Bloed en bloedsomloop Dissectie van het hart

Thema 4. De bloedsomloop
B1. Bloed
B2. De bloedsomloop
B3. Het hart
B4. De bloedvaten
B5. Hart– en vaatziekten
B6. Weefselvloeistof en Lymfe
B7. Uitscheiding
EB 8. Bloedstolling
EB 9. Antistoffen
EB 10. Bloedgroepen en rhesusfactor
ES. Sikkelcelanemie
Cursus: Bloed en bloedsomloop
Dissectie van het hart
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
B1. Bloed
Bloedtransfusie
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
B1. Bloed (Antistof/antigeen)
Antistof = Antilichaam
Afweer van je lichaam tegen antigenen
Antigeen
A1.
Alle lichaamsvreemde stoffen (bijv. bacteriën, virussen,
giftige stoffen enz.
Virus =
antigeen
A2.
A3.
Witte bloedcel
B1.
Maakt
antistof
B2.
Maakt
toxine
B3.
Antistoffen Bioplek
Antistof blijft
in bloed
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
B1. Bloed (Immuniteit).
Natuurlijk
Lichaam maakt antistoffen tegen
antigenen (=alle lichaamsvreemde stoffen)
Immuniteit =
Niet vatbaar voor
Vaccinatie = ziekteverwekker (antigenen)
bijv. Griepspuit, D.K.T.P. of B.R.M.
Lichaam maakt antistoffen.
Kunstmatig
(spuitje)
Serum = kant en klare antistoffen
Bijv. Hondebeet, tetanus.
Afkomstig van gevaccineerde dieren.
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
B1. Bloed
Rode bloedcel
Witte bloedcel
Bloed scheiden Malmberg
Samenstelling bloed Biodesk
Bloedplaatje
Samenstelling bloed Bioplek
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
B2. De Bloedsomloop
PC/les Bloedsomloop malmberg
De kleine bloedsomloop
De gaswisseling in de longen.
De bloedsomloop Biologiesite
Animatie bloedsomloop Biodesk
Animatie bloedsomloop Biologiesite
Hart en bloedsomloop Bioplek
Cursus bloedsomloop (PowerPoint Biopagina)
De kleine
Bloedsomloop
De grote
Bloedsomloop
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
B3. Het hart
PC/les Het Hart (Malmberg)
ECG Animatie 2 Biodesk
De rol van het hart in het lichaam
Werking van het hart Bioplek
Werking va het hart Biodesk
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
B4. De bloedvaten
Transport van stoffen via hat bloed Teleblik
http://biologiepagina.nl/2en3/Bloedsomloop/Modules/Mod3%20Hart/kransslagaders.swf
Werking van de ader Biodesk
Aders en slagadres Beeldbank
De bloedvaten Bioplek
Rode bloedcellen in
een ader.
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
B5. Hart- en vaatziekten
Hartinfarct (animatie 1)
Bypass Animatie 2
Trombolyse Animatie
Bypass Animatie
Hartinfarct (animatie 2, engels)
Bloedtransfusie
Slagaderverkalking Animatie
Dotteren Animatie
Alle soorten hart- en vaatziekten Zieken.nl (7 minuten)
Beroerte Animatie
Beroerte Animatie
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
B6. Weefsel- en Lymfevocht
Het lymfevaatsysteem. Bioplek.
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
B7. Uitscheiding
De werking van de nier. Bioplek.
Het uitscheidingsstelsel Powerpoint.
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
B8. Bloedstolling
Bloedplaatjes.
Bloedstolling animatie
Bloedstolling Bioplek
Een wond Teleblik
Bloedplaatjes klitten samen na
een verwonding.
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
EB 9. Antistoffen
Afweer Bioplek
Overzicht Afweer Bioplek
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
EB. 10 Bloedgroepen
De Resusfactor Bioplek
Bloedgroep ABO-systeem Bioplek
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Sikkelcelanemie
Sikkelcelanemi Animatie
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Cursus Bloed en Bloedsomloop
Start
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Bloed, het levensvocht
Met deze knop
ga je weer terug
naar dit scherm.
Met deze knop ga
je naar het vorige
scherm.
Met deze knop ga je
door naar het volgende
scherm.
Navigator
Jullie gaan nu een minicursus volgen over
bloed en bloedsomloop. Je bent pas klaar als
je alle onderdelen hebt gedaan en bij de
diagnostische toets een score hebt van 80 %.
Hiernaast zie je de uitleg van de knoppen in
deze cursus. Als je weet hoe de knoppen
werken, klik je op ‘Volgende’.
Terug naar het
navigatiescherm.
Titelpagina
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Navigator
Diagnostische
toets
Op dit scherm zien
jullie alle onderdelen
die je moet kennen. Als
je op een cirkel klikt,
wordt het betreffende
onderwerp uitgelegd.
Als je nog niets weet,
begin dan bij het begin
(zie onderaan het
scherm) en werk alles
in volgorde af.
Samenstelling
Transport
Bloedgroepen
Bloedsomloop
Bloed
Immuniteit
Hart
Ziekte en
Gezondheid
Lymfe
Temperatuur regeling
Samenstelling-Transport-Bloedsomloop-Hart-Lymfe-Temperatuurregeling-Ziekte en gezondheid-Immuniteit-Bloedgroepen-diagnostische toets
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Samenstelling van bloed
1 van 5
Bloed bestaat uit:
o
o
o
o
Bloedplasma
Witte bloedcellen
Rode bloedcellen
Bloedplaatjes (deze zijn op de
tekening niet te zien)
Samenstelling-Transport-Bloedsomloop-Hart-Lymfe-Temperatuurregeling-Ziekte en gezondheid-Immuniteit-Bloedgroepen-diagnostische
© 2009 Biosoft TCC -toets
Lyceumstraat
Samenstelling van bloed
2 van 5
Bloedplasma
Zoals een vrachtauto een winkel bevoorraad, zo bevoorraadt het
bloedplasma al onze cellen.
Een vuilnisauto haalt al het afval op. Het bloedplasma haalt al het afval op
vanuit de cellen.
Bloedplasma vervoert:
oBloedcellen (Welke waren dat ook alweer?)
oVoedsel
oAfvalstoffen
oStollingseiwitten
Samenstelling-Transport-Bloedsomloop-Hart-Lymfe-Temperatuurregeling-Ziekte en gezondheid-Immuniteit-Bloedgroepen-diagnostische
© 2009 Biosoft TCC -toets
Lyceumstraat
Samenstelling van bloed
3 van 5
Witte bloedcellen
o ‘Eten’ verkeerde bacteriën op.
o Maken antistoffen (zie ook onderdeel
‘Immuniteit’.
o Kunnen zich door een bloedvat
heen wringen. (Waarom is dat nodig?
Samenstelling-Transport-Bloedsomloop-Hart-Lymfe-Temperatuurregeling-Ziekte en gezondheid-Immuniteit-Bloedgroepen-diagnostische
© 2009 Biosoft TCC -toets
Lyceumstraat
Samenstelling van bloed
4 van 5
Rode bloedcellen
o Vervoeren zuurstof.
o Vervoeren koolstofdioxide.
o Bevatten hemoglobine.
Samenstelling-Transport-Bloedsomloop-Hart-Lymfe-Temperatuurregeling-Ziekte en gezondheid-Immuniteit-Bloedgroepen-diagnostische
© 2009 Biosoft TCC -toets
Lyceumstraat
Hemoglobine
Rode bloedcellen zitten vol met Hemoglobine
(afgekort Hb).
Hemoglobine:
oNeemt zuurstof (O2) op bij plaatsen waar veel O2 is (bij de
longen)
oGeeft O2 af op plaatsen waar weinig O2 is (bij de
lichaamscellen)
oNeemt koolstofdioxide (CO2) op waar veel CO2 is (bij de
lichaamscellen)
oGeeft CO2 af waar weinig CO2 is (bij de longen)
Samenstelling-Transport-Bloedsomloop-Hart-Lymfe-Temperatuurregeling-Ziekte en gezondheid-Immuniteit-Bloedgroepen-diagnostische
© 2009 Biosoft TCC -toets
Lyceumstraat
Samenstelling van bloed
5 van 5
Bloedplaatjes
o Helpen mee om wondjes dicht
te maken.
o Klik op deze zin om te zien hoe
dat werkt.
Samenstelling-Transport-Bloedsomloop-Hart-Lymfe-Temperatuurregeling-Ziekte en gezondheid-Immuniteit-Bloedgroepen-diagnostische
© 2009 Biosoft TCC -toets
Lyceumstraat
Hoe werken bloedplaatjes?
Jorian heeft in een roestige spijker getrapt. Wat gebeurt er na de verwonding
totdat de wond is genezen? (Wacht rustig af, kijk en lees wat er gebeurt.)
De bloedplaatjes knappen open. Er komt een stof vrij die zorgt voor:
Bloedplaatjes
Een stof
oHet beschadigde
bloedvaatje wordt nauwer
oIn de opening van de wand
van het bloedvaatje blijven
bloedplaatjes kleven.
Hierdoor gaat het bloedvaatje
voorlopig dicht.
Fibrinogeen
Bloedplasma
oHet
stollingseiwit
(fibrinogeen)
verandert in
een netwerk
van
‘fibrinedraden’
De wond is nu
dicht (er komt een
korstje op) en kan
nu gaan genezen.
Na het genezen
valt het korstje af
en is alles weer
normaal
Samenstelling-Transport-Bloedsomloop-Hart-Lymfe-Temperatuurregeling-Ziekte en gezondheid-Immuniteit-Bloedgroepen-diagnostische
© 2009 Biosoft TCC -toets
Lyceumstraat
Hoe werken bloedplaatjes?
Jorian heeft in een roestige spijker getrapt. Wat gebeurt er na de verwonding
totdat de wond is genezen? (Wacht rustig af, kijk en lees wat er gebeurt.)
De bloedplaatjes knappen open. Er komt een stof vrij die zorgt voor:
Fibrinogeen
Bloedplaatjes
Een stof
Bloedplasma
oHet stollingseiwit
(fibrinogeen)
verandert in een
netwerk van
‘fibrinedraden’
oHet beschadigde bloedvaatje wordt
nauwer
De wond is nu
dicht (er komt
een korstje op)
en kan nu gaan
genezen.
Na het genezen
valt het korstje af
en is alles weer
normaal
oIn de opening van de wand van het
bloedvaatje blijven bloedplaatjes
kleven. Hierdoor gaat het bloedvaatje
voorlopig dicht.
Navigator
Samenstelling-Transport-Bloedsomloop-Hart-Lymfe-Temperatuurregeling-Ziekte en gezondheid-Immuniteit-Bloedgroepen-diagnostische
© 2009 Biosoft TCC -toets
Lyceumstraat
Transport
1 van 2
We hebben in ons lichaam verschillende
orgaanstelsels. Ieder orgaanstelsel heeft een
eigen taak. Van en naar ieder orgaanstelsel
moeten allerlei stoffen vervoert worden om de
cellen in ons lichaam in leven te houden. Het
bloed zorgt voor het vervoer. Op de volgende dia
zie je hoe dit in zijn werk gaat.
Klik op ‘Volgende’ en vervolgens zie je langzaam
iets verschijnen. Lees goed en probeer te
begrijpen wat er gebeurt.
Navigator
Samenstelling-Transport-Bloedsomloop-Hart-Lymfe-Temperatuurregeling-Ziekte en gezondheid-Immuniteit-Bloedgroepen-diagnostische
© 2009 Biosoft TCC -toets
Lyceumstraat
Transport
2 van 2
O2
CO2
Buitenlucht
Ademhalingsstelsel
(longen)
Voedsel
Spijsverteringsstelsel
(mond, maag en
darmen)
Bloedvaten
stelsel
Voedingsstoffen
Afvalstoffen
Huid
(zweten)
Milieu
Water
en
zouten
CO2
Alle cellen
van het
lichaam
Uitscheidingsstelsel
(nieren, urineleiders,
Blaas)
Uitplassen
(urineblaas)
Navigator
Samenstelling-Transport-Bloedsomloop-Hart-Lymfe-Temperatuurregeling-Ziekte en gezondheid-Immuniteit-Bloedgroepen-diagnostische
© 2009 Biosoft TCC -toets
Lyceumstraat
Bloedsomloop
1 van 6
Om al het voedsel, zuurstof, afvalstoffen, koolstofdioxide en
bloedcellen te vervoeren, zijn er ‘leidingen’ nodig. In ons lichaam
noemen we die leidingen ‘bloedvaten’. Er zijn 3 verschillende
soorten bloedvaten:
o Slagaders
o Aders
o Haarvaten
Klik op de links om meer te weten te
komen over deze bloedvaten.
Navigator
Samenstelling-Transport-Bloedsomloop-Hart-Lymfe-Temperatuurregeling-Ziekte en gezondheid-Immuniteit-Bloedgroepen-diagnostische
© 2009 Biosoft TCC -toets
Lyceumstraat
Slagaders
2 van 6
o Sturen het bloed altijd naar een
orgaan (bijvoorbeeld long, lever,
darmen, etc.).
o Vertrekken ALTIJD uit het hart.
o Liggen niet aan de oppervlakte
van je huid.
o Kun je voelen. Je voelt dan de
hartslag. Vandaar SLAGader.
o Een slagader heeft een gespierde
wand.
Samenstelling-Transport-Bloedsomloop-Hart-Lymfe-Temperatuurregeling-Ziekte en gezondheid-Immuniteit-Bloedgroepen-diagnostische
© 2009 Biosoft TCC -toets
Lyceumstraat
Aders
3 van 6
o Een ader vervoert bloed vanaf
een orgaan.
o Een ader gaat altijd NAAR het
hart.
o Aders liggen meestal aan de
oppervlakte van je huid.
o Aders hebben een minder
gespierde wand.
o Een ader kun je niet voelen
kloppen.
Samenstelling-Transport-Bloedsomloop-Hart-Lymfe-Temperatuurregeling-Ziekte en gezondheid-Immuniteit-Bloedgroepen-diagnostische
© 2009 Biosoft TCC -toets
Lyceumstraat
Haarvaten
4 van 6
o
o
o
o
Haarvaten liggen IN de organen.
Ze hebben een zeer dunne wand.
Haarvaten geven O2 en voedingsstoffen af aan de cellen.
Haarvaten nemen CO2 en afvalstoffen op vanuit de cellen.
Samenstelling-Transport-Bloedsomloop-Hart-Lymfe-Temperatuurregeling-Ziekte en gezondheid-Immuniteit-Bloedgroepen-diagnostische
© 2009 Biosoft TCC -toets
Lyceumstraat
Bloedcirculatie
5 van 6
Om al dat bloed met de voedingsstoffen en afvalstoffen op
die plaats te krijgen waar het moet komen, is een forse
pomp nodig. Ons lichaam heeft zo’n pomp: het Hart. (De
werking van het hart wordt in het volgende onderdeel uitgelegd).
Geef voor jezelf antwoord op de volgende vragen:
o Waar komt ons zuurstof het lichaam binnen?
o Waar moet het bloed het zuurstof dus ophalen?
Samenstelling-Transport-Bloedsomloop-Hart-Lymfe-Temperatuurregeling-Ziekte en gezondheid-Immuniteit-Bloedgroepen-diagnostische
© 2009 Biosoft TCC -toets
Lyceumstraat
Bloedcirculatie
6 van 6
Het antwoord op de vorige vragen is: De longen. Er moet dus een
verbinding zijn met de longen. Hoe dat gaat zie je hieronder.
o De kleine cirkel (hart – longen – hart) noemen
we de KLEINE bloedsomloop. Kijk goed.
Longen
o De grote cirkel (hart – alle organen –
hart) noemen we de GROTE
bloedsomloop. Kijk wat er gebeurt.
Blauw
= Zuurstofarm bloed
Rood
= Zuurstofrijk bloed
Hart
Alle organen
Navigator
Samenstelling-Transport-Bloedsomloop-Hart-Lymfe-Temperatuurregeling-Ziekte en gezondheid-Immuniteit-Bloedgroepen-diagnostische
© 2009 Biosoft TCC -toets
Lyceumstraat
Het Hart
1 van 2
We gaan nu kijken naar de werking van ons hart.
Ons hart bestaat uit 4 ruimtes:
o Linker boezem
o Rechter boezem
o Linker kamer
o Rechter kamer
Samenstelling-Transport-Bloedsomloop-Hart-Lymfe-Temperatuurregeling-Ziekte en gezondheid-Immuniteit-Bloedgroepen-diagnostische
© 2009 Biosoft TCC -toets
Lyceumstraat
Het Hart
2 van 2
We gaan nu de werking van het hart
bekijken. Dit doen we door middel van
een animatie. Klik op de
hieronderstaande link en bestudeer de
gehele animatie.
De werking van het hart.
Navigator
Samenstelling-Transport-Bloedsomloop-Hart-Lymfe-Temperatuurregeling-Ziekte en gezondheid-Immuniteit-Bloedgroepen-diagnostische
© 2009 Biosoft TCC -toets
Lyceumstraat
Lymfevaten
1 van 6
We beginnen eenvoudig. Probeer de stappen die worden uitgelegd te
begrijpen. Dus eerst de eerste stap begrijpen, dan pas naar de
volgende stap. Wacht, en de stappen worden één voor één zichtbaar.
o De haarvaten geven voedsel af aan de lichaamscellen.
o Ons lichaam heeft heel erg veel cellen.
o Zou iedere cel verbonden zijn met een haarvat?
(Antwoord)
Samenstelling-Transport-Bloedsomloop-Hart-Lymfe-Temperatuurregeling-Ziekte en gezondheid-Immuniteit-Bloedgroepen-diagnostische
© 2009 Biosoft TCC -toets
Lyceumstraat
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Lymfevaten
2 van 6
Niet iedere cel is dus verbonden met een haarvat. Toch
krijgt iedere cel wel voedsel. Hoe dan? We zullen het
proberen uit te leggen.
o Door de bloeddruk wordt er
bloedplasma uit de haarvaten geperst.
o Dit bloedplasma heet nu weefselvocht.
o Dit weefselvocht loopt vrij tussen de
cellen door en kan zo alle cellen
bereiken.
o Nu kan er uitwisseling plaatsvinden
van voedingsstoffen en afvalstoffen.
Samenstelling-Transport-Bloedsomloop-Hart-Lymfe-Temperatuurregeling-Ziekte en gezondheid-Immuniteit-Bloedgroepen-diagnostische
© 2009 Biosoft TCC -toets
Lyceumstraat
Lymfevaten
3 van 6
Hoe komt de weefselvloeistof nu weer terug in het bloed? (1)
o Een klein gedeelte van de
weefselvloeistof stroomt weer
terug in het haarvat.
o Het grootste gedeelte moet
echter via een andere weg
weer terug.
o Er zijn niet alleen maar
bloedvaten aanwezig. Er
zitten ook Lymfevaten in ons
lichaam.
o Bekijk nu eerst deze
afbeelding en probeer de
afbeelding te begrijpen. Je
ziet hier een groepje cellen
uit een orgaan. (bijvoorbeeld
Samenstelling-Transport-Bloedsomloop-Hart-Lymfe-Temperatuurregeling-Ziekte en gezondheid-Immuniteit-Bloedgroepen-diagnostische
© 2009 Biosoft TCC -toets
Lyceumstraat
uit de spieren).
Lymfevaten
4 van 6
Hoe komt de weefselvloeistof nu weer terug in het bloed? (2)
o
De meeste weefselvloeistof wordt
verzameld in deze lymfevaten.
o
De lymfevaten brengen de vloeistof
weer terug in het bloed.
o
De vloeistof in de lymfevaten wordt
nu ‘Lymfe’ genoemd.
o
De lymfe komt bij de holle aders
onder het sleutelbeen.
Samenstelling-Transport-Bloedsomloop-Hart-Lymfe-Temperatuurregeling-Ziekte en gezondheid-Immuniteit-Bloedgroepen-diagnostische
© 2009 Biosoft TCC -toets
Lyceumstraat
Lymfevaten
5 van 6
Nog een aantal zaken.
o We
1.
2.
3.
hebben nu 3 namen geleerd voor eigenlijk dezelfde vloeistof.
Bloedplasma
Weefselvloeistof
Lymfe
o Bloedplasma zit in het bloed.
o Weefselvloeistof zit tussen de cellen.
o Lymfe zit in de lymfevaten.
Samenstelling-Transport-Bloedsomloop-Hart-Lymfe-Temperatuurregeling-Ziekte en gezondheid-Immuniteit-Bloedgroepen-diagnostische
© 2009 Biosoft TCC -toets
Lyceumstraat
Lymfevaten
6 van 6
Vragen om over na te denken. De vragen en opdrachten komen
automatisch. Je krijgt voldoende tijd om erover na te denken.
o Waar zitten de meeste voedingsstoffen?
A. In het bloedplasma
B. In de weefselvloeistof
C. In de lymfe
o Waar bevind zich de meeste koolstofdioxide, in de
weefselvloeistof of in de lymfe?
A. In het weefselvloeistof.
B. In de lymfe.
o Om nog meer te leren klik
je nu op hiernaast staande link.
Bestudeer de animaties goed!
Uitleg Lymfevatenstelsel
Navigator
Samenstelling-Transport-Bloedsomloop-Hart-Lymfe-Temperatuurregeling-Ziekte en gezondheid-Immuniteit-Bloedgroepen-diagnostische
© 2009 Biosoft TCC -toets
Lyceumstraat
Temperatuurregeling
Dit onderdeel bestudeer je
m.b.v. je boek.
Navigator
Samenstelling-Transport-Bloedsomloop-Hart-Lymfe-Temperatuurregeling-Ziekte en gezondheid-Immuniteit-Bloedgroepen-diagnostische
© 2009 Biosoft TCC -toets
Lyceumstraat
Ziekte en gezondheid
Dit onderdeel bestudeer je
m.b.v. je boek.
Navigator
Samenstelling-Transport-Bloedsomloop-Hart-Lymfe-Temperatuurregeling-Ziekte en gezondheid-Immuniteit-Bloedgroepen-diagnostische
© 2009 Biosoft TCC -toets
Lyceumstraat
Immuniteit
Dit onderdeel bestudeer je
m.b.v. je boek.
Navigator
Samenstelling-Transport-Bloedsomloop-Hart-Lymfe-Temperatuurregeling-Ziekte en gezondheid-Immuniteit-Bloedgroepen-diagnostische
© 2009 Biosoft TCC -toets
Lyceumstraat
Bloedgroepen
Dit onderdeel bestudeer je
m.b.v. je boek.
Navigator
Samenstelling-Transport-Bloedsomloop-Hart-Lymfe-Temperatuurregeling-Ziekte en gezondheid-Immuniteit-Bloedgroepen-diagnostische
© 2009 Biosoft TCC -toets
Lyceumstraat
Diagnostische toets
1 van 8
o Vraag aan je docent een antwoordenvel voor deze toets.
o Je geeft de antwoorden op papier.
o De antwoorden worden door de docent nagekeken.
o Daarna gaan we samen kijken welke onderdelen nog niet
begrepen zijn.
o Neem rustig de tijd voor deze toets.
o Succes!!!
Samenstelling-Transport-Bloedsomloop-Hart-Lymfe-Temperatuurregeling-Ziekte en gezondheid-Immuniteit-Bloedgroepen-diagnostische
© 2009 Biosoft TCC -toets
Lyceumstraat
Diagnostische toets
2 van 8
1.
Vul de ontbrekende woorden in.
Kies uit: rode bloedcellen / vitamines / zuurstof /
bloedplasma.
a. Je bloedplasma vervoert onder andere ... .
b. In ... zit hemoglobine.
2. Zijn de volgende beweringen goed of fout?
Schrijf op je antwoordblad a t/m d en zet er goed of fout
achter.
a. De kleine bloedsomloop is bij kinderen belangrijker
dan de grote bloedsomloop.
b. Aders kun je voelen kloppen.
c. De hoofdader gaat naar haarvaten in het hoofd.
d. Haarvaten in de nieren geven zuurstof af aan de
niercellen.
Samenstelling-Transport-Bloedsomloop-Hart-Lymfe-Temperatuurregeling-Ziekte en gezondheid-Immuniteit-Bloedgroepen-diagnostische
© 2009 Biosoft TCC -toets
Lyceumstraat
Diagnostische toets
3 van 8
3.
Wat is de taak van de kleine bloedsomloop?
A. De hersenen voorzien van zuurstof en voedsel.
B. Het zuurstofarme bloed van de rest van het lichaam
terugbrengen naar het hart.
C. Via de longen zuurstof opnemen in het bloed.
D. De hartspier zuurstof en voedingsstoffen geven.
© 2009 Biosoft TCC -toets
Lyceumstraat
Samenstelling-Transport-Bloedsomloop-Hart-Lymfe-Temperatuurregeling-Ziekte en gezondheid-Immuniteit-Bloedgroepen-diagnostische
Diagnostische toets
4 van 8
4. Gebruik de tekening hiernaast. Vul
de juiste namen in op je
antwoordenblad:
1 – 5 – 9 – 10 – 11 – 12
5. Iemand heeft longontsteking en
slikt hiertegen medicijnen. Via
welke weg komen de geslikte
medicijnen, na opname in het
bloed, in de cellen van de longen
terecht?
A.Alleen via de grote
bloedsomloop.
B.Alleen via de kleine
bloedsomloop.
C.Via de grote en de kleine
bloedsomloop
© 2009 Biosoft TCC -toets
Lyceumstraat
Samenstelling-Transport-Bloedsomloop-Hart-Lymfe-Temperatuurregeling-Ziekte en gezondheid-Immuniteit-Bloedgroepen-diagnostische
Diagnostische toets
5 van 8
6.
Een rode bloedcel komt vanaf de linkerarm
terug bij het hart. In welke volgorde
passeert deze rode bloedcel de vier
genummerde ruimtes van het hart?
7.
In de afbeelding is een bloedvat omcirkeld.
Welk type bloedvat is dit? In welke richting
stroomt het bloed?
type bloedvat:
het bloed:
A.
ader
B.
ader
C.
slagader
D.
slagader
stroomrichting van
van het hart af
naar het hart toe
van het hart af
naar het hart toe
© 2009 Biosoft TCC -toets
Lyceumstraat
Samenstelling-Transport-Bloedsomloop-Hart-Lymfe-Temperatuurregeling-Ziekte en gezondheid-Immuniteit-Bloedgroepen-diagnostische
Diagnostische toets
6 van 8
8.
Hier volgen enkele beweringen over lymfe en weefselvloeistof.
Neem de letters a t/m e over op je antwoordenblad en schrijf
erachter of ze goed of fout zijn:
a. De grootste lymfevaten monden uit in een slagader.
b. Een lymfevat tussen twee lymfeknopen in heeft kleppen.
c. Weefselvloeistof heeft dezelfde samenstelling als bloed.
d. Weefselvloeistof bevat zuurstof
e. Weefselvloeistof bevat koolstofdioxide.
9. Een deeltje koolstofdioxide bevindt zich in een lymfevat van
een dijbeen en stroomt met de lymfe mee richting
bloedvatenstelsel. Welke slagader is de eerste slagader
waarin dit deeltje koolstofdioxide zich zal bevinden?
a. Aorta
b. dijbeenslagader
c. nierslagader
d. longslagader
© 2009 Biosoft TCC -toets
Lyceumstraat
Samenstelling-Transport-Bloedsomloop-Hart-Lymfe-Temperatuurregeling-Ziekte en gezondheid-Immuniteit-Bloedgroepen-diagnostische
Diagnostische toets
7 van 8
10. Noem twee taken van lymfeklieren, ook wel lymfeknopen
genoemd.
11. Hoe zorgt het lichaam ervoor dat het bloeden bij een
verwonding stopt?
12. Noem 2 taken van witte bloedcellen.
13. Welke stoffen worden door het bloed vervoert?
14. Beschrijf de weg van het bloed in de kleine bloedsomloop.
15. Welke taak heeft de kleine bloedsomloop?
© 2009 Biosoft TCC -toets
Lyceumstraat
Samenstelling-Transport-Bloedsomloop-Hart-Lymfe-Temperatuurregeling-Ziekte en gezondheid-Immuniteit-Bloedgroepen-diagnostische
Diagnostische toets
8 van 8
The End
© 2009 Biosoft TCC -toets
Lyceumstraat
Samenstelling-Transport-Bloedsomloop-Hart-Lymfe-Temperatuurregeling-Ziekte en gezondheid-Immuniteit-Bloedgroepen-diagnostische
Het uitscheidingsstelsel
Bouw en werking van de nieren
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Vloeistofbalans bij de mens
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Situering van de uitscheidingsorganen
urineleiders
urinebuis
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
De bouw van de nier.
uitwendig
inwendig
niermerg
nierbekken
nierschors
urineleider
nefronen
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
urineblaas
Bloedzuiverende filters = nierlichaampjes of nefronen.
Nierkapsel (met een
kluwen van fijne
haarvaten)
Verzamelbuis
Nierbuisje
(reabsorptie in
het bloed)
( 1,5 liter / dag )
Nierbekken >
urineleider urineblaas
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Dissectie van het hart
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Vergelijking runderhart met een
varkenshart
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
varkenshart
rundshart
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Het hart: aan de voorkant bekeken
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
aorta
rechterboezem
longslagader
linkerboezem
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
De bloedvaten: beter bekeken
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
longslagader
aorta
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
longslagader
onderste holle ader
bovenste holle ader
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
linkerboezem
longaders
vetweefsel
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Het hart: van de achterkant bekeken
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
aorta
rechterboezem
longaders
linkerboezem
vetweefsel
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Een beschermend vlies
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
boezem
hartvlies
kransslagader
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Het hart: voedsel is nodig
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
vertakkingen van de
kranslagaders
kransslagaders
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Boezems: aparte ruimtes
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
De rechterboezem
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
bovenste holle ader
rechterboezem
onderste holle ader
vetweefsel
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
De linkerboezem
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
linkerboezem
4 longaders
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Het hart: in de lengte doorgesneden en
opengeklapt
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
scheidingswand
linkerkamer
rechterkamer
linkerboezem
rechterboezem
koordjes
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
De delen van het hart: beter bekeken
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
De linkerhelft
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
linkerkamer
weefsel van de
linkerboezem
klepvliezen
koordjes
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
De rechterhelft
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
klepvliezen
koordjes
rechterkamer
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
De scheidingswand
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
rechterkamer
linkerkamer
scheidingswand
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Waar vertrekken de bloedvaten?
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
De longslagader vertrekt in…
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
longslagader
rechterkamer
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
De aorta vertrekt in…
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
longslagader
aorta
linkerboezem
rechterboezem
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Bloed moet stromen, maar NIET
terugvloeien
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
aorta
3 halvemaanvormige kleppen
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
EINDE
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
LONGSLAGADER
Deze vertrekt uit de rechterkamer. Zij vervoert
zuurstofarm bloed naar beide longen.
Dit is de uitzondering in het bloedvatenstelsel:
ondanks het feit dat het om een slagader gaat,
vervoert dit bloed toch zuurstofarm bloed
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
AORTA
De aorta vertrekt uit de linkerkamer en deelt zich
even voorbij het hart. Eén gedeelte gaat naar
boven om de hersenen en de bovenste ledematen
te bevoorraden van zuurstofrijk bloed, terwijl de
andere naar beneden gaat om de onderste
ledematen hiervan te voorzien.
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
LONGADERS
Zij vertrekken in de longen en komen aan in de
linkerboezem. Zij vervoeren zuurstofrijk bloed.
De tweede uitzondering in het bloedvatenstelsel.
Ondanks het feit dat het hier om aders gaat,
vervoeren deze bloedvaten zuurstofrijk bloed.
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
KRANSSLAGADER
Aangezien het hart een holle spier is, en een spier
energie nodig heeft om te kunnen functioneren,
moet het hart hiervan voorzien worden. De
kransslagaders en de kransaders zorgen
respectievelijk voor de aanvoer en afvoer van bloed
in de hartwand.
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
ONDERSTE EN BOVENSTE HOLLE ADER
Zij vervoeren zuurstofarm bloed, dat ze opgehaald
hebben bij de verschillende organen. Zij komen aan
in de rechterboezem
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
SCHEIDINGSWAND
Dit is een dikke, gespierde wand die de kamers van
elkaar scheidt. Dit is van een enorm belang gezien
het zeer gevaarlijk zou zijn als het zuurstofarme
bloed van de rechterkamer zich zou vermengen met
het zuurstofrijke van de linker.
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
HALVEMAANVORMIGE KLEPPEN
Deze vinden we terug in de longslagader en in de
aorta. Zij zorgen ervoor de het bloed slechts in één
richting kan stromen. Voor de longslagader
betekent dit dat het bloed vanuit de kamer naar de
longen stroomt, zonder dat het mogelijk is dat er
bloed terug in de kamer zou komen.
Net hetzelfde geldt voor de aorta.
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat