Het gedrag van de mens van binnenuit

Het gedrag van de mens
van binnenuit
Divera Twisk
Divera Twisk
3 maart 2006
www.swov.nl
Het gedrag van de mens
van binnenuit
Duurzaam Veilig-principe
Functionaliteit van wegen
Homogeniteit van massa’s en/of snelheid en richting
Herkenbaarheid van de vormgeving van de weg en voorspelbaarheid
van wegverloop en van gedrag van weggebruikers
Statusonderkenning door de verkeersdeelnemer
Vergevingsgezindheid van de omgeving en van weggebruikers
onderling
Divera Twisk
3 maart 2006
www.swov.nl
Het gedrag van de mens
van binnenuit
Duurzaam Veilig-principe
Functionaliteit van wegen
Homogeniteit van massa’s en/of snelheid en richting
Herkenbaarheid van de vormgeving van de weg en voorspelbaarheid van
wegverloop en van gedrag van weggebruikers
Statusonderkenning door de verkeersdeelnemer
Vergevingsgezindheid van de omgeving en van weggebruikers onderling
Divera Twisk
3 maart 2006
www.swov.nl
Het gedrag van de mens
van binnenuit
Taakeisen (T)
Fysieke condities
Taakbekwaamheid (B)
Psychische condities
Competenties (C)
Divera Twisk
3 maart 2006
www.swov.nl
Het gedrag van de mens
van binnenuit
Vind de balans: statusonderkenning
Divera Twisk
3 maart 2006
www.swov.nl
Het gedrag van de mens
van binnenuit
Vergevingsgezindheid
•
Niet alleen eigen taakbekwaamheid: rekening houden met
anderen
 Ruimte laten voor elkaar
 Rekening houden met:
- beperkingen (kinderen, ouderen)
- beginners
Divera Twisk
3 maart 2006
www.swov.nl
Het gedrag van de mens
van binnenuit
Voorwaarden in Duurzaam Veilig
•
•
•
Omgaan met verschillen tussen mensen in:
 Competenties (ouderen en beginners)
 Situationele toestand (alcohol, vermoeidheid)
Eigen taakbekwaamheid goed inschatten
(statusonderkenning)
Naast kunnen ook willen
Divera Twisk
3 maart 2006
www.swov.nl
Het gedrag van de mens
van binnenuit
Levenslang leren
• Continu leren door:
 de dagelijkse ervaringen
 voorbeelden van anderen
• Leren kost veel tijd
• Terechte aandacht voor
‘levenslang leren’
• ‘Formele’ educatie klein deel
Divera Twisk
3 maart 2006
www.swov.nl
Het gedrag van de mens
van binnenuit
Implicaties
•
•
•
Bescherm beginners:
 mobiliseer beïnvloeders
 zorg voor veilige leeromgeving
 geef getrapt toegang tot het verkeer
Zorg voor ‘veilig’ voorbeeldgedrag:
 geef voorlichting, educatie en training
 houd toezicht
Geef formele educatie:
 informeer en train beïnvloeders
 ontwikkel methoden voor statusonderkenning
 concentreer op ‘niet direct zichtbare’ verbanden en achtergronden
Divera Twisk
3 maart 2006
www.swov.nl
Het gedrag van de mens
van binnenuit
Relatie statusonderkenning en regels
•
•
Statusonderkenning (Wat kan ik?):
onderkennen eigen beperkingen/taakbekwaamheid en
daarnaar handelen
Verkeersregels (Wat mag ik?):
formele grens tussen aanvaardbaar en onaanvaardbaar
gedrag
Divera Twisk
3 maart 2006
www.swov.nl
Het gedrag van de mens
van binnenuit
Waarom mensen moedwillig overtreden
•
Gewoonte
•
Nut regels niet overtuigend
•
•
Divera Twisk
3 maart 2006
www.swov.nl
Persoonlijk voordeel groter
dan collectief nadeel
Relatie met veiligheid niet
duidelijk
Het gedrag van de mens
van binnenuit
Snelheid
Probleem
• Massale snelheidsovertredingen (wel 50%)
• Grote acceptatie (geen spijt of schaamte)
Maatregelen
• Afstemming vormgeving weg en limiet
• Educatie/voorlichting: snelheid-ongevallenkans
• Handhaving (zero tolerance): het werkt
• Op termijn ITC voor:
 snelheidsbegrenzing
 dynamische limieten
Divera Twisk
3 maart 2006
www.swov.nl
Het gedrag van de mens
van binnenuit
Alcohol en drugs
Kenmerk
• Hoge risico’s (alcohol + drug)
• Geringe maatschappelijke acceptatie
• Probleem bij de ‘zware overtreder’
Maatregelen
• Toezicht op zware gebruiker en combinatiegebruiker
• Alcoholslot voor herhalende overtreder
Divera Twisk
3 maart 2006
www.swov.nl
Het gedrag van de mens
van binnenuit
Snelheid minder erg dan alcohol?
•
Wist u dat binnen de bebouwde kom de kans op
een letselongeval ……
 bij 5 km/uur te hard rijden vergelijkbaar is met een
BAG van 0,5‰?
 en bij 20 km/uur te hard vergelijkbaar is met een
BAG van 2,0‰?
Divera Twisk
3 maart 2006
www.swov.nl
Het gedrag van de mens
van binnenuit
Risico letselongeval: snelheid en alcohol
35
30
Relatief Risico
25
20
15
10
5
0
60/km/uur
65 km/uur
70 km/uur
75 km/uur
80 km/uur
0,0 promille
0,5 promille
0,8 promille
1,2 promille
2,1 promille
Snelheid
Divera Twisk
3 maart 2006
Alcohol
www.swov.nl
Het gedrag van de mens
van binnenuit
Blik op de toekomst met ITS
ITS
•
•
•
•
Divera Twisk
3 maart 2006
www.swov.nl
houdt toezicht op beschermende
maatregelen: smart key
controleert op moedwillige
overtredingen: de black box
(eerst probleemgroepen)
maakt rijden onder invloed
onmogelijk: het alcoholslot (eerst
recidivist)
ondersteunt verkeerstaak voor
verkeersdeelnemers met
beperkingen
Het gedrag van de mens
van binnenuit
Samenvattend
•
Veilig door eigen inschatting taakbekwaamheid
•
Leren door dagelijkse ervaringen
•
Educatie opzichzelfstaand onvoldoende
•
Bescherming door veilige leeromgeving
•
Niet alleen opleiders: belangrijke rol anderen
•
Handhaving consequent en effectief
•
In de toekomst: mogelijkheden ITS
Divera Twisk
3 maart 2006
www.swov.nl
Het gedrag van de mens
van binnenuit
Divera Twisk
3 maart 2006
www.swov.nl
Het gedrag van de mens
van binnenuit