Gewone zeehond - Welkom in het archief van www.natuurgegevens

Monitoring van zeehonden
Sophie M.J.M.Brasseur en Jenny Cremer
Monitoring wat wil je weten?

Monitoringsprogramma’s worden opgezet om
gegevens te bepalen, die al of niet in de tijd varieren

Meestal zal het gaan om aantallen en verspreiding
van dieren


Hoeveel zijn er? Welke gebieden zijn belangrijk?
Wat is het effect van het beleid (of gebrek daaraan?)
Problemen bij monitoren van zeezoogdieren



de verspreiding van dieren niet beperkt natuurlijke
grenzen
 Wat is een populatie? Wat zegt mijn waarneming?
 Grote afstanden, kostbaar
dichtheden op zee zijn relatief laag (enkele dieren/km2)
de dieren zijn moeilijk waar te nemen
 hoeveel zijn er ten opzichte van wat we zien?
Verschillende methodes om de dieren waar te
nemen
zeehonden
komen aan land
Zichtwaarnemingen op walvisachtigen
maken geluid
de kant, vanaf land,
boot, vliegtuig
Telemetrie
Zichtwaarnemingen in
het water, vanaf land,
boot, vliegtuig
Geluid onderwater
Twee soorten zeehonden
Grijs Halichoerus grypus
Gewoon Phoca vitulina
Identificatie
Kop
Neusgaten:
Vacht:
Grijze zeehond
(Halichoerus grypus)
Gewone zeehond
(Phoca vitulina)
Ad m ~2.5 m v~2 m
Ad m & v <2 m
Zeehonden tellen: zeehonden op de kant
NL deel van de Wadden Sea populatie
Denmark
- Standardisatie en synchronisatie
van de survey zijn essentieel (trilateraal overleg)
SchleswigHolstein
- Haul-out (het op de kant komen)
wordt beïnvloed door
omgevingsfactoren en seizoens
patroon
Hamb
Lower Saxony
Germany
The Netherlands
Tellen is duur: wanneer gaan we?
Gewone
Grijze
zeehond
zeehond
geboorte piek
Sep/Okt
Nov/Dec
verharingspiek
Jan/Feb
Mrt/Apr
Optimale tel-moment en frequentie
Bepalend voor het moment van
tellen:
•getijden
•tijd van de dag
•weer
•Gewone zeehond: 3 puptellingen
•hoogte van zandbank
2 tellingen bij verharing
•periodes
van zoog en verharing
Dit is minimaal om zonodig 10% verandering in de
populatie te kunnen waarnemen (Meesters et al in
prep)
•Grijze zeehond: 5 puptellingen
3 tellingen bij verharing
Minimum moet nog bepaald worden, dit is geen
gesloten populatie. Door onder andere winterse
omstandigheden moelijker te tellen- grotere fout
(Brasseur et al in prep)
Detail in populatiie monitoring GPS
GPS vlucht route
Digitale fotografie: automatische registratie van foto’s
- ”Volgen” lw van west-oost
- Koppeling aan locaties van haul-outs (ligplaatsen)
- Bij zomer tellingen >1000 foto’s/telling
Mogelijkheden: Aantal ontwikkeling per wantij en zelfs
per ligplaats mogelijk te volgen (niet zonder data
controle)
Analyse op regionale schaal
voorbeeld Rottum
Aantallen geteld in Nederland
7000
gewone zeehond
6000
grijze zeehond
5000
4000
3000
2000
1000
Correctie voor schatting populatie grootte ~x 1.5
2010
2005
2000
1995
1990
1985
1980
1975
1970
1965
1960
0
Aantallen geteld
Nederland,
het gaat goed
gewone in
zeehond
1900-1980
?
20000
aantal
15000
10000
5000
0
1900
1920
1940
1960
Jaar
“Goed” is relatief
1980
2000
Aantallen geteld in Nederland, Internationaal
Correctie ~x 1.5
Output tellingen: combinatie met zenderdata: grijze
zeehondenzeehonden
hg12-B-05
hg12-F-05
hg14a-A-06
hg14a-B-06
hg14g-GSM196-06
hg14g-GSM469-06
hg14g-GSM647-06
hg16g-F1-07
hg16g-F2-07
hg16g-F5-07
hg16g-F6-07
tripshg
hg16g-F7-07
REF
Preference
hg10_12145_05
Value
hg10_12146_05
High
hg10_12147_05
hg10_5162_05
Low
hg10_5163_05
hg12-A-05
hg12-B-05
hg12-C-05
hg12-D-05
hg12-E-05
hg12-F-05
Preference
Value
tripshg
High
REF
hg16g-F1-07
Low
hg16g-F2-07
hg16g-F5-07
hg16g-F6-07
hg16g-F7-07
ASSESSMENT OF POPULATION CONDITION
hg21g-717-07
hg21g-769-07
hg21g-785-07
hg21g-790-07
hg21g-792-07
hg21g-804-07
pv21b-L-07
Preference
Value
High
Low
•Zeehonden (ook gewone zeehonden)
zwemmen veel verder dan verwacht
•Elk dier doet wat anders
Kaarten ook voor Gewone zeehonden gemaakt in het kader van windmolen
onderzoek (OWEZ); RWS houdt publicatie tegen
Output tellingen:

In combinatie met satellietdata
schatten van verspreiding in de
Noordzee

Zender data ook gebruikt voor
correctiefactor Teldata –populatie
schatting
Data ook gebruikt voor
correctie factor
Monitoring: voorbeeld andere gegevens
Verzameling
uitwerpselen ism
Waddenuit Dieet &
DNA (geen project;
echter voortzetting
voedsel onderzoek)
DNA
Zeehonden
Dank aan alle medewerkers
binnen en buiten IMARES