Prévention en matière d`alcool et de drogues

Preventie inzake alcohol en
drugs op het werk
Alcohol en drugs in het privéleven
p. 2
Alcohol en drugs op het werk
p. 3
Alcohol
=
=
=
=
=
Een glas bier 5° (25 cl) = een glas wijn 12° (10 cl) = een glas champagne 12° (10
cl) = een glas aperitief 18° (7 cl) = een glas pastis 45° (2,5 cl) = een glas whisky
40° (2,5 cl)
p. 4
Alcohol
Trage afbraak: anderhalf uur per glas
p. 5
Alcohol
Gewenste effecten:
ontspanning, euforie,
zelfvertrouwen, …
p. 6
Alcohol – Gevolgen en risico’s op
korte termijn
Veiligheid (verminderde controle, vertraagde
reflexen, slaperigheid, arbeidsongevallen, …)
Verminderde prestaties
Gezondheid (lever, nieren, gebrek aan water,
hoofdpijn, …)
Sociaal vlak (agressiviteit,
stemmingswisselingen,
problemen met collega’s, …)
p. 7
Alcohol – Gevolgen en risico’s op
lange termijn
Gezondheidsproblemen: lever, cirrose,
spijsvertering, hart- en vaataandoeningen,
slaapstoornissen, geheugenstoornissen, …
Afhankelijkheid: slaaf van alcohol en moeilijk om
de situatie nog te veranderen,
biologische, psychologische en sociale
kwetsbaarheid, …
Sociaal vlak: moeilijk leefbaar klimaat
voor het gezin en op het werk, financiële
of juridische gevolgen, de persoon raakt
geïsoleerd, …
p. 8
Medicatie en drugs – gewenste
effecten
Medicatie:
■ Slaapmiddelen, kalmeermiddelen:
minder slaapproblemen, minder
stress
■ Antidepressiva: behandeling van een depressie
■ Pijnstillers: verlichting van chronische of hevige pijn
Drugs: euforie, kalmering,
gevoel van energie, zelfvertrouwen,
…
p. 9
Medicatie en drugs – Gevolgen en
risico’s op korte termijn
Medicatie: verminderde concentratie,
verminderde reactiesnelheid, problemen met het
zicht, het zenuwstelsel, spijsverterings- en
urineproblemen, ademhalingsmoeilijkheden, …
Drugs: veranderde waakzaamheid,
perceptiestoornissen,
visuele en auditieve
hallucinaties, agressiviteit,
…
Foto: Pascal Vyncke, SeniorenNet.be
p. 10
Medicatie en drugs – Gevolgen en
risico’s op lange termijn
Medicatie: gewenning,
afhankelijkheid, duizelingen,
geheugenverlies, depressie, nieren urineproblemen, …
Drugs: gewenning,
afhankelijkheid, spijsverteringsproblemen, slaapstoornissen,
hartstoornissen, depressie, agressiviteit, …
Foto: Pascal Vyncke, SeniorenNet.be
p. 11
Risico’s alcohol en drugs
Gelijktijdig gebruik van alcohol, medicatie of drugs:
verhoogde risico’s!
p. 12
Functioneringsproblemen op het werk
Verminderde kwaliteit
van de arbeidsprestaties →
risico op fouten en
ongevallen
Verminderde kwaliteit
van de arbeidsrelaties →
slechte werksfeer
Gevolgen van een sporadisch of chronisch
overmatig gebruik van alcohol of drugs?
p. 13
Preventiebeleid in de onderneming
Waarom?
■ Menselijke en economische redenen:
●
●
●
●
●
●
Arbeidsongevallen vermijden
Productiviteits- en kwaliteitsverlies vermijden
Een goed imago van de onderneming behouden
Gekwalificeerd personeel in dienst houden
Het ziekteverzuim en de vertragingen beperken
Een motiverende werksfeer behouden
■ Wettelijke verplichtingen: welzijn op het werk en
CAO 100
p. 14
Preventiebeleid - Voorbeeld
Invoering door de directie in overleg met de syndicale
afvaardiging, de werknemers
Het is gericht op het functioneren en de prestaties van
de werknemers
Regels en procedures
opgenomen in het
arbeidsreglement
Het is gericht op alle
werknemers van
de onderneming
p. 15
Na te leven regels – Voorbeelden
Alcohol, medicatie en drugs mogen niet ter
beschikking gesteld worden van de werknemers
p. 16
Na te leven regels – alcohol –
Voorbeelden
Gebruik van alcohol tijdens de werkgerelateerde
uren verboden, behalve:
Feesten die georganiseerd worden door de
onderneming
Recepties (maximaal driemaandelijks)
■ Voorwaarden :
●
●
●
●
●
●
Akkoord van de directie
Niet voor de werkuren
Niet-alcoholische dranken voorzien
Licht alcoholische dranken
Verkeersreglement
Bob’s voorzien
p. 17
Na te leven regels – medicatie –
Voorbeelden
Tijdens de werkgerelateerde uren is het
verboden voor de werknemers met een
veiligheidsfunctie of een
functie met verhoogde
waakzaamheid om medicatie
te nemen die schade zou
kunnen toebrengen aan hun
veiligheid en aan de veiligheid
van andere personen op de
arbeidsplaats (bekijken met
de preventieadviseurarbeidsgeneesheer).
p. 18
Na te leven regels – drugs –
Voorbeelden
Het is verboden voor de werknemers om drugs
te gebruiken tijdens de werkgerelateerde uren.
p. 19
Procedures – verstoord functioneren door
een acuut alcohol- of drugsmisbruik –
Voorbeelden
Acuut misbruik : de werknemer kan op dat ogenblik
niet langer normaal functioneren
Melden bij ernstig of onmiddellijk gevaar
De werknemer verwijderen
Procedure in geval van vaststellen van
arbeidsongeschiktheid
Onderhoud na het incident (werknemer +
leidinggevende + eventueel 1 lid van de syndicale afvaardiging)
Bij eenmalige gebeurtenis: de situatie regulariseren
(bv. verlof)
Bij herhaaldelijke gebeurtenis: zie procedure
verstoord functioneren door een chronisch alcoholof drugsmisbruik
Als er een beroep gedaan werd op deze procedure, wordt
dat feit meegedeeld tijdens de vakbondsvergaderingen
(zonder de naam van de betrokken werknemer of de details
te vermelden).
p. 20
Procedures – verstoord functioneren door
een chronisch alcohol- of drugsmisbruik –
Voorbeelden
Chronische misbruik: de werknemer
functioneert herhaaldelijk slecht
Melden bij ernstig of onmiddellijk gevaar
De werknemer verwijderen
Procedure in geval van vaststellen van
arbeidsongeschiktheid
Onderhoud na een betekenisvolle periode
(werknemer + leidinggevende + eventueel 1 lid
van de syndicale afvaardiging
p. 21
Procedures – verstoord functioneren door
een chronisch alcohol- of drugsmisbruik –
Voorbeelden
■ Onderhoud:
●
●
●
●
Het verstoorde functioneren objectief benaderen + concrete
feiten
Een termijn overeenkomen om het functioneren te verbeteren
Voorstel tot externe begeleiding
Evaluatie van het functioneren
■ Indien geen verbetering:
●
●
●
●
Sanctie (arbeidsreglement)
Een nieuwe termijn overeenkomen om het functioneren te
verbeteren
Voorstel tot externe begeleiding
Evaluatie van het functioneren
■ Indien geen verbetering: zwaardere sanctie
■ Als er een beroep gedaan werd op deze procedure, wordt dat
feit meegedeeld tijdens de vakbondsvergaderingen (zonder
de naam van de betrokken werknemer of de details te
vermelden).
p. 22
Procedures – overtreding van de
regels – Voorbeelden
Minst zware sanctie die in het
arbeidsreglement voorzien is
Bij herhaling: zwaardere
sanctie
Als er een beroep gedaan werd
op deze procedure, wordt dat
feit meegedeeld tijdens de
vakbondsvergaderingen
(zonder de naam van de
betrokken werknemer of de
details te vermelden).
p. 23
Procedures – vaststellen van
arbeidsongeschiktheid – Voorbeelden
Te nemen beslissingen als de werknemer verwijderd
werd:
■ Rustperiode alvorens het werk te hernemen
■ Rustperiode alvorens met eigen middelen naar
huis te gaan
■ Rustperiode alvorens op zijn eigen kosten naar
huis gebracht te worden
■ Zo snel mogelijk begeleiding naar huis op zijn
eigen kosten
Bij herhaling over een betekenisvolle periode: opschorting
van de arbeidsovereenkomst tijdens de werkdag en geen
recht op gewaarborgd dagloon
Als er een beroep gedaan werd op deze procedure, wordt
dat feit meegedeeld tijdens de vakbondsvergaderingen
(zonder de naam van de betrokken werknemer of de details
te vermelden).
p. 24
Begeleiding
Preventieadviseur van de Interne Dienst
voor Preventie en Bescherming
Preventieadviseur-arbeidsgeneesheer
(Externe Dienst voor Preventie en
Bescherming)
Preventieadviseur die gespecialiseerd is in
de psychosociale aspecten (Externe
Dienst voor Preventie en Bescherming)
Behandelende arts
Bijstandsinstellingen: VAD, FEDITO, de
Druglijn, Anonieme Alcoholisten, …
p. 25
Rol van de werknemer
Zorgen voor zijn eigen veiligheid en
gezondheid en die van anderen als
gevolg van zijn handelingen
Samenwerken en deelnemen aan het
preventiebeleid
De regels naleven
Potentieel gevaarlijke situaties
signaleren aan de werkgever of de
IDPB
p. 26
Onder collega’s
Bij vaststelling van een gedragsverandering
van een collega → onrust + zin om te
helpen
In dialoog treden, onrust uiten
Responsabiliseren in plaats van te
beschermen, co-alcoholisme (collega’s
beschermen uit vriendschap) vermijden
Zich niet laten overwelmen door het
probleem van anderen, niet de rol van
“therapeut” op zich willen nemen
Niet alleen blijven met zijn zorgen →
begeleiding
De eigen werksituatie niet uit het oog
verliezen
p. 27
Rol van de hiërarchische lijn
Zich houden aan de maatregelen die genomen zijn in het kader
van het preventiebeleid
Aandachtig zijn voor signalen die erop wijzen dat iets niet goed zit
De werknemers informeren
over de begeleiding
Voorstellen en adviezen
formuleren aan de werkgever
De gebeurde ongevallen en
incidenten onderzoeken
Waken over de opvolging van
de instructies
Zich ervan verzekeren dat de
werknemers de ontvangen
inlichtingen begrijpen en in
praktijk brengen
p. 28
En u? De CAGE-test
Heeft u wel eens gedacht dat u uw alcoholgebruik zou
moeten verminderen? Ja/Nee
Heeft u zich ooit verveeld gevoeld over opmerkingen van
anderen over uw alcoholgebruik? Ja/Nee
Heeft u zich ooit schuldig gevoeld over uw alcoholgebruik?
Ja/Nee
Heeft u ooit ‘s ochtends alcohol gedronken om u rustiger te
voelen of om van een kater af te raken? Ja/Nee
Als u 2 keer ja geantwoord hebt, heeft u waarschijnlijk
een alcoholprobleem.
p. 29