Burnout - A-Live

BURNOUT
Tot een jaar of 50 terug kende men dit begrip amper, hoogstens was men wat oververmoeid,
overwerkt, overspannen. De term burnout werd geïntroduceerd de psychoanalyticus
Freudenberger. Burnout is een uitputtingsreactie van lichaam en geest op een lange periode
van stress. Het lastige aan een burnout is de herkenning ervan, want hoe herken je ‘het
fenomeen burnout’? Men kan zowel fysiek als psychisch geconfronteerd worden met diverse
signalen en klachten. Het lichaam moet in balans zijn. Bij een burnout is de balans tussen
lichaam en geest niet meer in evenwicht en is er hulp, bijvoorbeeld van een coach, nodig om
dit deze balans weer terug te vinden.
Langdurige blootstelling aan stress hoeft niet noodzakelijk alleen tot fysieke klachten leiden.
Als we niet doeltreffend met stress om weten te gaan, kan het ook gebeuren dat onze
psychische reserves uitgeput raken. Een zenuwinzinking, overspannenheid of burnout kan
het gevolg van een langdurig gebrek aan evenwicht in je leven zijn. Een staat van volledige
of bijna volledige psychische uitputting gaat vaak gepaard met het verlies van interesse en
enthousiasme voor alle facetten van het leven.
Hoe herken je burnout?
Burnout is een gefaseerd proces. Bij overspannenheid is er sprake van normaal functioneren
voorafgaand aan een herkenbare stressor, waardoor men gedurende een relatief korte
periode slechter persoonlijk en professioneel functioneert. Burnout beperkt zich tot
werkgerelateerde klachten die het gevolg zijn van een lange periode van overbelasting en
overspannenheid. De kenmerken zijn:




emotionele uitputting
ongewone vermoeidheid
verminderde betrokkenheid en/of afstandelijke houding naar het werk
het gevoel niet meer competent te zijn.
Het kenmerkende verschil tussen burnout en stress is dat als de oorzaak weggenomen
wordt men zich bij stress weer snel kan herstellen en weer in balans komt. Bij burnout blijven
de verschijnselen bestaan en kun je niet makkelijk de balans terugvinden. Dit neemt niet weg
dat bijna iedereen van een burnout goed kan herstellen. Personen die vatbaar voor burnout
zijn, zijn veelal idealistisch hardwerkende, vaak tussen 20 en 40 jaar, met een hoog
verwachtingspatroon van hun baan. Burnout komt het meest voor bij mensen die een
dienstverlenend contactueel beroep hebben: leraren, verpleegkundigen, artsen en andere
hulpverleners, leidinggevenden, medewerkers van de klantendienst et cetera.
Wat zijn de signalen van een burnout?
Wanneer we meerdere van bovenstaande kenmerken herkennen is goed om je eigen
situatie eens goed onder de loep te nemen. Wees alert opdat burnout niet ook onopgemerkt
in jou leven toeslaat. Het is duidelijke bovenstaande signalen het probleem per definitie
verergeren, nieuwe stressoren creëren en we makkelijk en onbewust in een vicieuze cirkel
kunnen belanden die lastig te doorbreken is in plaats van te kiezen voor bijvoorbeeld een
coach. Bewustwording is een belangrijke sleutel in het herstelproces van burnout en daarom
is het goed te kijken naar de mogelijke oorzaken van burnout voordat je helemaal jezelf niet
meer bent. Tijdig hulp inroepen van een coach kan hierbij een helpende hand zijn. Een
gesprek met je partner, manager, de huis-/bedrijfsarts of een onafhankelijk coach kan hierbij
zeer zinvol zijn. Luister goed naar je eigen gevoel, de omgeving en ga diep nadenken over
de signalen vanuit je omgeving en maak dan bewuste goede keuzes voor jezelf. Maak jezelf
sterker door anders om te gaan met stress.
Wat kunnen we doen aan burnout?
We kunnen stress verminderen door de draaglast te verminderen of het vermogen om met
stress om te gaan te verbeteren. Het verminderen van de stressoren is een lastige taak
omdat we deze meestal niet onder controle hebben. Helaas kan de draaglast alleen
verminderd worden door externe partijen. We kunnen nog zoveel willen maar we hebben
over het algemeen geen beslissende invloed externe factoren als de werkdruk, collega's en
onderlinge verhoudingen. Met hulp van coaching kan men zelf wel proberen sterker te
worden, inzicht te krijgen in eigen gedragspatronen en overtuigingen. Zoals we kunnen zien
bij de oorzaken van burnout zijn veel oorzaken gerelateerd aan de organisatiestructuur,
cultuur, waarden, werksituatie en werkinhoud.
Allereerst is het van belang om ons leven dusdanig in te richten dat we makkelijker met
stress om kunnen gaan. Goede voeding, regelmatig lichamelijke inspanning, tijd voor rust en
ontspanning, sociale activiteit en je leven niet te gecompliceerd maken zijn hierbij natuurlijke
'inkoppers'. Ten tweede zien wij een goede ondersteunde rol van een coach voor de
preventie en het herstel van burnout. Hij kan spiegelen en stoom wegnemen.
Zoek een coach
Coaching kan helpen door over de problemen te praten en samen te komen tot
veranderingen en oplossingen. Men kan stoom afblazen bij bekende(n) of een coach door
erover te praten en beter te relativeren.