Ons Magazine - Rijk van Dommel en Aa

RIJK VAN DOMMEL EN AA
MAG IK DEZE DANS VAN JOU? | COLUMN | DE PRESIDENT VAN DE VS OVER HET TIJDREISPAD
RIJK
VAN
DOMMEL
EN AA
8
10
18
Inhoudsopgave
Mag ik deze dans van jou?������������������������������������������������������������������������������ 4
Quotes�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 6
De Toekomst (column)�������������������������������������������������������������������������������������� 7
Studenten willen kanaal weer laten spetteren�������������������������������������� 8
De stad van de toekomst en de genoegens
van het Rijk van Dommel en Aa����������������������������������������������������������������� 10
Fotopagina – Team Ons Magazine aan de slag�������������������������������������� 12
Paspoorten���������������������������������������������������������������������������������������������������������� 13
Rijk van Dommel en Aa vormt dé perfecte
schakel naar de regio van de toekomst��������������������������������������������������� 18
De president van de VS reist over het tijdreispad������������������������������ 20
Colofon���������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 22
3
Mag ik deze
dans van jou?
Met deze simpele openingszin zijn de mooiste
verbintenissen ontstaan. In het Rijk van
Dommel en Aa gaat het niet anders. We zien
een dansvloer tussen Eindhoven en Helmond
waar al jarenlang vaste danspartners hun
dans uitvoeren. Muurbloempjes wachten tot
ze gevraagd worden. Onder de danspartners
en muurbloempjes zien we ondernemers,
overheidsinstellingen, ondernemende
inwoners, onderwijs- en kennisinstellingen.
Het Rijk van Dommel en Aa is dé gelegenheid om kennis te maken, verbindingen aan te gaan en dromen te realiseren. Hier wil de
ondernemer of de ondernemende burger zelf de dans leiden. Hij
verwacht dat de overheid volgt; die kent immers de danspasjes.
Het Rijk van Dommel en Aa als marktplaats
“De overheid moet flexibel en meedenkend zijn”, aldus Maikel Habraken van de Brandevoortse Hoeve in Helmond. “Dat gaat steeds
beter, want sinds de centen op zijn moeten ze wel creatiever zijn
om iets te bereiken.” De Brandevoortse Hoeve is een agrotechnisch
bedrijf dat per jaar 30 hectare aan asperges en aardbeien teelt. Maar
dit is niet alles. Ook een boerderijwinkel, terras, vergaderruimtes,
Maikel Habraken: ‘Het Rijk van Dommel en Aa
zou een soort marktplaats kunnen zijn voor het
uitwisselen van ideeën en waar initiatiefnemers met
elkaar in contact komen.’
een binnenspeelschuur en een maïsdoolhof zijn onderdeel van dit
mooie bedrijf in het Rijk van Dommel en Aa. Op de vraag hoe hij
de toekomst van dit gebied ziet, antwoordt Maikel: “Het zou een
soort marktplaats kunnen zijn waar ideeën uitgewisseld worden en
initiatiefnemers met elkaar in contact komen. Samen kunnen we als ondernemers - concrete samenwerkingen aangaan, waarbij de
overheid faciliteert.”
Een flexibele overheid
Bert-Jan Leermakers van de Passantenhaven in Son heeft Maikel
Habraken niet gesproken, maar hun reacties wijken niet veel van
elkaar af. Zouden zij danspartners kunnen zijn? Bert-Jan ziet het Rijk
van Dommel en Aa als “een toeristisch iets”, helemaal in lijn met zijn
business: een haven voor fietsers, wandelaars en pleziervaarders
om lekker te ontspannen met een kopje koffie en een broodje. Graag
Bert-Jan Leermakers: ‘Het Rijk van Dommel en Aa is
voor mij een toeristisch iets. Ik verwacht dat de overheid
meedenkt met ondernemers en zich flexibel opstelt.’
zou hij iets vergelijkbaars met happen en trappen opzetten, maar
dan gecombineerd met overnachtingen. Van de overheid verwacht
hij dat ze meedenkt en zich flexibel opstelt.
De overheid beweegt mee
Het beeld dat deze ondernemers schetsen is zo gek nog niet. De
manier waarop overheden tegenwoordig (willen) acteren is hiermee
in lijn. Een participatieve overheid: een overheid die meedenkt, meebeweegt en dingen mogelijk maakt.
Cruciaal is kennis maken en met elkaar in gesprek gaan. Dan pas
weet je wie voor jou de juiste danspartner is. Bert-Jan Leermakers:
“Het Rijk van Dommel en Aa moet ik eerst ondervinden, voordat ik
kan zeggen wat het is. We moeten eerst kennis maken met elkaar
voordat we samen iets kunnen doen.”
Openingsdans
Het motto luidt: Kennis maken, verbinden, samen doen. Laat de overheid haar rol pakken door de kennismaking en verbinding te faciliteren, zodat iedereen die wil, kan komen dansen. Kortom, tijd om door
te pakken en de dans te openen.
Frans Dijstelbloem, Ilja Franken,
Nikole van de Goor, Hans Snijders
Quotes
Het Rijk van Dommel en Aa: een groot gebied vol mogelijkheden, vol kansen ook. Tijdens het maken van deze Ons
Magazine komen daarom ook de meest uiteenlopende onderwerpen aan bod. Arie Ras en Judith Maatje legden enkele
opvallende momenten vast in een pakkende quote en opvallend beeld.
De Toekomst
‘Ik neem nooit een
lunchpakketje mee’
Als je onderweg een gele schelp ziet, kijk je meteen op het metertje van
de brandstoftank. Is het een gele hoofdletter M dan knort je maag. Deze
reacties zijn niet zomaar ontstaan, maar het zijn wel voorbeelden van
beelden die werken. Aan welk beeld herkennen we het Rijk van Dommel
en Aa eigenlijk?
Giel Kantelberg
Gemeente Geldrop-Mierlo (42 jr)
‘In Eindhoven zullen ze blij
zijn als het wilde zwijn de
stad binnen wandelt.’
Karel Beljaars
Gemeente Eindhoven (53 jr)
‘Ik maak een tijdreis van
Dommel naar Aa.’
Mathilde Mollenhorst
Peelnetwerk (29 jr)
‘Het is om de hoek.’
Marle Zeegers
Gemeente Son en Breugel ( 43 jr)
Het Rijk van Dommel en Aa staat aan het begin van een mooie toekomst.
Als je de aanwezige elementen bekijkt, zie je een berg losse parels.
Een korte opsomming: we hebben mooie natuur, dynamische steden
en rustieke dorpen. We hebben gezonde bedrijven waar voedsel wordt
geproduceerd en daarna smaakvol geconsumeerd. Het gebied wordt ook
vaak genoemd als tuin van de stad. We vinden er rust en ruimte. Hierdoor
voelen we ons beter, waardoor we juist op momenten dat het nodig is,
weer extra kunnen pieken. Het is de kunst om van al die parels één snoer
te maken.
Onze parels kennen elkaar nog niet, hierdoor missen we kansen. Tot op
heden is het Rijk van Dommel en Aa vooral een 'ambtenarenfeestje' van
de Overheid.
Ondernemers kennen ons niet, Onderwijsinstellingen hebben soms van
ons gehoord. De Organisaties werken af en toe mee binnen een project.
Voor de Omgeving zijn we nog een grote onbekende. (Om maar met de
5 O’s te spreken.)
We gaan ervoor zorgen dat iedereen bij het Rijk van Dommel en Aa
meteen het juiste beeld heeft, net zoals de schelp en de M, en iedereen
ons kent!
Bij een korte rondgang onder collega’s komen er veel relaties naar voren.
Ze stralen een dusdanige eenvoud uit dat je jezelf afvraagt: ‘Waarom is die
relatie er nog niet?’. Een korte bloemlezing: De aanwezige ziekenhuizen
bieden revalidatieprogramma’s aan in het Rijk van Dommel en Aa. Hierbij
kan zorg op maat worden geleverd binnen tien kilometer. Dan: er zijn meer
mogelijkheden om design en techniek in het gebied te ontwikkelen. Het
fietspad van Daan Roosegaarde zal toch zeker navolging krijgen. Een reis
door de tijd met hologrammen?
Het feit dat het zo dichtbij ligt wordt als normaal bevonden als we even
gaan wandelen. Dit is juist zeer bijzonder. Van Strijp S naar Nederwetten
of buurtschap ’t Broek in 15 minuten. Wanneer trekken grote grazers via
de aaneengesloten natuurgebieden van zuid naar noord? Culinair is het
op orde, je hoeft geen brood mee te nemen. Nu de tank weer vol is en de
maag gevuld kunnen we aan de slag!
Arie Ras en Judith Maatje
‘Ziekenhuizen kunnen het Rijk
van Dommel en Aa benutten.’
Trudy van Horne,
Gemeente Helmond (46 jr)
6
7
Studenten willen kanaal
weer laten spetteren
Het Rijk van Dommel en Aa is rijk aan kanalen. Ze kenmerken de regio én bieden veel mogelijkheden. Studenten van
de faculteit Bouwkunde (master Architecture, Building and Planning) van de TU/e, zochten uit hoe het gebied dat
grenst aan het Eindhovensch Kanaal nóg optimaler benut kan worden. De plannen zijn enthousiast ontvangen en
binnenkort start een onderzoek naar de ‘blauwe ruit’. Studenten Robin Koenhen, Robbert Muskens en Sander Storms
en docent Marcel Musch,coordinator van het URBAN/LAB aan de faculteit Bouwkunde aan het woord.
‘Het is een verrassend groot natuurgebied, verscholen
tussen Eindhoven en Helmond.’ Zo typeert student
Robbert Muskens het stuk kanaal tussen Eindhoven
en Helmond. Samen met betrokken ambtenaren en
docenten fietsten de studenten heel wat kilometers af
in het natuurgebied. En zo kregen ze een goed beeld
van het stukje ‘onontdekt groen’.
‘Ik wist niet dat hier zo’n groot
verscholen natuurgebied te vinden was’
Dit project is een vervolg op twee eerdere onderwijsprojecten van het URBAN/LAB in samenwerking met
betrokken gemeenten Het begint met een project over
een leegstaand gebouw aan de Vestdijk in Eindhoven,
het VDMA gebouw, een voormalige luciferfabriek met
als laatste functie een autogarage. Studenten brachten
samen met mogelijke geïnteresseerden voor het pand,
betrokken burgers en ambtenaren de mogelijkheden
in kaart tijdens een tweedaagse workshop. In een
tweede project is vervolgens een deel van het Eindhovensch kanaal onderzocht, een al wat grotere aanpak.
Vervolgens kwam de aanvraag voor het grotere gebied
rondom het Eindhovensch kanaal, het verscholen
groen tussen Eindhoven en Helmond. En daar gaat
8
het proces niet eindigen. De vervolgstap is het onderzoeken van de blauwe ruit: het gebied dat (globaal)
begrensd wordt door het Beatrixkanaal in het westen,
het Eindhovensch kanaal
in het zuiden en de Zuid Willemsvaart in het oosten.
Op de goede weg
Hoe doe je dat, een visie ontwikkelen voor zo’n groot
en gevarieerd gebied met zoveel verschillende belanghebbenden? Koenhen: ‘We hebben met verschillende
partijen gesproken, zoals de roeiverenigingen die
hier actief zijn, maar ook met de ondernemer van de
Gulbergen.’ Overigens had die ondernemer al een plan
op papier staan. ‘Er bleken heel toevallig een aantal
overeenkomsten met ons plan. Dat bevestigt alleen
maar dat we op de goede weg zijn. Als twee partijen
onafhankelijk van elkaar met een vergelijkbaar idee
komen, dan moet het haast wel passen bij het gebied.’
Varen
Dat plan, wat behelst dat precies? Koenhen: ‘De basis
van het plan is een netwerk van drie lange lijnen van
oost naar west: het kanaal zelf en twee snelfietspaden,
op enige afstand van het kanaal. Het eerste snelfietspad, van Helmond naar Eindhoven, is op dit moment
in voorbereiding.’ Tussen de twee snelfietspaden is
in deze toekomstvisie een groene, parkachtige zone
bedacht. Een fietspad met een eenduidige uitstraling
vormt de ruggengraat van deze groen lus. Landgoed
Gulbergen vormt het kloppend hart van deze kanaalzone. Storms: ‘We hebben diverse gedachten over de
invulling van dit gebied, zoals een amfitheater, horeca,
een survivalroute, een beeldentuin, een evenementen-
‘Gulbergen vormt het kloppend hart
van het gebied’
terrein en bootverhuur. Zo is er voor alle leeftijden iets
te doen.’ Het kanaal speelt uiteraard een belangrijke
rol in het ontwerp. Er is een speciale wedstrijdbaan
ingetekend voor de op het kanaal actieve roeiverenigingen. Zo ontstaat er ruimte voor meer pleziervaart.
‘Dan kun je van Eindhoven naar Helmond varen.’
Ikea-route
Bij het ontwerp zijn de studenten uitgegaan van de
diversiteit van het gebied, legt Musch uit: ‘Je hebt hier
te maken met een grote diversiteit van landschapstypen en een grote bestuurlijke drukte. We zijn uitgegaan van de kracht van dit gevarieerde landschap met
diverse actieve spelers. We verbinden de verschillende
gebieden met elkaar met één eenduidige route. In het
hart van het gebied ontplooien we activiteiten.’ De
ontstane recreatieve route wordt op die manier een
soort ‘Ikea-route’, zoals die gekscherend door een van
de betrokken ambtenaren betiteld is. Musch: ‘Bij de
Ikea loop je binnen en zie je allerlei kleine kamertjes en
interieurs, je hebt geen idee van de omvang van het
gebouw. Zo zie ik dit gebied rondom het kanaal ook.
Je fietst langs een gevarieerd landschap en ziet steeds
weer iets anders.’
De blauwe ruit
De vervolgstap? ‘We hebben een presentatie gegeven aan stakeholders, onze plannen werden positief
ontvangen’, vertelt Koenhen. ‘Het is ook heel bijzonder
om samen voor onze grote tekening te staan en dan te
merken welke gesprekken en discussies er op gang komen. Dit maakte heel wat los en dat was ook precies de
bedoeling.’ Het ontwerp riep het idee op van een nóg
bredere aanpak, waarbij de ‘ruit van kanalen’, te vinden
in het gebied van Dommel en Aa betrokken wordt. Dit
kan de ‘groene long’ of beter nog de ‘blauwe long’ van
het stedelijk gebied worden. Dit project wordt samen
met Fontys en de Design Academy opgepakt. ‘De komende maanden gaan studenten hier aan werken. Het
is mooi om te zien dat dit dus geen eenmalig project is,
maar dat we blijven ontwikkelen. Dat is een leerzaam
en mooi proces.’
TU/e en werken in de praktijk
Het URBAN/LAB van de TU/e wil graag meer de
verbinding leggen met het bedrijfsleven en de
overheid. Studenten trekken er daarom meer
op uit om ‘real life’ projecten uit te voeren. Een
manier van werken die alle partijen kansen biedt.
De studenten komen met creatieve oplossingen en
leren hoe het in de praktijk werkt. Deze activiteiten
worden ontplooid vanuit het URBAN/LAB. Storms:
‘Ik vond het heel inspirerend om eens aan landschapsarchitectuur te werken. De gesprekken met
ambtenaren en stakeholders waren heel interessant en leerzaam. Soms blijkt dat plannen die je
achter de tekentafel hebt, in realiteit niet werken.
Je leert door zo’n project om verder te kijken dan
het papier.’
9
De stad van de
toekomst en de
genoegens van het
Rijk van Dommel en Aa
Wij wonen en werken in een prachtige regio en beschikken over een prachtig
‘groen hart’. De wereld verandert in een razendsnel tempo. Welke gevolgen
hebben al deze veranderingen voor onze leefomgeving? Hoe ziet het land van
Dommel en Aa er in 2040 uit? En welke rol speelt dit ‘groene hart’ in onze
regio? En in de stad van de toekomst? Een mogelijk toekomstperspectief aan
de hand van zes thema’s.
Welvaart
Platteland
In 2040 is onze regio nog altijd een toptechregio van
formaat. Grote, internationale bedrijven vestigen
zich in onze regio. Niet alleen vanwege de aanwezige kennisinfrastructuur, maar zeker ook vanwege de
omgevingskwaliteiten. Het Rijk van Dommel en Aa, als
centraal landschapspark van de stedelijke agglomeratie, biedt het broodnodige tegenwicht tegenover de
stedelijke dynamiek.
Het Rijk van Dommel en Aa wordt in 2040 breed gewaardeerd en erkend als ademruimte voor de stedelijke omgeving. Iedereen is welkom, maar het is niet
nodig om Het Rijk van Dommel en Aa als zodanig op
de kaart te zetten. Het gebied bewijst zichzelf met zijn
unieke gebiedskwaliteiten. Van belang is vooral dat de
inwoners van de omliggende stedelijke agglomeratie
de weg naar het gebied blindelings weten te vinden.
Welzijn
Participatie
Inwoners van onze regio willen in 2040 nergens anders
meer wonen. Zij hebben hun hart verpand aan dit
gebied waar ze met veel plezier wonen, werken en
ontspannen. De stedelijke dynamiek en de mogelijkheden tot onthaasting in de nabije omgeving vormen een
ideale combinatie. Het Rijk van Dommel en Aa biedt
kansen aan allerlei partijen die zich richten op sport,
gezondheid, ontspanning en beweging in een natuurlijk en avontuurlijk cultuurlandschap.
Het Rijk van Dommel en Aa kent een intrinsieke waarde die uitgangspunt is voor het verbinden van allerlei
partijen die in de regio actief zijn. Niet alleen partijen
uit het Rijk van Dommel en Aa zelf, maar ook partijen
uit de omliggende regio’s. Al deze actoren hebben een
gedeeld belang als het gaat om een vitaal en groen
landschapshart. Het is van belang om quick wins te
combineren met een gedeelde stip aan de horizon.
Stad
Zoals Brainport het Europese hart van technologische innovaties is, is het Rijk van Dommel en Aa de
proeftuin van nieuwe toepassingen. Nieuwe vervoersconcepten worden hier in samenwerking met de
Automotive Campus getest. De nieuwste social media-toepassingen zorgen voor real-time ontmoetingen
tussen gelijkgezinden in een aangename omgeving.
We zien een dynamische, futuristische en compacte
stedenregio ontstaan met uitstekende verbindingen.
Met daartegenover een groene oase die zicht onttrekt
aan de hectiek van alledag. Het leven in de stad is druk,
uitdagend en vol verrassingen. In het Rijk van Dommel
en Aa is onthaasten het credo. De verbindingen tussen
stad en landschapspark worden intensief gebruikt.
Stad en platteland zijn complementair, maar tegelijkertijd een eenheid. Ze vormen een unity in duality.
Trudy van Horne, Martien van Heugten, Hans Roozen, Marle Zeegers
10
Technologie
Als overheden zien we volop mogelijkheden voor
co-creatie. Overheden, ondernemers, onderwijs, organisaties en omgeving… de handschoen ligt klaar om te
worden opgepakt.
11
Fotopagina
Het Rijk van Dommel en Aa is niets zonder samenwerking. Hoe denken betrokken
partijen over samenwerken en het succes daarvan? Geert Hoeben, Fleur van Riel,
Guido van Gisteren en Giel Kantelberg vragen het hun collega’s.
s
Naam: Marle Zeeger
e Son en Breugel
Werkt bij: Gemeent
ject aan het
meente hetzelfde pro
Stel dat een buurge
uitvoeren is?
maar het
elkaar af te troeven,
Vooral niet proberen
erking of
enw
sam
je
hoe
kijken
gesprek aangaan en
eren.
eigenheid kan bevord
Naam: Nikole van de
Goor
Werkt bij: Gemeent
e Laarbeek
Met welke partners
wil je samenwerken?
IIk zou graag samen
met gemeente Helmo
nd willen
werken aan aan Wa
terboulevard De Pee
l: de ontwikkeling van het kan
aal als toeristisch rec
reatieve
boulevard.
Wanneer is samenw
erking geslaagd?
Als we niet meer kijk
en naar ieders eigen
voor- en
nadelen per projec
t, maar juist naar het
gezamenlijk
12
?
emers bij projecten
Hoe betrek je ondern
meedenken
en
ren
ilite
fac
id
Wij moeten als overhe
ervoor te
loeit. Het is onze rol
met hetgeen wat opb
dacht krijgt.
aan
ook
ang
bel
ijk
enl
zorgen dat het gezam
samen te
n
eve
iati
ijkheid om init
Wij hebben de mogel
brengen.
el en Aa?
naam Rijk van Domm
Wat vind je van de
aam
rkn
Het is een we
belang. En natuurlijk
: als de mensen in het
weekend
daadwerkelijk heerlijk
kunnen recreëren aan
het
kanaal.
Hoe betrek je ondern
emers bij projecten
?
Door middel van cro
wdfunding en crowd
sourcing.
Wat vind je van de
naam Rijk van Domm
el en Aa?
Voor mij is dat een
merknaam.
13
straten
Naam: Eddie Nieuw
cie
vin
Pro
Werkt bij:
Naam: Guido van Gistere
n
Werkt bij: Waterschap
de Aa
Met welke partners wil
je samenwerken?
ZLTO, gemeenten en agr
arische ondernemers.
Vaak
willen belangenverenigin
gen wel iets, maar ver
tegenwoordigen ze de dee
lnemende partijen niet
goed.
Daarom moet je ook sam
enwerken met onderneme
rs.
Sang en Goorkens zou
een voorbeeldgebied kun
nen
zijn waar deze partijen
heel goed kunnen sam
enwerken
bij de ontwikkeling van
het gebied.
Wanneer is samenwerk
ing geslaagd?
Als alle partijen tevrede
n zijn en ieder zijn bela
ng heeft
gerealiseerd. Dit alles
dankzij een goede sam
enwerking.
Stel dat een buurgemee
nte hetzelfde project aan
het
uitvoeren is?
Gemeenten hebben som
s moeite om over de eige
n
grenzen heen te kijken.
Het Waterschap heeft
dat
minder. Kijk naar wat goe
d is voor de regio en han
del
daarna, dat is mijn tip.
Hoe betrek je onderneme
rs bij projecten?
De overheidsorganen
moeten faciliteren. Ond
ernemers
moeten zelf aanhaken
bij projecten. Dat doen
ze als
zij kansen zien. Zorg dat
je de juiste onderneme
rs
informeert en laat ze mee
praten.
Wat vind je van de naa
m Rijk van Dommel en
Aa?
Dat is een werknaam die
je intern moet houden.
Mensen komen naar deze reg
io voor speciale project
en.
Als je een naam creëer
t voor het gebied en dat
gaat
uitventen, moet je er wel
iets unieks bieden.
n Horne
Naam: Trudy va
ente helmond
me
Werkt bij: Ge
erken?
ers wil je samenw
Met welke partn
ondernemers.
en
ijs
rw
de
on
,
enten
Omliggende geme
erken om
rst
ve
ma
nnen elkaar pri
Deze partners ku
belangrijk thema
n
ee
t
da
op
ho
Ik
ren.
doelen te realise
ter zichtbaar kan
nen het gebied be
als Automotive bin
kje gaat krijgen.
worden en zijn ple
d?
nwerking geslaag
Wanneer is same
ten gezaelijk belang projec
elt
de
ge
n
ee
it
Als er vanu
erond.
menlijk worden afg
14
t
e project aan he
emeente hetzelfd
Stel dat een buurg
n
uitvoeren is?
beuren en verkieze
te Helmond dat ge
.
en
ns
we
Dan laat Gemeen
onze eigen
n de regio boven
wij het belang va
jecten?
dernemers bij pro
Hoe betrek je on
te bieden.
en
ns
ka
en
n
ere
Door ze te facilit
?
n Dommel en Aa
de naam Rijk va
Wat vind je van
n meerwaarde
va
is
d
bie
ge
t
aam. He
Dit is een werkn
r niet vermarkt of
g. Dat hoeft verde
voor de omgevin
eten we het wel
mo
k
rlij
tuu
rden. Na
gepromoot te wo
doorontwikkelen.
wil je samenwerken?
Met welke partners
met geral de samenwerking
De provincie ziet voo
erking met
enw
sam
e
al. Een verder
meenten als crucia
ten zelf dan bij
meer bij de gemeen
andere partners ligt
ject aan het
meente hetzelfde pro
Stel dat een buurge
uitvoeren is?
t kunnen. Er is
gebied moet echt nie
Concurrentie in het
t betekent dat
wa
en op te trekken,
een urgentie om sam
.
nen
et gun
je ook elkaar iets mo
de provincie.
r het
l echt noodzakelijk voo
Ondernemers zijn we
waarde
ers
imm
gen
ten. Zij voe
welslagen van projec
niet voldoende.
is
en
alle
r
tuu
Na
.
toe aan een gebied
er investeren
igenaren moeten me
Overheden en gronde
het gebied,
en zichtbaarheid van
in de bereikbaarheid
g.
itin
slu
ont
e
de recreatiev
die is nu slecht, en
erking geslaagd?
Wanneer is samenw
he activiteinieuwe, economisc
aar
Als je samen met elk
.
toevoegen
ten in het gebied kan
Naam: Ilja Franken
Werkt bij: Waterschap de Dommel
Met welke partners wil je samenwerken?
Ik wil samenwerken met alle partners die
nodig zijn.
Met één partij zijn de doelen niet te realise
ren.
Wanneer is samenwerking geslaagd?
De samenwerking is geslaagd als projecten
met daarin
de wensen van alle partijen gerealiseerd
kunnen
worden.
Stel dat een buurgemeente hetzelfde projec
t aan het
uitvoeren is?
We moeten kijken waar we elkaar kunnen
versterken:
minder concurrentie en meer oog voor het
gezamenlijk
belang. Dat betekent ook zaken uit hande
n durven
geven aan partners.
?
emers bij projecten
Hoe betrek je ondern
ken wanneer je als
rek
bet
ij
erb
je
kun
Ondernemers
t een grote
rke visie neerlegt me
overheid écht een ste
trekken.
te
aan
t bereid bent om
ambitie waar je éch
en dat hun
uw
tro
ver
p
ero
ers
ernem
Pas dan kunnen ond
komen en
nen
kun
k tot uitvoering
plannen daadwerkelij
en.
per
zullen zij gaan partici
el en Aa?
naam Rijk van Domm
Wat vind je van de
aam.
rkn
me
en Aa is geen
Het Rijk van Dommel
Hoe betrek je ondernemers bij projecten?
Ondernemers moet je betrekken op alle mogel
ijke
manieren. Via bestaande of nieuwe netwe
rken.
We zouden veel meer moeten etaleren wat
wij als
Waterschap ondernemers te bieden hebbe
n. Daar
liggen echt kansen. Om projecten met ondern
emers te
kunnen uitvoeren moet je af en toe buiten
de kaders
kunnen denken en dingen durven oppakken.
Je moet
ondernemers verleiden.
Wat vind je van de naam Rijk van Dommel
en Aa?
Dat is echt een werknaam. Er liggen wel mogel
ijkheden
voor andere partijen, zoals gemeenten en
ondernemers,
om meer richting gebiedsbranding te gaan.
15
Naam: Arie Ras
Werkt bij: Gemeente Nue
nen
Met welke partners wil
je samenwerken?
Morgen zou ik graag beg
innen aan de fietsroute
Nuenen - West-Eindhove
n - Eckartse Bossen. Sam
en
met de gemeente Eind
hoven. Ook zou ik met
Eindhoven,
Son en Breugel en de
provincie om tafel willen
om de
ecologische hoofdstruc
tuur in het Dommeldal
uit te
werken.
Wanneer is samenwerk
ing geslaagd?
Nooit, het loopt altijd doo
r! Het ene project wordt
vervangen door een and
ere. Het is geslaagd als
er een
spontaan netwerk ontstaa
t.
Stel dat een buurgemee
nte hetzelfde project aan
het
uitvoeren is?
Gun het ze als het beter
is voor het gebied. Dat
hoort bij
investeren in Brabant!
Hoe betrek je onderneme
rs bij projecten?
Ik wil ondernemers in
een gebiedscoöperatie
. Samen
investeren we en de win
st is voor de onderneme
rs. Samenwerken op basis van
gelijkwaardigheid. We
moeten
het als overheid niet raa
r vinden dat onderneme
rs geld
willen verdienen, maar
hen helpen hun dromen
waar te
maken. Mensen komen
niet naar Het Rijk van Dom
mel
en Aa. Ze komen naar
Glow, Wish Outdoor, etc
.
?
emers bij projecten
Hoe betrek je ondern
Aa zou je aan een
en
el
mm
Do
van
Voor het Rijk
partijen naar
denken. Dan kunnen
coöperatie kunnen
rs
Naam: Karel Beljaa
e Eindhoven
ent
me
Ge
bij:
Werkt
wil je samenwerken?
Met welke partners
n en het
rs, Gemeente Nuene
rde
hee
Met gebiedsbe
roekse
rtb
Vaa
t
jec
pro
ag het
waterschap zou ik gra
wikkelen van een
ont
t
He
.
ken
pak
len
Beemden op wil
stuk Dommeldal.
el en Aa?
naam Rijk van Domm
Wat vind je van de
.
aam
rkn
we
Dat is een voor mij een
erking geslaagd?
Wanneer is samenw
te stappen
betrokken gebied gro
het
in
n
Als alle partije
heeft plaatsatie
cre
coer
en
gezet
voorwaarts hebben
begin alle
belang dat vanaf het
gevonden. Het is van
nemen.
te
e
me
eën
ide
en hun
partijen te betrekken
Wat vind je van de naa
m Rijk van Dommel en
Aa?
Een werknaam
eben
Naam: Geert Ho
ente Someren
Werkt bij: Geme
erken?
ers wil je samenw
Met welke partn
ide zou ik graag
He
e
hts
rec
ab
de Str
Het gebied rond
eer, Gemeente
eh
sb
n met Staatsbo
aanpakken same
mers.
VVV en onderne
Geldrop-Mierlo,
d?
nwerking geslaag
hieruit
Wanneer is same
samenwerking en
tot
is
d
ag
eja
ng
Als er veel aa
n.
aa
tst
e projecten zijn on
concrete, duurzam
jecten?
dernemers bij pro
Hoe betrek je on
gende functie
nja
aa
n
ee
j
ng dat wi
Het is de bedoeli
derop groeien. Uit
on
n projecten van
.
en
ter
op
hebben. We helpe
ad
helemaal
ondernemers ze
eindelijk kunnen
?
n Dommel en Aa
de naam Rijk va
Wat vind je van
werknaam.
Dat is een echte
Naam: Judith Maatje
Werkt bij: Gemeente Gel
dro
p-Mierlo
Met welke partners wil
je samenwerken?
Ik wil samenwerken met
mensen die verder den
ken dan
de bestaande grenzen:
out of the box dus. Me
nsen die
over grenzen heen will
en denken en samen een
project
willen maken.
Wanneer is samenwerk
ing geslaagd?
De samenwerking is ges
laagd als er projecten
zijn
gerealiseerd die mensen
trekken en daarnaast geld
opleveren voor de ond
ernemers.
Stel dat een buurgemee
nte hetzelfde project aan
het
uitvoeren is?
We moeten als partijen
de samenwerking opzoek
en bij
dezelfde projecten. Nie
t gaan voor eigen bela
ng, maar
16
believen aanhaken.
voor het belang van het
gebied. Gezamenlijk opt
rekken
en over de grenzen hee
n denken dus.
Hoe betrek je onderneme
rs bij projecten?
Als we ondernemers erb
ij willen betrekken moe
ten
we ze iets bieden met
toekomstperspectief. Zij
moe
ten
vervolgens iets hebben
om op aan te kunnen hak
en.
Wat vind je van de naa
m Rijk van Dommel en
Aa?
Ik vind hem goed gekoze
n omdat het staat voor
rijk
en rijkdom. Dit gebied
heeft vele rijkdommen.
Ik denk
niet dat het uit zichzelf
verkoopbaar is, maar het
is wel
kneedbaar en maakba
ar. Het is me niet duidelijk
of deze
naam echt trekt, maar
ik vind het wel een mer
knaam
waar iets van te maken
valt.
17
Rijk van Dommel en Aa vormt dé perfecte
schakel naar de regio van de toekomst
‘Ik
Wie met Frans Dijstelbloem praat, kan niet anders dan
zelf enthousiast raken over de stad van de toekomst.
Bevlogen deelt hij zijn ideeën over dit reële toekomstbeeld. Deze nieuwe steden worden mede gevormd
vanuit particulier initiatief en dus niet alleen vanuit de
overheid. Dat vraagt om een nieuwe manier van denken
en werken. ‘En die manier van denken, raakt bij het Rijk
van Dommel en Aa al aardig ingeburgerd. Daar wordt al
actief gezocht naar samenwerking en wordt het eigenbelang niet voorop gesteld.’ Daarnaast gaat het hier om
een heel creatief en ondernemend gebied. Dat blijkt uit
verschillende mooie initiatieven vanuit gemeenten, particulieren en bedrijven. ‘Als ik door het Rijk van Dommel
en Aa fiets, zie ik elke keer weer hoe prachtig en kansrijk deze omgeving is. Ik zie
initiatieven die bijdragen aan
zie genoeg pareltjes; een groene, gezonde omgenu moeten we een ving waar je vitaal oud kunt
parelketting rijgen’ worden. Ik noem deze initiatieven: parels. Deze parels kun je
‘in de oester laten’, maar als je ze aan elkaar rijgt tot een
ketting, geeft dat het gebied een enorme upgrade. Zo
draag je bij aan de regio van de toekomst. Daar ligt de
uitdaging voor de komende jaren.’
Achter de cijfers
Even een stapje terug. Wie is Frans Dijstelbloem? De
bevlogen ambtenaar is al 43 jaar werkzaam bij gemeente Eindhoven. Eerst als controller en sinds 2003
houdt hij zich bezig met stedelijke gebiedsontwikkelingen. ‘Ik ben geïnteresseerd in het verhaal achter de
cijfertjes’, legt hij die stap uit. Zo is hij ook betrokken
geraakt bij de ontwikkeling van het Rijk van Dommel
en Aa.
Elkaar bij de hand
Bouwplannen maken en bouwen maar. Zo werkt
het volgens Dijstelbloem niet meer. De inbreng van
betrokken organisaties en bewoners is in de loop der
jaren steeds groter geworden. Daarbij wordt bewuster
nagedacht over de toekomst van een stad. Hoe verhouden welvaart en welzijn zich? Hoe is de verhouding
In 2040 woont naar verwachting 80 procent van de wereldbevolking in steden. Dat is geen doembeeld of utopie, het is een
onvermijdelijke uitdaging.
Hoe gaan we daar mee om? Hoe zorgen we dat we gezond blijven en vitaal oud kunnen worden in zo’n stedelijk gebied? Die
vraag staat centraal bij de Health Deal. BrabantStad kijkt hoe de kwaliteit van leven betrokken kan worden bij de ontwikkeling van die steden. Het Rijk van Dommel en Aa kan hierin een sleutelrol vervullen als groen-blauwe verbinding van
stad, dorp en landschap. Zo’n verbinding maakt het prettig leven in een stadse omgeving. Frans Dijstelbloem van gemeente
Eindhoven spreekt met passie over de stad van de toekomst.
18
landschap en stad? Hoe zorgen we voor een optimale
balans tussen people, planet en profit? Het zijn geen
eenvoudige vraagstukken. Toch probeert BrabantStad
hier een antwoord op te formuleren, onder andere
middels de ‘Health Deal’. Bij deze Health Deal wordt
nagedacht over ‘Gezonde verstedelijking’. Verder wordt
in het kader van www.nederlandvanmorgen.nl een
nationale omgevingsagenda (NOA) opgesteld. ‘Dit
moet leiden tot een nationale omgevingsvisie (NOVI).
Deze visie is niet leidend, maar alle projecten en gebiedsontwikkelingen, zoals het Rijk van Dommel en Aa,
worden langs deze visie gelegd. Sluit dit aan bij wat we
samen willen? Het is dus belangrijk dat we op een andere manier gaan denken. Hoe geven we vertrouwen
aan particuliere initiatieven en hoe geven we de ruimte
om samen lerend te ontwikkelen? Hoe nemen we
elkaar bij de hand, geven we rugdekking en stimuleren
we samenredzaamheid en co-creatie?’
Intermenselijk contact
Dijstelbloem denkt dat een groene verbindingszone tussen stad, dorp en landschap, zoals het Rijk van Dommel
en Aa, in de toekomst alleen maar belangrijker wordt.
‘We zien dat het internet-aanbod een steeds grotere rol
gaat spelen. Menselijke interactie blijft echter een must,
dat draagt bij aan de kwaliteit van leven. In zo’n groene
verbindingszone, maak je nog écht verbinding. Begrijp
me niet verkeerd, technologie speelt een grote rol in de
stad van de toekomst, maar we moeten wel bewust nadenken over de toepassing daarvan. Wat voor samenleving willen wij zijn? Hoe ziet de energievoorziening van
de toekomst eruit? En de zorg van de toekomst? Het
gaat om ons woon-, leef- en werkklimaat.’
Ik denk dat de zogenaamde blauwe ruit (zie het artikel op pag. 8) in dit gebied, gelegen in het Rijk van
Dommel en Aa, van groot belang kan zijn. Het legt
de verbinding in de regio en kan als proeftuin dienen
voor het anticiperen op maatschappelijke vraagstukken
van de toekomst. Alle ingrediënten zijn in dit gebied
aanwezig, nu is het zaak om er samen een heerlijke
‘Brabantse koffietafel’ van te maken.’
Planning:
De functie van kunst & cultuur
Wat is er allemaal al gebeurd en wat gaat er nog
gebeuren?
2012: Ministerie van I&M stelt het ‘Making Cityvraagstuk ‘de stad van de toekomst’ aan
de orde
2015: Manifest 2040, in het kader van het Jaar
van de Ruimte, vastgesteld.
2015: Health Deal vastgesteld door BrabantStad.
2016: BrabantStad stelt een ‘Roadmap Gezonde
verstedelijking resp. de ruimtelijk-economische agenda op
2016: Medio 2016 wordt de nationale omgevingsagenda (NOA) gepresenteerd.
PM: Presentatie nationale omgevingsvisie (NOVI)
Het ‘risico’ bij dit soort plannen, is dat het een vrij
abstract karakter heeft. Dijstelbloem denkt dan
ook dat er een belangrijke rol is weggelegd voor
de kunst- en cultuursector, ook in het Rijk van
Dommel en Aa. ‘Creatieven kunnen deze opgaves
verbeelden, concretiseren, zorgen dat we er met
zijn allen over na gaan denken. Het gaat hier over
hele belangrijke vraagstukken: hoe willen wij in
de toekomst leven? De kunst- en cultuursector
kan dit vraagstuk op de kaart zetten en in dialoog
brengen.’
19
De president van de VS over het
tijdreispad
Via Nuenens Broek naar de
Hooidonkse watermolen
(oudste van Brabant)
• Waterkennis , vroeger en nu
• Waterrijk van Dommel en Aa
•Geschiedenis van de molens c.q.
de Dommel (ook langs de Opwettensemolen)
5
Mathilde Mollenhorst, Karel Beljaars, Eddie Nieuwstraten en
Twan Gremmen maakten een bijzonder dagprogramma met
hun nieuwe project waar de president nog lange tijd van na
gaat genieten.
Keuzelunch
•Design
• Creatieve bedrijven
• De Ontdekfabriek
•Kennisinstellingen
•Verboden stad van
Philips of Philips
museum
1
•Lunch bij Michelin sterren restaurant de Lindehof in Nuenen met
boterhammen en aardappelen.
•Lunch bij frituur;
• Lunch internationaal
•Lunch American hamburger van
Brabantse ham (blije big of gewoon wild zwijn)
Strijp S:
Kasteel Croy
•Geschiedenis; De waarde van
erfgoed
•Kwaliteit bier; Bier | boer | Water
•Gebiedskwaliteit Brabantse akkers
en Beek
•Via Eindhovens kanaal naar
Brandevoort
S
Vincentre
• Rijke kunstgeschiedenis
•A270 (kortste snelweg ter wereld)
snelheidstest op de testweg
Het is 2040. Het Rijk van Dommel en Aa is helemaal toekomstproof. Het gebied is helemaal aaneengesloten, de regio werkt
optimaal samen. Overheid, ondernemers, bedrijven en burgers
weten elkaar te vinden en slaan samen de handen ineen. Het
Rijk van Dommel en Aa ziet er schitterend uit en trekt vele
toeristen die afkomen op mooie projecten, evenementen en activiteiten. Natuur en cultuur hebben een prachtig evenwicht gevonden. Het gebied is een voorbeeld voor de hele wereld. Mede
dankzij een nieuw project: het tijdreispad. En speciaal hiervoor
reist de president van de Verenigde Staten naar het gebied.
4
Project: Tijdreispad
De president van de VS gaat niet zomaar op pad. Hij reist
over ons speciale tijdreispad. Dit is een route waarbij je door
tijd en ruimte kunt reizen binnen het Rijk van Dommel en
Aa. Je kunt zelf kiezen wat je wilt zien, bijvoorbeeld cultuur,
natuur, historie, design, etc. Ook het gebruik van vervoer
mag de president kiezen en hoe lang ze (in 2040 denken
wij dat de president een vrouw is) ergens wil verblijven.
Het vervoer is modern en hightech dankzij de Automotive
Campus, Strijp S en enige hulp van Daantje Rosegaarde (de
dochter van…).
Doel van het project
Beleefbaar maken van het gebied ook in de loop van de tijd
Verbindingen
2
Combinatie van Automotive, Brainport en design.
Wie zijn er bij betrokken.
Daan(tje) Roosegaarde (de dochter van…), Automotive
Campus.
Collse Watermolen
•Verhaal van de watermolens en
de natuurbelevingen van Van
Gogh (Urkhovense zegge).
•Via een 2e stukje Eindhovens kanaal (zie bij punt 1: kasteel Crog).
Doelgroep
Iedereen, bewoners en wereldpubliek
6
E
7
Aankomst in het havenhoofd
3
Realisatietijd
10 jaar
Brandevoort
Gulbergen
•Mammoeten in prehistorisch
Dierenrijk
•Spraakmakend ecologisch evenemententerrein, 365 dagen per jaar
festival (want het is toch ecologisch). Flexplek voor festivals!
•Rust/natuur i.c.m. festival (silent
disco)
•Concerten zonder gehoorschade
•Architectuur;
•Nieuwe oude stad (anno 2040,
typisch amerikaans)
Programma
Welkom op Automotive Campus door de minister-president
van Nederland
Vervoermiddel naar keuze: rollerskates, 1-persoons drone,
zelfrijdende auto, trekschuit met paarden of pk’s van de bomen, segway-klompen (van gebiedseigen hout).
Wisselpuntenvervoer: Automotive Campus, Croy, Brandevoort, Vincentre, Hooidonkse molen, Collse molen, Havenhoofd Eindhovens Kanaal, Strijp S, enz.
(bij de Dommel) en van daaruit naar Strijp S.
Activiteit naar keuze: natuur, cultuur, historie
21
Colofon
Concept en realisatie:
Saskia Martens
Romy van der Sande
Vormgeving:
Maarten van den Beemt
Redactieteam
Karel Beljaars
Gemeente Eindhoven
Hans Roozen
Provincie Noord-Brabant
Hans Snijders
Gemeente Geldrop-Mierlo
Eddie Nieuwstraten
Provincie Noord-Brabant
Giel Kantelberg
Gemeente Geldrop-Mierlo
Guido van Gisteren
Waterschap Aa en Maas
Twan Gremmen
Gemeente Helmond
Ilja Frenken
Waterschap De Dommel
Trudy van Horne
Gemeente Helmond
Mathilde MollenhorstPeelnetwerk
Martien van Heugten Gemeente Laarbeek
Frans Dijstelbloem
Gemeente Eindhoven
Nikol van de Goor
Gemeente Laarbeek
Judith MaatjeGemeente Geldrop-Mierlo
Geert Hoeben
Gemeente Someren
Fleur van RielProgrammamanager
Marle Zeegers
Gemeente Son en breugel
Arie Ras
Gemeente Nuenen
Meer informatie over dit concept:
www.onsmagazine.com
Rijk van Dommel en Aa
PARELKETTING talenten in ontwikkeling
ONDERNEMERS foodfestival TIJDREIZEN
MAG IK DEZE DANS VAN U? BEWUST EN
GEZOND LEVEN ontspannen in de natuur
FLEXIBELE OVERHEID HET WILDE ZWIJN
IN DE STAD IKEA-ROUTE BROODNODIGE
TEGENWICHT STEDELIJKE DYNAMIEK
nieuwe vervoersconcepten co-creatie
toekomstperspectief OUT OF THE
BOX NIEUWE ECONOMISCHE ACTIVITEITEN
BLAUWE RUIT Brabantse koffietafel
SILENT DISCO Health Deal Stad van de
toekomst 2040 GEBIEDSBRANDING
DYNAMISCHE, FUTURISTISCHE EN COMPACTE
STEDENREGIO OM DE HOEK VITAAL EN
GROEN landschapshart SNELFIETSPAD
GEVULDE TANK flexibel WELVAART–
WELZIJN Paradoxen van de toekomst