T7. Regeling en gedrag B1. Het zenuwstelsel B2. Zenuwcellen en zenuwen B3. het centrale zenuwstelsel B4. Alcohol B5. De weg die impulsen afleggen B6. het hormoonstelsel B7. Hypofyse, schildklier en bijnieren B8. Gedrag B9. Gedrag bij de mens EB 10. Het ruggemerg EB 11. De eilandjes van Langershans EB 12. Het gedrag van pissebedden V1. V2. V3. V4. V5. V6. Drugs Suikerziekte (Diabetes mellittus) Wat kan er verkeerd gaan? Leren en werken Ideeën voor een onderzoek Werken met de computer © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat B1. Het zenuwstelsel Lichtprikkel Zintuig bijv. oog impuls gevoelszenuw 2 grote hersenen kleine hersenen reactie oog dicht Spier of klier bijv. oogleden bewegingszenuw 1 Verlengde merg = Hersenstam Ruggemerg Centraal zenuwstelsel Het zenuwstelsel Mamlberg Overzicht animaties zenuwstelsel Bioplek © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat B2. Zenuwcellen en zenuwen Bouw axon Bioplek De Synaps Bioplek © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat B3. Het centrale zenuwstelsel Het ruggemerg Het centrale zenuwstelsel Bioplek Het autonomee zenuwstelsel Bioplek © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat B3. Het centrale zenuwstelsel Hersenen anatomie © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat B3. Het centrale zenuwstelsel Hersenen functies © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat B4. Alcohol Suikerziekte Teleblik Alcohol en het puberbrein animatie © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat B5. De weg die impulsen afleggen Hoe werkt het brein (engelstalig) real Player Hoe werkt een neuron en zijn impulsgeleiding (engelstalig) real Player Hoe geven zenuwcellen impulsen door? Simpele animatie real Player Hoe werkt het brein (engelstalig) real Player Impulsgeleiding real Player Impulsgeleiding Biodoen 5 delen Toets impulsgeleiding © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat B5. De weg die impulsen afleggen Rugzijde Zenuwknoop = ganglion Sensibele zenuw of gevoelszenuw Witte stof Buikzijde Gemende zenuw Grijze stof (H-vormig) Bewegingszintuig of motorische zenuw Reflexen Bioplek Kniepeesrefelx Bioplek Schakelcel Kniepees Het centrale zenuwstelsel Bioplek Het autonomee zenuwstelsel Bioplek Spierzintuig Bouw ruggemerg en reflexboog © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat B6. Het hormoonstelsel De belangrijkste endocriene organen 1 = Epifyse (pijnappelklier) 2 = Hypofyse 3 = Schildklier 4 = Thymus (zwezerik) 5 = Bijnieren 6 = Pancreas 7 = Ovaria (eierstokken) 8 = Testes (teelballen) © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat B7. Hypofyse, schildklier en bijnieren Hypofyse 1.OXYTOCINE: Dit hormoon brengt de weeën voor de geboorte op gang. Ook stimuleert oxytocine de afgifte van melk bij vrouwen die borstvoeding geven 2.PROLACTINE: De productie van prolactine loopt tijdens de zwangerschap op en stimuleert mede de ontwikkeling van de borsten. Ook brengt het de melkproductie na de geboorte op gang en onderhoudt deze 3 FSH en LH 4.Testikels 5.Testikels 6.FOLLIKELSTIMULEREND HORMOON (FSH) EN LUTEÏNISEREND HORMOON (LH): Deze hormonen stimuleren de eisprong en de afscheiding van oestrogeen bij vrouwen, en de ontwikkeling van sperma en de afscheiding van testosteron bij mannen 7.GROEIHORMOON (GH): De belangrijkste functie van GH is het stimuleren van de groei van botten, kraakbeen en spieren, vooral tijdens de jeugd. GH speelt ook een belangrijke rol bij de stofwisseling bij volwassenen 8.ANTIDIURETISCH HORMOON (ADH): ADH, ook bekend als vasopressine, werkt in de nieren en remt de hoeveelheid water die met de urine wordt afgescheiden 9.ADRENOCORTICOTROOP HORMOON (ACTH): ACTH stimuleert het schors van de bijnieren tot het produceren en afscheiden van corticosteroïden die de stofwisseling in het lichaam beïnvloeden 10. SCHILDKLIER STIMULEREND HORMOON (TSH): TSH zet de schildklier ertoe aan om hormonen te produceren die de snelheid reguleren waarmee lichaamsweefsels energie gebruiken © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat B7. Hypofyse, schildklier en bijnieren Schildklier © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat B7. Hypofyse, schildklier en bijnieren Schildklier 1 2 3 4 5 6 7 = Ligging = Schildklierkraakbeen = Schildklier = Luchtpijp = Voorzijde = Bijschildklier = Achterzijde © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat B7. Hypofyse, schildklier en bijnieren Bijnieren © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat B8. Gedrag Suikerziekte Teleblik Gedrag Stekelbaars Teleblik Waarom luistert een hond Teleblik Groepsgedrag Teleblik © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat B9. Gedrag van de mens Suikerziekte Teleblik Gedragsverandering alsje naar de middelbare school gaat. 8 min. Teleblik De invloed van voeding op gedrag. Teleblik © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat EB10. Het ruggemerg Suikerziekte Teleblik Ruggemergzenuw Zenuwknoop Schors Merg Centraal zenuwstelsel Bioplek © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat EB11. De eilandjes van Langerhans Hoe wordt insuline gemaakt? Eilndjes van Langerhans. Bioplek Alvleesklier Darmader voert Insuline en glucagon Af uit de alvleesklier Cellen die Insuline produceren Cellen die Glucagon produceren Eilandjes van Langerhans Cellen die spijsverterings enzymen produceren © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat EB12. Het gedrag van pissebedden Gerdag pissebedden malmberg Suikerziekte Teleblik Pissebedden (keldermotten) (Latijnse naam Oniscus Asellus) worden ten onrechte vaak als insecten aangeduid, maar het zijn koudbloedige schaaldieren, familie van de kreeftachtigen. Één van de weinige kreeftachtigen die op het land leven. © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat V1. Drugs Drugs, voorlichtingsprogramma. 14 min. Teleblik Suikerziekte Teleblik Jongeren en drugs. Teleblik XTC. Teleblik Heroine. Teleblik © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat V2. Suikerziekte (diabetes mellitus) Wat gebeurt er bij een verkeerde bloedsuikerspiegel. Te laag Te hoog Suikerziekte. Teleblik © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat V2. Suikerziekte (diabetes mellitus) Bijnieren produceren adrenaline: Alvleesklier maakt glucagon Bloed bevat minder dan 0,1% glucose 0,1% Glucose Glycogeen wordt omgezet in glucose Bloed bevat meer dan 0,1% glucose Glucose wordt omgezet in glycogeen Eilandjes van Langerhans produceren insuline De concentratie van glucose in het Bloed = bloedsuikerspiegel © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat V2. Suikerziekte (diabetes mellitus) vetten in onderhuidsbindweefsel en rondom organen Bij extra véél suiker Bij > 0,1 % Insuline wordt gemaakt in de eilandjes van Langerhans in de alvleesklier ± 0,1% glucose in bloed Bij < 0,1 % Eilndjes van Langerhans. Bioplek Glycogeen in lever en spieren Glucagon gemaakt in de eilandjes van Langerhans (alvleesklier) Adrenaline gemaakt in de bijnieren. Alléén bij stress omstandigheden Bloedsuikerspiegel © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat V3. Wat kan er verkeerd gaan? Multiple sclerose Dwarslesie Multiple Sclerosis animatie YouTube zondergeluid © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat V4. Leren en werken © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat V5. Ideeeën voor onderzoek © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat V6. Werken met de computer © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat