Gehoor in gevaar

74
Gehoor
in gevaar
Voor wie een snurkende partner of klussende
buren heeft zijn oordopjes een uitkomst. Toch
zijn er meer situaties waarin gehoorbescherming
het leven aangenamer maakt. De Consumentenbond testte 10 gehoorbeschermers, die ook
bij popconcerten beschermen tegen gehoorbeschadiging.
CONSUMENTENGIDS, JULI/AUGUSTUS 2010
Het horen van geluid is eigenlijk de ‘vertaling’ van trillingen in de lucht door onze hersenen. Elke trilling, bijvoorbeeld die van een snaar, laat ook de lucht trillen, die via
de gehoorgang van het oor het trommelvlies bereikt. Het
trommelvlies draagt die trillingen over op de gehoorbeentjes in het middenoor, die ze weer doorsturen naar het inwendige oor. De zogeheten trilhaarcellen daar zetten de
trillingen om in een elektrisch signaal dat naar de hersenen gaat. De hersenen vertalen dat signaal en herkennen
het als pianomuziek, een huilend kind of een dichtslaande
deur. Wanneer het geluid erg hard is, raken de haarcellen
in het inwendige oor overbelast en kunnen zelfs beschadigd raken. Hoe harder het geluid, des te meer haarcellen
er kapotgaan. Vlakbij een startende straaljager loop je direct gehoorschade op. Maar ook minder heftig geluid kan
schade toebrengen als het langer aanhoudt: een agent die
zonder gehoorbescherming het verkeer regelt loopt al na
een halve dag een fors risico op gehoorschade. Als het
aantal haarcellen afneemt, vermindert het gehoor. AfgeWWW.CONSUMENTENBOND.NL
GEHOORBESCHERMERS TEST 77
3.
4.
5.
Alpine MusicSafe Classic
Otalgan Comfort
Alpine Plug & Go
Testoordeel: 6,3
Testoordeel: 5,4
Testoordeel: 5,4
+ Laat verhouding lage/midden-/hoge tonen
relatief goed intact; muziek klinkt redelijk.
+ Doosje in de vorm van een sleutelhanger.
Redelijk draagcomfort.
Een 2e paar filters extra; het verschil is echter
nihil.
+ Handig afgerond doosje met plaats voor 2 paar.
Draagcomfort hangt af van de grootte van de
gehoorgang.
– Muziek klinkt anders door het ontbreken
midden- en hoogste tonen.
+ Goed bruikbaar bij het slapen.
+ Drukgevoel in het oor valt mee.
+ Doosje in de vorm van een sleutelhanger.
– Muziek klinkt anders door het ontbreken
van midden- en hoogste tonen.
9.
10.
Soort: lamellen
Richtprijs: €19 per paar
8.
Soort: schuim
Richtprijs: €3 per 2 paar.
Soort: schuim
Richtprijs: €7 per 5 paar
Exinoor ER20 filter
Hema Silence
Herriestoppers Classic
Testoordeel: 5,1
Testoordeel: 4,9
Testoordeel: 4,7
+ Laat verhouding lage/midden-/hoge tonen
relatief goed intact; muziek klinkt redelijk.
+ Doosje prettig afgerond van vorm.
+ Draagkoord voor om de nek meegeleverd.
– Dragen kan na een tijdje pijnlijk zijn.
– Niet erg geschikt om mee te slapen; steken ver
uit de gehoorgang.
Drukgevoel in het oor hangt af van gehoorganggrootte.
– Muziek klinkt anders door het ontbreken van de
hoogste tonen.
– Vierkante vorm van het doosje onprettig in de
broekzak.
+ Bruikbaar bij het slapen.
Draagcomfort hangt sterk af van de
omvang van de gehoorgang.
– De cilindervorm maakt in het oor plaatsen
moeilijk.
– Muziek klinkt anders door het ontbreken
van de hoogste tonen.
– Opbergdoosje ontbreekt.
Soort: lamellen
Richtprijs: €15 per paar.
WWW.CONSUMENTENBOND.NL
Soort: schuim
Richtprijs: €2,75 per 2 paar.
Soort: schuim
Richtprijs: €4,25 per 5 paar.
CONSUMENTENGIDS, JULI/AUGUSTUS 2010
76
stichting. Van de drie miljoen Nederlandse jongeren tussen de 16 en 30
heeft intussen 10% gehoorschade opgelopen. TNO heeft berekend dat daar
jaarlijks zo’n 20.000 jongeren bijkomen. Dat betekent, behalve direct gehoorverlies en oorsuizen, op langere
termijn problemen als overgevoeligheid voor geluid, hoge bloeddruk en
vervroegde ouderdomsslechthorendheid. Gehoorverlies begint al rond de
leeftijd van 30 jaar en gaat zo langzaam dat het nauwelijks merkbaar is.
Pas halverwege de 50 zullen de meeste mensen last krijgen van het steeds
verder afnemend gehoor. Door het
luisteren naar harde muziek gedurende langere tijd, of omgevingslawaai,
kunnen deze klachten echter al vele
jaren eerder optreden.
De werkgever moet volgens de Arbowet voorkomen dat werknemers een
gehoorbeschadiging oplopen. Werkplekken met een geluidsniveau boven
85 decibel moeten worden afgebakend
en gemarkeerd. Voor bezoekers in de
horeca- en muziekbranche ontbreken
dergelijke richtlijnen.
1.
2.
Exinore ER15
Comfoor custom made
Testoordeel: 7,2
Testoordeel: 7,2
6.
7.
Soort: op maat gemaakt otoplastiek
Richtprijs: €165 per paar
+ Comfortabel.
+ Muziek klinkt vrij onvervormd.
+ Gesprek mogelijk in luidruchtige omgeving.
+ Demping te variëren door keuze uit 3 filters.
Slaapcomfort beperkt omdat ze relatief ver uitsteken.
Soort: op maat gemaakt otoplastiek
Richtprijs: €120 per paar
+ Comfortabel.
+ Muziek klinkt vrij onvervormd.
+ Gesprek mogelijk in luidruchtige omgeving.
+ Filter vervangbaar (niet bijgeleverd).
Slaapcomfort beperkt.
Bescherming
Er zijn drie soorten gehoorbeschermers getest: oordopjes van kunststofschuim, lamellendopjes van veerkrachtige kunststof en op maat
gemaakte zogeheten otoplastieken
van harde of flexibele kunststof. De
keuze hangt af van de gewenste demping, het gewenste draagcomfort en
de mate waarin je accepteert dat geluid vervormd wordt. Ook de prijs zal
meestal een rol spelen. In de tabel op
de vorige pagina staat een overzicht.
Het draagcomfort hangt samen met
de vorm van de gehoorgang en die is
bij iedereen anders.
Bij schuimdopjes pas je de vorm aan
door het schuim tot een staafje te kneden, dat in de gehoorgang terugveert.
De lamellendopjes zijn opgebouwd uit
meerdere laagjes veerkrachtig kunststof die de gehoorgang afsluiten.
Zowel de op maat gemaakte otoplastieken als de lameldopjes zijn voorzien van filters die een deel van het
geluid doorlaten.
CONSUMENTENGIDS, JULI/AUGUSTUS 2010
Comfoor Disco
Comfoor Sleep
Testoordeel: 5,2
Testoordeel: 5,2
+ Laat verhouding lage/midden-/hoge tonen
relatief goed intact; muziek klinkt redelijk.
+ De zwarte kleur maakt ze redelijk onopvallend.
Doosje onprettig van vorm bij dragen in
broekzak.
– Dragen kan na een tijdje pijnlijk zijn.
– Niet erg geschikt om mee te slapen.
+ Laat verhouding lage/midden-/hoge tonen relatief
goed intact; muziek klinkt redelijk.
Doosje onprettig van vorm bij dragen in broekzak.
– Dragen kan na een tijdje pijnlijk zijn.
– Niet erg geschikt om mee te slapen.
Soort: lamellen
Richtprijs: €15 per paar
Soort: lamellen
Richtprijs: €15 per paar
WWW.CONSUMENTENBOND.NL
GEHOORBESCHERMERS TEST 75
storven haarcellen worden niet vervangen; de schade is
niet te herstellen.
Naast de geluidssterkte is de toonhoogte belangrijk voor
het ervaren van geluid; het gehoor is niet voor iedere
toonhoogte (frequentie) even gevoelig. Verder wordt de
luidheid uitgedrukt in decibel dB(A); deze notatie met (A)
erachter houdt rekening met de gevoeligheid van het menselijk gehoor voor de verschillende toonhoogten. De
schaal loopt tot maximaal 180 dB: het lawaai op een lanceerplatform bij de lancering van een raket. Decibels worden op een zogeheten logaritmische schaal genoteerd: dat
betekent dat bijvoorbeeld een geluid van 90 decibel twee
keer zo luid klinkt als een geluid van 80 decibel.
In de praktijk betekent het bijvoorbeeld dat als je het geluid van een koor twee keer zo hard wilt horen, je 10 keer
zo veel zangers nodig hebt: 10 zangers samen klinken dus
twee keer zo hard als 1 zanger. Het verschil in luidheid
tussen 1 en 2 zangers is echter ook al goed waarneembaar,
maar klinkt dus niet twee keer zo hard.
LEKKER SLAPEN!
Van de 10 soorten gehoorbeschermers die de Consumentenbond getest heeft (zie
de volgende pagina’s), krijgen de op maat gemaakte zogeheten otoplastieken het
hoogste Testoordeel, omdat ze de minste geluidsvervorming opleveren. Wie alleen
oordoppen gebruikt om ongestoord te kunnen slapen zal niet wakker liggen van het
feit dat de wekkerradio een beetje dof klinkt ’s ochtends. Dan is het veel belangrijker
dat de oordopjes prettig zitten en geluid dempen.
Alle oordopjes zijn op z’n minst voelbaar. De schuimdopjes scoren meestal ‘acceptabel’. Opvallend is dat de lamellenoordopjes van Comfoor Sleep, die juist bedoeld zijn
om mee te slapen, door het testpanel daarvoor niet erg geschikt bevonden werden.
Op slaapcomfort scoren ze slecht, terwijl Plug & Go van het merk Alpine daarvoor
redelijk scoort. De meeste lamellenoordopjes hebben een staafje dat uit het oor
steekt en voor irritatie zorgt als je op het oor ligt.
Advies: stel in een rustige omgeving het maximale volume
in (via het menu van de mp3-speler) en hou het daarop.
Ook in een discotheek komt het geluidsniveau zelden onder 90 decibel. Hoewel de horeca- en muziekbranche een
maximum van 105 decibel heeft afgesproken, is de belasting vaak hoger, zeker vlakbij de boxen. Wie regelmatig
uitgaat of concerten bezoekt kan daarom niet zonder gehoorbescherming.
Een eerste signaal dat je gehoor schade heeft opgelopen is
de ‘piep in het oor’, meestal wanneer je in een rustige omgeving komt na een avond lang in een omgeving met (te)
hard geluid of muziek. Vaak is een piep na enige tijd verdwenen. Maar als de geluidsbelasting vaker voorkomt of
langer duurt, bestaat het risico op een blijvende piep, die
tinnitus oftewel oorsuizen wordt genoemd. Uiteindelijk ga
je minder goed horen.
Volume
Hoewel de ene mens gevoeliger is voor geluid dan de andere, wordt een niveau van 77 decibel of lager als veilig beschouwd. Moet je harder praten om jezelf verstaanbaar te
maken, dan zit het geluidsniveau van de omgeving boven
80 decibel. De vuistregel is dat je gehoor acht uur lang
zonder problemen een belasting van 80 decibel kan verdragen zonder kans op beschadiging. Bij 3 decibel extra,
tot 83 decibel, halveert de maximaal veilige luisterduur
tot vier uur. Bij 100 decibel kan al na zeven minuten gehoorschade ontstaan. De meeste mp3-spelers produceren
maximaal 100 decibel, maar er zijn uitschieters tot 130.
Regelmatige blootstelling aan een geluidsniveau tussen 80
en 95 decibel kan ‘ongemerkt’ schade veroorzaken, die op
korte termijn geen effect heeft, maar pas jaren later aan
het licht komt. Omdat er nog geen wettelijke beperkingen
voor de fabrikant zijn, moet je als gebruiker zelf het volume beperken. Lastig, omdat je geneigd bent het omgevingslawaai te overstemmen met een te hoog volume.
Veel gehoorschade
Dat gehoorschade op steeds jongere leeftijd een serieus
probleem is, blijkt uit cijfers van de Nationale Hoor-
Schuimoordopjes
Lamellenoordopjes
Otoplastieken
WWW.CONSUMENTENBOND.NL
€15
ja
€140
ja
ijk
?
r
Sterk tot zeer
sterk
soms Matig, maar
voldoende veilig
ja Afhankelijk van
toegepaste filter
Met flinke
stemverheffing
Met stemverheffing
Ja
k
ui
br
Ge
Ge
Ge
lu
sp
id
re
k
sd
no
em
g
pi
m
ng
og
el
aa
lb
is
rw
ve
rs
lte
nee
se
ik
en
ru
ge
b
te
€1,50 nee
Fi
id
ke
r
Va
m
Ge
Ty
p
e
de
ld
e
pr
ijs
pe
rp
aa
r
Test Gehoorbeschermers
Als je het geluid flink wilt dempen
bij slapen, klussen en concerten
Bij muziek/concerten; in een enkel
geval bij ’t slapen
Bij muziek/concerten; soms bij ’t
slapen
CONSUMENTENGIDS, JULI/AUGUSTUS 2010