het stroomgebied van de dommel

HET STROOMGEBIED VAN DE DOMMEL
Milieu
Stroomgebied
Boven Dommel, Beneden Dommel,
Kleine Dommel
langste, permanente waterroute, de hoofdader
gevoed door zuivere, provinciale beekjes
in brongebied, percolatiewater van oude tailings
Industrie water
kleurrijke metalen
een niet regionale herkomst
Zn, Cu
zinkviooltje
kleuren beide de bloem
Huishoudwater
wateroverstort en waterzuivering
oppervlakte water
organische zuiveringsmoerassen
neerslag* natuurslib op rivierbedding
Natuur
Natuurwater
doorstroming van
geologische formaties
verschillende herkomst bronwater
Fe, Mg, Ca*
Flora
kalkhoudende wetlands
ijzerrijk kwelwater als tijdelijk grondwater: Fe
kalkgebonden planten als de orchideen: Ca*
Fauna
natuurlijke indicatoren voor schoon water
forel, zalm
ijsvogel: visdiefje, klein, lang snaveltje, kleur oranje/blauw
stijlwanden, hoge stroomsnelheid water, diep smal beekje
permanent, zuiver en helder bronwater
Natuurgebieden
bijzonder kenmerk
vispassages,
* zie veldproef natuurwater
NATUURWATER
rivierwater De aanwezigheid van calcium- en magnesiumionen in rivierwater is uiterst wenselijk,
omdat de aanvoer van deze twee natuurlijke stoffen voedingsstoffen zijn, voor zowel
een specifiek inheemse planten groei als ook dienst doen als sporenelementen voor
dieren. We gaan nu met het rivierwater van de Dommel een eenvoudige proef uitvoeren met alledaagse huis, tuin en keuken middelen. Met het schuimgetal, dat het meetresultaat van een veldproef wordt, kunnen we nagaan of de flora aan de oevers van
de wetlands overeenkomstig is met de te verwachten flora die we zouden aantreffen
bij een hoge concentratie aan positieve ionen. Een hoge concentratie geeft ons tevens
informatie over de geologische herkomst van het water, omdat beide stoffen, die door
het rivierwater tijdens de doorstroming van een geologische formatie ionogeen zijn opgenomen, een oorspronkelijk natuurlijke herkomst hebben.
het schuimgetal
De charme van de bepaling van het schuimgetal is dat de proef experimenteel met
eenvoudige middelen kan worden uitgevoerd. De nadruk ligt dan ook niet op dure
middelen maar geheel bij de werkwijze van handeling. Indien van enige achtergrondinformatie kennis is genomen, dan kunnen we de proef met eenvoudige middelen in
de praktijk uitvoeren.
positieve ionen
Positieve calcium- en magnesiumionen geven met een negatief geladen zeepion zoals
met een afwasmiddel, een neerslag. Een belangrijk deel van het zeepion dat aan een
watermonstertje is toegevoegd, wordt zo aan het water onttrokken.Dit betekent dat extra zeepionen nodig zijn alvorens schuimvorming visueel kan worden waargenomen.
Aan het moment van schuimvorming kunnen we zien of het water in de Dommel een
hoge concentratie aan positieve ionen heeft. Hoe meer afwasmiddel we hebben moeten toevoegen tot schuimvorming, hoe meer positieve calcium- en magnesiumionen
tijdens het doorstromen van een geologische formatie door het water zijn opgenomen.
veldproef
Breng 25 ml Dommel water in een erlenmeyer van 250 ml. Voeg uit een buret 0.5 ml
van een afwasmiddel toe. Schud gedurende vijf tellen en laat hem dan 20 tellen staan.
Als je dan in de erlenmeyer geen schuimlaag ziet, voeg je weer 0.5 ml van het
afwasmiddel toe, enz. Als de schuimlaag wel zichtbaar blijft, lees je het schuimgetal
van de buret af. Noteer hoeveel afwasmiddel je in deze veldproef moest toevoegen.
De procedure herhaal je met 25 ml gedestilleerd water, dat geen calcium- en magnesiumionen bevat, en dat je bij ieder pompstation als accu water kunt kopen. Vergelijk het schuimgetal met dat van het rivierwater. Kun je hieruit een eerste conclusie
trekken voor de afhankelijkheid van de te verwachten inheemse flora ?
laboratoriumproef
Indien we de concentratie aan positieve ionen in het riviertje geschat willen bepalen
dan zullen we nadien, op de tweetal veldproeven, een aantal extra laboratoriumproeven moeten uitvoeren. We maken in het laboratorium van een goed oplosbaar calciumzout een vijftal oplossingen, die respectievelijk 10.0, 5.0, 2.5, 1.25 en 0.625 mmol
calciumionen per liter gedestilleerd water bevat. We voegen hiertoe telkens zoveel
afwasmiddel totdat schuimvorming optreed. Maak van deze vijf schuimgetallen een
ijkdiagram, waarin je op de horizontale as, het gehalte aan calciumionen, en op de
verticale as, het volume van het afwasmiddel uitzet. Lees nu met het schuimgetal van
de veldproef uit het diagram af, hoe groot het gehalte aan positieve ionen is.
DE DOMMEL
Een onbeschreven natuurlijke
schoonheid
Geachte heer Bommel,
Het voornamelijk bebouwde landgoed van de universiteit ligt op nog geen
tien minuten loopafstand van het spoorgebouw. Eenmaal op het landgoed ontkomt u er niet aan de murmerende Dommel in het vizier te
krijgen. Het universitair landschap waar de Dommel doorheen kronkelt en
hier niet gekanaliseerd is, wordt daar waar de weg geplaveid is vooral
door medestudenten, docenten en hoogleraren bewandeld.
Een vraag kan nu zijn zou de Dommel zonder voorkennis van haar
natuurlijke schoonheid op dit landgoed voor het publiek verlokkend zijn tot
een wandelingetje langs haar oevers of zou men hieraan een picknick
willen organiseren. Wellicht is men hiertoe gaarne bereid maar dan met
vooringenomenheid in het provinciaal landschap. Het landgoed onderscheidt zich te veel van het landschappelijke. Hetgeen ook ons antwoord
op de vraagstelling zou kunnen zijn. De natuurlijke schoonheid van dit
stukje Dommel dat bij een wandelingetje onder kneuvelende insiders desondanks zonderbaar aanwezig blijkt te zijn, blijft evenzo hier, onder het
landschappelijk motto ere die ere toekomt, onbeschreven.
Oevers zijn landschappelijke wetlands waar mens, water en land elkaar
ontmoeten. Het zijn door de permanente aanvoer van voedingsstoffen
voor plant en dier vrachtbare gebieden. Wat we hieraan namens het
wereld natuur fonds zelf kunnen doen, is geen ongewenste stoffen te
spoelen. Hetgeen hoop geeft elkander, hier aan de oevers van dit voor
ons evenzo bijzonder stukje Dommel, te kunnen blijven ontmoeten.
Met vriendelijke groet,
De Dommel
Een nieuw lid: ________
e-mail adres:
[email protected]
Bron: Wereld Natuur Fonds, de Panda
Internetadres
KRUGER NATIONAAL PARK
Internet camera opgehangen
http://www.africam.mweb.co.za