Kleurenblind | PDF-versie

Kleurenblind
Auteur
Lian de Graaf
Laatst gewijzigd
26 januari 2016
Licentie
CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie
Webadres
https://maken.wikiwijs.nl/69968
Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is
hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.
Inhoudsopgave
Wat is kleurenblind
Hoe werkt het oog
Soorten kleurenblindheid
Lastig
Erfelijkheid
Hulpjes bij kleurenblindheid
Zelf testen
meer info
Over dit lesmateriaal
Pagina 1
Kleurenblind
Wat is kleurenblind
Kleurenblind zijn betekent dat je moeite hebt met het zien van
bepaalde kleuren.
Echt kleurenblind is bijna niemand.
Dat zijn alleen mensen die geen enkele kleur zien. Die zien alles in
zwart-wit.
De term 'kleurenblind' klopt dus ook niet.
De meeste mensen die kleurenblind zijn, zien wel kleuren, maar
een beetje anders.
In het volgende filmpje wordt uitgelegd wat kleurenblindheid is.
Wat is kleurenblindheid?
kn.nu/ww.124f89f (teleblik.nl)
Wat is kleurenblindheid?
kn.nu/ww.b99f500 (teleblik.nl)
Pagina 2
Kleurenblind
Hoe werkt het oog
Ons oog vangt licht en kleuren op via het netvlies.
Op het netvlies liggen verschiilende soorten zintuigcellen, nl. de
zogenaamde kegeltjes en staafjes.
Met de kegeltjes nemen we kleuren waar. Met de staafjes alleen
de grijstinten.
De kegeltjes zetten Rood, Groen en Blauw voor ons om en zijn dus
verantwoordelijk voor kleur.
Er zijn ongeveer twee keer zoveel kegeltjes voor rood (60%) als
voor groen (30%) en voor blauw (10%).
De meeste kegeltjes bevinden zich aan de buitenrand van het
netvlies.
Om kleur te kunnen omzetten is wel voldoende licht nodig. Als er te
weinig licht is nemen de staafjes het over en neemt onze
vaardigheid om kleuren te zien af.
Hoe ziet je oog kleuren
kn.nu/ww.3db3989
(teleblik.nl)
Hoe ziet je oog kleuren
kn.nu/ww.8eb8172
(teleblik.nl)
Op het netvlies van je oog zitten ongeveer 6 miljoen kegeltjes.
Deze zijn verdeeld in 3 verschillende soorten die elk gevoelig zijn
voor een andere kleur licht, rood groen en blauw.
Pagina 3
Kleurenblind
Waar zitten de staafjes en de kegeltjes
Als er rood licht op je netvlies valt, dan zullen alleen de kegeltjes
die gevoelig zijn voor rood een signaal doorgeven naar je hersenen.
De andere twee kegeltjes doen niks.
Als er blauw licht op je netvlies valt, geeft juist het blauw-gevoelige
kegeltje een signaal door.
Maar je hebt bijvoorbeeld ook de kleur geel, hoe zie je die dan?
Kegeltjes kunnen ook in combinatie kleuren doorgeven.
Het is namelijk niet zo dat een rood kegeltje alleen een rode kleur
doorgeeft, dit kegeltje is ook gevoelig voor geel en groen.
Als je kleurenblind bent mis je een van deze soorten kegeltjes en
kan je dus bepaalde kleuren niet, of niet goed, zien.
Pagina 4
Kleurenblind
Soorten kleurenblindheid
kegeltjes en kleuren
Er zijn verschillende soorten kleurenblindheid.
Als je volledig kleurenblind bent zie je alleen zwart-wit.
Dit komt gelukkig niet vaak voor. In Nederland wordt het aantal
mensen dat helemaal kleurenblind is geschat op zo’n 200 mensen.
Een andere vorm van kleurenblindheid is rood-groen
kleurenblindheid.
Deze vorm van kleurenblindheid komt het vaakst voor.
Zoals de naam al zegt, kunnen deze mensen rood en groen
moeilijk uit elkaar halen.
Dat kan komen doordat ze of de rode, of de groene kegeltjes
missen, of dat ze minder kegeltjes hebben dan eigenlijk zou
moeten.
Pagina 5
Kleurenblind
Lastig
Kleurenblindheid kan aardig wat problemen opleveren.
Bijvoorbeeld bij stoplichten en kaartlezen.
Er zijn beroepen die je niet mag uitoefenen als je kleurenblind bent.
Piloten en machinisten bijvoorbeeld kunnen ongelukken
veroorzaken als ze de kleuren van de grond, stoplichten en
knopjes niet goed kunnen zien.
Pagina 6
Kleurenblind
Erfelijkheid
Het maakt niet uit of je een jongen of een meisje bent, iedereen
kan kleurenblindheid krijgen.
Wel is het zo, dat jongens meer kans op kleurenblindheid hebben,
1op de 12 jongens is kleurenblind, en 1 op de 200 meisjes.
Meisjes kunnen wel draagster van kleurenblindheid zijn, terwijl ze
het zelf niet hebben.
Dit komt doordat omdat de betrokken genen op het X-chromosoom
liggen.
Kleurenblindheid is een recessieve afwijking.
Dat wil dus zeggen dat de ‘goede’ chromosoom overheerst.
In tegenstelling tot mannen, hebben vrouwen twee Xchromosomen, zodat de recessieve afwijking kleurenblindheid bij
vrouwen alléén voorkomt als beide X-chromosomen het afwijkende
gen bezitten.
stamboom
In Nederland is ongeveer 1 op de 12 mannen en 1 op de 200
vrouwen kleurenblind (zie onderstaande afbeelding).
Bij mannen komt het vaker voor omdat de belangrijkste
kleurenstoornis via het zoganaamde X-chromosoom wordt
doorgegeven.
Volledige kleurenblindheid komt bij een zeer kleine groep van
ongeveer 1 op de 33.000 mensen voor. Deze mensen nemen de
wereld als het ware via een grijsfilter waar.
Pagina 7
Kleurenblind
hoeveel mannen en hoeveel vrouwen zijn er kleurenblind?
Meer weten over erfelijkheid en kleurenblindheid?
kn.nu/ww.de8eb90 (kleurenblindheid.nl)
Pagina 8
Kleurenblind
Hulpjes bij kleurenblindheid
Als kinderen met kleurenblindheid op school zitten, zijn er een paar
dingen waar je rekening mee moet houden, en hulpmiddelen zodat
de kinderen de opdrachten toch snappen:
* Een goed contrast tussen voor- en achtergrond is belangrijk; zelfs
kinderen die totaal kleurenblind zijn, kunnen dan nog een eind
komen.
* Als kleuren gebruikt worden om er een aanwijzing mee te geven,
gebruik dan bij voorkeur geel, blauw, wit of zwart i.v.m. eventuele
rood-groen kleurenblindheid.
* Als de leraar met rood op een zwart bord schrijft, bedenk dan dat
iemand die rood niet waarneemt, niets op het bord ziet staan!
* Vaak worden de namen van de kleuren op de kleurpotloden
geplakt. Zo kunnen de kleuren toch op de juiste manier gebruikt
worden.
* Als kleuren ook een boodschap inhouden, bijv. groen=starten en
rood=stoppen, schrijf dan de betreffende woorden erbij.
Pagina 9
Kleurenblind
Zelf testen
Zelftest
kn.nu/ww.46049b4 (tveen.nl)
Uit welke kleuren bestaan kleuren?
kn.nu/ww.0b69ac4 (teleblik.nl)
Uit welke kleuren bestaan kleuren
kn.nu/ww.516be1f (teleblik.nl)
Pagina 10
Kleurenblind
meer info
http://www.scholieren.com/spreekbeurt/20178
kn.nu/ww.2034fff (scholieren.com)
Pagina 11
Kleurenblind
Over dit lesmateriaal
Colofon
Auteur
Lian de Graaf
Laatst gewijzigd
26 januari 2016 om 11:03
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons
Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de
voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk
medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken
te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie
Aanvullende informatie over dit lesmateriaal
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Leerniveau
VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 1; VMBO gemengde leerweg, 1;
Leerinhoud en doelen Biologie;
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Trefwoorden
kleurenblind, ogen, oog, staafjes en kegeltjes
Bronnen
Bron
Type
Wat is kleurenblindheid?
https://teleblik.nl/media/64509/fragment?start=19&end=167
Video
Wat is kleurenblindheid?
https://teleblik.nl/fragment/58537
Link
Hoe ziet je oog kleuren
https://teleblik.nl/media/64509/fragment?start=348&end=483
Video
Hoe ziet je oog kleuren
https://teleblik.nl/fragment/58538
Link
Meer weten over erfelijkheid en kleurenblindheid?
http://www.kleurenblindheid.nl/kleuren/genetica.html
Link
Zelftest
http://www.tveen.nl/Testjes/Test_Kleurenblind.asp
Link
Uit welke kleuren bestaan kleuren?
https://teleblik.nl/media/5438586/fragment?start=931&end=1104
Video
Pagina 12
Kleurenblind
Bron
Type
Uit welke kleuren bestaan kleuren
https://teleblik.nl/fragment/58535
Link
http://www.scholieren.com/spreekbeurt/20178
http://www.scholieren.com/spreekbeurt/20178
Link
Pagina 13
Kleurenblind