Russische expansie - Nederlandse Officieren Vereniging

opinie
Tekst:Mr H.H. Kruize
Russische expansie
na de Tweede Wereldoorlog
De persberichten luidden dat de Russen ‘aan een ongekende expansie van
hun territorium bezig zijn en dat ze aan de poorten van de Oekraïne staan’.
Nu blinken de meeste berichten van de pers niet uit door gedegenheid of
intelligentie (sic!). Dus, geïnspireerd door de recente annexatie van de Krim,
onderzocht ik het waarheidsgehalte van de bewering. Ik lees graag de Sunday
Telegraph op een zondagmorgen. Zo kwam ik in maart de satirische tekening
van Matt tegen. De satire: Een ultimatum aan een pannenkoek die aan het
‘I’ve given the pancake
48 hours to leave the ceiling,
or there will be consequences’
Vooraf
Voordat ik aan het schiereiland de Krim
toekom, eerst de belangrijkste expansionistische acties van de Sovjet-Unie uit
eind jaren dertig, 1930 welteverstaan. Ik
beschrijf in dit artikel de periode 1939 tot
heden, toegespitst op de Sovjet-Unie van
toen en de Russische Federatie van nu en
de gevolgen daarvan voor Europa.
Expansie naar Estland, Letland
en Litouwen
Het begint in het jaar 1939. Stalin wilde
in augustus 1939 er zeker van zijn dat
nazi-Duitsland hem niet zou aanvallen, als
de Sovjet-Unie enige staten zou inlijven.
Molotov (toen minister van Buitenlandse
Zaken) sloot met Von Ribbentrop op 23
augustus 1939 een niet-aanvalsverdrag.
De Sovjet-Unie had daardoor de handen
vrij om meteen drie soevereine staten te
annexeren: Estland, Letland en Litouwen.
Alleen heette het toen niet ‘annexatie’
maar (de diplomatieke term) ‘overeenkomsten voor wederzijdse bijstand’. De wereld
stond erbij en keek ernaar.
plafond zit vastgekleefd en er niet wil afkomen, met de dreiging van consequenties! Op voortreffelijke wijze geeft dit de ferme reactie weer van de
wereldleiders op de scherp veroordeelde Russische invasie.
Expansie naar Finland
Na de Baltische staten Estland, Letland
en Litouwen was het de beurt aan Finland om ook vrijwillig ‘overeenkomsten
tot wederzijdse bijstand’ te sluiten met de
Sovjet-Unie en daarvan de zegeningen te
ondervinden. Op ‘uitnodiging’ van Stalin,
voorafgegaan door de van hem bekende
dreigementen, kwam de Finse delegatie
op 14 oktober 1939 naar Moskou. Ze
waren niet uitgenodigd om daar zoete
broodjes te bakken. De Sovjet-Unie legde
stevige eisen op tafel. Zo moest Finland
haar eilanden in de Finse Golf afstaan, de
Finse grens moest opschuiven tot in de
Karelische landengte tussen de Oostzee
en het Ladogameer, de marine- en luchtmachtbasis bij Hanko moest voor dertig
jaar eigendom van de Sovjet-Unie worden,
Finland moest het Westen van het Vissersschiereiland (thans Rybatsi geheten) in
Lapland afstaan en er moest een Verdrag
komen ter verdediging van de Finse Golf
(zie kaartje). In ruil daarvoor bood Stalin
aan de grens bij Karelië recht te trekken,
een zeer ruim gebaar... De Finse Premier
Cajander, vergezeld door Maarschalk Mannerheim, trachtte een ander voorstel te
doen, maar de Russen wezen dit voorstel
af. ‘Talvisota’, zoals de Finnen de Winteroorlog noemden, was het gevolg.
Gebieden die
Finland moest
afgeven
15
Winteroorlog
De oorlog begon op 30 november 1939
met de eerste aanval door de Sovjet-Unie.
De Finnen waren verrast, want aan de
aanval was geen enkele oorlogsverklaring
voorafgegaan1. De Finnen slaagden erin
om stand te houden tegen de aanvallers.
De uiterst strenge winter bleek in het voordeel van de verdedigers te werken. De
Sovjetlegers waren nauwelijks voorbereid
op de koude en de natuurlijke gesteldheid
van het gebied. In de officiële geschiedschrijving van de Sovjet-Unie kregen de
troepen de schuld van de geringe successen; deze zouden te onervaren zijn geweest. De verantwoordelijkheid lag echter
eerder bij de politieke leiders Molotov en
Stalin en hun militaire raadgevers. Er waren duidelijk blunders gemaakt door het
opperbevel van de Sovjets. De tweede
aanval werd het Finse leger fataal. De Sovjet legerleiding had geleerd van de fouten.
De Russische maarschalk Timosjenko die
het bevel op 7 januari 1940 had overgenomen zette nu veel meer en veel beter
voorbereide troepen in. De aanval begon
op 1 februari 1940 in de Summasector, het
zwakste punt in de Mannerheimlinie. Op
11 februari 1940 brak het Russische leger
door de Mannerheimlinie. Daarna veroverden de Russische troepen in hoog tempo
steeds meer terrein. Het Finse achterland
lag hierna open.
Finse ski-troepen
De gefrustreerden in Europa
In Europa was in het begin van de 20e
eeuw de expansiedrang ook groot. De regeringen van Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, Turkije, Italië waren alle op expansie
gericht. De Duitsers hadden geen koloniën
en dit gebrek maakte vanuit Duits perspectief gezien een Europese oorlog onvermijdelijk. Duitsland zocht een aanleiding en
bezette vele landen van Noord naar Zuid
en van West naar Oost2. Oostenrijk-Hon-
16 | Carré 3 | 2014
garije en Turkije zuchtten naar uitbreiding van hun territorium.
Het fascistische Italië droomde van een Nieuw Romeins Rijk onder
leiding van “Il Duce”, Benito Mussolini. Hoewel Abessinië niet bij
het oorspronkelijke Romeinse Rijk behoorde, was het een belangrijk onderdeel van de Italiaanse expansiepolitiek. In 1935 begon
de invasie van Abessinië en binnen een jaar was het land veroverd. De Volkenbond reageerde zwak en legde aan Italië sancties
op die niet of nauwelijks invloed hadden. Italië stapte daarop uit
de bond. De Russen moesten verloren territorium terughalen dat
kwijtgeraakt was na de Japans-Russische oorlog. Frankrijk had
nog aanspraken op territorium dat verloren was tijdens de FransDuitse oorlog. Reactie van de wereld: aanvankelijk stond men erbij en keek men ernaar.
Na de Tweede wereldoorlog
Het tijdperk na de Tweede Wereldoorlog heef`t feitelijk tot twee
belangrijke machtsblokken geleid, beide erop gericht om territorium te vergroten en invloed
uit te oefenen; expansie dus! De
Amerikanen zagen in dat een
Europa in deplorabele staat
gemakkelijk in communistische
handen zou kunnen vallen. Zo
steunden ze de wederopbouw
via de Marshall hulp. De Sovjet-Unie
zat ook niet stil. Steeds verder breidde
de Unie haar macht uit. Toen de NoordAtlantische Verdragsorganisatie in 1949
werd gevormd zette Rusland in 1955 de stap naar de vorming van
het Warschaupact.
De kern van het NAVO-verdrag is artikel 5: een aanval op een van
de lidstaten benoorden de Kreeftskeerkring zal door de andere
worden opgevat als een aanval op allen en alle NAVO leden zullen meehelpen (samenwerken) om de aanvaller af te weren. Het
Verdrag behelst dus primair verdediging in plaats van aanval. Op
het artikel 5 van het NAVO-verdrag kom ik hieronder terug. Uit
de machtsstrijd die volgde op de dood van Stalin kwam uiteindelijk Nikita Chroesjtsjov als sterke man naar voren. Chroesjtjov
regeerde met ijzeren vuist. Hij sloeg de Hongaarse opstand van
1956 zonder pardon hardhandig neer, liet de Berlijnse muur uit
1961 in zijn regeerperiode bouwen. In 1962 leed Chroesjtjov
echter bij de Cuba-crisis gevoelig gezichtsverlies. Het Politbureau
vond het in 1964 welletjes en zette Chroesjtjov af. De nieuwe
man, Leonid Brezjnev, was een Sovjetpoliticus van de oude stempel. Hij sloeg de Praagse Lente in 1968 neer, voerde in 1979 tegen
China een oorlog bij volmacht, waarbij Cambodja en Vietnam als
pionnen fungeerden. De relatieve ontspanning, die bij vlagen onder Chroesjtjov voorkwam, deed hij teniet en hij breidde vooral
de Sovjetvloot sterk uit. In 1979 gaf hij
opdracht om Afghanistan binnen te vallen
om de pro-Russische regering daar te hulp
te schieten. De Sovjettroepen konden de
guerrillastrijd echter niet winnen. In 1982
overleed Brezjnev. Zijn opvolger was Joeri
Andropov die slechts twee jaar regeerde,
waarna de doodzieke Tsjernenko hem
opvolgde. In 1985 overleed ook hij. De
verhoudingen met ideologische concurrent
China belandden op een dieptepunt. De
denkbeelden van Mao Tse Toeng waren
steeds verder verwijderd geraakt van de
communistische regering in Moskou en in
1969 brak zelfs bijna een oorlog uit over
een aantal eilandjes in de Oessoeri rivier.
De Vietnamese leider Ho Chi Minh wist
vanaf zijn sterfbed te voorkomen dat het
uitliep op een mogelijke kernoorlog.
Nieuwe leider, nieuwe politiek
In 1985 kwam een nieuwe jonge leider
aan de macht: Michail Gorbatsjov. Hij was
communist, maar in tegenstelling tot zijn
voorgangers bereid de waarheid onder
ogen te zien. Toen de Sovjet-Unie vrijwel
bankroet was besloot Gorbatsjov met de
Amerikaanse president Ronald Reagan te
gaan praten. Een toch nog onverwachte
golf ontspanning was het gevolg. Dissidenten kwamen terug, de top van Staat
en Partij werd gezuiverd en de leiders in
Oost-Europa en daarbuiten kregen te horen dat de Sovjet-Unie hen niet langer zou
steunen. De Russisch-orthodoxe kerk
kreeg grote vrijheden. De Sovjettroepen
werden teruggetrokken, inclusief de troepen in Afghanistan. In 1988 en 1989
vielen de communistische regimes als
dominostenen achtereenvolgens om. In
1990 werden de twee Duitse staten BRD
en DDR verenigd en hield de Deutsche
Demokratische Republik op te bestaan.
Gorbatsjov kwam klem te zitten tussen
radicalere hervormers als Boris Jeltsin en
de oude communistische garde. Deze laatste groep deed in augustus 1991 nog een
couppoging, die echter door toedoen van
Jeltsin mislukte. Gorbatsjov kwam terug als
een krachteloze president in een land dat
in staat van ontbinding verkeerde. Buiten
zijn medeweten werd het Gemenebest van
Onafhankelijke Staten (GOS) opgericht,
nadat Estland, Letland en Litouwen zich al
eerder onafhankelijk hadden verklaard.
In december 1991 was het afgelopen:
Gorbatsjov trad af als president en de Sovjet-Unie hield op te bestaan. De landen die
tot het Warschaupact behoorden wilden
zo snel mogelijk de Sovjet invloedssfeer
verlaten. Het Warschaupact werd ontbonden. In de nieuwe periode is er geen enkele sprake meer van expansie.
Einde expansie?
Het post-sovjet tijdperk was nu aangebroken. Het was in Rusland een chaotische tijd van hervormingen en grote
sociale onrust. Veel mensen die in staatsdienst waren - verreweg de meesten kregen in geen maanden hun salaris
uitbetaald. Jeltsin was precies acht jaar
(1991-1999) president, hij wist in 1993
een staatsgreep te stoppen nadat hij de
Grondwet naast zich neer had gelegd.
Hoewel verkeerd te zijn voorgelicht door
zijn veiligheidsexperts, stortte Jeltsin het
land in een onzorgvuldig voorbereide
militaire operatie in de zeer zwakke staat
Itsjkerië. De Tsjetsjenen die tijdens de
onafhankelijkheid sterk verdeeld waren,
begonnen samen te werken in de Eerste
Tsjetsjeense Oorlog en wisten het slecht
bewapende Russische leger uit de hoofdstad Grozny te verdrijven en Jeltsin tot
onderhandelingen te dwingen, waarna de
onafhankelijke Tsjetsjeense Republiek een
feit werd in 1996. De Tsjetjeense rebellen
provoceerden Rusland door terroristische
bliksemacties in het grensgebied van
Tsjetjenië en Dagestan. Uiteindelijk kwam
het tot een inval in Dagestan.
Daarnaast deden zich in meerdere steden
van Rusland aanslagen voor, die Poetin
(KGB, nu FSB) toeschreef aan Tsjetsjeense rebellen, iets dat veel verslaggevers
en wetenschappers als onmogelijk beschouwden, want zij hielden de FSB
verantwoordelijk. Het duo Jeltsin-Poetin
stuurde in 1999 het leger wederom naar
Tsjetsjenië en startte daarmee de Tweede
Tsjetsjeense Oorlog. Uiteindelijk zou vrijwel heel Tsjetsjenië bezet worden, maar
terroristische aanslagen van Tsjetsjeense
separatisten onder leiding van de Ruslandhater en islamistische wahabist, Sjamil Basajev, bleven doorgaan. Sinds de
executie van de door de Russische regering gesteunde president Achmat Kadyrov, heeft zijn controversiële zoon premier
Ramzan Kadyrov het gebied echter steeds
meer onafhankelijk gemaakt van Rusland
en onder andere de sharia ingevoerd. Zijn
strijdkrachten (eerder bekendstaand als
de Kadyrovtsy) houdt men echter verantwoordelijk voor het grootste deel van
de misdaden tegen de menselijkheid in
Tsjetsjenië.
De Poetin-periode
Op 31 december 1999 trad Jeltsin tenslotte af, ten gunste van Vladimir Poetin,
onder de voorwaarde dat het Openbaar
Ministerie niet tot strafvervolging van
de familie Jeltsin zou overgaan en de
aanklacht wegens corruptie zou worden
ingetrokken. Er kwamen verkiezingen
en Poetin kreeg bij deze verkiezingen in
2000 meer dan de helft van de stemmen.
Bij de presidentsverkiezingen van 2004
heeft de bevolking Poetin herkozen. Een
van de eerste zaken die hij al tijdens zijn
eerste ambtsperiode aanpakte was de inperking van de macht van de oligarchen.
Poetin dwong ze te kiezen voor hem of
het land te verlaten3. Omdat velen in
hem een sterke leider zien heeft Poetin
nog steeds veel goodwill bij het grootste
deel van de Russische bevolking. Bovendien had hij economisch het tij mee: de
Russische economie is in het begin van de
21e eeuw een van de sterkst groeiende
ter wereld, ook al is de economie volgens
velen nog te sterk gericht op delfstoffen
als olie en gas. Eind 2005 ontstond het
Russisch - Oekraïense gasconflict dat ook
enkele landen in Europa trof (Duitsland
en andere Europese landen nemen ongeveer 30% van hun gas af van Rusland),
wat sommige waarnemers ertoe bracht
te zeggen dat Rusland de greep op zijn
‘nabije buren’ probeert te versterken.
Problemen zoals Tsjetsjenië, de negatieve bevolkingsgroei, de deplorabele
staat van het Russische leger, het nationaliteitenprobleem, de misdaad (zoals
maffiagroeperingen) en het terrorisme
zijn echter nog lang niet opgelost en zullen misschien vroeg of laat opnieuw op
de voorgrond kunnen treden. Volgens
deskundigen groeide onder Poetin de
corruptie tussen 2001 en 2006 naar het
zevenvoudige van de situatie van voor
zijn presidentschap. Poetin moest na
afloop van zijn tweede ambtstermijn in
2008 aftreden. Verscheidene groepen
binnen Rusland probeerden tevergeefs
hem alsnog een derde ambtstermijn te laten aanvaarden en daarvoor de Russische
Grondwet te wijzigen, voornamelijk uit
angst dat Rusland na zijn aftreden ineen
zou kunnen storten. Bij de Russische presidentsverkiezingen van 2008 kwam Poetins geestverwant en partijgenoot Dmitri
Medvedev als winnaar naar voren. Poetin
nam het premierschap onder hem op
zich om, zoals de partij zei, ‘als zijn grote
broer op te treden’. Daarmee werd het
tijdperk Poetin feitelijk voortgezet. Onder
Medvedev is de presidentiële termijn uitgebreid naar zes jaar. Kort na Medvedevs
aantreden, in augustus 2008, raakte het
land in een korte oorlog met buurland
Georgië verwikkeld, waarna Russische
troepen de separatistische Georgische
gebieden Abchazië en Zuid-Ossetië bezetten en de onafhankelijkheid ervan erkenden. Na de oorlog raakte het land in
een neergaande economische spiraal.
17
Oekraïne en De Krim
Toen kwam het jaar 2013. De Britse premier zegt tijdens een persconferentie dat
de Europese Unie zich zou moeten uitstrekken van Groot-Brittannië tot aan de
Baltische Zee, een expansionistische uitspraak. Gedurende een tiental jaren onderneemt de EU al diplomatieke stappen
om het noodlijdende Oekraïne binnen de
fictieve grenzen van de EU te halen. In het
land vieren corruptie en bandeloosheid
hoogtij. De bevolking van Oekraïne bestaat voor een deel uit Russen die in de tijd
van Stalin naar dat land zijn gedeporteerd.
Zij hebben zich gevestigd in het oostelijk
van het land en leven in goede harmonie
met de autochtone bevolking. Rusland
is de energieleverancier van Oekraïne en
neemt kennis van de expansiepolitiek van
de EU. Poetin merkt dat de Oekraïense
regering twijfelt tussen het behoud van de
Russische invloed en een in het verschiet
liggend Europees lidmaatschap. De Oekraïne heeft een schuld van 22 miljard euro.
Rusland wil met een lucratief aanbod het
land paaien om het zo binnen de Russische
invloedssfeer te houden. Er 15 miljard euro
zal in de Oekraïense economie worden
gestopt en de gasprijs zal met 30% worden verlaagd. De Oekraïense president
ontdekt dan dat hij persoonlijk veel meer
kan verwachten van Rusland dan van de
EU, die alleen met papieren en beloften
De twee wereldleiders
Barack Obama en
Vladimir Poetin
komt. Hij besluit Oekraïne binnen de Russische invloedssfeer te
houden. In het Oosten van de Oekraïne is men het daarmee eens.
Maar niet in Kiev, de hoofdstad en in het westelijk deel, daar wil
men duidelijk aansluiting bij de EU. Onder leiding van een oudbokser beginnen de protesten met bezettingen en geweld tegen
de machthebbers. Het komt tot een afschuwelijk treffen. De president laat zijn politietroepen schieten op de burgers, eerst met
rubberen kogels later met scherpe patronen. Er vallen, tot woede
van de menigte, vele doden. In een poging het tij te keren, treden
de regering en vertegenwoordigers van Duitsland, Frankrijk en
Polen in onderhandeling met elkaar, om te bezien hoe een einde
aan de gewelddadigheden kan komen. De democratisch gekozen president moet verdwijnen is ook de conclusie van het volk
op het plein. Twee liberalen, Verhofstadt, oud-premier van België
en Van Baalen (nu verrassend wakker) begeven zich op het plein
waar de demonstranten zich bevinden. Ze roepen de bevolking
toe dat hun strijd rechtvaardig is en zeggen, hoewel ze daartoe
geen enkele bevoegdheid hebben, hun de steun van de EU toe.
De demonstranten worden hierdoor nog meer opgezweept. De
EU staat achter hen, dus nu moeten we er helemaal tegenaan! Na
harde onderhandelingen stapt de president op en vlucht naar het
buitenland. Er komt een nieuwe president. De Russen vertrouwen
de nieuwe president helemaal niet en ook bij het Russisch georiënteerde deel van de bevolking ontstaat rumoer.
De Krim
Tijdens het bewind van Stalins opvolger Chroesjtsjov werd de
Krim, zogenaamd als een gebaar van vriendschap tussen het Russische en het Oekraïense volk, in 1954 aan de Oekraïense Socialistische Sovjetrepubliek overgedragen. De Oekraïne behoorde
toen echter tot de Sovjet Unie en bij het uiteenvallen van de
Sovjet-Unie in 1991 bleef de Krim tot Oekraïne behoren. De zogenaamde ‘oblast’, een bestuurlijke regio of provincie, werd echter omgevormd tot een autonome Krim republiek. Er ontstonden
tot 1995 steeds opnieuw weer harde conflicten tussen Oekraïne
en Rusland. Behalve de opsplitsing van de Zwarte Zeevloot ging
het vooral ook om de nationaliteit van het schiereiland. Dankzij
het Russisch - Oekraïense vriendschapsverdrag konden de scherpe
kanten in de onderlinge verhouding aanzienlijk verzacht worden.
Rusland heeft sindsdien een deel van de militaire haven in Sebastopol ten behoeve van zijn Zwarte Zeevloot gepacht. Gespannen
onderlinge verhoudingen komen echter nog regelmatig voor en
het verloop van de grens door de Straat van Kertsj is ook nog
steeds omstreden. Plotseling, begin 2014 vertoonden de media
beelden van gemaskerde bewapende militairen op de Krim die belangrijke posities innamen zoals de luchthaven en de toegangswegen. De Russische Beer is los?
De verdere ontwikkelingen
In de nasleep van grootschalige protesten gericht tegen de Oekraïense regering en het afzetten van president Viktor Janoekovitsj,
hebben troepen (volgens de Russen: ‘pro-Russische veiligheidsmilities’) in 2014 de Krim ingenomen en onder hun controle geplaatst. Hierbij heeft ook de premier van de Krim het veld moeten
ruimen voor de pro-Russische Sergej Aksjonov. Journalisten van
allerlei pluimage zien overal de Russische troepen op de wegen
grenzend aan Oekraïne en ten oosten van de Krim. De Russen
noemen de troepenverplaatsingen nodig in het kader van ‘oefeningen’. De mannen op de Krim bewapend met Kalashnikovs,
in camouflagetenue, dragen geen zichtbare militaire onderscheidingstekenen en andere tekenen van militaire herkenbaarheid,
sluiten de kazernes en bases van Oekraïense eenheden hermetisch
af. De regering op de Krim zegt toe dat de bevolking zich op 16
18 | Carré 3 | 2014
Het einde van
de Sovjet Unie
maart 2014 in een referendum mag uitspreken over een eventuele aansluiting bij
Rusland. De Krim is volgens de internationale gemeenschap echter onderdeel van
Oekraïne. De gemeenschap gaat hierbij
echter voorbij aan het feit dat de Krim een
autonome republiek is. De internationale
gemeenschap erkent ook het referendum
niet. Oekraïne beschouwt het Russische
bestuur van Sergej Aksjonov als illegitiem,
het bestuur zou dus geen referendum
mogen uitschrijven. Bureaucraten van de
EU houden sowieso niet van referenda,
temeer omdat de uitslag mogelijk niet zou
stroken met de opvattingen van de EU.
Het referendum heeft als uitslag dat 96%
van de bevolking aansluiting wil bij Rusland. Rusland is er als de kippen bij en stelt
de Krim op 16 maart 2014 ‘de facto’ onder
Russisch bestuur. De internationale gemeenschap vindt de annexatie een schending van het internationale recht. Amerika
en de EU hebben nu gezamenlijk sancties
bevolen. Die doen mij denken aan de tekening van Matt aan het begin van dit
artikel. Obama vindt dat artikel 5 van het
NAVO-verdrag moet worden toegepast als
Rusland Oekraïne zou bezetten. Rusland
zou door troepenverplaatsingen de Oostgrens van Oekraïne en de grens ten oosten
van de Krim steeds meer bedreigen. Zouden de Russen opnieuw ‘overeenkomsten
tot wederzijdse bijstand uit de kast halen
op verzoek van de Russisch georiënteerde
oostelijke bewoners van Oekraïne? Met
als gevolg een bezetting in het oosten of
het gehele land? De NAVO zal alles uit de
kast moeten halen om de naties ertoe te
bewegen in te stemmen met militaire actie
tegen het Russische ingrijpen. De NAVO
is primair een verdedigingsorganisatie en
er zal in de eerste plaats een militaire actie
van Poetin nodig zijn alvorens een militaire reactie mogelijk is. Daarvoor moeten
Russische legers de grenzen van Oekraïne
overgaan en militair ingrijpen in het land
om zo ‘op verzoek de voornamelijk Russische bevolking in het oosten van het land
te beschermen’. Staat een nieuwe oorlog
op uitbreken?
Oekraïne is een autonoom land, het is
geen lid van de EU en de EU heeft, hoe
graag men dat ook zou willen, geen eigen
leger. Oekraïne is hopeloos verdeeld tussen bevolkingsgroepen en corruptie viert
hoogtij. De nieuwe Oekraïense president
moet nog gekozen worden. De EU heeft
12 tot 14 miljard euro steun toegezegd.
Mogen we nu ook nog met ‘ons geld’ een
oorlog financieren? Daar komt bij dat we
onze handen al vol hebben: er is al inzet
in Mali en in de Centraal Afrikaanse Republiek; de NAVO troepen in Afghanistan
zijn nog niet teruggetrokken. De westerse
landen breken alleen maar hun legers af,
bij de Nederlandse defensie zijn reorganisaties, hervormingen en bezuinigingen aan
de orde van de dag. Een tip: Nederland
kan nog 17 stilgezette Leopard II tanks,
deels ontmantelde artillerie en een verou-
derde luchtvloot aanbieden aan de NAVO
voor de eventuele gevechten... Een ding is
zeker: Rusland besteedt thans 500 miljard
euro aan de wederopbouw van zijn leger,
volgens ‘deskundigen’ een roestige vloot
en een leger in de mottenballen.
En, Rusland levert de EU gas...
Eindnoten
1 Het Finse leger was klein, bestond uit 120 000
militairen en had 100 vliegtuigen. De Russen kwamen met 300 000 man en 800 vliegtuigen. Naast
de gevechtstroepen maakten 90.000 vrouwen
als hulptroepen deel uit van het Finse leger. Zij
stonden bekend als de lotta’s naar de naam van de
vrijwilligersorganisatie, Lotta Svärd.
2 Hitler zorgde voor een belangrijke omwenteling in
de gedachten van de Duitsers. Het Germaanse ras
was de ‘übermensch’ en onder andere de Slavische
en negroïde volkeren waren ‘untermenschen’. Dit
leidde tot de ‘Drang nach Osten’, waarmee Hitler
nieuwe leefruimte (Lebensraum) voor de Germaanse volkeren wilde scheppen. Volgens de nazis
waren er agrarische gemeenschappen nodig op
de nieuwe leefruimte, want volgens hen vormden
die een belangrijk onderdeel van de samenleving.
Maar het is niet gelukt. De drang naar het Oosten
nam Stalin Hitler niet in dank af.
3 E en van de meest spraakmakende zaken vormde
de arrestatie en veroordeling van oligarch Michail
Chodorkovski van oliegigant Yukos. Sommigen
verdenken Poetin ervan als de drijvende kracht
hierachter te zitten; anderen denken dat de machtige ‘siloviki’ hierin de hand gehad hebben.
19