2013 2013 politieke wetenschappen

politieke wetenschappen
bacheloropleiding
2013
2013
uantwerpen.be
Inhoud
Welkom3
Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen?
4
De opleiding politieke wetenschappen
6
Politieke wetenschappen, iets voor jou?
8
Het studieprogramma
10
Opleidingsonderdelen jaar 1
12
Opleidingsonderdelen jaar 2
17
Opleidingsonderdelen jaar 3
21
De masteropleiding
25
Verder studeren
26
Diploma op zak, wat nu?
27
Alumni aan het woord
28
Nuttige info bij de start van je studietraject 29
Studie-en studentenbegeleiding
32
Studeren in het buitenland
35
Hoe bereik je gemakkelijk onze campussen?
36
Nuttige contactgegevens
39
|1
2|
Welkom
Nooit meer leren, ik ga studeren! Maar wat? Zo begint de zoektocht van veel
schoolverlaters naar informatie. Over opleidingen. Over universiteiten en hogescholen. Over beroepen. Jouw zoektocht is begonnen: je hebt dit boekje voor je
neus. Hopelijk helpt het jou een stap vooruit in je keuzeproces.
Een studiekeuze is nooit gemakkelijk. Het opleidingsaanbod is immens groot.
Belangrijk is dat je je goed voelt op de universiteit of hogeschool van je keuze.
En dat je je binnen enkele jaren goed voelt met je diploma. Daarom stelt de
Universiteit Antwerpen alles in het werk om je studietijd aangenaam te maken
en de kwaliteit van je opleiding op topniveau te houden.
Nieuwe uitdagingen, nieuwe ervaringen, nieuwe vrienden. Een nieuwe stad?
De stap naar het hoger onderwijs markeert het begin van een nieuwe periode
in je leven. Aan de Universiteit Antwerpen studeren zo’n 15 000 studenten in de
meest uiteenlopende vakgebieden. In heel Antwerpen zijn er dat nog veel meer.
Daarom werken we nauw samen met de Antwerpse hogescholen binnen de
Associatie Universiteit & Hogescholen Antwerpen.
Als je naar een van onze infomomenten komt, zal je merken dat het prettig
studeren is aan de Universiteit Antwerpen. Onze medewerkers en studenten
zullen je er graag over vertellen. We kijken uit naar de kennismaking!
Prof. dr. Alain Verschoren
Rector Universiteit Antwerpen
|3
Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen?
Prof en student staan dicht bij elkaar
De Universiteit Antwerpen staat voor studentgerichtheid. Dit betekent bijvoorbeeld dat je zo veel mogelijk les volgt in kleine groepen. Dat maakt een vlotte
interactie met je proffen mogelijk: je kan rechtstreeks bij hen terecht met vragen
en problemen. De communicatie tussen docenten, assistenten en studenten
wordt mee ondersteund door de digitale leeromgeving Blackboard.
De Universiteit Antwerpen is bekend voor haar goede studentenbegeleiding en
-ondersteuning. Je staat er dus nooit alleen voor. We spelen zo veel mogelijk in op
jouw individuele noden. Bovendien nodigen we jou uit om actief deel te nemen
aan het beleid: in verschillende adviesorganen en raden zijn onze studenten
vertegenwoordigd.
Academische opleidingen op topniveau
De Universiteit Antwerpen biedt innoverende academische opleidingen, die oog
hebben voor theorie én voor praktijk. De opleidingen zijn stevig verankerd in sterk
wetenschappelijk onderzoek dat ook internationale faam geniet.
De ‘ivoren’ academische toren werd al lang geleden gesloopt. Academici hechten
veel belang aan een voortdurende uitwisseling met de steeds evoluerende samenleving. Tijdens je opleiding aan de Universiteit Antwerpen staat niet het memoriseren van feitenkennis centraal, maar bouw je kennis en vaardigheden op die je
nodig hebt om beroepsrelevante opdrachten en problemen op te lossen.
De bachelor-masterstructuur schept ruimte voor vernieuwing en verbetering.
Daardoor kunnen we voortdurend inspelen op maatschappelijke uitdagingen.
Door nieuwe opleidingen in te voeren en door keuzemogelijkheden binnen
bestaande opleidingen te verruimen.
Een moderne leeromgeving
We omringen jou met de meest moderne infrastructuur: goed uitgeruste lesen computerlokalen, laboratoria, bibliotheken en studielandschappen. In alle
publieke ruimten zijn er hotspots waar je draadloos kan surfen.
Momenteel heeft de universiteit vier campussen. Eentje in hartje Antwerpen, drie
in de zuidelijke stadsrand. Met de komst van een aantal nieuwe opleidingen, die
vanaf volgend academiejaar integreren in de Universiteit Antwerpen, komen er
nog locaties bij. Waar jij straks terecht komt ontdek je verder in dit boekje.
4|
Om het toenemend aantal studenten op te vangen en jou een aangename leeromgeving te bieden, investeren we op grote schaal in nieuwe gebouwen. Enkele
staan er al. Voor andere liggen de plannen op tafel.
Meer dan een opleiding
We willen jou niet alleen een opleiding, maar ook een brede vorming aanbieden:
jou helpen opgroeien tot een professional met een kritische ingesteldheid, een
tolerante en constructieve houding. De Universiteit Antwerpen kiest resoluut
voor pluralisme en verwelkomt diversiteit bij personeel en studenten, en in haar
studieprogramma’s.
Antwerpen
Studeren is niet alleen met je neus in de boeken zitten. Wie in Antwerpen komt
studeren, kiest voor een studentenstad die meer is dan de universiteit en de hogescholen: het is een bruisende metropool met een uniek cultuurhistorisch aanbod,
een wereldhaven, een overvloed aan cafés en restaurants, gezellige pleintjes,
cultuur, architectuur, mode, sportinfrastructuur, ... Kort samengevat: een stad
waarin Antwerpenaars, bezoekers en studenten zich thuisvoelen.
|5
De opleiding politieke wetenschappen
Ben je geboeid door politiek?
Politiek gaat over het vormgeven van de samenleving. Het gaat over idealen
van hoe de maatschappij eruit zou moeten zien, en over de acties die daartoe
ondernomen worden evenals de conflicten die daarmee gepaard gaan. Het gaat
uiteindelijk over wie macht heeft om de samenleving vorm te geven, wie macht
zou moeten hebben en hoe macht werkt in de dagelijkse politiek.
Je bestudeert politiek op alle niveaus: lokaal (Antwerpen), regionaal (Vlaanderen),
nationaal (België), internationaal (Europese Unie) en globaal (Verenigde Naties).
Je verwerft inzicht in de staatsstructuur van verschillende (vooral West-Europese)
landen, en in de betekenis en geschiedenis van verschillende politieke strekkingen. Verder leer je hoe verschillende staatsvormen functioneren, en wat de
voordelen en knelpunten ervan zijn. Je bestudeert de internationale en globale
politiek, de wijze waarop ze functioneert en de verschillende theoretische benaderingen hieromtrent.
Wij besteden een bijzondere aandacht aan de kwaliteit van het onderwijs.
Dit blijkt onder meer uit zeer positieve externe evaluaties (zgn. visitatierapporten
van de NVAO) of het inrichten van extra leesseminaries. Dit blijft niet beperkt tot
de investering van tijd en energie door docenten en assistenten in hoorcolleges,
seminaries, debatten en begeleiding van papers en opdrachten. Wij ontwikkelen
ook tal van andere initiatieven. Zo verwelkomen wij regelmatig gastdocenten, o.a.
via de docentenmobiliteit van het Erasmusprogramma. Eveneens nodigen wij in
het kader van een overeenkomst met het European University Institute
(www.eui.eu), een instituut voor postgraduaatonderzoek in Firenze (Italië), regelmatig gevorderde doctoraatsstudenten uit om over gespecialiseerde thema’s een
gastlezing te komen geven.
Wetenschappelijke invalshoek
Wij benaderen de politiek vanuit een wetenschappelijke invalshoek. Dit betekent
enerzijds dat de kennis die je verwerft gebaseerd is op (resultaten van) wetenschappelijk onderzoek, en anderzijds dat je ingeleid wordt in de praktijk van het
onderzoek. In de opleiding wordt veel aandacht besteed aan opleidingsonderdelen als statistiek en onderzoeksmethoden: je leert onderzoeksvragen bedenken
en formuleren, onderzoeksresultaten interpreteren, een onderzoek uitwerken
volgens de regels van de kunst, enz.
6|
Studieopbouw
In de loop van de drie bachelorjaren kan je je algemene intellectuele vorming
verbreden, krijg je een stevige theoretische basis in economie, recht, filosofie
en in onderzoeksmethoden en verbeter je je communicatieve vaardigheden.
Je leert problemen analyseren; je leert op systematische wijze nadenken over
uiteen­lopende problemen die in de verschillende opleidingsdomeinen worden
behandeld. In het eerste jaar maak je kennis met een aantal basisbeginselen
van politiek en samenleving; in het tweede en derde jaar wordt het pakket van
politiek-gerichte opleidingsonderdelen gevoelig uitgebreid en toegespitst op specifieke onderwerpen en vaardigheden. Je verdiept je in de vergelijkende politiek,
de politieke sociologie, de Europese politiek, de internationale politiek, en ook de
bestuurswetenschappen.
Wie het diploma ‘bachelor in de politieke wetenschappen’ behaald heeft, kan
automatisch doorstromen naar één van de twee masteropleidingen verzorgd door
het Departement Politieke Wetenschappen: master in de politieke communicatie
en master in de vergelijkende en Europese politiek. In de nabije toekomst wordt
voor de masteropleiding een studieduurverlenging voorzien naar een tweejarige
masteropleiding (120 sp.). Er wordt tevens een master-na-master in de internationale betrekkingen en diplomatie aangeboden.
Meer informatie vind je in de brochures van de respectievelijke masteropleidingen
of op de website www.ua.ac.be/studiekiezer.
|7
Politieke wetenschappen, iets voor jou?
Interesse voor mens en samenleving
Om politieke wetenschappen te studeren, moet je in de eerste plaats sterk
geïnteresseerd zijn in mens en samenleving. Je bent nieuwsgierig naar het hoe en
waarom van verschillende maatschappelijke fenomenen in binnen- en buitenland,
je wil politieke structuren en beleidsbeslissingen kritisch bestuderen, en je voelt je
uitgedaagd om vernieuwende oplossingen te bedenken.
Een gezonde interesse in politiek en een goede algemene begaafdheid zijn essentiële basisvoorwaarden voor een studie politieke wetenschappen. Verder kunnen
een sterk redeneervermogen, een goed geheugen, en de capaciteit om verbanden
te leggen je slaagkansen verhogen. Gezien het gewicht van opleidingsonderdelen
als statistiek en onderzoeksmethoden doorheen de hele opleiding, zijn logisch
inzicht en analytisch denken belangrijke vaardigheden. Een goede kennis van
Frans en Engels is vereist.
Je wordt verwacht zelfstandig te kunnen werken: je moet zelf de leerstof het hele
semester of jaar bijhouden, op tijd je vragen formuleren, papers schrijven, enz.
Om de groepsopdrachten tot een goed einde te brengen, moet je in staat zijn om
op een constructieve manier met je jaargenoten samen te werken. Zoals voor elke
universitaire studie, zijn ook voor politieke wetenschappen een goed doorzettingsvermogen en een positieve werkhouding vereist.
Welk diploma heb je nodig?
Om te worden toegelaten tot de bachelorstudie, moet je in principe een diploma
van het secundair onderwijs bezitten. Vanaf het academiejaar 2004-2005 kunnen
mensen zonder diploma secundair onderwijs ook op basis van ‘elders verworven
competenties’ (vb. werkervaring) worden toegelaten tot een universitaire studie.
Internationale studenten moeten beschikken over een diploma secundair onderwijs
dat ook in het thuisland toegang verleent tot een gelijkwaardige opleiding. Wie nietNederlandstalig secundair onderwijs volgde, moet slagen in een door de Universiteit
Antwerpen erkende taaltest Nederlands. Voor meer informatie in verband met
toelatingsvoorwaarden (diploma en taal) en aanvraag­procedure neem je contact op
met de International Student Officer (Sonia Brunel, [email protected]).
8|
Introductieweek
Tijdens de eerste week van het academiejaar worden de opleidingsonderdelen van
het eerste bachelorjaar uitvoerig ingeleid. Je krijgt een overzicht van de inhoud
van elk opleidingsonderdeel, de verwachtingen van de docent, de examenvorm en
de begeleidingsmogelijkheden.
|9
Het studieprogramma
Studiepunten
De studieomvang van je opleiding en van alle opleidingsonderdelen wordt uitgedrukt in studiepunten (sp.). Dat zie je in de tabellen op de volgende bladzijden.
Studiepunten geven een goed beeld van de tijd die je zal besteden aan je opleiding
en aan de verschillende opleidingsonderdelen. Elk studiepunt komt namelijk
overeen met een studietijd van 25 tot 30 uren. Een voltijds academiejaar telt 60
studiepunten. De totale studietijd voor een voltijds academiejaar varieert dus
tussen 1 500 en 1 800 uren studie.
Deze tijd besteed je aan het bijwonen van hoor- en werkcolleges, het voor­bereiden
van lessen, het studeren voor examens en het maken van oefeningen, papers of
andere opdrachten. Het aantal studiepunten van een opleidings­onderdeel zegt
dus meer over je totale tijdsinvestering dan het aantal uren dat je les hebt.
Je bacheloropleiding omvat 180 studiepunten. Als je voltijds studeert en voldoende vlot slaagt voor je examens, behaal je je bachelordiploma dus na 3 jaar
studeren.
Het systeem met de studiepunten vloeit voort uit het Europees ECTS-project
(European Credit Transfer and Accumulation System). Meer info vind je op
www.ua.ac.be/studiepunten.
Jaar 1
sp
Vormend en verbredend
Inleiding tot de communicatiewetenschappen
Inleiding tot de politieke wetenschappen
Inleiding tot de sociologie
Inleiding tot de filosofie
Inleiding tot de algemene economie
Sociale en politieke geschiedenis van België
Inleiding tot het recht
Methoden
Kwantitatieve onderzoeksmethoden
Statistiek I
Inleiding wetenschappelijk werk
Richting-specifieke opleidingsonderdelen
Actuele problemen van de Belgische politiek
6
Totaal
60
10 |
6
6
6
6
6
6
3
6
6
3
Jaar 2
sp
Vormend en verbredend
Algemene en sociale psychologie
Publiek recht
Methoden
Kwalitatieve onderzoeksmethoden
Statistiek II
Logica en wetenschapskritiek
Richting-specifieke opleidingsonderdelen
Bestuurskunde
Comparative politics *
Inleiding tot de internationale betrekkingen
European integration *
Seminarie politieke wetenschappen
Frans
Engels
6
6
6
6
6
3
3
Totaal
60
Jaar 3
sp
6
3
6
6
3
Vormend en verbredend
Levensbeschouwing
Methoden
Leeronderzoek I
Leeronderzoek II
Richting-specifieke opleidingsonderdelen
Politieke communicatie
Politieke sociologie: klassiekers en trends
History of international politics *
Vraagstukken uit de internationale politiek
Sociale en politieke filosofie
Keuzeopleidingsonderdelen
6
6
6
6
6
15
Totaal
60
3
6
6
* Deze opleidingsonderdelen worden in het Engels aangeboden.
| 11
Opleidingsonderdelen jaar 1
In deze brochure vind je de inhoud van de opleidingsonderdelen van
de bachelor politieke wetenschappen.
Op www.ua.ac.be/studiekiezer > bachelor > politieke wetenschappen
> curriculum staat meer uitgebreide informatie over de begin- en
eindtermen, inhoud, werk- en evaluatievormen en het noodzakelijk
en aanbevolen studiemateriaal.
Vormend en verbredend
Inleiding tot de communicatiewetenschap
Deze introductiecursus in de communicatiewetenschap probeert je vertrouwd
te maken met de basisconcepten en de verschillende deeldomeinen binnen de
discipline. In eerste instantie wordt daarom stilgestaan bij de talrijke definities
van ‘communicatie’ en de verschillende communicatiemodellen. Daarna gaat
de aandacht uit naar twee basiskanalen of -vormen van communicatie, namelijk
verbale en non-verbale communicatie.
Vervolgens komen diverse communicatieniveaus aan bod: interpersoonlijke
communicatie, groepscommunicatie, organisatiecommunicatie en massacommunicatie. Op dit laatste niveau wordt nog dieper ingegaan in een vierde
cursus­onderdeel, dat de voornaamste studies, onderzoekers en mediatheorieën
beschrijft (bv. agenda setting, zwijgspiraal, two-stepflow, cultivatie, uses and
gratifications...). Ten slotte wordt aandacht besteed aan de specifieke kenmerken
van ICT.
Inleiding tot de politieke wetenschappen
De cursus inleiding in de politicologie is een systematische inleiding in de
politieke wetenschap. Dit opleidingsonderdeel wil je een brede visie geven in de
verschillende aspecten van politiek en politieke besluitvorming en de visie van de
politieke wetenschap daarop. De cursus bevat de basisbeginselen van de verschillende subdisciplines in de politieke wetenschappen, zijnde de internationale
politiek, de politieke filosofie, de bestuurswetenschappen en de vergelijkende
politieke wetenschappen. Toch ligt het zwaartepunt van de cursus duidelijk bij de
vergelijkende politieke wetenschappen: het systematisch vergelijken van politieke
stelsels, fenomenen en gedrag over de landsgrenzen heen. De cursus behandelt
een veelheid van onderwerpen zoals representatie, politieke participatie, ideologie, breuklijnen, politieke partijen, kiesstelsels en stemgedrag, internationale
betrekkingen, Europese integratie...
12 |
Inleiding tot de sociologie
De cursus wil je een eerste, grondige kennismaking geven met de sociologie,
d.i. de wetenschap die het menselijk handelen in sociaal verband tracht te
beschrijven en verklaren. Om te beginnen wordt het specifieke van de sociologische benaderings­wijze duidelijk gemaakt door haar af te bakenen van de andere
menswetenschappen en van meer speculatieve benaderingen van het menselijk
handelen. Vervolgens wordt het sociologische basisinstrumentarium (vakbegrippen
en analytische denkkaders) systematisch ontvouwd en overvloedig geïllustreerd.
Inleiding tot de filosofie
De cursus behandelt de volgende grondthema’s uit de hedendaagse filosofie: de
vraag naar het goede leven en de normfundering, de rechtvaardige maatschappij,
identiteit en cultuur, handelend zelf (subject) en bewustzijn, het lichaam-geestprobleem, aard en grenzen van de kennis, wetenschap en evolutie, wetenschap
en technologie, religie en zingeving. Deze thema’s worden uitgewerkt binnen een
historisch overzicht van de grote tijdvakken in de ontwikkeling van de filosofie.
Inleiding tot de algemene economie
Het betreft een algemene inleiding tot de economie. De cursus bestaat uit 2 delen.
Het eerste deel behandelt micro-economische thema’s:
• het gedrag van de consument en de vraag naar goederen en diensten;
• het gedrag van de ondernemer, productie, kosten en aanbod;
• prijsvorming in de markt (competitie en monopolie);
• rol van de overheid.
Het tweede deel behandelt macro-economische thema’s:
• nationale rekeningen en de economische kringloop;
• goederen- en dienstenmarkt, geldmarkt en arbeidsmarkt;
• rol van de overheid in het sturen van de economie;
• internationale handel.
De cursus maakt gebruik van grafische en eenvoudige wiskundige modellen. De
theorie wordt met behulp van toepassingen en oefeningen verdiept.
Sociale en politieke geschiedenis van België
De cursus biedt inzicht in de kenmerken van de hedendaagse Belgische samenleving via de studie van de sociale en politieke ontwikkelingen in het verleden.
Hoewel de lange negentiende en de korte twintigste eeuw een centrale plaats
krijgen, wordt teruggegrepen naar de kenmerken van de samenleving tijdens
het ancien régime om je een breder en ruimer historisch perspectief te bieden.
Er is ook bewust aandacht voor de levensbeschouwelijke, de economische en de
institutionele aspecten van de samenleving die de sociale en politieke veran| 13
deringsprocessen meestuurden. Bijzondere aandacht is er voor demografische
ontwikkelingen (bevolkingsgroei, migraties, huwelijks- en gezinspatronen),
sociale gelaagdheid en mobiliteit, sociale en politieke ongelijkheid, diversiteit in
samenlevingsvormen en staatsstructuren, processen van groepsvorming, identiteit en bewustwording en van sociale en politieke bewegingen en de relatie van
de Westerse wereld tot andere beschavingen en culturen.
In het hart van het verhaal staat het individu met zijn historisch gegroeide mensenrechten. Niet in de eerste plaats dit individu, maar de wijze waarop verschillende individuen met elkaar samenleven, vormt de kern van de cursus.
Inleiding tot het recht
De cursus biedt een kennismaking met het objectieve recht. Ze geeft een
omschrijving van het recht als systeem en gaat vervolgens in op de verschillende bronnen van het recht: de wet, de rechtspraak, de rechtsleer, de gewoonte,
de algemene rechtsbeginselen en de billijkheid. Specifieke aandacht gaat
daarbij naar regels die de verhouding van de overheid met individuele personen
beheersen: beginselen van behoorlijke regelgeving, van behoorlijk bestuur en
van behoorlijke rechtsbedeling, en grondrechten. Eveneens wordt de mens als
rechtssubject besproken, met aandacht voor de verschillende soorten subjectieve
rechten. Bijzondere aandacht wordt geschonken aan de wilsautonomie en contractvrijheid. De wisselwerking tussen samenleving en recht wordt besproken aan
de hand van twee topics uit het privaatrecht: het huwelijk en de onrechtmatige
daad.
Methoden
Kwantitatieve onderzoeksmethoden
De cursus nodigt je voortdurend uit om de sociale werkelijkheid empirisch te
observeren en er de wetmatigheden van leren te begrijpen. Dit veronderstelt een
dagelijks onderhouden, actieve en systematische belangstelling voor alle facetten
van het dagelijkse leven. Verwondering en wetenschappelijke nieuwsgierigheid
staan centraal in de cursus.
De cursus strekt zich uit over twee semesters. Naarmate de tijd vordert, verandert
ook de balans in de cursus: bij de aanvang van de cursus ligt de klemtoon op de
zoektocht naar sociaal-wetenschappelijke bronnen en methodologische inzichten;
gaandeweg komt het uitwerken van een onderzoeksplan, tot in de verste consequenties, in het vizier. Theorie gaat over in praktijk. Om een mooi afgebakend,
relevant en haalbaar onderzoeksplan te formuleren, moet je blijk geven van zeer
uiteenlopende methodologische inzichten, praktische vaardigheden, afwegingen
van de maatschappelijke relevantie, zin voor precisie en het vermogen om helder
te rapporteren en communiceren. Het op elkaar afstemmen van deze kennis en
14 |
vaardigheden met het oog op ’het doen van wetenschappelijk onderzoek’ in het
ruime veld van de sociale wetenschappen is het ultieme doel van de cursus.
Aan de cursus nemen studenten van alle richtingen van de faculteit (communicatiewetenschappen, politieke wetenschappen, sociologie, sociaal-economische
wetenschappen, …) deel, zodat een breed spectrum van voorbeelden, toepassingen en onderzoeksthema’s de revue passeert en inspirerend werkt voor
iedereen.
Wat de werkvormen betreft, wisselen hoorcolleges en gastcolleges in grote
groep en studentgecentreerde practica in kleine groepjes elkaar af. In het tweede
semester wordt alleen nog in kleine groepjes gewerkt, zodat de individuele taak,
d.i. het uitwerken van een onderzoeksplan, van nabij kan worden begeleid en
besproken met medestudenten. Het studiemateriaal vormt een handig pakket:
essentiële informatie over informatieverwerving en -verwerking wordt op Blackboard aangeboden en Brymans Social Research Methods (Oxford University Press,
2008) wordt als handboek gebruikt.
Statistiek I
Vooreerst wordt de statistiek gesitueerd binnen het terrein van het sociaalwetenschappelijk onderzoek. Daarna wordt nader ingegaan op de twee grote
deelgebieden van de statistische analyse: descriptieve en verklarende statistiek.
De descriptieve statistiek begint met de analyse van een variabele. Vervolgens
worden relaties gelegd tussen twee en meer variabelen. Het gedeelte verklarende
statistiek vangt aan met een introductie in de kans­rekening en de theoretische
verdelingen. De cursus wordt afgesloten met het maken van schattingen en het
toetsen van hypothesen op basis van steekproefgegevens.
Inleiding wetenschappelijk werk
Dit opleidingsonderdeel leidt je in in de elementaire kennis en vaardigheden
die een wetenschapper dient te bezitten. Het opleidingsonderdeel legt daarbij
de nadruk op het zoeken, beoordelen en verwerken van informatie. Zoeken van
informatie omvat het uitvoeren van een literatuurstudie, het omgaan met online
zoekmachines en het vinden van correcte statistische gegevens en surveygegevens op het internet. Het beoordelen van informatie gaat over de evaluatie van
het wetenschappelijke gehalte van informatie waarbij de wetenschappelijke probleemstelling en het systeem van peer review een bijzondere plaats inneemt. Het
verwerken van informatie gaat over het schrijfproces waarbij de wetenschapper
teksten structureert, referenties gebruikt en bibliografieën aanmaakt. Hierbij gaat
zowel aandacht naar de taalkundige kant van het schrijven (structuur en stijl) als
naar de verwerking van literatuur met bibliografische software. Het aangeleerde
bibliografische systeem is de internationale erkende APA-stijl.
| 15
Richting-specifieke opleidingsonderdelen
Actuele problemen van de Belgische politiek
Dit opleidingsonderdeel biedt inzicht in de kernactoren, -instituties, -processen en
-debatten van de actuele Belgische politiek, met veel aandacht voor het waarom
van de problemen en uitdagingen waar de Belgische samenleving vandaag mee
geconfronteerd wordt. Daartoe wordt waar nodig de nadruk gelegd op de wijze
waarop huidige instituties, processen en debatten historisch vorm gekregen
hebben. De achterliggende bedoeling is om studenten enerzijds een kader te
bieden om de Belgische politiek te analyseren en te begrijpen. Anderzijds is het
de bedoeling om via deze cursus belangrijke concepten en begrippen van de
politieke wetenschap te verduidelijken. Dat gebeurt door systematisch de actuele
problemen van de Belgische politiek te ontleden. Politiek is het sturen van de
samenleving, maar de samenleving evolueert en met haar de sturing ervan. We
kunnen een verplaatsing en transformatie van de politiek vaststellen op het vlak
van de politieke niveaus die de samenleving sturen, evenals op dat van de actoren
die erbij betrokken zijn. We zullen deze evolutie en haar gevolgen bestuderen voor
de Belgische samenleving. Komen onder meer aan bod: multilevel governance,
decentraliserings- en federaliseringsprocessen, asymmetrische coalities en de
verhoudingen tussen gemeenschappen en gewesten alsook met het federale
niveau, de impact van Europa, de verhoudingen tussen regering en parlement,
consensus- versus meerderheidsdemocratie, particratie en de rol van politieke
partijen, verzuiling, nieuwe identiteiten en identificaties, electorale evoluties en
volatiliteit, een verschuiving van politieke participatie, het samenleven in etnisch
diverse gemeenschappen, ...
16 |
Opleidingsonderdelen jaar 2
Vormend en verbredend
Algemene en sociale psychologie
Behandeld worden de voornaamste onderwerpen uit de algemene en uit de
sociale psychologie. Uit de algemene psychologie komen aan bod: de methoden
en het ontstaan van de psychologie als wetenschap en als beroep, de verschillende stromingen in de psychologie, perceptieprocessen, leerprocessen en
motivatie.
Specifiek voor de sociale psychologie worden behandeld: sociale kennis, sociale
waarneming, zelfkennis, sociale beïnvloeding zoals conformisme en gehoorzaamheid, psychologische groepsprocessen.
Doorheen de cursus is er ook aandacht voor de rol van cultuur, geslacht en evolutie in het menselijk gedrag.
Publiek recht
Er wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste principes die de Belgische
staatsinrichting beheersen, van de publieke instellingen op nationaal en internationaal niveau en van de manier waarop politieke machtsverhoudingen hierin
functioneren. De federale instellingen, de instellingen van de gemeenschappen en
gewesten, de Europese Unie en de Verenigde Naties worden belicht.
Methoden
Kwalitatieve onderzoeksmethoden
Het doel van de cursus kwalitatieve onderzoeksmethoden is je inzicht te geven
in kwalitatieve onderzoeksmethoden. Daarbij wordt gefocust op de onderzoekscyclus van het niet-kwantitatieve sociaal-wetenschappelijk onderzoek gaande van
de voorbereiding, de dataverzameling, de analyse tot de (schriftelijke en mondelinge) rapportering.
Hoewel de klemtoon in het opleidingsonderdeel ligt op kwalitatief onderzoek in
het algemeen wordt tevens dieper ingegaan op bijzondere varianten zoals het
houden van focusgroepen, de participerende observatie en de inhoudsanalyse.
Statistiek II
Het opleidingsonderdeel behelst een inleiding in de multivariate statistiek. Na een
inleiding in SPSS worden de volgende technieken behandeld: tabel analyse en elaboratie, regressieanalyse (Ordinary Least Squares), factoranalyse, clusteranalyse,
logistische regressie.
| 17
Het opleidingsonderdeel wordt gegeven via hoorcolleges (theorie) en praktische
oefeningen op computer, waarbij gegevensbestanden van diverse empirische
onderzoeken worden gebruikt (PSBH, Gezondheidsenquête, ISPO enquête). Het
examen is schriftelijk, met een theoretisch en een praktisch deel.
Logica en wetenschapskritiek
Dit opleidingsonderdeel gaat dieper in op de werkwijze van de wetenschappen en
de sociale wetenschappen in het bijzonder. Het reflecteert over de wijze waarop
wij de (sociale) werkelijkheid kunnen kennen, pogen te begrijpen en verklaren, of
erover na te denken. Dit opleidingsonderdeel wil derhalve een beeld van wetenschappelijke kennis schetsen dat de bijzondere aard van de wetenschap en de
wetenschappelijke wijze van argumenteren duidelijk maakt. In het onderdeel
‘logica’, wordt ingegaan op de criteria die het mogelijk maken goede (geldige)
redeneringen te onderscheiden van slechte (ongeldige) redeneringen.
In het onderdeel ‘wetenschapskritiek’ wordt gefocust op de specifieke aard,
structuur, draagwijdte en geldigheid van wetenschappelijke kennis.
Hoe weten we bvb. dat wetenschappelijke kennis de waarheid dichter benaderd
– of objectiever is, of zekerder, of betrouwbaarder – dan alledaagse en andere
vormen van kennis? Onder welke voorwaarden kunnen we spreken van wetenschappelijke kennis? En wat is de eigenheid van de sociale wetenschappen; waarin
verschillen zij van andere wetenschappen?
Richting-specifieke opleidingsonderdelen
Bestuurskunde
Het overheidsbestuur is de oren en ogen, handen en voeten van de democratie. In
dit opleidingsonderdeel bestuderen we hoe het overheidsapparaat georganiseerd
is, welke rol het vervult in de maatschappij en hoe politiek en administratie sturing
geven aan de maatschappij. Er zijn drie grote delen in de cursus. Het eerste deel
is een verkenning van wat bestuur en bestuurskunde precies is. Hier komen onder
meer de normatieve component van de bestuurskunde (wat is goed bestuur?) en
het onderscheid tussen publieke en private organisaties aan bod. Het tweede deel
bespreekt de evolutie van de overheid en de bestuurskunde. Ten derde komen
een aantal thema’s aan bod: bureaucratie, beleidsvorming en beleidsuitvoering,
institutionele fragmentatie, beleidsnetwerken en het overheidsmanagement.
Comparative politics
Deze cursus heeft als doel je in te leiden in de vergelijkende politicologie. Hierbij
zal de nadruk liggen op concepten en niet in de eerste plaats op landen. Aan de
hand van de belangrijkste concepten in de vergelijkende politicologie worden
liberale democratieën zowel in praktijk als theorie besproken en geëvalueerd.
Hierbij ligt de nadruk op de lidstaten van de Europese Unie, zowel de ‘oude’ als
18 |
de ‘nieuwe’, maar zullen ook andere landen aan bod komen (m.n. Rusland en de
Verenigde Staten).
Van jou wordt verwacht dat je goed voorbereid naar college komt. Dit betekent
dat je naast de verplichte literatuur ook relevante informatie via de media (een
goede bron is The Economist) vergaart. Tijdens de colleges zullen bepaalde
thema’s door de studenten worden bediscussieerd.
Inleiding tot internationale betrekkingen
Het doel van het opleidingsonderdeel bestaat erin om basiskennis te verwerven
van belangrijke feiten in en grondslagen van de internationale politiek, vertrouwd
te geraken met de belangrijkste benaderingswijzen, concepten en theorieën van
de internationale betrekkingen, inzicht krijgen in de belangen en machtsverhoudingen in de internationale politiek, alsook in de besluitvormingsmechanismen op
vlak van buitenlands beleid.
De volgende onderwerpen komen aan bod: het nut en beperkingen van theorieën
in de internationale betrekkingen, evolutie van de internationale samenleving
(incl. statenvorming en globalisering), drie grote theorieën van internationale
betrekkingen: realisme, liberalisme en constructivisme, besluitvorming buitenlands beleid, integratietheorieën en internationale organisaties, internationale
economische vraagstukken (handel, ontwikkelingsproblematiek, ...), en internationale veiligheid.
European integration
Deze cursus is een introductie op de Europese Unie. Alle basisaspecten van het
Europese integratieproces komen aan bod: geschiedenis van het integratieproces,
Europese integratietheorieën, de belangrijkste actuele dossiers (institutionele
hervormingen, uitbreiding, buitenlands beleid, ...), instellingen en besluitvorming,
België in de Europese Unie en de belangrijkste beleidsdomeinen: landbouw,
structuurbeleid, interne markt, milieu, sociaal beleid, buitenlands beleid, externe
handel, de EMU, justitie en binnenlandse zaken. Daarnaast bevat dit opleidingsonderdeel de vaardigheidsmodules ‘Europa online’ en ‘argumenteren en debatteren’.
Seminarie politieke wetenschappen
De focus van het seminarie is dubbel. Enerzijds is het de bedoeling inzicht te verwerven in de inhoudelijke thematiek van het seminarie. Anderzijds staat het aanleren van een aantal academische vaardigheden centraal, vooral wat het opstellen
van een schriftelijke paper betreft. De thema’s van het seminarie variëren jaarlijks.
Over het algemeen worden parallel drie seminaries aangeboden met elk dezelfde
opbouw maar een inhoudelijk verschillende klemtoon. De thema’s worden aan het
begin van het academiejaar bekendgemaakt.
| 19
Frans
1. Taalvaardigheidstraining (mondeling en schriftelijk) op basis van teksten en
oefenmateriaal.
2. Mondelinge presentaties in groep, over een actueel thema i.v.m. het
vakgebied.
Engels
1. Language skills: overzicht van specifieke vaardigheden i.v.m. mondeling en
schriftelijk taalgebruik in een academische context.
2. Reading texts: lezen, verklaren en samenvatten van relevante teksten i.v.m.
het vakgebied (politieke en sociale wetenschappen, media).
3. Newspaper articles: presenteren van een actueel onderwerp + organiseren
van een discussie.
20 |
Opleidingsonderdelen jaar 3
Vormend en verbredend
Levensbeschouwing
Levensbeschouwelijke diversiteit is in de hedendaagse samenleving een feit en
dit weerspiegelt zich ook aan de universiteit. Om met deze diversiteit om te gaan
kiest de Universiteit Antwerpen voor actief pluralisme. Actief pluralisme wil recht
doen aan het belang van levensbeschouwelijke ideeën en aan de plaats die ze
in de openbare ruimte kunnen innemen. Levensbeschouwelijke ideeën blijven
immers een belangrijke rol spelen in het morele bewustzijn en in het dagelijks
oordelen en handelen van mensen, organisaties en samenlevingen.
Actief pluralisme is zelf geen levensbeschouwing, maar een houding ten aanzien
van (de eigen en andere) levensbeschouwingen. Het insisteert op een inhoudelijke
dialoog binnen en tussen levensbeschouwingen en op een concreet engagement
dat levensbeschouwingen als fenomeen, als overtuiging én als praktijk, ernstig wil
nemen.
Methoden
Leeronderzoek I (eerste semester)
Het leeronderzoek is een praktijkgericht opleidingsonderdeel waarin de studenten
een sociaal-wetenschappelijk onderzoek uitvoeren. De concrete onderzoeks­
opdracht varieert, maar de volledige onderzoekscyclus van theorieconstructie tot
rapportage wordt doorlopen.
Tijdens het eerste deel moeten de studenten in de meeste leeronderzoeken volgende fasen doorlopen:
• theoretisch inwerken in het inhoudsdomein en de probleemstelling van het
onderzoek. De studenten lezen daarbij de door hun begeleider opgegeven
literatuur. Soms geeft de begeleider ook zelf een toelichting bij het onderwerp
of de probleemstelling;
• instrumentconstructie. In overleg met de begeleider ontwerpen de studenten
de nodige instrumenten voor het onderzoek. Dit kan gaan van het opstellen
van vragenlijsten tot het uitwerken van vragen voor een gestructureerd
interview;
• dataverzameling: de studenten verzamelen de data voor het onderzoek.
Daarbij doen zij in feite al het werk, zoals bijvoorbeeld het verzenden van
vragenlijsten, het uitvoeren van enquêtes via de telefoon of het afnemen van
interviews.
| 21
Leeronderzoek II (tweede semester)
Het leeronderzoek is een praktijkgericht opleidingsonderdeel waarin de studenten
een sociologisch onderzoek uitvoeren. De concrete onderzoekopdracht varieert,
maar de volledige onderzoekscyclus van theorieconstructie tot rapportage wordt
doorlopen.
Tijdens het tweede deel moeten de studenten in de meeste leeronderzoeken
volgende fasen doorlopen:
• data-analyse: dit kan zowel de kwantitatieve verwerking van surveygegevens
zijn als de verwerking van kwalitatief onderzoeksmateriaal (interviewtranscripts, observatieverslagen, beeldanalyse);
• rapport: de studenten schrijven in groep een rapport over de probleemstelling,
het opzet, de uitvoering en de analyse van hun leeronderzoek. Tevens trekken
ze uit hun onderzoek de nodige conclusies. Indien het onderzoek extern is
aangebracht, staan de studenten soms ook in voor de bekendmaking van de
resultaten van het onderzoek (vb. op een persconferentie).
Richting-specifieke opleidingsonderdelen
Inleiding tot de politieke communicatie
Dit opleidingsonderdeel is een inleiding in de subdiscipline van de politieke communicatie. In de politieke communicatie wordt de wederzijdse interactie tussen
de burgers, de massamedia en de politiek bestudeerd. Die drie polen kunnen op
veel verschillende manieren interageren en elkaar beïnvloeden, bijvoorbeeld:
mediaberichtgeving over de politiek kan een effect hebben op wat de burgers over
de politiek vinden. Dit opleidingsonderdeel maakt je vertrouwd met de basis­
begrippen, de belangrijkste benaderingen en theorieën, de meest centrale onderzoeksbevindingen en de meest gebruikte methoden in de politieke communicatie.
Politieke sociologie: klassiekers en trends
In dit opleidingsonderdeel staat het bestuderen van de politieke sociologie centraal. Dit gebeurt aan de hand van een studie van teksten van belangrijke (hedendaagse) auteurs die de politieke sociologie heeft voortgebracht. We beginnen met
de grondvesten van de politieke sociologie. We buigen ons over de klassiekers
en de grote thema’s van de politieke sociologie en bekijken van daaruit recente
tendensen in de politieke sociologie. Thema’s die aan bod komen zijn systeem- en
conflictbenaderingen in de politieke sociologie, benaderingen van de staat, de
verklaring van revoluties, politieke omwentelingen en verandering, het concept
macht, de politieke elite, enz.
22 |
History of international politics
An overview of the most important historical facts in international politics
since 1815, including (the origins of) WW I, the Russian Revolution, ‘Das Diktat’
of Versailles, the interbellum and the international economic crisis, Nazism
and Stalinism, WW II, the establishment of international organisations (UN,
Bretton Woods), the Cold War (origins, Korea, Cuba, Vietnam), decolonisation,
European integration, détente of ‘70s, the Reagan era, the fall of the Berlin Wall
and the implosion of the USSR, the post-Cold War period (Gulf War, the Balkan
wars, Somalia, Ruanda, Kosovo), 9/11, Afghanistan, and American unilateralism
(including the Iraq war).
Vraagstukken van de internationale politiek
Dit opleidingsonderdeel biedt een verdieping in uitgekozen vraagstukken uit de
internationale politiek, en wel aan de hand van een gedetailleerde lectuur van
wetenschappelijke artikels.
In het eerste deel behandelen we de vraag waarom democratieën geen oorlog
voeren met elkaar. Hoewel deze empirische vaststelling vrijwel onomstreden is,
is de theoretische verklaring van dit fenomeen voorwerp van een bijzonder rijke
en veelzijdige wetenschappelijke discussie. Daarenboven is het antwoord op de
vraag van groot belang bij het uitstippelen van de buitenlandse politiek in democratische staten. We lezen enkele belangrijke bijdragen op dit gebied en trachten
te evalueren wat we (kunnen) weten over deze vraag.
In het tweede deel van de cursus gaan we in op de theorieën van internationale
regimes. De vragen die hier aan bod komen zijn o.a.: Waarom werken staten
samen? Waarom bestaat er zoveel variatie in de institutionele vorm van samenwerking? Wie verbindt verschillende ‘issues’ in internationale onderhandelingen?
Hebben globale problemen ook globale oplossingen nodig? We kijken naar toepassingen op het gebied van de internationale handel en de milieupolitiek.
Sociale en politieke filosofie
De cursus bestaat uit 2 delen. Om de sociale filosofie als kritische, normatieve theorie van het goede samenleven te bepalen worden klassieke sociaalfilosofische themata als verlichting, ideologie en utopie behandeld. Vanuit een
wezenlijk inzicht in de oorspronkelijke socialiteit van de mens, wordt verder
beargumenteerd dat de fundamentele sociale deugd, wederzijdse erkenning,
enkel in een politieke samenleving kan worden gerealiseerd. Onderzocht worden
dan de fundering (sociale contracttheorie), de norm (rechtvaardigheid en mensenrechten) en de grens (geweld) van het politieke.
| 23
In het tweede deel van de cursus is de kwestie van de rechtvaardigheid expliciet
aan de orde. Hier wordt de hedendaagse discussie behandeld. De volgende
posities komen aan bod en worden met elkaar geconfronteerd: utilitarisme,
J. Rawls, libertarisme, neo-marxisme en communitarisme.
Keuzeopleidingsonderdelen
In het bachelorprogramma is er ruimte voor persoonlijke profilering. Studenten
kiezen in jaar 3 voor 15 studiepunten keuzeopleidingsonderdelen uit een ruim
aanbod binnen en buiten de faculteit. Een lijst met aanbevolen opleidings­
onderdelen wordt bij het begin van het academiejaar bekendgemaakt.
24 |
De masteropleiding
Wie het diploma ‘bachelor in de politieke wetenschappen’ behaald heeft, kan
automatisch doorstromen naar één van de twee masteropleidingen verzorgd door
het Departement Politieke Wetenschappen: master politieke communicatie en
master vergelijkende en Europese politiek. Daarnaast wordt tevens een masterna-master internationale betrekkingen en diplomatie aangeboden.
De master politieke communicatie focust op de relatie tussen media en politiek: je
bestudeert de wederzijdse beïnvloeding tussen beide maatschappelijke actoren,
de beeldvorming van politiek in de media en de implicaties hiervan. Deze opleiding
is uniek in Vlaanderen.
De master vergelijkende en Europese politiek is opgebouwd rond twee disciplines
van de politieke wetenschappen: vergelijkende politiek en Europese Unie studies.
Deze master biedt een analyse van binnenlandse en Europese politieke processen
zoals beleidsvorming, besluitvorming en belangenverdediging. De opleiding kijkt
daarnaast ook achter de schermen en besteedt aandacht aan onderhandelen,
debatteren en rapporteren over politieke problemen binnen landen en binnen de
Europese Unie. Centraal staan basisopleidingsonderdelen over politieke instellingen en Europese integratie, aangevuld met de mogelijkheid om zich verder
te verdiepen in één van beide aspecten. Als je kiest voor de master-na-master
internationale betrekkingen en diplomatie, specialiseer je je in beleidsvorming op
internationaal niveau en krijg je een gespecialiseerde opleiding in de betrekkingen
tussen de staten enerzijds en de Europese integratie anderzijds.
Het diploma ‘bachelor in de politieke wetenschappen’ geeft verder toegang tot
alle initiële masters die door de faculteit aangeboden worden.
| 25
Verder studeren
Specifieke lerarenopleiding
Je kan de lerarenopleiding volgen na je masteropleiding. De opleiding beperkt
zich niet tot de vorming van studenten die willen gaan lesgeven. De voortdurende
veranderingen in het sociale en economische leven hebben het fenomeen van de
buitenschoolse vorming en opleiding – onder meer in de bedrijven zelf – in belang
doen toenemen. Daarom wil de specifieke lerarenopleiding niet alleen in een
vorming van toekomstige leraars voorzien, maar ook een algemene ‘vorming voor
vormers’ aanbieden. Meer info op www.ua.ac.be/ioiw.
Master-na-masteropleidingen
Op de webstek van de Universiteit Antwerpen kan je steeds een actueel overzicht
vinden op www.ua.ac.be/studiekiezer.
26 |
Diploma op zak, wat nu?
Je potentieel arbeidsdomein is heel breed
Je potentieel arbeidsterrein als afgestudeerde politieke wetenschappen is zeer
breed, evenals de waaier van functies waarin je tewerkgesteld kan worden.
Vroeger vormde de overheid het meest voor de hand liggende werkterrein voor
afgestudeerden uit de Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen. Tegenwoordig is de tewerkstelling echter evenredig verdeeld over de privé- en de
openbare sector.
Aan deze opleiding is geen duidelijk uitgetekend beroepsbeeld verbonden zoals
dit wel het geval is met sommige andere studierichtingen. Daardoor kan en moet
je als student tijdens je studies zelf accenten leggen.
Uit een recente enquête bij afgestudeerden blijkt dat ongeveer één vierde van de
afgestudeerden tewerkgesteld is in de openbare of de door de overheid gefinancierde sector. Meer dan de helft werkt in de privésector. Deze sector omvat zowel
de industriële sector als de dienstensector (handel, bank- en verzekeringswezen).
Afgestudeerden in de politieke wetenschappen komen in aanmerking voor alle
functies waarvoor een universitair niveau vereist wordt: administratieve en
beheersfuncties zoals personeelsdiensten, secretariaatsfuncties, public relations,
marketingbureaus enz. Hun talenkennis speelt hierbij uiteraard een belangrijke
rol. Ook een loopbaan in de media, de culturele sector en communicatieve functies
in ruime zin behoren tot de mogelijkheden. Andere afgestudeerden politieke en
sociale wetenschappen werken als zelfstandige of oefenen een functie uit in het
middenkader.
Als master in de politieke wetenschappen kan je als ambtenaar tewerkgesteld
worden in plaatselijke administraties, gemeenten, provincies, intercommunales,
bij de Vlaamse en federale overheid, in internationale organisaties en in de
diplomatie. De federale overheidsdiensten werven aan op basis van vergelijkende
examens. Deze worden georganiseerd door Selor.
Prognoses qua tewerkstelling zijn moeilijk te maken. Wel kan in het algemeen
gesteld worden dat het enkele jaren duurt vooraleer studenten de aangepaste
betrekking gevonden hebben, wat ook voor andere studierichtingen het geval is.
Omdat je meestal omwille van het academisch vormingsniveau aangeworven
wordt, treed je in concurrentie met afgestudeerden uit andere menswetenschappen (rechten, economie, psychologie, communicatiewetenschappen, enz.).
Uit enquêtes blijkt eveneens dat de overige afgestudeerden tewerkgesteld zijn in
het onderwijs in de ruime zin. 15% is tewerkgesteld in het secundair onderwijs, het
hoger onderwijs, aan de universiteit of in het wetenschappelijk onderzoek.
| 27
Alumni aan het woord
Alumni Kristof Calvo en Seppe De Blust: twee twintigers over politiek
24 zijn ze, en net afgestudeerd. Toch zijn ze politiek geëngageerd. Seppe De Blust
is het jongste Antwerpse gemeenteraadslid en combineert dat met een job aan
onze universiteit. Kristof Calvo is in de Kamer wellicht het jongste parlementslid
ooit.
Kristof Calvo (links op foto): “De opleiding politieke en sociale wetenschappen is een
goede, algemeen vormende opleiding die je een kijk op de samenleving geeft.”
“Politiek is voor mij nooit een doel op zich geweest. Het is een instrument om je visie in de
praktijk te brengen, om de samenleving groener en socialer te maken.”
Seppe De Blust (rechts op foto): “Voor mij is het vooral belangrijk dat ik met de stedelijke problematiek bezig kan zijn. Dat is belangrijker dan hoe ik dat doe. In een wetenschappelijke omgeving of in de politiek.”
Afgestudeerd: Kristof Calvo: Politieke wetenschappen, 2009
Seppe De Blust: Sociologie, 2009
Foto: Vincent Jauniaux
28 |
Nuttige info bij de start van je studietraject
Hoe verlopen de lessen?
Aan de Universiteit Antwerpen word je competentiegericht opgeleid. Tijdens je
opleiding verwerf je geleidelijk competenties door opdrachten en casussen te
maken. Daarvoor heb je relevante kennis, vaardigheden en attitudes nodig.
Tijdens de lessen stimuleren docenten je om actief mee te werken. Zo ben jij verantwoordelijk voor je eigen leerproces. Je maakt kennis met verschillende onderwijsvormen zoals hoorcolleges, oefeningensessies, seminaries, werkcolleges,
practica, responsiecolleges, … Docenten geven je ook opdrachten of casussen die
je alleen of in groep moet uitwerken. Door deze mix van onderwijsvormen krijg
je de kans om kennis en vaardigheden te verwerven die je later nodig hebt in je
beroepsleven.
De elektronische leeromgeving Blackboard helpt je om gestructureerd alle informatie terug te vinden. Je vindt er niet alleen aanvullingen op je cursussen, maar
ook webmail, informatie over financiering van je studies, huisvesting, studentenjobs, cultuur, ... Docenten geven via dit medium ook opdrachten door. Je kan
hen te allen tijde om feedback vragen.
Het contact met je professoren en assistenten is even intens als met je leerkrachten in het secundair onderwijs. Ze laten je allerminst aan je lot over. Wanneer
je zelf het initiatief neemt om hulp te zoeken, doen zij hun best om je te helpen
met al je vragen en problemen.
Studieprogramma en creditbewijzen
Door de flexibilisering in het hoger onderwijs bestaan er geen studiejaren meer.
Wel stellen we modeltrajecten voor. Als je voor een modeltraject kiest, rond je een
bacheloropleiding (180 studiepunten) af in 3 jaar tijd: 60 studiepunten per jaar.
Ook in de modeltrajecten heb je als student meer keuzemogelijkheden, waardoor
je eigen accenten kan leggen in je studieprogramma.
Het academiejaar is opgedeeld in twee semesters. Aan het eind van elk semester
leg je examens af van de opleidingsonderdelen die op dat moment afgewerkt
zijn. De examens van het eerste en het tweede semester vormen samen de eerste
zittijd. Als je niet voor alle opleidingsonderdelen een creditbewijs hebt behaald
in de eerste zittijd, krijg je nog een kans tijdens de tweede zittijd op het einde van
augustus en in het begin van september.
Om te slagen voor het examen van een opleidingsonderdeel moet je ten minste
10 op 20 behalen. Als dat lukt krijg je een creditbewijs: een erkenning van het feit
dat je de studiepunten verbonden aan dat opleidingsonderdeel verworven hebt. Je
| 29
slaagt voor een opleiding als je creditbewijzen behaalt voor alle opleidingsonderdelen.
Als je niet alle creditbewijzen van je studieprogramma behaalt, kan je (soms) toch
verder met je studie. Je komt dan in een geïndividualiseerd traject terecht. Bij het
samenstellen van dit traject moet je rekening houden met voorwaarden die de
volgorde waarin je kan inschrijven voor opleidingsonderdelen bepalen. Dit noemt
men volgtijdelijkheid. Je faculteit moet het geïndividualiseerd traject bovendien
goedkeuren. In elke faculteit adviseren studietrajectbegeleiders je over de samenstelling van je programma.
Het is belangrijk voldoende vooruitgang te boeken in je studietraject en in een
redelijke tijd je diploma te behalen. Daarom heeft de Universiteit Antwerpen een
systeem van studievoortgangbewaking en -begeleiding opgezet. Je faculteit volgt
je studieprestaties en legt je bindende voorwaarden op wanneer je niet de helft
van de creditbewijzen van het goedgekeurde studieprogramma hebt behaald.
Het volledige onderwijs- en examenreglement vind je terug op
www.ua.ac.be/OER.
Leerkrediet
Het leerkrediet werd in het leven geroepen om je te stimuleren om een doordachte studiekeuze te maken. Het is een maatstaf voor studiesucces en studievoortgang en kan gevolgen hebben voor jouw recht op verder studeren en jouw
sociale statuut als student. Daarom is het belangrijk om doordacht te kiezen, je in
te zetten voor je studie en ook administratief tijdig met alles in orde te zijn. Meer
informatie vind je ook op www.ua.ac.be/studiepunten.
Hoe werkt het leerkrediet?
Elke student krijgt 140 studiepunten bij zijn eerste inschrijving aan de universiteit.
Als je inschrijft voor een opleidingsonderdeel vermindert je leerkrediet met het
overeenkomstige aantal studiepunten. Enkel wanneer je slaagt voor dat opleidingsonderdeel, komen die studiepunten er terug bij. Studiepunten waarvoor je
gedelibereerd wordt - dit wil zeggen: geslaagd verklaard hoewel je er geen creditbewijs voor behaalde - komen niet terug bij je leerkrediet. Dit kan in je nadeel zijn
wanneer je een bijkomende master wil behalen.
De overgang van secundair naar hoger onderwijs loopt niet altijd even vlot. De
overheid heeft een maatregel om hieraan tegemoet te komen. Zo krijg je de eerste
60 studiepunten die je verwerft dubbel terug.
30 |
Voor wie?
Het leerkrediet is van toepassing op alle studenten die zich inschrijven met een
diplomacontract voor een bachelor- of masteropleiding en voor alle inschrijvingen
met een creditcontract.
Verkeerde keuze gemaakt?
Als je voor de eerste keer in Vlaanderen voor een bacheloropleiding bent ingeschreven en je van opleiding wenst te veranderen, voorzien de overheid en de
universiteit maatregelen om het verlies van leerkrediet te beperken. Deze zijn
afhankelijk van de data van uit- en inschrijving. Informeer je tijdig.
Opleiding afgewerkt?
Na het behalen van je bachelordiploma, behoud je je leerkrediet. Als je een
masterdiploma behaalt, wordt het startkapitaal van 140 studiepunten van je saldo
afgetrokken. Is je studietraject perfect verlopen, dan heb je nog 60 studiepunten
over.
Onvoldoende leerkrediet?
Als je geen of een negatief leerkrediet hebt, mag de universiteit je inschrijving weigeren. Als je onvoldoende studiepunten hebt voor de opleiding of het programma
waarvoor je wilt inschrijven, kan de universiteit je inschrijving beperken tot het
aantal studiepunten waarover je nog beschikt. Het aantal studiepunten waarvoor
je credits behaalt via de examens is dus belangrijk en zorgt ervoor dat je kan
verder studeren.
Ombudspersoon
Tijdens de examens kan je met problemen terecht bij de ombudspersoon van
je opleiding. Bijvoorbeeld in verband met de examenregeling, uitstel van een
examen, onderbreking of stopzetting van examens of een conflict met een docent.
De ombudspersoon zorgt ervoor dat het onderwijs- en examenreglement correct
wordt opgevolgd en bemiddelt tussen studenten en docenten. Hij of zij is ook aanwezig bij de deliberatie en kan, op basis van verzachtende omstandigheden zoals
ziekte of ongeval, je zaak bepleiten. Je kan de gegevens van jouw ombudspersoon
terugvinden op Blackboard.
De centrale ombudspersoon is prof. Patrick Cras. Hij treedt op als bemiddelaar bij
geschillen tussen studenten en personeelsleden die het niveau van de faculteit
overschrijden. De contactgegevens van de centrale ombudspersoon kan je ook
terugvinden op Blackboard.
| 31
Studie-en studentenbegeleiding
Overgang van het secundair onderwijs naar de universiteit
Aan de universiteit ben je meer dan ooit verantwoordelijk voor jezelf en voor je
studieproject. De manier waarop je studeert en het academiejaar indeelt moet je
aanpassen aan je persoonlijk studeervermogen. Deze vaardigheid onder de knie
krijgen is niet altijd eenvoudig. Je staat immers tegelijkertijd voor een aanzienlijke
hoeveelheid leerstof en een examensysteem waar je geen ervaring mee hebt. De
medewerkers van het netwerk studieloopbaanbegeleiding kunnen je helpen. Bij
hen kan je het hele academiejaar terecht voor studiebegeleiding.
Studentenbegeleiding
De Dienst voor Studieadvies en Studentenbegeleiding is er om je te helpen vanaf
het moment dat je je voor het eerst inschrijft tot aan het moment waarop je je
diploma in handen krijgt.
•
Informatie en advies over studeren in het hoger onderwijs
Stel ons al je vragen over opleidingen binnen en buiten de Universiteit
Antwerpen, het onderwijs- en examenreglement, het leerkrediet, … Voor specifieke vragen over je individuele programma en het aanvragen van vrijstellingen kan je terecht bij de studietrajectbegeleider van je faculteit. Ook voor
vakinhoudelijke begeleiding kan je terecht in je faculteit.
•
Inschrijven zonder diploma secundair onderwijs
Als je geen diploma secundair onderwijs bezit en minimum 25 jaar bent, kan
je bij ons toch een aanvraag tot inschrijving aan de Universiteit Antwerpen
indienen.
•
Erkenning van eerder verworven competenties (EVC)
Contacteer de EVC-coördinator voor informatie, een adviesgesprek en het
opstarten van de procedure. Meer info vind je op www.ua.ac.be/evc.
•
Begeleiding bij het maken van je studiekeuze en bij twijfel over je studierichting
Weten wat je wilt is soms makkelijker gezegd dan gedaan. Samen met een
studentenbegeleider kan je aan de hand van gesprekken meer zicht krijgen
op je persoonlijkheid, capaciteiten, interesses en de studierichtingen die
daarbij passen, al dan niet in het kader van heroriëntering. Oefeningen uit het
werkboek ‘Kijk op kiezen: stappenplan voor studie- en beroepskeuze’ kunnen
jou hierbij helpen.
•
Begeleiding omtrent studievaardigheden, studieplanning en uitstelgedrag
Een studentenbegeleider kan je begeleiden in het aanscherpen van je studievaardigheden. Hoe verwerk je grote hoeveelheden leerstof? Hoe maak je een
32 |
schema? Hoe maak je goede nota’s? We helpen je ook realistische planningen
te maken en doen oefeningen om uitstelgedrag tegen te gaan.
•
Psychologische begeleiding en psychotherapie
Ook wanneer je kampt met persoonlijke problemen die je studies belemmeren (faalangst, rouwverwerking, relatieproblemen, …) kan je terecht bij
een studentenbegeleider die samen met jou nagaat welke hulp je het best kan
gebruiken.
•
Begeleiding van studenten met een functiebeperking
Heb je een functiebeperking zoals een fysieke handicap, chronische ziekte,
leerprobleem, concentratieprobleem, stoornis binnen het autismespectrum
of psychisch probleem? Ook dan kan je bij ons terecht voor begeleiding.
Als je beschikt over een geldig attest kan je ook bijzondere faciliteiten
aanvragen voor onderwijs en/of examens. Dien je aanvraag tijdig in via
www.ua.ac.be/functiebeperking. Meer info vind je ook in de folder ‘Studeren
met een functiebeperking’.
•
Begeleiding van studenten met een topsport- of kunstbeoefening Beoefen je
sport of kunst op een hoog niveau, dan kan je eveneens bijzondere faciliteiten
aanvragen voor onderwijs en/of examens. De Sportcommissie beoordeelt
aanvragen van topsporters, de Commissie Cultuur die van kunstbeoefenaars.
Meer info vind je op www.ua.ac.be/sportenkunst of in de folder ‘Studeren met
een topsport- of kunstbeoefening’.
•
Afstudeerbegeleiding
Tot slot kan je bij ons terecht voor hulp in je zoektocht naar jobs die passen
bij je persoonlijkheid, capaciteiten en interesses, voor informatie over verdere
studies, …
Tijdens een eerste gesprek gaan we na wat jouw vragen, noden en wensen zijn.
Daarna kan je een training, kortere begeleiding of zo nodig een langere psychotherapie volgen.
Het volledig aanbod en alle info over onze trainingen kan je terugvinden in de
brochure ‘Trainingen’, die je kan downloaden via www.ua.ac.be/trainingen. Ook
inschrijven voor trainingen kan via deze website.
Informatie en afspraken verlopen verder steeds via het Studenteninformatiepunt
(STIP):
• info: T +32 3 265 48 72 of stip.ua.ac.be
• afspraken: enkel telefonisch: T +32 3 265 48 72
Neem ook een kijkje op www.ua.ac.be/studentenbegeleiding.
| 33
Studietrajectbegeleiding
Voor specifieke vragen over je individuele studieprogramma, vrijstellingen en
andere kan je terecht bij de studietrajectbegeleider van je faculteit. Zijn of haar
contactgegevens vind je op www.ua.ac.be/contactpersonenslb.
Vakspecifieke begeleiding
Met vragen over of problemen met één van je cursussen kan je steeds terecht bij
de professor die deze cursus doceert of bij zijn of haar assistent. Gewoon even
langslopen of een e-mail schrijven: je zal merken dat je snel geholpen wordt.
Voor bepaalde opleidingsonderdelen organiseren zij extra groepssessies, om de
besproken theorie uit hoorcolleges toe te lichten en in oefeningen toe te passen.
Bij deze sessies is vooral de wisselwerking tussen jou en je begeleider belangrijk:
je kan hulp vragen waar je vastloopt, je begeleider houdt rekening met de gekende
knelpunten van de cursus en je krijgt nuttige tips voor de studie van de leerstof.
Taalbegeleiding: academisch Nederlands
Bij het ‘Monitoraat op maat’ kan je terecht voor gratis taalondersteuning academisch Nederlands. Tijdens individuele sessies helpen taaldocenten je met je
taalvragen. Voor specifieke taalbehoeften organiseren ze contactmomenten in
kleine groep. Je kan er je eigen werkstukken en studiemateriaal bespreken. Meer
informatie vind je op www.ua.ac.be/monitoraatopmaat.
34 |
Studeren in het buitenland
De Universiteit Antwerpen neemt actief deel aan de Europese uitwisselingsprogramma’s zoals Erasmus. Elk jaar studeert een aanzienlijk grote groep studenten
één semester aan een buitenlandse universiteit.
In het kader van het Erasmus-programma heeft de Universiteit Antwerpen
samenwerkingsakkoorden gesloten met heel wat universiteiten in West- en Centraal Europa. Maar de Universiteit Antwerpen kijkt verder dan Europa.
Op bilaterale basis (buiten het kader van Erasmus) werden wereldwijd uitwisselingsprogramma’s uitgewerkt.
In het kader van internationale ontwikkelingssamenwerking kan je met een beurs
een aantal maanden in een ontwikkelingsland studeren. Je studieperiode aan
één van de buitenlandse partneruniversiteiten wordt erkend als onderdeel van je
studie aan de Universiteit Antwerpen.
Meer info: www.ua.ac.be/dis (Dienst Internationale Samenwerking).
| 35
Hoe bereik je gemakkelijk onze campussen?
Op www.ua.ac.be/route kan je de wegbeschrijving naar onze campussen
terugvinden.
Met de fiets
Onze campussen zijn gemakkelijk te bereiken met de fiets. Meer en meer
studenten kiezen voor dit transportmiddel. Je kan je op deze manier immers snel
verplaatsen. Op elke campus staan verschillende fietsparkings ter
beschikking van de studenten.
Met de bus of de tram
Voor informatie over dienstregelingen en algemene inlichtingen kan je bellen naar
De Lijn Info: 070 220 200. Voor informatie over abonnementen kan je in Antwerpen terecht op: +32 3 218 14 11.
De website van De Lijn beschikt over een routeplanner die voor jou je reis van deur
tot deur met bus, tram en/of trein uitstippelt: www.delijn.be.
Met de trein
Voor informatie over reiswegen, dienstregelingen en vertrek- en aankomsttijden
kan je terecht op www.b-rail.be.
Met de auto
Parkeren in Antwerpen is niet altijd gemakkelijk. Enkel de campussen Groenenborger, Drie Eiken en Middelheim beschikken over ruime parkings. Wil je toch
graag met de auto komen? Meer info vind je op www.parkereninantwerpen.be.
Waar situeert zich jouw campus?
De opleiding politieke wetenschappen wordt georganiseerd op de
Stadscampus, Prinsstraat 13, 2000 Antwerpen.
36 |
Campus Merksem
Merksem
Eilandje
Park Spoor
Noord
MAS
Dam
Linkeroever
Borgerhout
F. Rooseveltpl.
Stadscampus
Stadscentrum
Centraal
Station
Zuid
Campus Zuid
Zurenborg
ANTWERPEN
Berchem
Station
Berchem
Kiel
Nachtegalen
park
Campus
Middelheim
Hoboken
Campus
Groenenborger
Campus Hoboken
MORTSEL
Wilrijk
Campus
Drie Eiken
EDEGEM
| 37
Infomomenten
Heb je nog vragen die je graag in levende lijve wil stellen? Of wil je de universiteit
wel eens van dichtbij meemaken? Kom dan kennismaken tijdens de vele info­
momenten in 2013.
Studie-informatiedagen
Jaarlijks vindt in elke Vlaamse provincie een studie-informatiedag (SID-in) plaats.
Je maakt er kennis met de brede waaier aan studie- en beroepsmogelijkheden na
het secundair onderwijs. De Universiteit Antwerpen is natuurlijk telkens van de
partij: breng een leerrijk bezoekje aan onze infostand.
→ www.ond.vlaanderen.be/sidin
Open lesdagen
Onze campussen verkennen? Proffen en studenten ontmoeten? En hier en daar
een les meepikken? Dat kan tijdens de open lesdagen in de krokusvakantie (van
11 tot en met 15 februari). Speciaal voor leerlingen van het secundair onderwijs
richten we proeflessen in. Maar je mag ook simpelweg aansluiten bij de studenten
van de eerste bachelorjaren. Schrijf je in op de website!
→ www.ua.ac.be/openlesdagen
Open campusdagen
Op 23 maart en 27 april ben je welkom op onze open campusdagen. Dé gelegenheid om alle informatie uit de eerste hand te krijgen. Babbel met proffen,
studenten en studentenbegeleiders. Bezoek bib, aula en labo. Kortom: snuif de
sfeer van het campusleven op.
→ www.ua.ac.be/opencampusdagen
Infomarkt
Twijfel je in september nog over je studiekeuze? Of wil je graag bevestiging van
je keuze? Kom dan naar de infomarkt op 4 september: alle infostanden van alle
opleidingen op één plaats. Laatste kans om vragen te stellen, cursussen te doorbladeren en brochures mee naar huis te nemen.
→ www.ua.ac.be/infomarkt
38 |
Nuttige contactgegevens
Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen
Stadscampus
Onderwijsadministratie
Sint-Jacobstraat 2
Gebouw M (Meerminne)
2000 Antwerpen
T +32 3 265 52 60
Nog vragen?
Stel uw vraag online op de Helpdesk van de Onderwijsadministratie
PSW: http://pswhelp.be
Studietrajectbegeleider
Ann Aertssen
Lokaal S.M. 234
T +32 3 265 53 37
Wil je ook de brochure van een andere opleiding inkijken? Of wil je alvast
de masteropleiding beter leren kennen? Vraag dan een brochure aan via
www.ua.ac.be/brochures of bij het Studenten Informatie Punt (STIP).
| 39
40 |