T4. Ordening B1. B2. B3. B4. B5. B6. B7. B8. B9. Het ordenen van organismen Het rijk van de bacteriën Het rijk van de schimmels Het rijk van de planten Het rijk van de dieren Geleedpotigen Gewervelden Het indelen van organismen Een werkstuk maken EB 10. Soorten en rassen EB 11. Indelen in steeds kleinere groepen EB 12. Beoordelingspracticum de mossel V1. De dubbele naamgeving V2. Tubifex V3. Misleidende namen V4. Leren en werken V5. Ideeën voor onderzoek V6. werken met de microscoop Extra. Mooie afbeeldingen van insecten Extra. Powerpoint Biologiepagina Ordening biologiepagina © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat B1. Het ordenen van organismen Organismen zijn onder te verdelen in 4 rijken. 1. Het rijk van de bacteriën. Kenmerken: celwand, geen celkern, geen bladgroenkorrels. 2. Het rijk van de schimmels. Kenmerken: celwanden, celkeren, geen bladgroen. 3. Het rijk van de planten. Kenmerken: celwanden, celkernen, bladgroenkorrels. Kenmerken van organismen BIODOEN Determinatiesleutel indeling levende wezens 4. het rijk van de dieren. Kenmerken: geen celwanden, celkernen, geen bladgroenkorrels. © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat B2. Het rijk van de bacteriën Dit is een virus. Dat is een apparte groep organismen Je hebt 3 vormen van bacteriën Een virus De groei bacterie De delendebacterie De bacterie © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat B3. Het rijk van de schimmels Broodschimmel De vliegenzwam De groei schimmel Flash Groei Champignon De groei van een paddestoel © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat B4. Het rijk van de planten 1. Wieren 2. Sporeplanten a. mossen b. varens c. paardestaarten d. wolfsklauw 3. Zaadplanten a. naaktzadigen b. bedaktzadigen © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat B4. Wieren (algen) Blauwwieren Sieralg Algen in de Zuidelijke ijszee Kiezelwieren © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat B4. Sporenplanten a. mossen b. varens Sporenhouders van Knikkertjesmos Sporenhouders van een varen © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat B4. Sporenplanten c. paardestaarten d. wolfsklauw Sporenhouder Paardenstaart © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat B4. Naaktzadigen en bedektzadigen Naaktzadigen Vershil denne- en sparreboom De hele winter groen Verschillende lagen in een bos Coniferen dennen en sparren Bedektzadigen Wat is een bloem Vleesetenede planten © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat B5. Het rijk van de dieren De indeling van het dierenrijk is gebaseerd op kenmerken als SYMMETRIE en het SKELET. Symmetrie: Sommige voorwerpen kun je zó doorsnijden dat de twee helften elkaars spiegelbeeld zijn. Zo'n voorwerp is dan SYMMETRISCH. Je hebt drie vormen van symmetrie: 1. niet symmetrisch. een amoebe 2. tweezijdig symmetrisch. een mossel een spin 3. veelzijdig symmetrisch. Indeling dierenrijk © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat B5. Het rijk van de dieren hoofdafdelingen kenmerken Het pantoffeldiertje 1 voorbeelden klokdiertje (Vorticella) De bevruchting van het pantoffeldiertje • 1. Ééncellige dieren bestaan uit één cel De deling van het pantoffeldiertje Plancton in de zee niet symmetrisch • zitten vast op een ondergrond • skelet met kanaaltjes waarin de cellen zitten Sponzen 2. Sponzen Sponzen . © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat B5. Het rijk van de dieren zeeanemonen, koralen en kwallen 3. holtedieren (ook wel: neteldieren) veelzijdig symmetrisch •geen skelet •tentakels (vangarmen) waarmee ze hun prooi vangen Zeeanemoon Dieren of bloemen De Zeeanemoon vangt een prooi bloedzuiger en platworm 4. wormen langgerekt, rond, dun lichaam •geen skelet © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat B5. Het rijk van de dieren 5. weekdieren •tweezijdig symmetrisch •zacht lichaam •om het lichaam zit een schelp of een huisje van kalk (niet altijd) inktvissen, naakslakken en twee-kleppigen Slakken De Zeekat De huisjesslak 6. geleedpotige dieren •tweezijdig symmetrisch •uitwendig skelet (pantser) •poten bestaan uit verschillende stukjes (leden) •lijf bestaat uit verschillende delen Spinnen, kreeften, insecten en duizendpoten Links voor geleedpotigen zie B6. © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat B5. Het rijk van de dieren zeesterren en zee-egels 7. stekelhuidigen veelzijdig symmetrisch •inwendig skelet van kalk •huid heeft knobbels of stekels Zeesterren. •tweezijdig symmetrisch •inwendig skelet van been en kraakbeen (zoals bij de mens) met een wervelkolom 8. gewervelde dieren Vissen, amfibieën, reptielen, vogels en zoogdieren Links voor gewevelden zie B7. © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat B6. Geleedpotigen In te delen in 4 klassen: Toets ongewervelden 1. Duizendpoten De Duizendpoot )bodemdiertjes’ 2. Kreeftachtigen De Heremietkreeft Pissebedden 3. Spinachtigen De Vogelspin Teleblik Hoe maakt een spin zijn web? De mestkever Hoe eet een spin 4. Insecten Insecten Bioplek Van ei tot vlinder De sprinkhaan Het koolwitje Het lieveheersbeestje De Huisvlieg (uitleg insekten) © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat B6. Geleedpotigen Verschil Duizendpoot en een Miljoenpoot De Miljoeinpoot 1 © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat B7. Gewervelden a. Vissen De groene kikker Het stekelbaarsje Van ei tot kikker Voortplanting van de Kempvis b. Amfibieën 1. Kikkers 2. Padden 3. Salamanders De reuzenpad De Rugstreep pad c. Reptielen Reptielen duur 19 min. Teleblik Zandhagedis 1. 2. 3. 4. De geboorte van een Krokodi krokodillen De Kameleon Hagedissen De Adder Hoe ziet een slang eruit slangen Voortplanting landschildpadden Schildpadden De Ringslang De moerasschilpad d. Vogels Vogels en veren Een tuin vol vogels (23 min.) Mara’s of Pathagonische haas e. Zoogdieren © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat Extra. Afbeeldingen van insecten Determinatiesleutel Foto’s Insecten (let op met kleur bewerkt) Indeling en determinatie organismen Bioplek Hoofd van een vlieg Kop Honingbij Hoofdluis...begint het al te kriebelen.....? © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat Extra. Afbeeldingen van insecten Foto’s Insecten (let op met kleur bewerkt) Hoofd van een kattevlo Mug: Flinke snuit waar die je bloed mee opzuigt..... zzzzzzz...zzzz..... De Strontvlieg Hij is lekker!!! © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat Extra. Afbeeldingen van insecten Foto’s Insecten (let op met kleur bewerkt) De Huisvlieg Haar van een spin De poot van een vlieg Daarom kan hij op z’n kop lopen……… © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat Extra. Afbeeldingen van insecten Foto’s Insecten (let op met kleur bewerkt) De kop van een vlinder Nog een vliegenkop De zwarte mier © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat Ordening © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat Organismen Rijken: Bacteriën Schimmels Planten Dieren Celwand: ja ja ja nee Celkern: nee ja ja ja Bladgroenkorrels: nee nee ja nee Aantal cellen: 1 1 of veel 1 of veel 1 of veel © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat Bacteriën Schimmels Planten Dieren Celwand Geen celkern Geen bladgroenkorrels Eencellig Voortplanting: deling © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat Bacteriën Schimmels Planten Dieren Nuttige bacteriën Melkzuurbacteriën Bacteriën voor zuiveren afvalwater © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat Bacteriën Schimmels Planten Dieren Schadelijke bacteriën MRSA bacterie Hersenvliesontsteking Voedselvergiftiging © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat Bacteriën Schimmels Planten Dieren Schadelijke bacteriën Cholera Vervuild water Schoon drinkwater © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat Bacteriën Schimmels Planten Dieren Celwand Celkern Geen bladgroenkorrels Eencellig of veelcellig Voortplanting: Eencellige schimmels (gisten): Veelcellige schimmels: deling sporen © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat Bacteriën Schimmels Planten Dieren Nuttige schimmels Penseelschimmel Schimmel voor kaasbereiding Gist Paddestoelen © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat Bacteriën Schimmels Planten Dieren Schadelijke schimmels Candida Meeldauw © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat Bacteriën Schimmels Planten Dieren Celwand Celkern Bladgroenkorrels Eencellig of veelcellig Afdeling: Wieren Wortels, stengels, bladeren: nee ja ja Bloemen: nee nee ja Voortplanting: deling sporen sporen zaden Sporenplanten Zaadplanten © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat Bacteriën Afdeling: Schimmels Wieren Planten Sporenplanten Dieren Zaadplanten Eencellige wieren Boomalg Een alg met zweepdraden © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat Bacteriën Afdeling: Schimmels Wieren Planten Sporenplanten Dieren Zaadplanten Veelcellige wieren Volvox Draadwieren © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat Bacteriën Afdeling: Schimmels Wieren Planten Sporenplanten Dieren Zaadplanten Veelcellige wieren Zeesla Blaaswier © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat Bacteriën Afdeling: Schimmels Wieren Planten Sporenplanten Dieren Zaadplanten Varens Mossen © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat Bacteriën Afdeling: Schimmels Wieren Groep: Zaden: Planten Sporenplanten Dieren Zaadplanten Naaktzadigen Bedektzadigen tussen schubben v. e. kegel in vruchten Bladeren: meestal naaldvormig niet naaldvormig © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat Bacteriën Schimmels Planten Dieren Geen celwand Celkern Geen bladgroenkorrels Eencellig of veelcellig Afdeling: Eencelligen Holtedieren Weekdieren Geleedpotigen Sponzen Platwormen Stekelhuidigen Gewervelden Rondwormen Ringwormen © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat Bacteriën Schimmels Afdeling: Eencelligen Planten Dieren Niet symetrisch Geen skelet Klokdiertje Pantoffeldiertje © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat Bacteriën Schimmels Afdeling: Eencelligen Planten Dieren Niet symetrisch Geen skelet Slaapziekte Malaria © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat Bacteriën Schimmels Afdeling: Sponzen Planten Dieren Niet symetrisch Vast op de bodem Skelet van naalden v. d. zee © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat Bacteriën Schimmels Afdeling: Sponzen Planten Dieren Niet symetrisch Vast op de bodem Skelet van naalden v. d. zee Spongia officinalis (badspons) Geweispons (Oosterschelde) Buisspons (tropen) © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat Bacteriën Schimmels Afdeling: Holtedieren Planten Dieren Veelzijdig symetrisch Leven in water Meestal geen skelet Tentakels © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat Bacteriën Schimmels Afdeling: Holtedieren Koraalpoliep Koraal Koraal Planten Dieren Veelzijdig symetrisch Leven in water Meestal geen skelet Tentakels Baksteenanemoon Kwal © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat Bacteriën Schimmels Afdeling: Platwormen Lintworm Planten Dieren Tweezijdig symetrisch Plat Geen skelet In lichaam v. mens of dier Kop van een lintworm Lintworm in dikke darm © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat Bacteriën Schimmels Afdeling: Rondwormen Planten Dieren Tweezijdig symetrisch Rond Geen skelet In lichaam v. mens of dier Spoelworm bij een hond © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat Bacteriën Schimmels Afdeling: Ringwormen Planten Dieren Tweezijdig symetrisch Rond Geen skelet Segmenten Regenworm © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat Bacteriën Schimmels Planten Dieren Afdeling: Weekdieren Tweezijdig symetrisch Meestal een schelp of huisje als skelet Slak Oesters Inktvissen © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat Bacteriën Schimmels Afdeling: Stekelhuidigen Planten Dieren Veelzijdig symetrisch Leven op de Huid met stekels bodem v.d. zee Zeester Zeeëgel © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat Bacteriën Schimmels Afdeling: Geleedpotigen Planten Dieren Tweezijdig symetrisch Skelet is een pantser Groep: Duizendpoten Kreeftachtigen Spinachtigen Insecten Poten: 2 per segment 10 of meer 8 6 Duizendpoten: gehele lichaam bestaat uit segmenten © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat Bacteriën Schimmels Afdeling: Gewervelden Groep: Vissen Planten Dieren Tweezijdig symetrisch Inwendig skelet Amfibieën Reptielen Vogels Huid: Schubben met slijm Lichaamstemperatuur: Koudbloedig Ademhalingsorganen: Kieuwen Voortplanting: Eieren zonder schaal Milieu: Water Zoogdieren © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat Bacteriën Schimmels Afdeling: Gewervelden Groep: Vissen Planten Dieren Tweezijdig symetrisch Inwendig skelet Amfibieën Reptielen Vogels Zoogdieren Huid: Slijm Lichaamstemperatuur: Koudbloedig Ademhalingsorganen: Eerst: kieuwen, huid; later: longen, huid Voortplanting: Eieren zonder schaal Milieu: Water en land © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat Bacteriën Schimmels Afdeling: Gewervelden Groep: Vissen Planten Dieren Tweezijdig symetrisch Inwendig skelet Amfibieën Reptielen Vogels Zoogdieren Huid: Droge schubben Lichaamstemperatuur: Koudbloedig Ademhalingsorganen: Longen Voortplanting: Eieren met leerachtige schaal Milieu: Land © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat Bacteriën Schimmels Afdeling: Gewervelden Groep: Vissen Planten Dieren Tweezijdig symetrisch Inwendig skelet Amfibieën Reptielen Vogels Huid: Veren Lichaamstemperatuur: Warmbloedig Ademhalingsorganen: Longen Voortplanting: Eieren met kalkschaal Milieu: Lucht Zoogdieren © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat Bacteriën Schimmels Afdeling: Gewervelden Groep: Vissen Planten Dieren Tweezijdig symetrisch Inwendig skelet Amfibieën Reptielen Huid: Haren Lichaamstemperatuur: Warmbloedig Ademhalingsorganen: Longen Voortplanting: Levendbarend Milieu: Land Vogels Zoogdieren © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat