vrijwel alleen geologen mij privaat

Afscheidscollege
24
gegeven op
mei 1955
door
B.
Benoemd met
in de
Geologie
uit
geweest
was
de
Kristallografie,
Stratigrafie
de
drie
vakken
Historische
Algemene
of
dat
succes
zijde
der
geologische
fossielen
proefondervindelijk
afstudeerde,
1%
J aar
industrie
in
mijn
lijke
ik
Heden
selecta"
en
ik
nog
de
geologie,
project
heb
vrijwel
Wij
mij
en
geologisch
het
het
kort
geologie
dat
der
na
1
jaar
in
in
in
de
te
te
telkens
in
1911
enigszins
om
had,
beleefde
de
wil
Ik
van
aardolie-
achterstand
grote
een
van
ik
de
in
van
beroemd
zijn
toen
overwinnen
geheimen
van
exacte
assistentschap
geven.
weer
de
determineren
Delft,
halen
Naast
kans
omdat
Laue
een
1922
te
hierbij
het
doen.
wetenschappen
enige
met
aan
laatstgenoemde
keuze
kristallen,
mij,
had
vermetelheid
groep
von
ik
dat ik
dat ik
in
mij
:
Palaeontologie,
de
een
terwijl
Mineralogie
en
moest
alleen
te
drage-
hier
niet
maar
wel
in
(tot
1950)
kristallografische
inwijden.
in
herinnering
ik
hetgeen
roepen
onder
mineralogie
en
voor
moeten
taak
echter
ver,
van
taak
en
geven.
geen
hoogleraren
te
de
de
komen,
aan
Een
daarom
ik
in
universiteit
een
onkundig
heb
ik
bij
heb
titel
te
naast
“Capita
vormen
ik
is, behoudens
hebben,
laten
een
meermalen
de
naar
van
de
er
ook
de
mis-
Delft
het
op
mn'
te
toegepaste
geologie
der
gezichtspunten,
die
prognose
onder
tot
mensen
aardolie-geologie,
Ook
—
gemeend
tegenstelling
denkende
te
gedoceerd.
beschouwd
—
universiteit
wetenschappelijk
geheel
heb
geologen
vakhogeschool,
drinkwater
standpunt
stond
werkzaam
privaat-docent
faculteit,
die
geding
van
de
zijn
dat
doceren
opgediend.
een
studenten
ging
in
de
belangrijkste
zoutaf zetting en
een
in
geologie
tot
Onze
leiden.
in
zeer
medische
Wageningen.
voorkomt,
en
zijn,
genoegen
ik
waarop
aantrok,
die ik
studenten
slechts
mij
toegepaste
in
het
ik
“Sjaan
Martin
moeten
mineralogische
bedenkt,
ontwikkeling
kristaloptica
dessert
ik
naast
van
duidelijk
moest
struktuur
had,
moeilijkheden,
colleges
als
Toen
mij
de
te
eerstgenoemde
men
Kristallografie
jonge
en
wil
gewone
schien
het
van
de
symmetrieleer
wat
de
over
getuigen
wanneer
was
de
in
zijn,
de
conservatorschap
zal
begaf,
van
geleverd
wetenschappelijke
uitweiden
de
bewijs
een
colleges
gaarne
Wanneer
niet
nog
en
koos
ik
staat
der
complex
wetenschappen
lag.
niet
mij
in
Algemene
soort
een
Geologie,
had
Gelukkig
moeten
Ik
werpen.
tot
college
eerste
in de
wetenschappen
Noodgedwongen
het òf het
zou
mijn
college
voorganger K.
mijn
Algemene
niet
ik
gaf
eerste
benoemd
was
geologische
delen,
te
palaeontologische
kunnen
zou
der
Geologie
Ik
evenals
Geologie.
mede
mijn
en
Petrologie,
onderwijzen.
te
de
alle
Mineralogie,
en
1922
Doorsnee,
zou
1922—23,
cursus
jaar.
dat
van
ik
President-Curator
de
van
familie
d.w.z.
;
Escher
september
October
13
op
alles”
van
ingang
op 27
Mineralogie
G.
voor
titel
een
tunnel-
tunnelgeologie
10
onderwezenin
Zürich
tunnels
Er
(1).
de
loslaten
tweede
ten
tunnel
het
het
aard
Toen
rijkste
zich
warmte-afvoer
de
de
met
en
de
van
ten
de
d.w.z.
holte,
muren
van
der
prognoses
gesteenten
waterhoeveelheden
aangeboorde
gesteenten
en
geologen
en
vraagstukken :
gevormde
vloer
dak,
van
drie
Jura-
lange
tunnel,
naar
in
bouw
tektonische
de
verband
van
dat
ik
zich
de
licht
of
de
R.
tekening
na
het
een
belang-
aardolie-geologie,
praktijk
die
vooral
deze
van
voortdurend
ver-
theoretische
vraag-
in
elkaar
van
en
gaan
geschiedenis
deze
dat
Leidse
de
in
van
het
Intussen
had
die
Umbgbove
behandeld
waren
dit
te
gaan
de
waar
der
in
van
scherp
(4)
zo
Duitsers,
tot
1900
een
is
verder
heb
jaren
op
de
talrijke
een
kleinere
tabel
in
in
door
in
het
de
Uiteraard
mjjn
voor
1927
voor
het
een
college
sluiten
grafische
terugging.
26
waarin de laatste 500 niillioen
volgens
gegrift
Toen
vervolgen.
er
een
her-
hierover
hij
Earth
afgebroken,
voordracht
een
teruggaande
ontijdig,
en
werd
millioen
te
een
daarin
millioen
van
dat
the
het
ijstijden
en
250
geheugen
ontstaan.
of
Mijn
Bandoeng
vraagstuk
Age
Ik
begon
omdat
en
uit
gegrepen,
aardkorst
de
tijdens
The
omlijnd.
1940
220
ijzersterk
cyclussen
de
heeft,
destijds
het
zijn
1).
voor
bevatten
tektogenesen
van
ge-
Zwitserse
(fig.
Algemeen,
schatting 230,
vermelde boek
deze
bracht
vraag-
Aarde
originele
gemaakt
toen
noemde,
het
der
dat
boek,
(2)
radiolezingen
't
van
Aarde
zich
de
drie
zijn
Earth
tektogenese
van
daarover
mij
the
onderwerp
naar
Holmes
en waaraan
toegevoegd,
daar,
tot
hier
waar-
vraagstukken
terug
ontwikkeling
geschrift
heeft hem
die
A.
de
tijdperken
van
rampjaar
gemaakt,
in
Umbübove
zouden
reeds
door
wil
Alles
Grote
Umbgrovk
of
der
onderdeel
Nut
tot
mogelijk
grafiek (fig. 3) rondgedeeld,
waren
op
schreef
minder
het
ik
en
heb.
dwong
dus
Jan
Pulse
verschenen
ontwikkeling
Universiteit
van
mij
indruk op
het
mij
Aarde,
The
als
ontwikkeling
boek
gegevens
Tektogenese,
voorstelling
de
op,
der
hij
een
druk
verzamelen,
werd
van
ik
optreden
waaruit later
verscheen,
dat
Klaarblijkelijk
in
cycli
dat
Hij
die
gestorven
vroeg
was
perioden
liggen-
brief.
is
het
Deze
beschouwd
gevonden
belangwekkend.
periodiciteit
in
grote
kleinere
wyzen.
en
Het
(3)
ook
interessant
immers
Maatschappij
die
2),
voortreffelijke
Stille
de
de
kwam,
capita
tektogenese
zo
zekere
en
der
uitgedrukt.
gegevens
ik
geschiedenis
heeft,
Sonder
A.
periodiciteit
waren
in
uit
werd,
gaarne
toepaste.
myn
even
behandelde
een
gehouden
enthousiaste
der
helaas
worden.
(fig.
uit
de
zien,
van
Hoofdbestuur
eerst
hem
dat
industrie
in
heb
beide
moeten
weg
gemaakt
deed
1926
hebben,
ik
heb
de
van
voordat
mag
geoloog
zelf
ze
begin
ons
er
sproken
haling
ik
ervaringen
recentere
intensief bemoeit is
beroemd
jaren
af
hoofdassistent
heb
toegepaste geologie,
ontwikkelende
behandeling
het
Lang
was
de
zoveel
exploitatie-methodes
en
ogenblik
dat
astronomen
het
in
met
hier
Sitter
de
petroleumgeoloog,
grote vraagstukken
bij
aan
stuk
Ulbo
als
behandeld.
men
doken
hy
exploratie-
Naast
hem
1934
jaren
snelheid
grote
verklaren,
tot
9
omdat
Van
mede
in
echter
met
stukken
ger
de
doorboorde
de
de
met
daarbij
gesteenten op
de
van
bouw
ik
drie
en
ingenieurs
tussen
geologische
beschouwde
van
dat
mijner colleges
beterde
der
de
gesteente
vraagstuk
der
van
afgestaan,
het
het
van
discussies
mün studie
gedurende
werden
gebied.
diensttijd
een
in
belang
omdat
gekomen
geboord
daarbij
doorboorde
derde
ten
en
de
met
algemeen
der
ik
was
Alpentunnels
ontstonden
reactie
van
wyze
onderwerp
afwijkingen
Van
geologen.
eerste
dit
grote
gevonden
over
in
Tot
twee
januari
jaar veel
1939
een
uitvoeri-
tektogene periodes volgens
het
Palaeontologisch
Museum
1
Fig.
12
der Berlijnse
deze
in
grafiek
The
zijn
Pulse
Umbgbove
van
nische
de
en
stelde
Hij
gevens
der
die
Earth
slothoofdstuk,
drie
de
slechts
verscheen
die
der
kan
gesproken
periodes
nische
onregelmatig,
de
Het
Aarde.
van
Caput
Dit
de
Ik
dan
van
het
naar
van
Fisher
mh'
heb
af
Lyell,
en
gelukt
noemde,
de
uit
jaren
terwijl
Maar
zo
is
1942
elkaar
van
liggen.
de
ge-
polsslag
een
door relatief
zijn
zou
spreekt
permo-carbo-
volgens
er
al
er
gekenmerkt
activiteit
van
blijkt
bracht
gedwongen
te
de
en
die
over
vragen
theorieën
het
langere
en
zieke
een
(fig.
mijn
is hun het besef
een
op
en
5).
sterke
van
te
In
het
van
de
Aarde
tektohh'
is
heb
ik
want
zgn,
mijn
colleges
en
deze
leerlingen
heb
brengen
Aarde
geweest
George
Darwin
naar
die
gebeurtenis
hierbn'
ook
alle
van
en
eigen
medegedeeld,
aan
van
oppervlakte
de
de
der
uitdrukkelijke waarschuwing
der
vervolgens
tussen
dat
vraagstuk,
over
astronoom
ik
te
de
begin
Wanneer
by
ander
oceanen
mij, tegen
hoe
verband
oceanen.
aan
mh'
continenten
de Maan uit de
(7)
continenten
wikkeld
van
werd daardoor
afscheiding
Osmond
Het
in
2
polsslag
grafiek
myn
Tektogenese
mfl
de
Lotze.
gelegd.
verdeling
Charles
bracht
uit
zoals
tektonische
het
schijnt
nadruk
wonderlijke
sterke
van
dan
rust,
hierop
millioen
Aarde vast,
die
worden,
boek
gehele
prae-cambrische,
Holmes ongeveer 11 geweest zijn.
van
P.
en
uitbreidingen
en
4).
zh'n
de
250
ongeveer
Fig.
korte
(fig.
hij
waarnaar
polsslagen
3
Stille
toevoegingen
met
ijstijden-perioden :
pleistocene,
dus
Aarde
the
of
door H.
samengesteld
Umbgbove,
korte
zijn
In
Universiteit,
van
ontstaan
geloof
en
(5).
over
Reverend
het
gedachten
dan
theorieën
was
(6)
ik
ont-
dat
hypothesen
13
te
ook
twijfelen,
te staan,
Toen
ik
aan
de
trachten
te
en
eenmaal
mjjne,
merkte,
hun
en
zichzelf
een
dat
hogere
wiskunde
geologische
instrument,
kunde
in
heb
deze
hadden
kunnen
verhandelingen
ik
hun
voor
vraagstukken
mening
.hogere
die
kritisch
er
tegenover
vormen.
zieh
a
priori
wiskunde
gehouden,
zichzelf
te
in
een
gedeelte
der
3
inwerken,
met
ogen
op
leren steeds
leerlingen,
Fig.
aan
te
eigen
geen
dat het
oorzaak
grotere
dan
gebruik
kan
waarde
aan
zyn
die
der
van
hechtten
zonder dit
hogere
een
wis-
juister
14
antwoord
mh'
voor
Wiskunde
keerde
dan
om
iets
nieuws
kritiek
in
uit
geschrokken
verhandeling
„cher
de
van
moeite had
630
„formation
de cratères,
„appliquée
aux
Maurice
que
de
mij
je
méfie
me
dat
1919) :
Mais
—
eens
in
mijn
„Merci,
la
mon
sur
la
mathématique
essais
ces
niet
mémoire
de
peu
moeten
zodanig
was
wiskunde
intéressant
een
daarop
te
zich
hij
de
aan
hypothese
mij
Hij
niet
heb,
mijn
van
van
petit
un
algemeen
stellen
te
Ltjgbon
10. VI.
très
votre
werkelijk-
het
gebruikt
geologie.
de betekenis
(Lausanne,
de
in
staat
in
be-
uitgegaan,
twijfelaars
consequenties
l'histoire naturelle.
de
objets
de
grote
welke
envoi
bien
caldeira's
van
de
verwachten
te
rechtsvergelijkingen,
lezen,
votre
pour
de
om
is
geologische
wiskunde
maar
zeggen
geophysische
gedachte
De
wij
moeten
behandeling
beetje
een
of
ver-
waren
uit,
worst
een
talrijke
volgen.
der wdskunde in
derde
te
zijn
een
ondeugdelijke
er
verkeerde
moest
m. a. w.
schreef
Hij
was.
Collègue,
ik
gebruik
genomen
eens
meende
Er
een
er
mathematische
met
er
gebruik,
wiskundige
vorming
toen
uitdrukte (9),
ik
maar
de
tegen het
van
komt
het
met
wiskunde.
voor
zy
dan
U
Stopt
komt
worstmachine
een
vet,
uitkomst op
Toen
over
oefenen,
te
getallen
waarschuwen
de
mij
van
in
ook
waarin
dat
is.
U
is het
hogere
vinden,
te
wetenschapsbeoefenaars
machine.
dan
goed,
U
ranzig
en
verkeerde
een
toegankelijk
hypothese
Indien
Zo
ingewikkeld,
zo
niet
nog
uit.
wijzen,
te
andere
wat
werkende
fijn
rekent
en
vlees
toegepaste
aan
ook
er
is
in,
foutiefs
der
misbruik,
zodat
uitermate
een
slechts
(8).
ongenietbaar.
schouwingen
heid
is
bedorven
bijv.
stopt,
is
herhaalde
hadden
veronderstelling
zekerheid iets
die
Ik
daarop.
gezegd
toujours
sont
intéressant.
„fort
Amitiés
Lugeon."
U
voelt
hebben
de
daarbij
uit
overdrukjes
kon
inzien,
en
schrikt,
te
stelling
lag.
Men
zich
in
80
groter
colleges
en
de
300
km,
Stille
schijnselen,
Ook
bezig
dat
een
is
de
Aarde
rustige
vloeibare
malen kan
alle
deze
op
met
hem
gekend
tegen
brachten
ook
zeker
directe
de
zou
die
nauweln'ks
ze
hem
zyn
wiskunde
hoogte,
alleen
hy
heeft
buiten
verhandeling
zy
een
dage
ten
priori
a
afge-
belang-
geophysica
heden
omdat
Dit
hogere
wis-
hogere
er
noch
ooit zulk
een
een
Ik
aan
vraagstuk
is
der
dit
dan
Aarde
geleidelijke
de
de
wijzen,
feit
nu
niet
een
maar
Aarde
van
de
nog
in
tussen
Pacific
90
om
veel
geologische
ver-
beschouwing.
wanneer
mogen
zich
onze
een
haarddiepte)
buiten
Z\)
feit,
km
om
ge-
het
diepte
andere
lichamen
langzaam
door
optreden,
voorbijgaan,
Maan.
en
vorming
asymmetrische
asymmetrische
een
Aarde
talrijke
alle andere
uit
met
(300 —700
dat
laat
Aarde
de
aangetoond
circumpacifisch
aardbevingen
bewijst
op
wordt
aardbevingen
asymmetrie
beter bekend
my
allerduidelijkst
elders.
mogen
het
ontwikkeling
bol,
de
aardbevingen
diepe
overal
astronomen
houden
taal
waarschuwen
intermediaire
optreden.
dan
die
het
ondiepe
der
dat
Oceaan
bewegelijker
wel
die
sterke
en
toegepaste
willen
tektogenese
over
percentage
slechts
dat
kreeg,
Engelse
tot
wie
en
wordt.
Aarde,
der
%
Zonder
ontwikkelen
geologische
een
gebruikt
daante der
dat
van
de
zin,
veronderstel dat Ltjgbon zoveel
behandelde onderwerp
goed.
heb
Ik
toegezonden
in
verhandeling
my'
laatste
de
van
glimlach.
wereld
gehele
daar het
Ik
water
ironische
hebben kunnen
heeft.
De
de
versta
waardering
kunde
onder
z;jn
myn
meer,
nooit
bereikt
steek
fijne
zien
de
niet
Kosmos.
afkoelende
planeet
gemaakt hebben,
z;j
uit
als
zich
vergeten,
Noch
gloeiend
planetesi-
die waarop
Leidse
Geol.
Meded.,
Deel
20
B.
G.
Escher,
Afscheidscollege
Table
Diagrammatic
synopsis
of
Fig.
“the
4
pulse of
the
earth”
II
15
Pig.
5
16
leven
wij
denken.
en
plaatsgevonden
heeft
gebracht
die
ons
deze
nu
nog
af
Ik
uit
lezen
te
heb
de
het
en
wil
mij
is
is,
dat
deze
astronomische
een
andere
via
convectiestromen
gestuwd
enige
geomorfologie
sterk
maancircussen
vormige
zijn
en
depressies
dat
Union
in
gekeerd
het
mag
der
enige
zout tektoniek.
tijd
goed
de
geslaagd
geboren
een
gebied
gelaagdheid
aller
over
de
proeven
hebben,
wijze
onderwerpen
heeft
heb
Hager
de
er
om
veel
ver-
cirkelvormige
beweert,
nu
laatste
het
Staten
mjj
hoogmede,
Aarde.
W\j
Amerika
van
zal
strijdvraag
oor-
congres
Bucher,
York
meteorieten op
deze
(10).
geologische
New
Verenigde
cirkel-
zeker
niet
(11)
van
Op
te
der
overdreven
een
deelde Walter
van
van
i.
sommige
gegaan.
de
door
meteoorijzer
Ik
maar
Er
geoloog.
meteorieten
Daartoe
tonnen
Dorsey
Rome
in
de
het
Evenals
ontstaanswijze
m.
Universiteit
is
nog
heb,
nauwkeurig
slechts
die
hjj
dat
is.
der
Z\jn
danken
geologische
beste
deze
bij
proeven
die
Kuexen,
aan
experimenten
de
gelukkige
assisteerde
Dat
troebelingsstromen
over
een
te
gedeelte
experimentator
mij
(12).
nu
behoort
bijzonder
een
mh'
moet
en
Daartoe
Kttenen
zoutpylers
van
groot
een
dat ik
Philip
toen
maken
lang
te
bezighouden.
vermelden,
tektoniek
voor
niet
gaan
slechts
wil ik
bewijzen,
De
dat
die
is.
en
structuur
zoutp\jlers
Ziet,
een
van
mjj,
onze
Robert
tegenwoordige
Balk
zoutpijlers
waarover
slechts
te
ik
geoloog
structuur
Kuenen
die
wil
hiervan
Amerikaanse
inwendige
wezenlijkt
zelfs
Aarde.
van
hebben
van
werd
Immers
velerlei
op
gesorteerde
en
experimentatoren
is.
van
van
mogen
gekomen,
de
van
vele
ver
in
afscheidscollege
beleefd
zijn,
aanleiding
meegeven.
te
ontwikkeling
inwendige
noem
—
tijden
Naar
dit
geologische
ik
—
in
kleinere
Hiervan
over
ons
asym-
langer
verklaring
een
meteoritische
inslaglidtekens
dat
de
en
Instituut
ons
op
proeven
is,
een
worden-
moeten
Ik
met
de
aan
gewaarschuwd,
zoals
binken,
Aarde uitsluitend
inslag
van
zoals
zelfs,
van
Columbia
de
tegen
medegewerkt.
Géophysique
et
hun
Maan.
is
terrein
oorsprong
voorshands
aan
geloofde
dat
de
vulkanische
zgn
in,
er
niet
mij
geologie
nu
getjj
gevolgd
lykt
Maan
of
astronomen
Aarde
de
Maan
het
een
met
meteoritische
Géodésique
de
niet
dus
zyn
het
zyn,
de
duur
niet
zij
van
meteorieteninslag.
van
Maar
die
uit
astronomen
en
Arizona
Crater
Diablo
zou
hg
Aarde.
op
Canyon
der
de
geven
de
door middel
zandsteenpoeder
in
voor
geologen
in
zullen
asymmetrische
voor
bezwaren
grote
de Maan
invloed
dat
den
op
dan
is,
morfologie
seleno-morfologie
zyn
op
Crater
gehad
trouwen
leraar
er
de
van
Diablo
Canyon
sprong
ook
plaats-
voorstelt,
geologen
Maan
de
de
van
argumenten
Amerikaanse
voorstelling
de
en
depressies
Sommige
heen,
dus
is
zij
moet
menen
dat
Zou
maar
de
catastrophe
werk.
vergelijkingsobject
wegende
is,
van
van
vraagstuk
die
zich
manier.
Wy
evenwicht
afscheiding
het
naar
in
verklaring
een
onbegonnen
de
op
morfologische
z\jn
zo
niet
Ik acht
Eenmaal
ik
die
leveren.
moeten
aardkorst,
zijn,
moeten
dezer
was.
Darwin
andere
haar evenwicht
de astronomen
astronomen,
G.
catastrophe
een
uit
uitwerking
de
van
onhoudbaar
hypothese
catastrophe
Aarde,
die
zoals
een
nog
de
gevormd
al
altijd
voor
dat het
asymmetrie
bij
overtuiging,
en
Aangezien
korst
hetzij
of op
leerde,
verwaarlozen.
de
die
mijn
eens
voorkomen,
aangesloten
dat
Aarde
mij
uit
Aarde ontstaan
metrische
de
aanwijzen.
nadat
PoixcARé
volgens
moet,
die
catastrophe
hebben
gevonden
Er
hebben,
ik
in
verklaard
kan
van
zij
duidelijk
door
in
andermans
een
onze
werk
les
een
publicatie
een
dat
meegedeeld,
sprak,
worden
zoals
leerlingen
heeft in
Texas
zoeven
veronderstellen,
dergelijke erkenning
(13)
de
gemaakt
ontstaans-
proeven
komt
ver-
zelden,
17
te
zelden
het
die
uit
voor
en
daarbij
oefenen,
te
versregels
De
ophangen,
zijn
er
blijven
't
En
maakt
't
Zoo
gij,
Der
vrucht
In
te
den
den
generatie
mannen
staan.
doctorandi liet
der
't
het
blyft,
dier
ik
lieden
vaderen,
schrijft,
acht;
van
volgende
kracht
uw
geslacht
woord
eenig
zonde,
een
opgekomen
naar
van
of
naam
tn'd
wist
weinig
vergaderen
arbeid
nimmer
spotten,
nooit
't
liet
gegist.
verwaandheid
uw
vriend :
Heeft
kamer
dier
konde.
groot
heeft
bij
andrer
in
waar
u
de
omdat
weten
zoo
wijsheid
van
hadt
tot
vernuftig
wiens
vonnis
Want
schouders
op
wetenschap,
PASGELEERDE
EEN
onmogelijk
niet
slechts
ons
Met
't
't
Zoo
Wier
ik
voorgeslacht,
geen
geen
Geleefd
de
op
die
Beets,
AAN
Van
zij
de
van
voorafgaande
een
op
kracht:
van
Beschimp
kritiek
dat
vergetend,
beoefenaars
jonge
minachtende
Nicolaas
van
steeds
nog
vinden
gewichtig
vernomen.
1869
Met
het
niet
Nicolais
Ten
slotte
hebben
dat
is
dat
dat ook
is
Grotten
het
zelf
in
hreuken
kon
dat
Het
loodrechte
te
van
de
doordat
in
andere
te
sedimenten
op
water,
kon
hebben,
oplossen.
samenstelling,
is
mij
wachten
zoeken.
volgens
vormen
het
vasteland.
de
zijn
Op
carbonaat-
soorten
het
waarlangs
in
Laagvoegen
vormen
wel
duidelijk
wetenschap
allerlei
diastrophismen
geschapen
dit
oplossing
deze
en
behun
doorgedrongen,
meer
een
op
voor
zullen
ben
een
op
van
dolomiet)
doorlaatbaar
er
is
metalen
Voor
werd
en
veelal
sport
als
te
de
het
van
die
honderden
zijn,
geologen
aan
treden als
van
water
kalksteen,
ook
een
weg
is
het
meters
te
van
in
een
die
finesses
komen
hierbij
verzwarende factoren
Voegen
gebruikt
die uitermate
onderzoek
avontuur,
voor
tot
onderaardse rivieren
nodig zrjn.
lieren,
is
technieken
alpinistische
het overwinnen
en
lust
uit
uitgegroeid
bovendien
en
enige
van
een
ons
ontstaan
die
duikeruitrustingen
ladders
professie
en
Alle
alpinisme.
op
afdalingen
van
aanvankelijk
passie
ijstechniek,
waarvoor
spéléologie
worden.
geologen
de
duisternis
buigzame
des
beoefening
(en
gesteenten
van
een
onderaards
siphons,
blijkt
tot
inclusieve
de absolute
de
de
grottenonderzoek
uitgewerkt
pas
%
niet
die
zijn,
in
er
genoeg, des
diep
de
ik
caput
nooit
nog
grotten,
van
als
mij
die
Geologen,
dieper
vinden
te
by
geworden
en
uit-
tegen
water.
sommigen
voor
20—30
breukzones
dunne laagjes
het
voor
van
wel
bedoelde
zondigen
meer
door
laatste
ontstaan
Hoe
niet
in kalksteen
algemeen
binnendringen
zijn
wij
hetgeen
het
vinden.
lang
nog
het
over
spéléologie.
over
gaan
schrijvers
liever
of
woord
geologische
problemen
vooral
het
dat
gesteenten
zin
hier
toch,
treden
verschillende
zich
te
enkel
de
laten
mijn
naar
geworden
niet
bedoelde euvel.
een
nog
de
gedicht
doctoren
jonge
onze
dit
dat
geconstateerd,
en
minderwaardig onderwerp
een
en
Beets
onderwerp,
gedachten
ik
heeft
gemist
door
handelde
en
heb
genoegdoening
werking
wij
worden
mogelijk
voorzichtig
om
te
en
daarbij
zelfs
n°g
grote
zeer
maken,
dan
beoefend dient
betreuren,
dat
grotten
hebben
nog
zo
weinig
medegewerkt.
18
E.
de
Martel,
A.
verkondigd.
zoeker
grote voorganger in
advocaat.
professie
die
de
Dent-de-Crolles
—
in
Grenoble,
daarbij
die
446
is
bedwong,
thans
niet
zouden
bestaat.
dit
CaCO,
reeds
door
de
G.
47
en
aan
in
nog
niet
begonnen
door
staan
omdat
zij,
boven
als
de
van
niet
tot
door
Ook
ticale
vormige
delen
klei
van
Er
van
elkaar
de
H
kracht
Ca(C0
2
3
)
2,
de
die
(17)
en
Universiteit
als
in alle
het
in
april
(16).
de
van
Het
een
verticale
wordt
door
richtingen
1953 36
wachten
Van
"Speleon"
Muottadal in
in
van
Llopis
speleoloog.
tijdschrift
kinderschoenen.
nog
geologisch
de geoloog
beschouwingen
de
gewoonlyk
spreken
te
dat
Zwitserin
km,
1954:
honderdtal
schachten,
niet
zij-
waar-
te
onder
van
raken.
zyn,
ten
naam
zijn
door
gevormd
Zij
kunnen
Istrië
opizchte
de
van
meent
lagere
dat
naar
dat
al,
die
dat
karstwater
alleen
de
zij
aan
verklaard
der
aanleg
is.
Maucci
vertonen
geoloog-
ruimte
zegt
dat
veronderstellen,
de
ont-
"dome-pits",
vreemd,
ons
hun
(20)
grondwaterspiegel
Maucci
terwijl
maar
begonnen
Walter
de
pijpen
koepelvormige
lykt
aan
meestal
Amerikaanse
De
een
verdwijnt.
(19)
altijd
boven
naar
verticale
Het
reiken,
spleet
speleoloog
deze
vormen.
ook
Davis
karst
opening
zowel
benaderd,
dus
een
de
noemt
karstpypen
verticale
de
is
karstoppervlakte.
(18)
zijdelings
net
in
Engelse
van
een
meent
dat
gevormd
de
opeenvolging
elkaar
deze
iets
van
verschoven
flesvormen
delen daarvan
grotten
De
zijn.
met
de
puin
ver-
fleszyn,
hogere
en
grot-
zouden zyn.
zijn
over
tal
van
geologie
calcietafzettingen
Er
de
uit
hoofdzaak
in
km,
grondwaterspiegel
spoelvormen
gevuld
boeken
ten?
in
53
onderen
M.
Italiaanse
en
holten,
zy
de
al
oppervlakte
in
W.
geredigeerde
Hölloch
denken,
van
de
dat
met
profielen
zodat
prach-
een
kort,
de
werkt
ook
Oviedo,
van
nog
vermoedelijk
;
kunnen
Zij
onder
de
aanleg
C0
maar
aan
Spanje
In
hem
staat
niet
om
naar
aan
oppervlakte,
karstholen
in
put
doen.
worden
1955
gallery
een
een
door
het
Harlen-Bretz
niet
koepels
dat nog
is.
denudatie
J.
speleoloog
dat
beginnen
Geomorfologie
grotgangen bekend,
m
vooral niet
moet
de
dat kalksteenlagen
januari
ontginning,
oppervlakte
het
Van
zijn.
op
Men
is
terwijl
reeks
een
goed,
een
geologisch-speleologische
1904 4280
3
op
in
door
(15),
geschreven.
spéléologie
duidelijk,
uitgehold
gallerijen
Van
2,
bezit
en
Universiteit
in
waardevolle
waren
km,
lector
de
aan
geologische
langzamerhand
land
GèzE,
speleoloog.
(14)
evenwichten
der
Caving
nieuw
Warwick
verschenen
zeer
grotten
Trombe
medewerkers
wensen,
uitgevallen,
pover
en
Trombe,
Bernard
spéléologie
Félix
van
wat
beschouwing
ook
Engelse
T-
hoogleraar
De
het
British
is
geschreven,
hand
zjjn
is
is
ook
France,
geologische
Spéléologie
een
boek
Engelse
Birmingham
Llado,
in
ligt
de
Félix
van
groepen
geologen
bij
onderzocht,
2
speleologen
gedeelte,
de
geologisch
de
Géologique
over
van
van
Alpen
Franse
scheikundige;
Franse
geven.
karstpijpen
H 0.
en
Het
boek
een
behulp
de
van
grottenonder-
kunnen
medewerkers
is
overwon,
met
verticale
de
was
ketterijen
eens
adviezen
in
Mort,
wel
uitsluitend
en
talrijke
met
Van
is
hydrologische
Guyer
m
Morte
Société
Traite
maar
boek
de
wij
De
tige aanloop,
van
Henne
van
—
658
van
physico-chemicus.
president
hand
zijn
diepe
Olaz
Frankrijk,
geologisch
grotgangen
van
arbeid
12-jarige
een
m
du
Trou
hoogteverschil
een
de
complex
het
Chevalier,
in
Spéléologie
hij
Casteret
waardevolle
zodanig
M.
de
heeft
Norbert
Zijn grote leerling
heeft als
en
autodidact
Als
zijn
andere
zijn
in
speleologische
doorgedrongen.
grotten anders
tegenwoordig
zoveel
verschijnselen,
Wat
dan
kent
gewone
verschillende
de
die
stalagtieten
soorten
nog
gemiddelde
van
en
niet
in
geoloog
stalagmie-
kristallisaties
in
19
dat ik
grotten bekend,
de
college
mijn
Daar
zijn
"macaroni"
breekbaar
vlakken
werk
wel
en
zijn
calciet.
de
grotten
bekend,
1953
in
N
ten
1000
2
m
het
van
dus
bezit,
in
de
rechte
Een
Ook
werden in
zoals
niet,
worden
Zy
in
uit
zijn
W.
is
Opvallend
30
op
water
Ik
wil
dat
drijvende
Er
de
vorming
Ben
begin
ik
van
3350
en
nog veel
dus
de
millioen
op
de
van
meent,
dan
of
ook,
Lascaux,
zou
zjjn,
zijn
jaren
de
dat
door
zegt
in
terug
de
van
de
ligt,
van
de
Homo
55.000
jaren
over
de
grenzen
Dit
be-
dunne
zowel
groeien,
Zij
van
dus
volgen
maar
ge-
Belgi-
De
onderzocht.
les
bij
Roe"
stalagtieten
Eyzies
de
van
Gouffre
dunne
die
rhomboëders,
dijkjes
calcium-
van
Frankrijk
in
die
d'Orgnac,
flottante",
ealciet
die
reusachtige
vergezeld.
"calcite
kleine
de
optreden,
De
(28).
de
van
te
vertellen
dwingt
selecta
Aiarde,
dit
"gours",
in
sapiens,
en
40.000
zoals
een
die
nu
stuk
(C 1 *)
tot
gevoerd
toe
buiten
tot
bekende
zyn
zoals
houtskool
15516
geologie
Aarde
de
grot-
in
wij
de
Aarde
Abbé Bkeotl
lijkt?
de
uit
±
.het
(24)
kunstuitingen
900
ouderdom der muurschilderingen
historische
de
aan
waarschijnlijker
methode
over
aan
Holmes
volgens
daarvoor
my
veel
zeer
nog
ruimtelijk
mh'
jaren oud,
het
en
eindigen.
te
doorgedrongen
ons
heeft
tot
zh'n,
my
der
van
der
zijn
nauwkeurig
stalagtieten
capita
de radio-carboon
niets
twee
en
oudste
oud,
heten.
grotten
gestuwd.
"Grand
worden,
spéléologie
tot
"excen-
kristallisatiekrachten
met
omgekeerd
uit
heeft
en
der
worden-
tijd
nüjn
dat
zwaartekracht,
richtingen
gekristalliseerde
gevormd
de
Lascaux,
volgens
ons
à
van
samenhangen,
"helectites"
grot.
der
wet
kleine
van
ouderdomsbepaling
Ziehier dus
dak
Belgische
een
mooie
grot
Armand
genoemd
maar
van
grot
en
speleolithen
over
gebracht,
zy
5
er
aan.
een
Z\jn die wandschilderingen
gedoken.
het
grotten.
structuur
De
zijn,
bouw
enerzijds
van
km
Misschien
totaal.
is
kronkelend
en
verschijnsel
es,
de
over
vermelde
hun
bestaande
bekkens
voorvaderen,
onze
in
wordingsgeschiedenis
Maan
schilderingen
het
werk
verband
rijk
Aven
pools"
grotten,
van
schatte
diaklasen
Engeland
eenvoudige
in
slechts
de
by
"rimstone
zou
In
3
oppervlakte
van
verschijnsel
in
muren
beschreven.
de
op
de
heeft
(23)
schubj
die
willekeurige
wanneer
zijn
waarachter
carbonaat,
Engeland
krachten
van
medewerken
soms
Ik
in
buisjes
met
talrijke
van
Cougnac,
van
geschatte
poreusheid
gebogen
de
onbeduidend
wijzen
nog
millioen
beide
van
buitengewoon
zijn,
hoog
m
de
schijnbaar
Prinz
veelal
spatstalagmieten"
tot
uit
richtingen
landen
er
is,
overigens
grote
België,
stalagtietvorming.
grot
een
in
grotten
Bordeaux).
dat
genoemde
stalagtieten,
allerlei
stalagmieten
"
alle
in
groei
Frankrijk,
der
gewoonlyk
noemen,
de vloer of
van
mineraloog
sche
ze
zoeven
capillaire
hun
zijn
voldoende verklaard
afgebeeld,
normale
door
durende
Zij
begin
van
zekere
de
zeer
spbjt-
in het
afgebeeld
en
die
rhomboëdrische
over
geopende
1
en
stalagtieten
het
die in
als
plafond
het
het
grot,
een
van
Fransen
goed
kristallisaties,
de 500.000
niet
nog
de
de
drie
(22)
Rosée.
van
soms
Oosten
ten
der
Rahir
publiek
het
van
gevolg
één
brede
mm
calciet,
van
optreden.
rijen
zoals
en
km
tussen
triques",
schreven
(150
plafond
normale
ander
deze
voor
daarvoor in
en
4.5—6
ongeveer
beschreven
zij
en
en
vormen
pas
het
optreden
terwijl
grot,
de
Gourdon
2
dm
hun
dus
ze
van
10 per
is
ik
rechte,
volgens
werden
Tilff
en
acht,
éénkristalbuisjes
zijn
Martel
van
andere grotten
zag
Het
1910
In
Bboeck,
den
nodig
voor
gebruikte.
dunwandige,
(21).
altu'd afknappen
en
Van
uit
de
bijv-
verzamelnaam
een
speleolithen"
stalagtieten
van
van
er
"
term
waar tussen
(25)
Hoe
grot
van
jaren
oud
aldaar
mijn
(26).
capita
20
zieh
bewogen
van
de
met
de
Die
: de kosmologie
kunst
wij
verbeelding
de kunst
is
Cboce
voorstellingen
een
voor
der
het
ons
alsof
de
dan
overbrengt,
de
en
die
tegelijkertijd
zij gisteren
kunst
kunnen
de
taal, die
kunstuitingen
eerste
Périgordien,
aan,
dat
zeggen,
verstaanbare
ons
astronomen
uit
mens
leefde, spreekt
Benedetto
met
de
van
Aurignacien-mens
Mogen
de
hebben
mens.
taal
een
was.
die
is,
daaraan
w;j
al
mens
ontstaan
door
toevoegen :
ongeveer 50.000
jaren
(27).
hanteert
Aantekeningen
1.
d'Or
2.
J.
als
H.
3.
E.
A.
Umbokove:
Sonder:
We
Rundschau,
Wat
deze
The
4.
Arthur
5.
Hierop
de
hercynische
Holmks:
87
en
ik
in
Th.
4
deze
The
Nijhoff,
1942.
Hague,
Sec.
im
Lichte
der
Kontraktionslehre.
hebben,
met
dan
zou
hercynisehe
Th.
dat
deze
hij
93,
120
Nelson, London,
worden.
moet
de
tussen
alpine
en
252
blz.
op
mede,
volgens bepalingen
vermenigvuldigd
10
tektogenese
de
deelt
aangaat,
maar
op
Tussen
ealedonische
millioen
en
jaren liggen.
1927.
1937.
Rectoraatsrede
haar
en
8
van
oorzaak.
1946
februari
Leidse
Geol.
G.
(B.
De
Esciier:
Mededelingen,
Dl.
14b,
5.
en
The
in
uiteengezet
hypothese
Tides
and
:
Phenomena
kindred
in
the
Solar
System.
1910.
Fisiier:
H.
Huxley:
Geological
of
Physics
the
Earth's
Crust.
you
depends
extract
result
G.
219,
1929.
Mijn
laatste
2nd
out
of
the
bijdrage
Scars
Hager:
Ass.
Petroleum
Mijn
laatste
en
and
13.
Robert
14.
Felix
15.
C.
Am.
H.
1953.
Bauk:
Ass.
D.
put
Edit.,
London,
York,
1870,
1889.
Zie
dit
mill
a
of
fineness; but,
80
the
door
berekeningen
exquisite
mill
of
in
formula
for
W.
1869).
Thomson:
which
workmanship,
what
nevertheless,
grandest
pages
Sir
228—254,
pp.
Society
the
will
get
you
world
not
get
will
a
out
not
definite
Structure
caldera's.
"Three
Geol.
Leidse
in
Meded.
deel
dl.
16
accidents:
caldera-shaped
(Meteor Crater), Arizona,
Vol.
37,
Ik
over:
Grand
Geologists,
Saline
Vol.
:
British
nog
op
10
tectonique
33,
Spéléologie.
a.
moet
sprak
"La
a
3,
het
van
183
pp.
Volcanic
—
Bulletin
Calderas,
Salt
pp.
in
Bulletin
1955
et
externe
de
te
interne
Zandt
Van
1791 —1829,
Payot, Paris,
Caving.
het
februari
Dome,
feature.
geologic
Bull.
Amer.
1953.
»21—857, April
pp.
zouttektoniek
of
de
of
Cirques."
Dewalque
e.
to
New
Geological
vraagstuk verschijnt eerstdaags
Mound
over
CULLINGFORD
van
and
;
peascods;
verschenen.
Traité
in
of
the
to
data."
Geologists.
Petroleum
Trombe:
you
formation
Lunar
bijdrage
Gustave
degree
getiteld:
Crater
compared
any
from
over
is
Belgique (Liège)
férence
what
loose
On
bc
Reviews.
aanleiding
naar
may
of
wheat-flour
Volcanologique
Meteoric
stuff
upon
Esciier:
Dorsey
Huxley
and
Address
(The Anniversy
Mathematics
grinds
Addresses
Lay Sermons,
Reform
schrijft
"
de
M.
Sondek
van
Earth.
der Aarde
Darwin:
Edit.
Osmond
is
the
mijn
blz.
op
vorm
Hierin
12.
Mont
en
336—341.
XI:
11.
of
Age
gewezen
Howard
3rd
.Rev.
pp.
10.
Grenohenberg
1922.
te
tususen
edition, enlarged,
populaire
1898,
B.
Earth.
Diastrophismen
grafiek
ontleend
caledonische
en
The
p." 347—368, 1949)
9.
the
grondslag vermoedelijk
do
George
de
op
asymmetrische gedaante
8.
of
217—272,
SciruciiEKT
huronische
heb
S.
13,
tijdsduur
aan
de
New
7
Pulse
erdgeschichtlichen
Bd.
radioactieve
In
Hauensteinbasis-,
eii
1947.
Geol.
(Î.
Alpentuunnels,
Juratunnels.
P.
Edit.
als
Lötschberg-
Simplon-,
la
Soc.
Luik
des
in
Géologique
de
2e
piliers
de
County,
Texas.
Con-
sel."
Bull.
1949.
1952.
Routledge
and
Kegan
Paul
Lion, London,
21
16.
Als
voorbeeld
der
N.
Llopis
de
la
17.
A.
Boegli:
18.
J. Harlen-Bketz
Piedra
Vol.
19.
50,
W.
M.
W.
Ik
in
\V.
24.
25,
Abbé
tation
26.
W.
27.
B.
F.
G.
lemse
28.
Zie
p.
H.
de
oude
dell'
de
T.
5,
la
red
of
Limestone
de
la Sima
1954.
Oviodo,
1953.
Volks-Buchgomeinde,
features
hipogea
11 —53,
pp.
Cavernes.
Joum.
of
Geol.,
1942.
Caverns.
"Erosione
di
Bull.
uit
B,
Les
Geol.
Soc.
Vol.
America,
41,
pp.
Libby:
Lascaux
Ann
Capita
of
de
in
Série
zulk
alio
48,
een
In
Les
Tilff
over
studio
della
éénkristalbuisje,
worden
Cavernes
1560
les
et
over
the
of
Age
d'Art
the
of
Geology
:
gedurende
the
Series
Geological Survey,
Vol.
Mémoires
Vol.
Nature,
6,
nr
Centre
Vol.
23,
Geologie
I
Aardolie
Geologie
d'études
159,
et
de
13,
nr
49,
pp.
5—16,
II
Jan.
Geologie
der
Aardolie
Geologie
Tunnel
Zoutaf
Mammoth
IX,
Spec.
Cave
National
Publ.
No.
te
2,
Park
Area,
1953.
Leiden gegeven
Tunnel
en
Geologie
zettingen
I
Geologie
1931—'32
Aardolie
Geologie
1932—'33
Aardolie
Geologie
II
III
en
Zouttektoniek
1933—'34
1934—'35
Tektogenese
I
1935—'36
Tektogenese
II
1936 —'37
Geologie
1937—'38
Petrologie
1938—'39
Sélénologie
van
Drinkwater
(De
Maan
van
het
standpunt
van
geoloog)
Tektogenese
1940
Universiteit
1945—'46
door
de
Duitse
bezetters
(Rectoraat)
1946—'47
Do
1948—'49
Aarde
asymmetrie
en
Maan
1949—'50
Tektogenese
I
1950—'51
Tektogenese
II
1951—'52
Aarde
1952 —'53
de
Cosmogonie
1947—'48
Tunnel
p.
127,
1947.
1954.
kunst.
1928—'29
Nov.
Belge
documen-
en
1926—'27
27
Soc.
99—108,
pp.
geologie, praehistorie
van
mijn hoogleraarschap
Aardolie
1940—'41
de
Haar-
1952.
XI,
1924—'25
1939—'40
sou-
Grotte
1908.
Earth.
pariétal.
Endeavour,
aanrakingspunt
1925—'26
1930—'31
tegen-
1952.
Dordogne,
dating.
Nouveaux
Bruxelles,
1922— '23
1929—'30
het
met
zij
Rivières
—1573,
1923—'24
1927 —'28
Speloo-
1951—1952.
1—60,
p.
Engeland
pp.
Belgique.
4°,
Earth", Endeavour,
siècle«
cents
als
Livesay
selecta,
Raiiir:
Zie
Grottes
the
Montignac,
Radiocarbon
Kentucky
of
Age
Quatre
voordrachten
des
Estimate
"The
préhistorique.
Bsciier:
grootvader
Ed.
et
1910.
d'Hydrologie.
et
:
Vol.
Han-sur-Lesse.
van
Martel
Braxelles,
Revised
Breüil
contributo
Trieste.
53 —66.
p.
en
mijn
van
grot
come
Naturali.
genoemd!
cristallisations
A
1947;
de
A.
E.
Inversa"
Scienze
verzameling
Belgique.
la
Paléont.
hierover
19.
Schweizer
Phreatic
Limestone
Adriatica
Broeck,
Holmes:
Jan.
25.
Soc.
Annexe
Géol.
A.
Höhle.
ik:
noem
hidrogeológicas
Speleon,
(Navarra).
and
of
Origin
:
oen
Prinz:
de
der
Vadose
:
"straw-stalactite«"
terraines
23.
Banne
L'Ipotesi
den
van
Rosée,
Martin
"paille pétrifiée"
woordig
E.
San
Llado
Llopis
van
earactcristicas
1930.
Bull.
vond
las
Sobre
675—811, Chicago,
Mauoci:
etiket:
22.
Im
Davis
genesi.
21.
de
pp.
475—628,
20.
verhandelingen
LjjADO:
en
der
II,
aarde:
en
Maan
Geologie
1953'—'54
Geologische Spéléologie
1954—'55
Geologische
Spéléologie
Aarde
Tunnel
I
II
en
Maan
Geologie
I
gesloten
fig.
7,