Antwerpen - Onderwijs Vlaanderen

Bijlage 3
Antwerpen – protocolovereenkomsten en spijbelcontracten
In Antwerpen heeft het jeugdparket het initiatief genomen om de samenwerking tussen
scholen, politie en jeugdparket te verbeteren vanuit de visie dat zij alledrie belangrijke
partners zijn in de aanpak en de begeleiding van probleemjongeren. Het jeugdparket
informeerde leerkrachten en CLB-medewerkers over de werking van politie en
jeugdparket om zo samen te komen tot een efficiënte, effectieve en integrale aanpak van
probleemjongeren.

Project protocolovereenkomsten voor aanpak van agressie en MOF in en rond
de scholen: deze installeren een effectieve samenwerking tussen (secundaire)
scholen, politie en jeugdparket. Initiatieven worden op elkaar afgestemd en
gebundeld om te komen tot een globale en geïntegreerde aanpak.
Elke partner duidt een vaste contactpersoon aan voor een vlotte communicatie.
 Scholen:
o krijgen meldingsformulier voor melding incidenten op weg naar,
van en op school;
o hun intensieve en gestructureerde aanpak van problematische
leerlingen krijgt zo een sluitstuk;
o verbinden er zich toe om, in de mate van het mogelijke, een
definitieve uitsluiting uit de school te vermijden.
 Jeugdparket:
o heeft antwoordformulier om aan scholen mee te delen welke acties
gepland worden of uitgevoerd werden (= feedback);
o overlegt met politie over de te voeren acties;
o engageert zich om op de gemelde incidenten gediversifieerde
antwoorden te geven binnen een redelijke termijn;
o informatie bereikt hen op een éénvormige manier;
o acties kunnen meer efficiënt worden uitgevoerd.
 Politie:
o maakt afspraken met de scholen over het tijdstip van te
ondernemen acties binnen de school;
o informatie bereikt hen op een éénvormige manier;
o acties kunnen meer efficiënt worden uitgevoerd.
Dit project werd reeds tweemaal geëvalueerd en werd na beide evaluaties
verder uitgebreid. Momenteel nemen 39 scholen uit het Antwerpse deel.

Spijbelcontracten: binnen de Antwerpse jeugdbrigade houden enkele agenten
zich expliciet bezig met spijbelaars. Scholen en CLB melden rechtstreeks
schriftelijk een hardnekkige spijbelaar aan dit team (1). De politie nodigt de
jongere en de ouders uit voor een gesprek en maakt met hen een
spijbelcontract op. Als de jongere blijft spijbelen, maakt de politie een proces
verbaal op voor het jeugdparket. Deze dossiers worden door het jeugdparket
voorgelegd aan de bemiddelingscommissie waardoor de jeugdrechter bevoegd
kan worden.
Dendermonde – overlegplatform en gedragscode
Sinds 2001 bestaat er in Dendermonde een overlegplatform dat tweemaandelijks
samenkomt en waarop alle schoolgemeenschappen van Dendermonde uitgenodigd zijn.
Het overleg draagt de naam “SSPPJ”, wat staat voor scholen, stad, parket, politie en
justitiehuis.
Binnen dit overlegplatform “SSPPJ” nam men de volgende initiatieven:
 Een gedragscode voor leerlingen op en in de omgeving van de school. De code
werd goedgekeurd door alle directies en opgenomen in de schoolreglementen van
alle scholen.
 Organiseren van toezicht door de politie en de directies van de scholen in de
onmiddellijke omgeving van de scholen bij het begin en het einde van de lessen.
 Inspelen op punctuele klachten/verzoeken van de scholen.
Andere initiatieven en maatregelen inzake het voorkomen en bestrijden van
jeugdcriminaliteit en overlast:
Actieplan sociale overlast
 Overlast in de schoolomgeving beperken door toezicht in de schoolbuurten waar
er een grote concentratie is van scholieren;
 Overlast door jongeren in bepaalde wijken en op speelpleinen beperken door
toezicht en door het formuleren van voorstellen tot (her)inrichting van
speelpleinen;
 Aanpak van spijbelen in samenwerking met de schooldirecties, het parket , CLB
en de lokale politie;
 Maken van afspraken met de uitbaters van de herbergen in de stationsbuurt i.v.m.
het niet verstrekken van alcohol, het toezien op druggebruik, het aandacht hebben
voor de spijbelproblematiek, het veroorzaken van lawaaioverlast.
Actieplan drugs gerelateerd naar minderjarigen
 MEGA-project;
 Controles in de schoolomgeving, uitgangsbuurten en speelpleinen;
 Deelname aan de evaluatie van drugconvenanten;
 Deelname interscholenoverleg;
 Deelname aan de evaluatiecommissie i.v.m. het toekennen van het drugslabel in
het kader van drugconvenanten.
Actieplan verkeer
 Verkeersregeling bij aanvang en einde van de lessen;
 Vorming gemachtigde opzichters;
 Verstrekken van verkeerslessen aan de leerlingen van het zesde leerjaar;


Preventieve en repressieve controles op de fietsende jongeren;
Preventieve en repressieve controles op de bromfietsen.
Leuven – overzicht van de genomen maatregelen en initiatieven
1. Politionele aanpak van schoolverzuim
In het gerechtelijk arrondissement Leuven wordt binnenkort een dienstnota verstuurd
door het parket naar alle politiezones met daarin richtlijnen omtrent een optimale en
uniforme afhandeling van feiten van niet-naleving van de Wet op de Leerplicht.
In deze dienstnota wordt eerst de maatschappelijke betekenis van schoolverzuim en de
relevante wetgeving uiteengezet en tevens wordt het begrip schoolverzuim omschreven.
Daarnaast worden praktische richtlijnen gegeven voor de interveniërende politiedienst.
Er is in het verleden reeds in iedere lokale politiezone van het gerechtelijk
arrondissement Leuven een referentiepersoon aangesteld, die fungeert als contactpersoon
voor scholen en hulpverleningsdiensten met betrekking tot leerplichtdossiers. Deze
referentiepersonen komen twee keer per jaar samen in een arrondissementeel overleg, om
ervaringen uit te wisselen en te komen tot een globale, gestructureerde aanpak van
spijbelen.
De rol van elke betrokken actor (scholen, CLB en lokale politie) wordt duidelijk
vastgelegd in deze dienstnota.
De school kan een melding doen van een leerling met leerplichtproblemen bij de politie
indien aan een aantal voorwaarden voldaan is, zoals het niet kunnen bieden van een
oplossing vanuit de onderwijscontext en het reeds ingeschakeld zijn van een CLB. Voor
de melding wordt gebruik gemaakt van een gestandaardiseerde meldingsfiche. Men raadt
af om het CLB dit te laten melden, omwille van de begeleidende en hulpverlenende rol
van het CLB. Ook ouders, andere hulpverleningsinstanties, het parket en derden kunnen
melding maken van schoolverzuim.
De politie kan uiteraard ook zelf op het spoor komen van schoolverzuim, via prik- of
gecoördineerde acties of tijdens huisbezoeken in het kader van een politie-interventie
(betrapping op heterdaad), via een ‘als misdrijf omschreven feit’ (MOF) of in het kader
van een onderzoek naar een ‘problematische opvoedingssituatie’ (POS).
De politie start een dossier op en voert een kort vooronderzoek uit (nagaan of de
spijbelaar al bekend is bij het CBJ of de sociale dienst bij de jeugdrechtbank). Er wordt
ook contact opgenomen met de school, het CLB en eventueel andere betrokken
hulpverlening. Op basis van dit vooronderzoek wordt er beslist of het al dan niet nuttig is
om een huisbezoek te brengen bij de spijbelaar of om deze, samen met zijn/haar ouders,
uit te nodigen op het politiecommissariaat. Men voert dan een constructief-confronterend
gesprek waarin wordt gepeild naar de reden van het spijbelgedrag en de motivatie van de
ouders. Zij worden gewezen op hun verantwoordelijkheid. Er wordt ook aandacht besteed
aan mogelijke negatieve consequenties van het spijbelgedrag en aan de psychosociale
context van het gezin. Eventueel wordt doorverwezen naar gespecialiseerde
hulpverlening (in overleg met het CLB). Best is om de gemaakte afspraken vast te leggen
in een soort van anti-spijbelcontract of engagementsverklaring, zodat hier bij recidive
mee geconfronteerd kan worden. De referentiepersoon geeft na het gesprek feedback aan
de school en het CLB, zodat een goede opvolging van de spijbelaar mogelijk is. Een P.V.
wordt opgesteld bij recidive, een buitensporig aantal dagen schoolverzuim, een relatie
met een MOF of POS en bij manifeste onwil van de ouders.
Tweemaal per kalenderjaar worden er ook gecoördineerde anti-spijbelacties gehouden
binnen het gerechtelijk arrondissement Leuven. Deze zijn bedoeld om een signaal te
geven naar de minderjarigen en de ouders en om het schoolverzuim te ontmoedigen.
Iedere lokale politiezone houdt dus op eenzelfde dag binnen zijn zone een antispijbelactie. Door iedere lokale politiezone wordt dezelfde strategie/werkwijze
gehanteerd en deze wordt vastgelegd in onderling overleg met alle referentiepersonen van
de betrokken zones.
2. Grensoverschrijdende aanpak jongerenoverlast (GAJO-project)
o Organisatie van multidisciplinair overleg binnen Leuven (stuurgroep);
o Informeren van de Leuvense scholengemeenschappen (brief aan leerkrachtenkorps; Infomarkt voor scholen);
o Informeren en sensibiliseren van (potentiële) slachtoffers van jongerengeweld
(flyer “Pesterijen of geweld … zorg dat je het meldt”);
o Aanduiding binnen de politie Leuven van een centraal meldpunt voor onderwijsinstellingen;
o Uitwerking van een gestandaardiseerde meldingsfiche.
3. Project druggebruik minderjarigen (PDM-project) – Verstrekken alcoholische
dranken aan minderjarigen (VADAM-project)
o Organisatie van multidisciplinair overleg binnen Leuven (netwerkoverschrijdende
samenwerking en afstemming);
o Organisatie van ontradende en regulerende politieacties;
o Overleg (steun/advies/doorverwijzing) met ouders over aanpak experimenteel
druggebruik door eigen kinderen;
o Informeren en sensibiliseren van schoolgemeenschappen.
4. Klasadoptieproject “Flik het maar”
o Opbouwen van een vertrouwensrelatie tussen politie en 11-12-jarige scholieren
door (1) de aanwezigheid van en regelmatige overleg met klasagenten in
geadopteerde klassen (nadruk op interactie, beantwoorden van vragen en inspelen
op behoeften van leerlingen), (2) bezoek aan het politiehuis en (3) de verspreiding
van het krantje ‘Bij ons loop je geen blauwtje’;
o Bespreekbaar maken van de thema’s uit de hierboven geschetste projecten.
Voorbeelden van bestaande overeenkomsten:
Gerechtelijk arrondissement Kortrijk - Stad Mechelen
We geven ter illustratie hieronder een aantal voorbeelden van protocolakkoorden die op
verschillende plaatsen werden afgesloten. Tal van andere politiezones hebben
gelijkaardige of inhoudelijk sterk gelijkende akkoorden afgesloten.
In het gerechtelijk arrondissement Kortrijk sluit men éénzelfde overeenkomst af tussen
de scholen, de procureur des Konings, de burgemeesters en alle korpsen van lokale
politie. Wij voegen een kopie van dit protocolakkoord in bijlage.
Wij voegen hierbij een kopie van het protocolakkoord dat in Mechelen wordt gebruikt.
Waarbij er eveneens samengewerkt wordt tussen scholen, lokale politie en procureur des
Konings.
(1) Vanaf het schooljaar 2008-2009 gebeurt er geen rechtstreekse aanmelding meer door
de school of het CLB bij de politie, maar zal het Centraal Meldpunt die aanmeldingen
doen.