OS
De stal staat al klaar,
wie komt er vandaag in ?
Luister even…
4 kinderen lezen voor
Ik ben heel gewoon, zei het ezeltje.
Ik ben niet zo sterk als een paard.
Een paard gaat uit rennen en vechten.
Nee, ik ben maar weinig waard.
Ik ben heel gewoon, zei het ezeltje
niet deftig zoals een kameel.
Een kameel is een sierlijk groot dier.
Ik ben maar een klein dier.
Ik ben héél gewoon, zei het ezeltje:
grijs, met een witte neus.
Ik moet altijd sjouwen en werken,
als ezeltje heb ik geen keus.
Maar toen baby Jezus moest vluchten…
die dag was ik héél veel waard:
toen heb ik Maria gedragen
en de Heer van hemel en aard!
Vandaag plaatsen we de dieren in de stal:
de ezel en de os.
1. Woordmoment
Een ezel is een lastdier.
Hij draagt goederen en mensen tot op hun bestemming.
Een dier dat veel kan dragen, verdragen.
Hij heeft Jezus al gedragen vóór zijn geboorte,
toen ze op weg waren.
Het was een lange weg.
Straks, moet hij weer Jezus dragen
op de vlucht naar Egypte.
En op Palmzondag zal opnieuw een ezel Jezus dragen.
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
Pagina
En dan bedoelen we niet ‘domme mensen, meisjes of jongens’,
maar jongen en meisjes en volwassen mensen
de niet opgeven.
Die blijven dragen en verdragen.
Die, soms koppig, de lasten helpen dragen.
Elkaar dragen, ook al is de weg lastig en zwaar,
is de boodschap van de ezel.
30
En luister nu goed!
We hebben ezels nodig!
Hier bij ons, op school,
in de jeugdbeweging.
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
Waarom geen paard?
Een paard is het symbool van macht,
van koningen en keizers, de sterken
Paarden zijn trotse dieren.
Een ezel is het vervoermiddel
van de gewone, eenvoudige mensen …
En als laatste bewoner van de stal hebben we de os.
De os was de tractor in de tijd van Jezus.
Door een ploeg verder te trekken,
zorgt hij ervoor dat de grond bewerkt is voor het zaaien.
De os was al aanwezig in de stal,
toen de zwangere Maria en Jozef daar aankwamen.
Hij is gastvrij, deelt zijn stal.
Stelt zelfs zijn voederbak ter beschikking van het kleine kindje!
Hij heeft er met zijn warme adem voor gezorgd
dat niemand kou hoefde te lijden.
Hij zorgt voor warmte,
hij brengt de stal een beetje op temperatuur…
Wat kunnen wij leren aan de ezel en de os?
We hebben ossen nodig!
Mensen die hun plaats delen en warmte sturen.
Heel bescheiden wat adem en warmte geven.
Mensen die elke dag opnieuw zeggen
dat je welkom bent op school
en die hun kennis met jou delen.
Jongens en meisjes die zorgen
voor een goede, warme sfeer in de klas en op de school.
2. Lichtmoment: het tweede licht mag branden
3. Adventslied
Het is weer zover, het is weer advent,
kijk hoe het eerste kaarsje brandt!
Een vuurtje dat loopt, dat maakt ons bekend,
licht zal er komen, licht in het land!
Wat een geluk en zing het maar luid:
lichtje, ga nimmer, ga nimmer meer uit!
Pagina
31
Het is weer zover, het is weer advent,
wacht eens, de tweede kaars gaat aan.
Een lied over licht, een lied dat je kent,
laat het maar horen, hef het maar aan!
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
4. Groeigebed: samen bidden
God, de tweede kaars van de advent brandt.
Advent is tijd van dromen.
Van het kerstekind dat voor ons geboren wordt.
Advent is denken.
Aan de vele kinderen alleen op de wereld.
Niemand die hen draagt.
Niemand die hen warmt.
Advent is doen.
Anderen helpen dragen, zoals de ezel.
Zelf wat warmte uitsturen, zoals de os.
Pagina
32
Help jij ons?
Amen.
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
woensdag 16 december 2015
JOZEF
1. Woordmoment
De stal staat klaar,
ook de os en de ezel.
Wie komt er vandaag bij?
Jozef.
Jozef: we weten niet zoveel van hem.
Hij staat er precies zomaar wat bij…
Maar: hij is trouw.
Ook een beetje een dromer.
Jozef heeft ook getwijfeld,
maar stond er, voor Maria.
We lezen uit de Bijbel:
“Maria keerde terug naar Nazaret en naar Jozef, haar verloofde.
Jozef had gehoord dat ze zwanger was en zat ermee verveeld.
Hij was een vriendelijke man,
maar hij twijfelde of hij met haar zou trouwen.
Op een nacht kreeg hij een droom.
Een engel vertelde hem dat Maria niets verkeerds gedaan had.
Haar zoon was de zoon van God.
Hij zou Jezus heten en Hij zou de mensen redden uit hun zonden.
De volgende ochtend herinnerde Jozef zich
wat de engel gezegd had
en niet lang daarna trouwde hij toch met Maria.
Averbodes jeugdbijbel
Jozef beloofde plechtig
dat hij altijd voor Maria en haar zoon zou zorgen…”
Jozef zijn, dat is: niet weglopen.
Hij is de ganse weg met Maria meegegaan,
negen maanden lang,
van Nazareth naar Betlehem en terug...
Het kan niet gemakkelijk zijn geweest.
2. Lichtmoment: het derde licht mag branden
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
Pagina
Het is weer zover, het is weer advent,
kijk hoe het eerste kaarsje brandt!
Een vuurtje dat loopt, dat maakt ons bekend,
licht zal er komen, licht in het land!
33
3. Adventslied
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
Wat een geluk en zing het maar luid:
lichtje, ga nimmer, ga nimmer meer uit!
Het is weer zover, het is weer advent,
wacht eens, de tweede kaars gaat aan.
Een lied over licht, een lied dat je kent,
laat het maar horen, hef het maar aan!
Wat een geluk en zing …
Het is weer zover, het is weer advent,
zie ik dat goed, doet drie het ook?
Ja, drie doet het ook, je raakt al gewend.
Licht van een licht, verga niet in rook!
Wat een geluk en zing …
4. groeigebed : samen bidden
God,
de derde kaars van de advent brandt.
Advent is tijd van dromen.
Van een betere wereld.
Advent is denken.
Aan allen die het moeilijk hebben.
Advent is doen.
Net als Jozef moedig zijn en blijven geloven,
ook als het moeilijk gaat.
Ik wil het proberen:
niet weglopen maar
eenvoudig doen wat gedaan moet worden.
Pagina
34
Net als Jozef dromen van een betere wereld.
Help jij ons?
Amen.
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
donderdag 17 december 2015
MARIA
1. Woordmoment
tekst verdelen onder een aantal leerkrachten
Iedereen kan al raden
welke de vierde figuur zal zijn
die we vandaag
in de stal plaatsen.
Luisteren we
naar wat de Bijbel vertelt over Maria.
Maria was een jonge vrouw.
Ze woonde bij haar ouders in het dorpje Nazaret.
Ze wist al dat Jozef haar man zou worden,
maar ze waren nog niet getrouwd.
Maria droomde van een goede toekomst
voor haarzelf en voor haar volk.
Want het was een moeilijke tijd.
De Romeinse keizer was de baas.
Hij had al heel veel landen veroverd en wilde er nog meer.
De mensen moesten allemaal doe wat de keizer wilde.
De keizer wilde ook veel geld hebben.
Daar kocht hij paarden en wagens en speren van.
En hij liet mooie paleizen bouwen in de landen die hij veroverd had.
De keizer wees iemand aan die koning over het land mocht zijn.
Die ging dan in het paleis wonen.
De gewone mensen waren arm.
Ze hadden niets te vertellen.
“Hadden we maar een eigen koning”,
zeiden ze tegen elkaar.
“Eentje die niet de baas speelt,
maar eentje die een herder is,
net als koning David lang geleden.”
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
Pagina
Op een dag was Maria aan het werk in haar huis in het dorpje.
Ze had water gehaald bij de put, en zette de kan neer.
Toen kwam er een engel bij haar.
Het was de engel Gabriël.
Hij zei:
“Wees blij, Maria. Gezegend ben je, want God is met jou.” Maria schrok.”
“Wees maar niet bang, Maria”, zei de engel.
35
Veel mensen geloofden niet meer dat het ooit nog anders zou worden.
Ze hadden de moed opgegeven.
Maria niet.
Zij bleef hopen en verwachten dat er een nieuw begin van vrede zou komen.
Zij geloofde dat God het volk zou helpen.
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
“God ziet je graag.
Je zult een zoon krijgen die je de naam Jezus moet geven.
Hij zal groot zijn en zoon van God genoemd worden.
Hij zal voor altijd koning zijn.”
“Hoe kan dat gebeuren ?” vroeg Maria.
“Jozef en ik, we zijn nog niet getrouwd.”
“De geest van God zal over je komen”, zei de engel.
“Daarom zal jouw kind heilig genoemd worden, Zoon van God.
Ook Elisabeth zal een kind krijgen.
Want voor God is niets onmogelijk.”
Toen zei Maria vanuit het diepst van haar hart:
“Ja. Laat het zó gebeuren.”
Daarna ging Maria op reis naar de bergen.
Ze ging op bezoek bij Elisabeth.
Maria kwam het huis binnen en begroette Elisabeth.
Zodra Elisabeth de klank van de stem van Maria hoorde,
maakte het kind in haar buik een sprongetje.
Elisabeth werd helemaal vervuld van de Geest van God en riep uit:
”Gezegend ben jij, Maria!
Gezegend ben jij en gezegend is het kind in je buik.
Ik ben zo blij dat je bent gekomen!
Want jij verwacht wat niemand meer durft te hopen.
Gelukkig ben jij, omdat je gelooft”.
Maria was zo blij dat ze een lied zong.
Een lied over God die doet wat hij belooft.
Ze bleef nog drie maanden bij Elisabeth en ging toen terug naar huis.
Lucas 1, 5-55
Uit: ‘Het begon met licht’, Bijbelverhalen voor groot en klein, KBS
Wat kan Maria ons leren ?
Ze deed wat ze dacht dat God haar vroeg.
“JA” zeggen en God loven.
‘God is magnifiek’, zei ze.
2. Lichtmoment: het vierde licht mag branden
3. Adventslied
Het is weer zover, het is weer advent,
kijk hoe het eerste kaarsje brandt!
Een vuurtje dat loopt, dat maakt ons bekend,
licht zal er komen, licht in het land!
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
Pagina
Het is weer zover, het is weer advent,
wacht eens, de tweede kaars gaat aan.
Een lied over licht, een lied dat je kent,
laat het maar horen, hef het maar aan!
36
Wat een geluk en zing het maar luid:
lichtje, ga nimmer, ga nimmer meer uit!
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
Het is weer zover, het is weer advent,
zie ik dat goed, doet drie het ook?
Ja, drie doet het ook, je raakt al gewend.
Licht van een licht, verga niet in rook!
Het is weer zover, het is weer advent,
vier wordt een vuur, dag kaarsje vier!
En hoe je ook heet en wie je ook bent,
Blijf waar je bent want Jezus komt hier!
4. groeigebed: samen bidden
God,
de vierde kaars van de advent brandt.
Advent is tijd van dromen.
Van God die naar de mensen komt.
Advent is denken.
Aan de vele kinderen in armoede.
Aan de bejaarden die het moeilijk hebben.
Advent is doen.
“JA” zeggen aan God.
Pagina
37
Zorgen dat Kerst méér is dan
pakjes en lekker eten. Help jij ons?
Amen.
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
vrijdag 18 december 2015
De 4 kaarsen/lichtjes branden.
de stal is bijna klaar.
We missen nog één iets.
Juist ja,
jullie denken allemaal
aan het Kerstkind, aan Jezus.
Maar daarvoor is het nog te vroeg.
We zijn pas 18 december.
De verjaardag van Jezus
is pas op 25 december.
Daarom nodigen we jullie
hartelijk uit naar…
(kerstviering uit de parochie/federatie/pastorale eenheid hier vermelden)
Wat hebben we dan nog tekort?
Laten we luisteren
naar een verhaal van Franciscus uit Assisi,
die in de 13de eeuw
de eerste kersstal plaatste
zoals we nu reeds weten
uit de voorbije weken.
-kan desnoods in een rollenspelFranciscus is op stap
in de heuvels rond het dorpje Greccio.
Hij is op zoek naar een echte kribbe.
Die wil hij in de kerk zetten.
Daar ziet hij de vriendelijke boer weer,
die hem een paar weken eerder eieren heeft gegeven.
“Antonio”, roept Franciscus,
“kan ik de voederbak van jouw dieren voor een paar dagen lenen?”
“Wat een gekke vraag Francesco!
Ben je soms van plan om boer te worden?”
“Niet echt, Antonio,
ik wil die voederbak met Kerstmis in de kerk zetten.
Dan begrijpen de mensen veel beter
wat de geboorte van Jezus in een stal betekent.”
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
Pagina
“Klopt, Antonio,
maar de mensen moeten begrijpen
hoe arm Jezus wel was.
38
“Francesco, waarom is dat nu nodig?
We weten toch dat er engelen waren en herders,
en dat er wijzen op bezoek gingen.”
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
Als ze die voederbak zien,
zullen ze dat beter begrijpen.
Want Jezus was arm,
net zoals zij.
En Hij was niet met goud behangen
zoals onze bisschoppen en onze paus.”
“Oké, Francesco.
Is dat een goede voederbak voor de kerk?”
Franciscus bekijkt de voederbak.
“Heel goed Antonio.
Neem hem maar mee.
Kun je me ook nog wat stro en hooi geven, Antonio?”
“Maar natuurlijk!”
Franciscus is daar heel blij mee.
Hij wil al verder gaan, maar draait zich om.
“Antonio, nog iets.
Misschien moeten er ook een schaap staan.
Wat denk je?”
“Maar Francesco, dieren in een kerk?”
“Ja, ik dacht even:
dan zien de mensen nog beter
dat Jezus er is voor de arme mensen.
Dan zien ze nog beter dat Hij geleefd heeft zoals wij.
Weet je, ik zal aan de paus vragen of dat wel mag.”
En… het mocht.
naar C. LETERME in Simon, november-december 2012, p. 13-14
Pagina
39
plaatsen van de kribbe
en een schaap
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
Als het donker is, zegt Jezus,
zie je toch de weg niet meer.
Dan kom ik met licht, zegt Jezus,
en je vindt de weg wel weer.
Als je mij dan volgt, zegt Jezus,
ben je op de goede weg.
Ja, ik ben het licht, zegt Jezus,
het is waar, wat ik je zeg!
Advent is dromen dat Jezus zal komen
dromen van vrede voor mensen van heden.
Advent is dromen dat Jezus zal komen.
Iedere week weer een licht ontsteken
vlammen van vuur voor de komende weken,
tekens van hoop in de duisternis,
omdat het bijna kerstfeest is.
http://www.youtube.com/watch?v=SUVWVSKYttI&translated=1
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
Pagina
Niet als een kind en niet in een kribbe
maar als een vrede-vorst hier in ons midden,
dan is er nergens verdriet meer of pijn,
dan zal het altijd Kerstfeest zijn.
40
Advent is dromen.....
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
God
God,
ik wil zo graag een grote doos
als kerstgeschenk,
met daarin:
geluk en vrede voor iedereen.
Dan zou ik
aan iedereen iets geven:
een stukje vrede en vreugde,
een vleugje vriendschap,
een portie moed.
Het is een droom,
ik weet het, God.
Geluk laat zich niet
in een doosje steken.
Het licht van Kerstmis
laat zich beter niet inpakken.
Misschien moet ik
net als Jezus
mensen gelukkig maken.
Niet precies zoals
Hij dat deed,
maar gewoon
op mijn manier.
Katia Van Cleynenbreugel
Jezus
Jezus,
met Kerstmis
zie ik
een beeldje van Jou
in de kerststal.
Jij bent daar
nog zo klein.
Maar ik weet
dat Jij
grote dingen hebt gedaan.
Pagina
41
Vandaag zijn er mensen
die net als Jij
proberen te doen.
Ik ben blij
dat ik hen ken.
Ik ben blij
dat ik Jou ken.
Dankjewel.
Monica Delgadillo
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
Vers bij het aansteken van de adventskaarsen + Kerstmis
voor de eerste kaars
Een kaarsje, een kaarsje, een vlammetje gaat aan.
Maak plaats in je kamer, want Kerstmis komt eraan.
Het eerste lichtje brandt al, het zegt: let nu goed op.
Want over drie, vier weken, dan is er nieuws van God!
voor de tweede kaars
Een kaarsje, een kaarsje, een vlammetje gaat aan.
Maak plaats in je leven, want Kerstmis komt eraan.
Het tweede lichtje brandt al, het zegt: wees maar niet bang.
Het duurt nog maar drie weken, de nacht duurt niet meer lang!
voor de derde kaars
Een kaarsje, een kaarsje, een vlammetje gaat aan.
Maak plaats in de wereld, want Kerstmis komt eraan.
Het derde lichtje brandt al, het zegt: blijf wakker, hoor.
Het duurt nog maar twee weken, het grote feest gaat door!
voor de vierde kaars
Een kaarsje, een kaarsje, een vlammetje gaat aan.
Maak plaats voor het Kindje, want Kerstmis komt eraan.
Het vierde lichtje brandt al, de krans is vol van licht.
En over een paar dagen krijgt God een nieuw gezicht!
Pagina
42
voor kerstmis
Vier kaarsen, vier kaarsen, waar een verhaal aan zit.
De cirkel is gesloten, paars wordt wit.
Een Kindje wordt geboren, een nieuwe tijd breekt aan.
Gods woord zal als een licht door onze wereld gaan!
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
De maanden van het Nieuwe Jaar.
In januari,
is 't nieuwe jaar begonnen.
Zit allen bij de haard tezamen,
de winter heeft gewonnen.
Februari, sprokkelmaand,
die heeft zo weinig dagen.
De krokus is wel zeer dapper,
ze bloeit in bos en hagen.
Maart die heet ook lentemaand,
maar vraagt ook warme truien.
De zon heeft zich een weg gebaand,
te midden maartse buien.
Grasmaand is april zijn naam,
die met zijn prilse grillen
in 't jaar verwierf een slechte faam,
al zou hij 't anders willen.
Bloeimaand is de naam van mei
omdat de bloemen bloeien
bij het beeld van Maria.
En ieder vogel legt zijn ei,
Je ziet het gras nu groeien.
De oogstmaand heet augustus ook,
het graan moet in de schuur.
De zon is als een hete pook,
maar soms is er… gedonder.
September is ook herfstmaand,
de zon neigt sneller neer.
De boer, al op zijn ladder staand,
plukt appels, peren en nog veel meer.
Wijnmaand heet de maand oktober.
Zonlicht gloeit in druif en was.
's Avonds schenkt een deftige ober,
spranklend gouden wijn in 't glas.
November die ook slachtmaand heet,
maakt naakt en kaal de bomen.
Het jaar is bijna uitgezweet,
het laat de regen stromen.
December, wintermaand, tot slot,
sluit 't jaar met volle teugen.
Op kerstnacht komt de zoon van God,
wilt allen u verheugen.
Pagina
43
En juni heet ook zomermaand,
de zon heel vroeg aan de hemel staat.
En al wat bleek ziet wordt gekleurd,
de zon brandt tot 's avonds laat.
Juli, zegt de boer, is hooimaand,
als hij het gras heeft afgemaaid.
Het kind dat zegt ‘vakantiemaand’,
want: de school die is nu uit.
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
Voorbeden Kerstwake
Wij bidden voor een mooie toekomst voor alle kinderen om ons heen,
in het bijzonder voor de kinderen die het moeilijk hebben
door ziekte, armoede, minder kansen…
Dat er altijd lieve mensen zijn die hen willen helpen en steunen…
Laat ons bidden…
Wij bidden voor een mooie toekomst voor alle mama’s en papa’s,
in het bijzonder voor hen die het moeilijk hebben
door werkloosheid, armoede, tegenslagen…
Dat ze weten dat het mooiste geschenk aan hun kinderen de liefde is…
Laat ons bidden…
Wij bidden voor een mooie toekomst voor alle mensen in deze wereld,
in het bijzonder voor de mensen die het moeilijk hebben…
door natuurrampen, honger, armoede…
Dat de leiders van de wereld naar goede oplossingen zoeken voor iedereen…
Laat ons bidden…
God, Vader in de hemel,
de aarde is weer koud, donker en kil.
We verlangen naar warmte en licht.
Wilt U weer bij ons komen wonen?
Dan kunnen we samen de donkere dagen aan
en kunnen ook wij anderen weer blij maken.
We vragen het U, samen met Jezus,
naar wiens komst wij uitzien,
en nu reeds mogen ervaren in brood en wijn,
hier in ons midden. Amen.
samen:
Goede God, wij zijn in de advent,
en kijken samen uit naar Kerstmis,
het geboortefeest van Uw Zoon, Jezus.
Hij toonde ons hoe graag Jij elke mens ziet.
Wij danken u om Jezus
en om alle liefde die Jij aan mensen geeft.
leerling uit het 5de/6de leerjaar:
Help ook ons uw liefde uit te dragen in deze wereld.
Leer ons te leven met open handen, met helpende handen,
met gevende handen, met zorgende handen
net zoals Jezus het ons heeft voorgedaan.
Help ons te worden zoals Jezus:
een licht in deze soms duistere wereld.
leerling uit het 5de/6de leerjaar:
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
Pagina
samen:
Zo wordt de wereld een beetje meer zoals Jij die droomt, God,
ook dank zij ons.
Amen.
44
In deze koude en donkere periode van het jaar,
bidden wij in het bijzonder voor de mensen in ons land
die het moeilijk hebben en niet gezellig kunnen wonen.
Dat er veel solidariteit mag zijn
en dat de vele kerstlichtjes mogen spreken
van de vele goede daden
in deze koude wintermaand.
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
deel3
Pagina
45
inhoudstafel SO - BuSO
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
Advent en Kersttijd…
…een tijd om daadwerkelijk te werken aan vrede.
Mag Franciscus uit Assisi ons daartoe inspireren!
VREDE
Franciscus en de sultan
Begin 13e eeuw, in volle ‘kruistocht-tijd’ waarvan de hele samenleving in de ban was, trok Franciscus naar
de sultan van Egypte, die aan het hoofd van het moslimleger stond. Tot op vandaag kunnen we ons door
deze bijzondere ontmoeting laten inspireren.
Als Franciscus terugkomt uit Egypte, en samen met zijn broeders ‘algemene vergadering’, kapittel houdt,
passen zij de toenmalige regel aan op basis van zijn ervaringen met de moslims. Franciscus wil niet dat
de broeders de moslims op één of andere manier zouden dwingen zich te bekeren. Hij wil ook niet dat
ze conflicten of een woordenstrijd uitlokken. Ze moeten vrede verkondigen – en dan vooral door dit voor
te leven, niet alleen door erover te praten. Ze moeten belijden dat ze christen zijn, maar ze mogen zich
niet verheven voelen boven de moslims. Ze moeten hun eigen identiteit respecteren, maar ook die van de
ander.
Zoals ze in Italië en omstreken de mensen nabij zijn, zo moeten ze ook onder de moslims zijn, namelijk
hen dienen en hen hoogachten. Franciscus verbiedt theologische discussies en een houding van
gelijkhebberij. “Ook moslims zijn door God geschapen”, weet hij. Franciscus opent zich voor hen en luistert
actief naar wat hij van hen kan leren. Dat is volgens hem de enige manier om tot vrede te komen.
De jaren 1200, kruistochtentijd.
God was met hen, geloofden ze:
elke overwinning was een bewijs.
En een nederlaag?
Teken dat ze te weinig
op God vertrouwden!
De jonge Francesco droomde ervan
als ridder mee te trekken,
boetend voor de zonden van zijn jeugd.
Maar het evangelie van Jezus
bracht hem op andere gedachten.
Hij werd het grondig oneens
met wat in de kerk
gangbare praktijk van theorie was.
Ook moslims zijn mensen, vond hij,
ook hen ga je tegemoet
met een vreugdegroet!
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
Pagina
Zou hij zelf niet zo gehandeld hebben?
Vooral toen hij met eigen ogen zag
dat ook sultan Malek al-Kamil
een man van vrede was?
46
Franciscus is in Egypte
bij de sultan op bezoek geweest.
Wat zich daar heeft afgespeeld?
Hij heeft het nooit verteld…
Maar zijn broeders drukte hij nadien
nog sterker op het hart:
‘Ga geen discussies aan,
wees dienstbaar aanwezig
bij de Moslimbevolking,
toon zo wie je bent’.
Pagina
47
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
Advent en Kersttijd…
…een tijd van en voor de naaste.
Om iets te doen voor de mens -met minder kansen- in ons midden.
Mag Franciscus uit Assisi ons daartoe inspireren!
WELZIJNSZORG
-de naaste liefhebben, kleine wonderen van goedheid laten gebeuren-
Met deze melaatse was het niet uit te houden.
Hij schold en sloeg naar de broeders
die hem in Godsnaam verzorgden.
En wat nog erger was:
Hij spotte met Gods heilige naam.
“Dat hij zijn plan trekt!”
Met deze boodschap
trokken ze naar Franciscus.
Maar die dacht:
“Dat pak ik anders aan.”
“God geve je vrede, dierbare broeder!”
Zo ging hij de man tegemoet,
en luisterde toen lang en geduldig
naar het geklaag en gevloek van de zieke.
Daarna trok hij zich terug om te bidden.
“Ikzelf zal je verzorgen.
Wat wil je dat ik voor je doe?” –
“Was me maar. Van kop tot teen.
Mijn lichaam stinkt. Ik walg ervan.”
Met warm water en geurige kruiden,
en een medebroeder die de emmer hanteerde,
begon Franciscus hem te wassen,
van kop tot teen, eigenhandig.
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
Pagina
Hij werd in 2005, 10 jaar geleden, verkozen tot grootste Belg aller tijden: pater Damiaan, ‘de held van
Molokaï’. Jozef Deveuster, een koppige man die, bezield door Jezus en zijn blijde boodschap, met en
tussen de melaatsen ging leven. Niet om hun zieltjes te winnen of het imago van de kerk op te poetsen,
maar om hen in Gods naam nabij te zijn. Levensnabij.
“Raak hen, die melaatsen, niet aan”, zei zijn bisschop nog toen hij vertrok van een bezoek aan Damiaan.
Maar al vlug ontdekte hij dat hij die richtlijn best naast zich neerlegde. Hij at met hen uit dezelfde
schotel, liet de pijp in de kring aan hem niet voorbijgaan, omhelsde hen. Niet langer een buitenstaander,
maar een bezielde een bezielende bondgenoot. “Wij, melaatsen”, zie hij op een dag terecht.
48
Het verhaal gaat dat de melaatse genas,
overal waar Franciscus hem aanraakte.
En dat hij tot inkeer kwam en spijt kreeg van alles
wat hij vroeger in zijn wanhoop had gezegd en gedaan.
Zo werd hij weer gezond, naar lichaam en naar ziel.
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
Paus Franciscus I omhelst iemand met een ernstige huidziekte
Op de zaterdag voor de nacht waarin Franciscus stierf, kwam er na de vespers laat in de avond een
zwerm leeuweriken laag boven het dak vliegen van het huis waar Franciscus lag en vloog daar
kwinkelerend in een kring rond.
Wij die met hem zijn omgegaan en dit over hem geschreven hebben, kunnen getuigen dat wij hem meer
dan eens hebben horen zeggen: “Mocht ik ooit de keizer te spreken krijgen, dan zal ik hem smeken om
de liefde van God en op mijn verzoek een edict uit te vaardigen dat niemand zuster Leeuwerik mag
vangen of haar enig kwaad mag doen; dat verder de podesta (burgemeester) van iedere stad en alle
burchtheren en dorpsbestuurders zich gehouden moeten weten ieder jaar met Kerstmis de mensen op te
dragen wat graan en andere zaden op de wegen buiten de steden en dorpen te strooien, opdat de
vogels, in het bijzonder zuster Leeuwerik, op zo’n hoge feestdag in ieder geval iets te eten hebben. Dat
ook iedereen uit eerbied voor Gods Zoon die door Maria, zijn Moeder, tussen een os en een ezel in een
kribbe werd gelegd, in die nacht voldoende voedsel zou moeten geven aan broeders Os en Ezel, en dat
eveneens met Kerstmis alle armen door de rijken tot verzadigens toe onthaald behoren te worden.”
Pagina
49
Uit: Aarden in geloof, werkboek voor bezinning, gebed, verbeelding en viering – Winter, eindredactie: Tini Brugge, Gottmer, 1997
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
Pagina
50
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
welzijnszorg
Voorganger toont affiche WZZ 2015.
Het thema van Welzijnszorg kan verwerkt worden in onderstaande tekst
In België, in Vlaanderen is het goed leven.
Er is goed onderwijs,
we krijgen een studiebeurs om te studeren,
we wonen in gezonde woningen,
als we ziek zijn kunnen we naar de dokter,
we krijgen een premie als we ons huis vernieuwen,
er is werkloosheidsuitkering, kinderbijslag,
een pensioen als je te oud bent om te werken…
We noemen dat: de sociale voorziening.
Die sociale zekerheid beschermt de mensen.
En toch:
1 op 7 kinderen in Vlaanderen is arm,
leeft in armoede.
Woont in een vochtig huis.
Kan de dokter niet betalen.
Kunnen de schoolrekening niet betalen.
Hoe kan dat dan?
Er is in België toch die sociale voorziening?
Wel, het is zo
dat een aantal mensen
niet van die voorzieningen kan genieten.
B.v. omdat ze veel te veel moeilijke papieren moeten invullen.
B.v. er zijn mensen die niet weten hoe ze een studiebeurs kunnen krijgen voor hun studerende
kinderen. Ze weten niet waar en hoe ze de juiste formulieren moeten invullen. Of ze weten niet
waar ze een premie kunnen vragen om hun kapotte, oude ramen te vervangen.
Het zijn mensen die
geen werk hebben,
weinig verdienen,
ongezond werk hebben,
een klein pensioen ontvangen,
vaak ziek zijn,….
Die mensen “staan in de kou”.
Die mensen in armoede worden niet voldoende beschermd.
WZZ zegt: dat kan toch niet.
Iedereen moet kunnen genieten van de sociale voorziening in ons land.
Niemand mag in armoede leven.
Toon affiche WZZ.
Pagina
51
Daar willen we ons voor inzetten.
En WZZ vraagt aan onze school om mee te werken.
WZZ strijdt al meer dan 40 jaar tegen armoede in ons land.
Ook dit jaar! Kunnen wij iets doen? Zeker en vast !
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
Advent en Kersttijd…
…een tijd om hoopvol en optimistisch te zijn.
Mag Franciscus uit Assisi ons daartoe inspireren!
Franciscus van Assisi, vredesapostel
en uitvinder van de (levende) kerststal,
leefde sterk verbonden met de natuur.
Onze huidige paus koos heel bewust voor de pausnaam Franciscus.
Op 18 juni 2015 verscheen
de milieu-encycliek van paus Franciscus: ‘Laudato Si’.
Deze titel is afkomstig uit het zonnelied van Franciscus van Assisi.
Voor het eerst in de geschiedenis van de kerk
heeft een paus een encycliek gewijd aan de ecologie.
Paus Franciscus kreeg de bijnaam ‘groene paus’.
Centrale elementen in de boodschap:
de gevaarlijke klimaatverandering
en de gewetenloze uitbuiting van de natuurlijke reserves
bedreigen de toekomst van onze planeet.
Een tijd geleden schreef hij een encycliek: ‘Laudato Si’.
Pagina
52
Maar Franciscus is hoopvol!
“De mensengemeenschap heeft de macht het roer te wenden
en de fatale dynamiek te stoppen”, zo schrijft hij.
Die hoop put hij zelf bij Franciscus van Assisi.
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
Pagina
53
https://nieuw.kerknet.be/kerknet-redactie/video/wat-je-over-de-encycliek-laudato-si-moet-weten-2minuten
Hebben we paus Franciscus nodig om ons aan het milieu te herinneren? Ontdek het in 2 minuten in het
filmpje
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
Advent en Kersttijd…
…een tijd om stil en verwonderd te zijn.
Mag Franciscus uit Assisi ons daartoe inspireren!
luisterfragment
‘be still for the presence of the lord
Pagina
54
Vele versies te vinden op youtube, bv.
https://www.youtube.com/watch?v=ZugvUQ4m90U
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
WAKKER VOOR VREDE
Stille nacht
Heilige nacht
Alles schläft
Einsam wacht
Nur das traute hoch heilige Paar
Holder knabe im lockigen Haar
Schlaf in himmlischer Ruh
Schlaf in himmlischer Ruh
Stille nacht
Heilige nacht
Alles slaapt
Eenzaam wacht
Le mystère annoncé s'accomplit
Cet enfant sur la paille endormi
Sleep in heavenly peace
Sleep in heavenly peace
BRITTEN :
Silent night
Holy night
All is calm
All is bright
Round yon Virgin
Mother and Child
Holy infant
So tender and mild
Sleep in heavenly
peace!
Sleep in heavenly
peace!
FRANSEN :
Douce nuit
Sainte nuit
Tout s'endort
Plus de bruit
Le mystère annoncé
s'accompli
Cet enfant sur
La paille endormi
C'est l'amour infini!
C'est l'amour infini!
55
DUITSERS :
Sille nacht
Heilige nacht
Alles schläft
Einsam wacht
Nur das traute
Heilige Paar
Holder Knab
Im lockigen Haar
Schlafe in himmlischer
Ruh!
Schlafe in himmlischer
Ruh!
Pagina
BELGEN :
Stille nacht
Heilige nacht
Alles slaapt
Eenzaam waakt
Bij het kindje
' Hoogheilige paar
Rond de kribbe
Klinkt engelenschaar
Slaap in hemelse rust!
Slaap in hemelse rust!
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
dat onze school
Dat onze school
de trekken heeft
van een herberg
waar leerlingen
op adem kunnen komen
en leerkrachten
zich geborgen weten
in een zinvolle arbeid.
Dat onze school
de trekken heeft
van een stal
waar de armste,
de kleinste,
de zwakste van onze leerlingen, leerkrachten en personeelsleden
geborgenheid en veiligheid vinden,
waar leerkrachten
spleten vullen
en kieren dichtmaken
zodat de warmte binnen blijft.
God heeft niet per se specialisten nodig, mensen die speciaal zijn opgeleid en zorgvuldig voorbereid.
Meestal koos Hij de meest eenvoudige mensen uit om hun zijn zending toe te vertrouwen, mensen die er
niets bij te winnen hadden of te verliezen. Nu nog kiest God mensen die zich geheel en al aan zijn dienst
willen en kunnen wijden, mensen die zijn zorg voor de wereld diep in hun hart dragen, met Hem
medelijden omdat het niet goed gaat met de wereld. Een reden te meer om onze aandacht weer eens
wat meer te richten op de eenvoudige mens. Hij kan ons veel leren. Verzet en onbegrip om hun
uitverkiezing is menselijk. Onze culturele achtergrond, onze wetenschappelijke vorming en bagage, onze
afkomst geven ons echter niet het recht zulke diepgelovige mensen de weg af te snijden. Zij zijn dragers
van God.
de stal van Betlehem,
een kleine lichtoase
Het wachten,
het verwachten is bijna voorbij:
-de Kerstvakantie staat voor de deureen nieuwe Mens wordt geboren,
straks diep in de kerstnacht.
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
Pagina
Mocht iets van Zijn licht
in ons doorstralen
en anderen verwarmen
doorheen tekenen van solidariteit
en kansen om verder te groeien.
56
Dan wordt de stal van Betlehem
een kleine lichtoase,
een pleisterplaats,
een huis met een open dak
om naar de ster te zien
die ons vertelt:
een Kind is ons geboren,
gezonden door God
als Licht in de duisternis.
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
Kerst
Het is elke dag Kerst,
als je een ziel hebt,
die alle goedheid bewaart.
Het is elke dag Kerst
als je geen speciale gelegenheid zoals Kerst nodig hebt,
om een beetje vreugde te verspreiden
als je jezelf blijft geven,
niet enkel met Kerst maar het hele jaar.
Het is elke dag Kerst,
als je geleerd hebt de vriendschap te zien
in de ogen van een ander.
Wanneer je een beetje harder probeert,
en een beetje minder klaagt.
Het is elke dag Kerst,
als je beseft dat woorden als ‘jij’ belangrijker zijn
dan ‘ik’ en ‘mijzelf;
als je het leuk vindt iemand een plezier te doen,
en iemand een handje te helpen,
als je een uitgestoken hand ziet en ze neemt en niet negeert.
Het is elke dag Kerst,
als het er niet meer toe doet,
of je nu de eerste bent of de laatste
de beste of minder goede.
Als je een schoon geweten hebt
en blij kunt zijn met wie je bent,
dan pas vier je elke dag Kerst.
Toen
Toen
in een huis
waar deuren noch vensters sloten
werd een Kind geboren.
Herders zonder huis
hoorden het,
kwamen erop af
en mochten binnen.
Antoon Vandeputte
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
Pagina
Vandaag
aan onze huizen
waar deuren en vensters goed sluiten
en wij binnen Kerstmis vieren,
kloppen nog steeds mensen aan
die zonder huis of ver van huis
hopen dat ze net als toen
binnen mogen.
57
Wijzen ver van huis
zagen het,
kwamen erop af
en mochten binnen.
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
Jezus van Nazaret
Onze wereld heeft van jou
een sprookjesprins gemaakt.
Maar wie ben je eigenlijk?
Een kind van arme, onbekende mensen,
geboren als een vreemde onderweg,
zonder eigen huis en zonder veiligheid,
bedreigd door de groten van deze wereld;
je bent een vluchteling geworden,
zoals je later uit Nazaret wordt gezet.
Maar wie met de ogen ziet van het geloof,
herkent in jou Gods ‘ja’ tegen ons ‘neen’.
Gods liefde ging de mensen zo te boven,
was zo onbegrijpelijk nieuw,
dat ze bij velen niet welkom was.
Je bent eenzamer gestorven
dan een boom in de woestijn,
je bent straatarm begraven in een vreemd graf.
Daarom huiver ik
van onze supermarktkerstmis
en van de kerstmankomedie.
Je geboorte blijft een vreemde ster,
een vreemd licht in de mensennacht
Wanneer wordt het eindelijk
vrede voor alle mensen
en vreugde voor altijd?
Andries Devos
Een dagelijkse portie
Een dagelijkse portie
slecht nieuws
verkilt een mens en
'Geen nieuws, goed nieuws'
is een te magere troost.
Warm als de zon
– ondanks de winter –
hoopvol,
vurig en krachtig,
klinkt het woord van de bode:
‘vrede’.
Dan wordt het Kerstmis.
Kathleen Boedt
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
Pagina
Vrede is niet alleen een wens
veeleer een vraag
die op antwoord wacht.
58
Zo'n iemand moet wel
een engel of profeet zijn.
Tenminste
voor wie hem beluistert
met goede wil.
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
Ik wens je
Ik wens je toe dat je een beetje mag lijken
op de figuren uit de stal
op Maria: groot door haar geloof
op Jozef: groot door zijn bescheidenheid
op de herders: groot door hun zorg
op de ezel: groot door zijn koppige trouw
op de os: groot door zijn trekkracht
maar vooral
op het kind: groot door zijn kwetsbaarheid
Kristien De Smet
Kerstmis
Gods vriendelijkheid breekt in de wereld binnen
Straten en huizen zijn prachtig versierd. Overal hangen lichtjes en de winkels liggen vol cadeautjes. De
mensen lopen vriendelijker dan anders doorheen de drukke straten. Het is Kerstmis. Op die dag vieren de
christenen het wonder dat God, die schepper is van hemel en aarde, mens is geworden in een klein, weerloos
kind, in Jezus. Niet in een voorverwarmd wiegje met flanellen lakentjes, maar in doeken gewikkeld in een
voederbak in een stal lachte God de wereld toe en eenvoudige herders werden geraakt door Gods
vriendelijke blik. Ook vandaag wil God mens worden. Het is namelijk zijn droom dat het elke dag Kerstmis
is. God wil alle mensen reddend nabij zijn. Dat kan Hij daar waar Jezus in ons midden geboren wordt. Het
geheim is de wederzijdse liefde en dienstbaarheid voor elkaar.
Daar waar gekwetste mensen elkaar met liefde bekijken en zich laten raken door de blik van de andere
komt een golf van solidariteit op gang. Daar breekt Gods vriendelijkheid binnen in de wereld. Daar wordt
het altijd weer Kerstmis.
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
Pagina
Advent
Een mens wil kunnen uitkijken naar morgen.
Wil zich gewaardeerd voelen en omringd.
Een mens wil zich verwacht voelen.
Een huis moet een thuis zijn.
Veilig en warm.
Mensen willen tot een gemeenschap behoren, erbij zijn.
Wie ze ook zijn, waar ze ook wonen, hoe ze er ook uitzien.
Arm of rijk, je wil bemind worden.
Vriendschap en liefde zijn levensnoodzakelijk.
Jezus trok op met tollenaars en zondaars,
met publieke vrouwen,
met zieke en arme mensen,
met Jan en alleman.
Hij maakte geen onderscheid,
gaf iedereen een tweede kans.
Dit is advent:
net als Jezus, je hart openen voor elk-ander,
en zo ook Jezus toelaten in je eigen leven.
Is je hart daar klaar voor ?
59
Jürgen Soetens
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
Deel4
verdiepingsaanbod met leerkrachten
BaO – BuBaO - SO - BuSO
1.
Franciscus achterna
-bezinnen en bidden met leerkrachten bij de figuren uit de Kerststal"De Drie Wijzen zijn lang op weg voor ze de Kerststal bereiken. We hebben ook lang moeten zoeken.
Wie had nu gedacht dat de menswording van God in een stad zou plaatsvinden, aan de rand van de
maatschappij? Er was ook nog een 4de koning, maar die miste het bewuste rendez-vous op 6 januari,
omdat er onderweg altijd op hem een beroep werd gedaan. Hij arriveerde toen Jezus werd gekruisigd.
Toen hoorde hij dat Jezus ook veel tijd verloren had aan de mensen en hun miserie."
De ezel
"De ezel. Grijs en wijs? Bekijk zijn grote oren. Oren die hem toelaten heel goed te luisteren. Een kind
tekende eens twee grote oren tegen elkaar en zei: 'Kijk eens wat een mooi groot hart.'
Een ezel kent een lange dracht, kan ook enorm veel dragen, vèr-dragen. En koppig dat ie is. Het enige
woord dat hij zegt, is i-a. I-a, dat is 'Ja'. En ja is ja, neen is neen. Duidelijk."
De os
"De os. Beeld van zij die dienen zonder zichtbaar resultaat. Met de ploeg aan de slag, in ploeg werkend.
De os is niet vruchtbaar, maar ploegt de aarde geduldig om. Hij maakt de grond klaar, zal de oogst
nooit zien maar gelooft er in. Wat levert het op als je als verpleegkundige op palliatieve zorgen werkt,
wat levert het op te zorgen voor je gehandicapt kind, maar het is wel ongelooflijk belangrijk... Ossen en
ezels klinken in het Hebreeuws ook als 'sjorrimchamorrim', schorremorrie, het kleine, simpele volk. God is
mens geworden te midden het schorremorrie. Midden wie uitgesloten is. In alle bescheidenheid,
kwetsbaar als een kind."
Herders
"Deze wereld, de kerk, de beweging heeft een grote nood aan herders. 'Pastors' die op zoek gaan naar
mensen, naar elk schaap dat verloren is. Bijvoorbeeld in zo'n groep waar kansarmen mekaar vinden, in
een praatgroep voor nabestaanden van zelfdoding. Veel ellende en verdriet vloeit daar samen. Ik vind
herders grote figuren: mensen die durven vooruit gaan, maar ook achteraan, op het ritme van de
traagste. Trouw. Op wacht. Ook in de nacht, wakker liggend van wie hen nodig heeft."
Maria
"Maria kende maar één gebed: 'Mij geschiede naar uw woord.' De Beatles (je zou het hen niet toegeven)
zongen er over: 'Als alles donker is... Mother Mary comes to me, speaking words of wisdom... Let it be.'
'Mij geschiede naar uw woord' vormt een sleutelwoord.
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
Pagina
De Engel
"De Engel(bewaarder) is weg. Weg uit ons gezichtsveld, uit onze ervaring. Velen denken dat ze het
zonder God kunnen. Maar als de Engel verdwijnt, verdwijnt een stuk warmte en zekerheid. En toch...
(Jozef?) is God er nog, in zoveel 'engelen van mensen' die zelfvergeten leven, tegen de stroom in varen,
boodschapper - 'facteur d'amour' van Godswege zijn, goed nieuws brengen."
60
Jozef
"Jozef dacht er in stilte aan van Maria weg te gaan, maar nadat een Engel verscheen, zei hij: en toch...
Jozef is een en toch-mens. De vrijwilliger bij uitstek. Ik heb geen tijd, en toch... zal ik het mij aantrekken.
Jozef zal het niet ver brengen, en toch... 'ik zal mijn deel van het werk doen', zegt hij. Er is een grote
nood aan vrijwilligers zoals Jozef."
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
"Eén tip: probeer te gelijken op een Kerstfiguur. Op Maria, groot door haar geloof. Jozef, trouw,
bescheiden. De wijze, rusteloze zoekers, niet naar wat rijk maakt, maar naar het kleinste. Probeer te
gelijken op een Engel, boodschapper van goed nieuws, een Herder, op zoek naar de verloren schapen,
een Ezel, één en al oor, iemand die veel kan (ver)dragen, een Os, voortrekker zonder omzien. Opdat
het Kind ook iets in jou mag doorstralen van de Goddelijke Liefde. God zegene en beware je."
Geert Dedecker/Dominique Coopman
beden
(bij de figuren in de kerststal)
Laat ons bidden voor alle kinderen;
voor hen die in ons midden klein en weerloos zijn:
om een gelukkige jeugd;
dat er niets ergs met hen gebeuren zal;
dat zij niet scheef groeien en niet misvormd worden.
Laat ons bidden dat wij geen ergernis geven, niet leren haten,
maar hen binnenvoeren in de waarheid.
En dat wij de moed mogen vinden om op te komen voor al
wat zacht en onverwacht is en het eerste:
de eerste verliefdheid, het ontluikende geloof,
de schuchtere stap naar vrede en verzoening…
Laten we bidden voor hen die dromen zoals Jozef:
voor hen die terzijde staan,
voor hen die bescheiden trouw proberen te blijven,
ook al begrijpen zij niet wat er gebeurt;
voor hen die open en ontvankelijk hun toekomst tegemoet gaan,
dat zij durven leven met onzekerheden en opgewassen zijn tegen teleurstellingen.
Voor hen die kracht uitstralen, liefde geven, recht doen:
dat zij staande blijven in ons midden…
Laten we bidden om mensen zoals Maria,
die de mysteries van hun leven durven be-amen:
blijde, droevige en glorierijke mysteries;
voor hen die aan Gods Woord een naam en een gezicht geven;
voor alle moeders ter wereld:
ongehuwde moeders, oude moeders;
moeders die op dit moment hun kindje ter wereld brengen…
Bidden wij om mensen in ons midden
die openhartig en ruim-schoots durven geloven.
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
Pagina
Laat ons bidden voor mensen die ge-hoor-zaam willen leven;
voor mensen met oren aan hun hart;
voor hen die werken met consultatiebureaus en onthaalcentra;
bidden we dat wij elkaars diepste vragen blijven horen,
61
Wij bidden voor allen
die geen gestalte en schoonheid hebben om naar op te zien.
Voor hen die niet mee kunnen;
voor de kinderen die ongelukkig geboren zijn,
voor allen die gestoord zijn en gehandicapt; voor ongeneeslijke zieken.
Voor al die mensen die in onze maatschappij als onvruchtbaar worden
terzijde gezet: zij die niets kunnen, zij die niets hebben, tenzij zware schulden,
mensen zonder relaties en prestaties…
Voor hen die dienstbaar zijn in ons midden
door trouw de grond om te ploegen en zo te dienen voor de oogst.
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
dat ieder die in ons midden om hulp roept zou gehoord worden.
Bidden wij om draagkracht,
om een brede rug, om uithoudingsvermogen en verdraagzaamheid.
Voor hen die onder veel te zware lasten gebukt gaan:
eenzaamheid en schuldbesef
groot verdriet, moedeloosheid, onmacht en onzekerheid.
Laten we bidden om de koppige trouw van de ezel
in onze klassen, op onze school, ons gezin, onze relatie, onze kerk…
Bidden we voor allen die herder zijn.
Voor allen die verantwoordelijkheid dragen;
voor hen die de wereld regeren
dat zij de vrede niet in gevaar brengen.
Voor hen die onze welvaart bepalen,
dat zij zorg dragen voor de misdeelden.
Voor allen die onderwijs geven en wetenschap bedrijven.
Bidden wij voor de profeten van deze tijd.
Bidden wij tenslotte voor allen die naar God op zoek zijn, zoals de wijzen.
Hoe ver wij ook zijn, God, wij vragen U:
kom ons zoeken in nacht en duister.
Hoe ver wij ook zijn, laat een ster verschijnen om ons de weg te wijzen.
Hoezeer wij ook verloren lopen:
zend iemand – een engel, een mens – om ons terug te brengen.
Dat wij elkaar niet in de steek laten als ons dat beter uitkomt,
dat wij niet tégen elkaar optrekken,
maar het uithouden met elkaar, en niemand achterlaten.
Pagina
62
Geert Dedecker
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
2.
de koning en het volksmeisje
S. Kierkegaard (1)
“Er was eens een koning die zielsveel hield van een eenvoudig volksmeisje. Dolgraag wou de koning
met haar trouwen. En dat was niet eens zo moeilijk. Want niemand durfde de koning tegenspreken, laat
staan tegenwerken. Elke staatsman had ontzag voor de koning en naburige staten vreesden zijn macht.
Niemand durfde het ook maar aan hem gelukwensen te onthouden. Maar op een dag ontwaakte in het
hart van de koning een angstaanjagende gedachte: kan dat volksmeisje ooit de gunst beantwoorden die
ik haar verleen door met haar te trouwen? Kan ze wel echt ja of nee zeggen op mijn verzoek? Zal ze
ooit in staat zijn te vergeten dat ik koning ben en zij maar een eenvoudig volksmeisje? Zou ze niet
gelukkiger zijn als ze kon trouwen met een gelijke? Kortom, zal ze wel gelukkig worden aan mijn zijde?
Maar hoe kan er gelijkheid groeien tussen mezelf en een meisje van het volk?
Twee antwoorden zijn mogelijk op de vraag naar gelijkheid.
1
Je kunt je voorstellen dat de koning het meisje in de adelstand verheft. De koning tilt als het ware het
meisje op zijn niveau. Hij hangt zich over het balkon van zijn paleis en trekt haar zijn koninkrijk binnen.
Eenmaal binnen, past het meisje zich aan en verwerft ze een nieuwe identiteit. Zo wordt het meisje
opgenomen in majesteitelijke kringen. Het meisje moet echter een prijs betalen. Ze moet haar afkomst
loochenen om te kunnen huwen. Maar is daarmee echte gelijkheid bereikt? Is daarmee de kloof tussen
koning en volksmeisje gedicht? (…)
2
Er is ook een andere optie: de koning daalt neer. Hij mengt zich onder het volk. En natuurlijk gaat overal
waar hij komt, de mensenzee uiteen. Maar is dat genoeg om de weg vrij te maken naar het hart van het
meisje? Is afdalen voldoende om het meisje de echte vrijheid van de keuze te schenken? Moet hij niet
eerder, radicaler ook, afstand doen van zijn koningschap? Want als hij zeker wil zijn van haar liefde,
dan moet hij haar toch als een gelijke tegemoet treden en zo de voorwaarden scheppen dat zij in alle
vrijheid ook nee kan zeggen op zijn aanzoek! Kan het meisje nee zeggen zolang hij koning blijft? Ten
slotte is weigeren voor een volksmeisje niet echt een optie als een koning een aanzoek doet. Het is dus
niet genoeg dat de vorst afdaalt. Alleen als hij erin slaagt als een doorsnee burgerjongen onder de
mensen te komen, kan hij zijn geliefde de vrijheid schenken om te kiezen. De koning moet dus afstand
doen van zijn identiteit als hij zijn geliefde voluit wil respecteren. Als hij voor het meisje echte liefde en
niets dan liefde voelt, dan moet hij bereid zijn het koningschap voorgoed op te geven. (…) Het is de
koning, en niet het meisje die een prijs moet betalen”!
Ter vergelijking met God (de Vader), die zijn Zoon (via een mens Jezus) met Kerstmis laat neer- of afdalen
uit de positie van God-zijn, uit grote Liefde voor de mensen. God wordt mens en gelijke aan ons...
Rik Callens
____________
Pagina
63
(1)Søren Aabye Kierkegaard (geboren 5 mei 1813, gestorven 11 november 1855) was een Deense theoloog en
filosoof, die ook wel wordt aangeduid als de vader van het existentialisme.
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
3.
OKB (opdracht 1) en Kerst
Mc 9, 30-37
Ze vertrokken uit die streek en reisden door Galilea, maar hij wilde niet dat iemand dat te
weten kwam, want hij was bezig zijn leerlingen onderricht te geven. Hij zei tegen hen: ‘De
Mensenzoon wordt uitgeleverd aan de mensen. Die zullen hem doden, maar na drie dagen
zal hij uit de dood opstaan.’ Ze begrepen deze uitspraak niet, maar durfden hem geen
vragen te stellen. Ze kwamen in Kafarnaüm. Toen ze in huis waren, vroeg hij hun:
‘Waarover waren jullie onderweg aan het redetwisten?’ Ze zwegen, want ze hadden
onderweg met elkaar getwist over de vraag wie van hen de belangrijkste was. Hij ging
zitten en riep de twaalf bij zich. Hij zei tegen hen: ‘Wie de belangrijkste wil zijn, moet de
minste van allemaal willen zijn en ieders dienaar.’ Hij pakte een kind op en zette het in hun
midden neer; hij sloeg zijn arm eromheen en zei tegen hen: ‘Wie in mijn naam één zo’n kind
bij zich opneemt, neemt mij op; en wie mij opneemt, neemt niet mij op, maar hem die mij
gezonden heeft.’
Hij riep een kind
zette het in het midden en zei:
“ Vertel me over de droom van je school.”
En het kind antwoordde:
… aarzelende stapjes
voorbij een eerste poort.
Binnen.
Voelen van geborgenheid.
Ontmoeten van mensen
en beminnen.
… Krijgen van kansen.
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
Pagina
Dag school,
mijn groeiproces kan beginnen.
64
Vinden van een veilige plek
en voelen
hier voel ik me goed.
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
Steeds weer
in een nooit eindigende tijd.
Stapsgewijs ontdekken
wie ben ik,
aanvaarden
wat ik kan.
… Meegaan
met de ‘ander’
stilstaan
met het hart
dat je geloven doet:
‘Het komt wel goed’.
… Samen leren.
Niet alles, maar wel
hoe
een leven
lang.
duizendpoot berlare
Kris Gelaude
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
Pagina
Verwachtingsmensen
zijn geen naïeve dromers.
Zij leven nu, met open blik
en beide voeten op de grond.
Zij hebben weet van wat gebrekkig is.
Van onrecht, amper recht te trekken.
Van armoede die aan de ziel knaagt.
En van een wereld die zich neerlegt bij de feiten.
Daarom zijn zij diegenen die zeggen:
‘Hier is een mens niet voor gemaakt.
Laten wij opstaan.
Kracht blootleggen in elkaar.
Waardigheid gunnen aan de ander.
Vrede nu zichtbaar maken.
Ruimte scheppen voor gastvrijheid.
En zelf teken worden van een nieuwe aarde'.
65
Ons christelijk geloof is heel bijzonder. In geen enkele andere godsdienst wordt God mens. God is in
Jezus echt mens geworden. We konden Hem raken, Hem horen, Hem zien! En die Jezus komt ook nu
aanwezig in elke mens. Elke mens is gemaakt naar het beeld en de gelijkenis van God zelf! Met kerstdag
vieren wij dat Jezus ook nu midden onder ons leeft: in elke mens, in het woord van de bijbel, in onze
liefde voor medemensen, ... Vier weken lang maken we alles klaar: van buiten en van binnen in ons hart.
Advent is de tijd van de vragende mens. Wie vraagt en zoekt naar de Heer, getuigt van een echte
adventsgeest. Die behoedt ons ervoor in te dommelen en vrede te nemen met schijnwaarheden. Samen
kijken we vol spanning uit naar de menswording van God in ons en door ons en met ons!
Pagina
66
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
website pastoraal@school:
www.kobrugge.be/pastoraal
Zie ook in de trefwoordenlijst op de website voor bundels rond advent en kerst in het archief!
website pastoraal op school
www.kobrugge.be/pastoraal
[email protected]
0490/113613
gewoon anders
DPB - Brugge – pastorale impuls november/december 2015
Pagina
[email protected]
0498/035616
67
Hilde Bouckaert – Rik Depré
DPB-Brugge domeinbegeleiding pastoraal@school BaO-BuBaO-SO-BuSO