tekstvoorstellen

Maart 2014
Per mail:
Implementatie EU-Richtlijn en de verruiming van de driejarige referentietermijn
Beste,
Economische Zaken (EZ) heeft aangegeven de mogelijkheid-tot-verruiming-van-de-driejaarstermijn
in de nieuwe EU Richtlijn goed onder de aandacht te willen brengen bij de implementatie van die
richtlijn in Nederland. Dat is goed nieuws. EZ heeft in dat kader behoefte aan onderbouwing door
BNA en NLingenieurs van nut en noodzaak van die mogelijkheid-tot-verruiming. Ook heeft EZ
aangegeven graag een tekstvoorstel te ontvangen van BNA en NLingenieurs voor Wet en/of
Memorie van Toelichting.
Hieronder vind je 1. een toelichting op het belang van een ruimere referentietermijn, en 2. een
tekstvoorstel voor Wet en Memorie van Toelichting. Kun je dit bericht doorgeleiden naar EZ?
1. Ruimere referentietermijn bevordert de mededinging
Bij Europese aanbestedingen voor architecten- en ingenieursdiensten wordt altijd gevraagd naar
referentieprojecten, zowel met het oog op de geschiktheidseisen als met het oog op de nadere
selectie. Deze referentieprojecten moeten i) gerealiseerd zijn of in uitvoering zijn genomen, ii)
vergelijkbaar zijn met de aanbestede opdracht, en iii) mogen niet ouder zijn dan drie jaar. Dat
leidt tot problemen.
Architecten- en ingenieursbureaus voeren een beperkt aantal opdrachten per jaar uit. Een
project is meestal niet binnen drie jaar ontworpen, gebouwd en opgeleverd. De doorlooptijd van
projecten ligt laag. De dienst die wordt geleverd is complex, kennisintensief, beslaat meerdere
jaren, en is in hoge mate afhankelijk van andere partijen. Daardoor is het voor veel bureaus
onmogelijk om bij een aanbesteding relevante referentieprojecten over de afgelopen drie jaar in
te dienen. Voor kleine en middelgrote ondernemingen (en dat is waar de architecten- en
ingenieursbranche met name uit bestaat) klemt dit eens te meer. Door de termijn van drie jaar
worden te veel bureaus ten onrechte uit de markt gedrukt.
De driejarig referentietermijn vernauwt de markt. Bureaus haken noodgedwongen af omdat het
te lang geleden is dat ze een bepaald soort project omhanden hadden. Hoogwaardige
innovatieve dienstverlening raakt in de verdrukking. Het voorbijgaan aan de driejarige termijn
past in het geval van architecten- en ingenieursdiensten bij het doel van de
aanbestedingsregels, te weten daadwerkelijke mededinging voor overheidsopdrachten. Zowel
opdrachtgevers als architecten zijn gebaat bij een ruimere referentietermijn.
Een mooi praktijkvoorbeeld
Voor het Collectiegebouw Museum Boijmans Van Beuningen zocht Rotterdam naar referenties
van gebouwen van vergelijkbare complexiteit, inpassing en/of versterking van de bestaande
Jollemanhof 14
Postbus 19606 1000 GP Amsterdam
T 020 555 36 66
[email protected] www.bna.nl
omgeving en aansprekendheid. Het oprekken van de referentietermijn naar tien jaar gaf meer
gegadigden de kans om mee te doen aan de architectenselectie, maar ook de aanbestedende
dienst meer keuze om de vijf gegadigden te selecteren met de meeste kennis en ervaring die
benodigd was voor het project. Architecten waren uitgesproken positief over de Rotterdamse
verruiming. Tegen een ruimere referentietermijn is nog nooit bezwaar aangetekend.
2. Maak de ruimere referentietermijn goed zichtbaar in de Wet
De Europese Commissie heeft het probleem van de vernauwende referentietermijn inmiddels
onderkend. Daarom is in de nieuwe Aanbestedingsrichtlijn de mogelijkheid tot verruiming van
deze termijn opgenomen (bijlage XIII bij de richtlijn, “Where necessary in order to ensure an
adequate level of competition, contracting authorities may indicate that evidence of relevant
supplies or services delivered or performed more than three years before will be taken into
account” ).
Het zou goed zijn als deze mogelijkheid tot verruiming van de referentietermijn goed zichtbaar
over het voetlicht wordt gebracht bij de implementatie van de nieuwe EU Richtlijn. Dat betekent
dat deze mogelijke verruiming bij voorkeur in de Wet zelf wordt opgenomen. Denkbaar is om het
als volgt te doen:
In de Wet:
“Artikel 2.93
Een ondernemer toont zijn technische bekwaamheid of beroepsbekwaamheid aan op een of
meer van de volgende manieren (….):
b. door middel van een lijst van de voornaamste leveringen of diensten die gedurende de
afgelopen drie jaar werden verricht, met vermelding van het bedrag en de datum en van de
publiek- of privaatrechtelijke instanties waarvoor zij bestemd waren. De aanbestedende dienst
mag de termijn van drie jaar verruimen als dat het concurrentieniveau ten goede komt.
En in de Memorie van Toelichting:
“Soms is een referentietermijn van drie jaar te kort. Dat geldt bijvoorbeeld bij branches met een
lange doorlooptijd van projecten. De driejarig referentietermijn vernauwt in dat geval de markt.
Ondernemers haken noodgedwongen af omdat het te lang geleden is dat ze een bepaald soort
project omhanden hadden. Hoogwaardige innovatieve dienstverlening raakt dan in de
verdrukking. Een ruimere termijn past dan beter bij het doel van de aanbestedingsregels, te
weten daadwerkelijke mededinging voor overheidsopdrachten. Het is de aanbestedende dienst
daarom toegestaan om een ruimere referentietermijn te hanteren als dat het concurrentieniveau
ten goede komt.
Branches met een lange doorlooptijd van projecten zijn bijvoorbeeld de architecten- en
ingenieursbranche. Architecten- en ingenieursbureaus voeren een beperkt aantal opdrachten
per jaar uit. Een project is meestal niet binnen drie jaar ontworpen, gebouwd en opgeleverd. De
doorlooptijd van projecten ligt laag. De dienst die wordt geleverd is complex, kennisintensief,
beslaat meerdere jaren, en is in hoge mate afhankelijk van andere partijen. Daardoor is het voor
2
veel bureaus onmogelijk om bij een aanbesteding relevante referentieprojecten over de
afgelopen drie jaar in te dienen. De aanbestedende dienst doet er dan goed aan een ruimere
referentietermijn te hanteren.”
Het spreekt voor zich dat wij graag bereid zijn bovenstaande nader toe te lichten.
Met vriendelijke groet,
Mede namens Vicky van Egmond van NLingenieurs,
Nelleke van Thiel-Wortmann
3