apolactoferrine - Natura Foundation

MO N OGRAFIE
Referenties
1. No authors listed. Alpha-lipoic Acid. Monograph. Alternative Medicine Review
Apolactoferrine
2006;11(3):232-7. PMID: 17217324
2. Gleiter CH, Schreeb KH, Freudenthaler S, et al. Lack of interaction between thioctic
acid, glibenclamide and acarbose. Br J Clin Pharmacol. 1999;48(6):819-825. PMID:
10594485
3. Sola S, Mir MQ, Cheema FA, et al. Irbesartan and lipoic acid improve endothelial
function and reduce markers of inflammation in the metabolic syndrome: results of
the Irbesartan and Lipoic Acid in Endothelial Dysfunction (ISLAND) study. Circulation
Natuurlijk antibioticum en
immuunmodulator
2005 Jan;111(3):343-8. PMID: 15655130
4. Segermann J, Hotze A, Ulrich H, et al. Effect of alpha-lipoic acid on the peripheral
conversion of thyroxine to triiodothyronine and on serum lipid-, protein- and glucose
levels. Aezneimittelforschung 1991 Dec;41(12)1294-8. PMID: 1815532
5. Sandhya P, Mohandass S, Varalakshmi P. Role of DL alpha-lipoic acid in gentamicin
induced nephrotoxicity. Mol Cell Biochem 1995;145(1):11-7. PMID: 7659073
6. Varalakshmi P, Sandhya S, Malarkodi KP. Evaluation of the effect of lipoic acid administered along with gentamicin in rats rendered bacteremic. Mol Cell Biochem 2003
Dhyan Groen
Jun;248(1-2):35-40. PMID: 12870652
7. Conlon BJ, Aran JM, Erre JP, et al. Attenuation of aminoglycoside-induced cochlear
damage with the metabolic antioxidant alpha-lipoic acid. Conlon BJ, Aran JM, Erre
JP,et al. Hear Res. 1999 Feb;128(1-2):40-4. PMID: 10082281
8. Stargrove MB, Treasure J, McKee DL. Herb, nutrient, and drug interactions. Clinical
Implications and therapeutic strategies, 2008. Mosby, Elsevier. ISBN: 978-0-32302964-3
verrassende doorbraaK
in suppletie
essentiële vetzuren
9. Kim E, Park DW, Choi SH, et al. A preliminary investigation of alpha-lipoic acid treatment of antipsychotic drug-induced weight gain in patients with schizophrenia. J Clin
Lactoferrine is een ijzer bindend glycoproteïne (van de transferrine-familie) dat in het
menselijk lichaam wordt gesynthetiseerd door neutrofiele granulocyten (witte bloedcellen)
en slijmvliesepitheel. De naam lactoferrine verwijst naar de bron waarin lactoferrine voor
het eerst is aangetoond (koemelk) en het vermogen van lactoferrine om vrije ijzerionen
krachtig te binden over een brede range van pH-waarden.
Psychopharmacol. 2008;28(2):138- 46. Doi: 10.1038/nm1061
Van nature is lactoferrine in een hoge concentratie aanwezig in
10. Louhelainen M, Merasto S, Finckenberg P, et al. Lipoic acid supplementation prevents
cyclosporine-induced hypertension and nephrotoxicity in spontaneously hypertensive
(humaan) colostrum (7 g/l) en moedermelk (1-2 g/l) en in een lage
rats. J Hypertens 2006;24(5):947-56. PMID: 16612258
concentratie in (exocriene) secreties zoals traanvocht, speeksel, gal,
met ijzer) heeft de voorkeur boven hololactoferrine (lactoferrine dat
and peroxidative damage in cyclosporine A-induced renal toxicity. Int Immunophar-
pancreassap, urine, zaadvloeistof, vaginaal slijm en slijm in neusholte,
sterk verzadigd is met ijzer) aangezien het wegvangen van ijzerdeeltjes
macol. 2007 Nov;7(11):1442-9. Epub 2007 Jul 17. PMID: 17761348
luchtwegen en maagdarmkanaal [1-3]. Het glycoproteïne is een waar-
van groot belang is voor de werking van lactoferrine [1,4]. Lactoferrine
devolle component van de (aangeboren, niet-specifieke) eerstelijns
is tamelijk goed bestand tegen proteolytische afbraak. Een deel van de
verdediging tegen pathogene micro-organismen die het lichaam via
lactoferrine wordt na orale inname door proteasen in maag en dunne
11. Amudha G, Josephine A, Sudhahar V, et al. Protective effect of lipoic acid on oxidative
12. Lee YM, Bae SY, Won NH, et al. Alpha-Lipoic Acid Attenuates Cisplatin-Induced Tubulointerstitial Injuries through Inhibition of Mitochondrial Bax Translocation in Rats.
Nephron Exp Nephrol. 2009 Aug 27;113(4):e104-e112. [Epub ahead of print]. PMID:
Sommige mensen denken bij visolie aan het met een vies
gezicht wegslikken van een lepel levertraan. Bonusan Omega-3
Drinkolie smaakt echter heel aangenaam dankzij een fris
de slijmvliezen proberen binnen te dringen. Daarbij heeft lactoferrine
darm afgebroken tot peptiden zoals lactoferricine en lactoferrampine.
natuurlijk citroenaroma. Het is daarom zeer geschikt voor
de taak het ontstekingsproces te limiteren, weefselschade te beperken
Deze peptiden hebben een zo mogelijk nog krachtiger antimicrobiële
molecule 1 in the rat cochlea and induction by cisplatin. Neuroscience. 2006 May
hooggedoseerde vetzuurtherapie, maar ook voor basis-
en systemische ontsteking te voorkomen [1,3,5,6]. Het multifuncti-
activiteit dan lactoferrine zelf [1-3].
12;139(2):733-40. Epub 2006 Feb 7. PMID: 16464536
suppletie. Bonusan heeft daarnaast een complete serie zuivere
onele eiwit heeft onder meer antimicrobiële, afweerversterkende,
polyneuropathy by alpha-lipoic acid. Ann Oncol. 2003 Feb;14(2):339-40. PMID:
en geconcentreerde visolieproducten ontwikkeld voor thera-
immunomodulerende, ontstekingsremmende, antioxidatieve, kanker-
Biologische effecten en werkingsmechanisme
12562664
peutische toepassing. De serie maakt een gerichte therapie
remmende en slijmvliesversterkende eigenschappen en reguleert de
Antibacteriële activiteit
opname en het transport van ijzer. De krachtige antimicrobiële activi-
Lactoferrine (inclusief de metabolieten lactoferricine en lactoferram-
teit van lactoferrine tegen een groot aantal bacteriën, virussen, gisten,
pine) heeft een krachtige bacteriostatische en bactericide activiteit tegen
schimmels en parasieten is goed gedocumenteerd [1,3,5,7-10].
gramnegatieve en grampositieve bacteriën (waaronder Helicobacter sp.,
19713707
13. Mukherjea D, Whitworth CA, Nandish S, et al. Expression of the kidney injury
14. Gedlicka C, Komek GV, Schmid K, et al. Amelioration of docetaxel/cisplatin induced
15. Gedlicka C, Scheithauer W, Schüll B, et al. Effective treatment of oxaliplatininduced cumulative polyneuropathy with alpha-lipoic acid. J Clin Oncol. 2002 Aug
mogelijk met EPA, DHA of een combinatie van beide.
1;20(15):3359-61. PMID: 12149316
16. Mythili Y, Sudharsan PT, Sudhahar V, et al. Protective effect of DL-alpha-lipoic acid on
cyclophosphamide induced hyperlipidemic cardiomyopathy. Eur J Pharmacol 2006;
543: 92–96. PMID: 16814280
17. Selvakumar E, Prahalathan C, Sudharsan PT, et al. Chemoprotective effect of lipoic
acid against cyclophosphamide-induced changes in the rat sperm.Toxicology. 2006
Jan 5;217(1):71-8. Epub 2005 Oct 3. PMID: 16207511
18. Novotny L , Rauko P, Cojocel C. α-Lipoic acid – the potential for use in cancer therapy.
Neoplasma 2008;55(2):81-86. PMID: 18237244
Wilt u meer weten over de specifieke werkingsmechanismen
en toepassingsgebieden van Bonusan Omega-3 Drinkolie of
Bonusan? Kijk op www.bonusan.nl/vademecum.
Bonusan BV, Postbus 7212, 3280 AA Numansdorp
T: 0186 651 022 F: 0186 654 221 [email protected]
19. Anandakumar PP, Malarkodi SP, Sivaprasad TR, et al. Antioxidant DL-alpha lipoic acid
as an attenuator of adriamycin induced hepatotoxicity in rat model. Indian J Exp Biol.
2007 Dec;45(12):1045-9. PMID: 18254210
Nieuw Bonusan logo
20.Prahalathan C, Selvakumar E, Varalakshmi P. Lipoic acid modulates adriamycin-induced testicular toxicity. Reprod Toxicol. 2006 Jan;21(1):54-9. Epub 2005 Aug 19. PMID:
16112542
21. Abdel-Zaher AO, Abdel-Hady RH, Mahmoud MM, et al. The potential protective role
of alpha-lipoic acid against acetaminophen-induced hepatic and renal damage Toxicology 2008;243:261-70. PMID: 18068886.
10
Van Nature nr. 15 - 2009
Rood vierkantje (pms 032) en grijze tekst (pms 430)
Fytotherapie en orthomoleculaire
therapie voor de praKtijK
Bonusan logo zonder 'R' in het vierkantje voor logo's kleiner dan 4,2 x 0,63 cm
Rood vierkantje (pms 032) en grijze tekst (pms 430)
"Lactoferrine is een natuurlijk (breedspectrum) antibioticum en een krachtige
immuunmodulator"
Staphylococcus sp., Streptococcus sp., Escherichia coli, Salmonella sp.,
Shigella dysenteriae, Listeria monocytogenes, Bacillus sp., Clostridium
sp., Legionella pneumoniae, Haemophilus influenzae, Klebsiella pneumoniae, Pseudomonas aeruginosa, Enterobacter sp., Micrococcus sp.,
Vibrio sp., Shigella, Proteus vulgaris) [1,2,4,9]. Dit is veelvuldig aange-
Suppletie met (apo)lactoferrine
toond in in-vitro en in-vivo studies. Lactoferrine is ook werkzaam tegen
Normaliter krijgt de mens alleen in de periode na de geboorte signi-
antibioticaresistente bacteriën [1,6].
ficante hoeveelheden (apo)lactoferrine binnen met de borstvoeding.
De bacteriostatische activiteit van apolactoferrine is het gevolg van het
Tot 15% van de moedermelk bestaat uit lactoferrine (koemelk bevat
wegvangen van ijzerdeeltjes (Fe3+) uit de omgeving, waardoor bacte-
maar 0,2 gram lactoferrine per liter) [4]. Wei-eiwitisolaat bevat circa
riën sterk worden geremd in hun groei en de expressie van virulente
0,5 % lactoferrine. De laatste jaren is het mogelijk om hooggedoseerde
factoren [1,2,4,5,10]. De bactericide activiteit wordt toegeschreven
supplementen met lactoferrine (uit koemelk) te gebruiken als aanvul-
aan de directe interactie van lactoferrine met de buitenkant van de
ling op het door het lichaam zelf geproduceerde lactoferrine. Suppletie
bacterie. In 1988 constateerden onderzoekers dat lactoferrine de >>
met apolactoferrine (lactoferrine waarvan minder dan 5% is verzadigd
Van Nature nr. 15 - 2009
11
MO N OGRAFIE
In dieronderzoek had lactoferrine (orale toediening) een gunstig effect
In humane studies is bewezen dat een relatief lage dosis lactoferrine
op het verloop van een virale huidinfectie (herpesvirus) en longontste-
(40, 100 of 200 mg/dag) ook bij gezonde proefpersonen een signi-
king (influenzavirus) [3]. In humaan onderzoek is de werkzaamheid
ficant immunomodulerend effect heeft en onder meer leidt tot T-cel
buitenste membraan van gramnegatieve bacteriën ernstig beschadigt
van lactoferrine onder meer aangetoond bij gastroenteritis (rotavirus)
activatie en regulering van de productie van TNF-alfa en IL-6 door
door te binden aan lipopolysaccharide (LPS), met cellysis tot gevolg
en chronische hepatitis C [1,4,8,14,15]
perifere mononucleaire bloedcellen [5,8]. Lactoferrine stimuleert de
[1,4,5,10] Door het beschadigen van de bacteriele membraan verhoogt
Lactoferrine heeft een synergetische antivirale activiteit in combinatie
afweer tegen infecties, bevordert een gezonde immuunbalans, houdt
lactoferrine de effectiviteit van natuurlijke antibacteriële stoffen zoals
met zidovudine (tegen HIV-1), cidofovir (tegen het cytomegalovirus),
ontstekingen onder controle en heeft een anticarcinogene activiteit.
lysozyme en farmaceutische antibiotica zoals rifampicine [1,10]. Tevens
acyclovir (tegen herpes simplex type 1 en 2) en interferon en ribavirin
De ontstekingsremmende, antioxidatieve en immunomodulerende
heeft lactoferrine het vermogen om de aanhechting van bacteriën
(tegen hepatitis C virus) [1,10,16].
activiteit van lactoferrine draagt er toe bij dat een (acute) infectieziekte
aan gastheercellen te voorkomen [1,2]. Vooral bij chronische infecties
niet uit de hand loopt.
hebben bacteriën de neiging een biofilm te vormen (een georgani-
Antimycotische en antiparasitaire activiteit
Uit dieronderzoek is gebleken dat lactoferrine beschermt tegen che­-
seerde, sterk klevende laag bacteriën op een slijmvliesoppervlak) waar-
Lactoferrine bedreigt naast bacteriën en virussen ook gisten, schimmels
misch geïnduceerde inflammatoire darmziekte en reumatoïde artritis;
door ze heel lastig te bestrijden zijn. Patiënten met cystische fibrose
(waaronder Candida sp., Aspergillus fumigatus, Trichophyton) en para-
humane klinische studies zijn nodig om vast te stellen of suppletie
krijgen bijvoorbeeld te maken met biofilms van Pseudomonas aerug-
sieten (Pneumocystis carinii, Entamoeba histolytica, Plasmodium sp.,
met lactoferrine zinvol is bij chronische ontstekingsziekten [2,5].
inosa bacteriën. Lactoferrine remt (door het wegvangen van ijzer) de
Giardia, Toxoplasma gondii) in hun voortbestaan [6,8-10,17] Lactofer-
vorming van biofilms van P. aeruginosa in een veel lagere concentratie
rine gaat bij schimmels vermoedelijk op dezelfde manier te werk als bij
Anti-allergische activiteit
dan welke nodig is om de bacteriën in hun groei te remmen of te doden
bacteriën: door de vermeerdering te remmen door ijzerdeeltjes weg te
Daarnaast zijn er aanwijzingen dat apolactoferrine allergische reac-
[2,10].
vangen en/of cellysis te veroorzaken door destabilisatie van de celmem-
ties remt, mede door het wegvangen van ijzer en het remmen van de
braan [1,10]. De antiparasitaire activiteit is vergelijkbaar met de antivi-
expressie van ontstekingsmediatoren zoals TNF-alfa, IL-1bèta, IL-6 en
rale activiteit. Het vermoeden bestaat dat lactoferrine de hechting van
IL-8 [1,7]. In een diermodel voor astma remde (ingeademde) apolac-
bepaalde parasieten aan gastheercellen remt; daarnaast is aangetoond
toferrine een door pollen opgewekte allergische reactie met significante
"Orale inname van lactoferrine kan lokale en
systemische bacteriële infecties bestrijden"
dat lactoferrine de vermeerdering van intracellulaire parasieten zoals
vermindering van oxidatieve stress in bronchiale epitheelcellen en
In dieronderzoek is de werkzaamheid van lactoferrine aangetoond bij
Toxoplasma gondii in gastheercellen remt. Lactoferrine heeft een addi-
afname van de hoeveelheid ontstekingscellen (eosinofiele granulocyten)
een maaginfectie met Helicobacter pylori, systemische infectie met
tieve of synergetische activiteit naast reguliere antimycotische medi-
en slijmvormende cellen in luchtwegen en neusholte [7]. Suppletie met
Staphylococcus aureus en urineweginfectie met Escherichia coli [3].
cijnen (clotrimazol, fluconazol) en antiparasitaire medicijnen [1,10].
lactoferrine beïnvloedde 24 uur na blootstelling aan het allergeen nog
In humane studies is geconstateerd dat lactoferrine kolonisatie van de
maagwand door Helicobacter pylori remt; tevens verhoogt lactoferrine
(200 mg per dag) de effectiviteit van de triple therapie (twee antibiotica
en een maagzuurremmer) [8,10-13] De triple therapie was bij 71 tot 77%
"Lactoferrine vormt een brug tussen
het aangeboren en verworven immuunsysteem
en moduleert en balanceert beide"
steeds de ontstekingsreactie; het effect van suppletie was echter het
grootst als het samen met het allergeen werd toegediend. Tevens is uit
naar macrofagen van het reticulo-endotheliale syteem, waar het kan
in-vitro onderzoek gebleken dat lactoferrine de door Ig-E gestimuleerde
worden opgeslagen in de vorm van ferritine [5].
histamine-afgifte door mestcellen (uit de huid) remt [7].
Bevordering gezonde darmflora
van de proefpersonen effectief in het verjagen van de helicobacterbacterie, met lactoferrine erbij steeg de effectiviteit van de eradicatiethe-
Versterking immuunsysteem en immunomodulatie
Anticarcinogene activiteit
Suppletie met lactoferrine draagt, door het tegenwerken van pathogene
rapie tot 100% [13].
Naast de directe antimicrobiële activiteit stimuleert lactoferrine het
Uit dierstudies is gebleken dat lactoferrine en lactoferricine door modu-
micro-organismen, bij aan een betere samenstelling van de darmflora.
afweersysteem van de gastheer [2,10]. Lactoferrine moduleert na orale
lering van het immuunsysteem de groei en metastasering van tumoren
Probiotische bacteriën zijn weinig gevoelig voor de antimicrobiële
Antivirale activiteit
inname zowel (ter plekke) de intestinale immuunrespons als (indirect)
tegengaat en beschermt tegen carcinogenese van tong, slokdarm,
werking van lactoferrine. Zuigelingenvoeding met 1g/l lactoferrine
Lactoferrine heeft een krachtige antivirale activiteit tegen een groot
de systemische immuunrespons (door het migreren van immuun-
pancreas, darmen, long, colon en blaas [1-4,18]. In een artikel in het
zorgt bij baby’s voor een fecale flora waarin probiotische bifidobacte-
aantal RNA- en DNA-virussen die mens en dier besmetten (onder meer
cellen en de verplaatsing van cytokines via de bloedcirculatie) [1,3,5].
tijdschrift Biochimie wordt beschreven op welke manieren lactoferrine
riën domineren in tegenstelling tot zuigenlingenvoeding die geen of
het rotavirus, herpesvirus (type 1 en 2), hepatitisvirus (type B, C en G),
In de dunne darm bindt lactoferrine aan receptoren op epitheelcellen
carcinogenese tegengaat [18]. Het beschermende effect van lactofer-
nauwelijks lactoferrine bevat [3]. In dieronderzoek is aangetoond dat
influenzavirus, HIV, hantavirus, poliovirus, adenovirus, enterovirus,
en immuuncellen in de darmwand zoals dendritische cellen en lymfo-
rine is onder meer geassocieerd met stimulering van de intestinale
orale toediening van lactoferrine een evenwichtige, gezonde darm-
humaan cytomegalovirus en humaan respiratoir syncytial (RS) virus)
cyten. Lactoferrine wordt in de cellen opgenomen en/of activeert de
mucosale immuunrespons, activering van NK-cellen en T-lymfocyten
flora bevordert en overgroei met Enterobacteriaceae, Streptococcus en
[1,2,9,10].
transcriptie van bepaalde genen. Lactoferrine [1-5,8,18,19]:
en verhoging van de productie van bepaalde cytokines in de darmmu-
Clostridium bacteriën significant remt, evenals translokatie van intesti-
Verschillende werkingsmechanismen spelen hierbij een rol [1,10]:
•• activeert NK (natural killer) cellen en LAK (lymphokine-activated
cosa, met name het anticarcinogene cytokine IL-18. Lactoferrine zorgt
nale bacteriën zoals Enterobacteriaeceae. In laboratoriumonderzoek is
•• Lactoferrine kan voorkomen dat een virus contact maakt en de
voor intensivering van de immuun surveillance: het immuunsysteem is
bovendien aangetoond dat lactoferrine en metabolieten (peptiden) van
lichaaMScel binnendringt door te binden aan viruseiwitten of
•• stimuleert de activiteit van neutrofiele granulocyten;
door de toegenomen activiteit van immuuncellen beter in staat maligne
lactoferrine een stimulerend effect hebben op de groei van bifidobacte-
receptoren op de gastheercel zoals heparansulfaat (aangetoond bij
•• verhoogt de macrofaag cytotoxiciteit;
cellen te herkennen en te verwijderen [2,3,18].
riën [2]. Lactoferrine stimuleert vermoedelijk alleen de groei van bifido-
het poliovirus type 1, herpes simplex type I en II, cytomegalovirus).
•• reguleert de productie van cytokines (stimuleert de productie van
•• Lactoferrine remt de virusreplicatie in de gastheercel (aangetoond
IL-18, IL-12, IL-4 en/of IL-10 en remt de productie van IL-1bèta, IL-2
Antioxidant activiteit
en/of IL-6);
Lactoferrine is een niet-enzymatische antioxidant. Door het cheleren
bij het hepatitis C virus, HIV en rotavirus).
killer) cellen;
van ijzer uit lichaamsvloeistoffen en ontstoken gebieden gaat lactofer-
Stimulering weefselregeneratie
•• stimuleert CSF (colony-stimulating factor) en de vorming en diffe-
rine (ijzergeïnduceerde) oxidatieve stress tegen en beschermt het cellen
Er zijn sterke aanwijzingen dat lactoferrine (met name apolac-
tegen (onherstelbare) oxidatieve beschadiging en apoptose [1,8]. Het
toferrine) de proliferatie en differentiatie van epitheelcellen in de
ijzer is op dat moment ook niet beschikbaar voor de vermeerdering van
dunne darm stimuleert waardoor de weefselmassa toeneemt en
micro-organismen of kankercellen. Lactoferrine transporteert het ijzer
voedingsstoffen (waaronder ijzer) beter worden opgenomen [2]. >>
rentiatie van witte bloedcellen (myelopoiese);
cellen, T-lymfocyten en dendritische cellen.
Van Nature nr. 15 - 2009
[20].
•• versterkt het mucosale immuunsysteem;
•• bevordert de differentiatie en activiteit van B-lymfocyten, T-helper
12
bacteriën die receptoren voor lactoferrine op hun celoppervlak bezitten
Van Nature nr. 15 - 2009
13
FYTO t h e r a p i e
Referenties
1. González-Chávez SA, Arévalo-Gallegos S, Rascón-Cruz Q. Lactoferrin: structure, func-
Daarbij is lactoferrine vermoedelijk niet alleen goed voor de slijmvliezen, maar ook voor de huid en botten [24]. In-vitro en in-vivo studies
suggereren dat uitwendig gebruik van lactoferrine de wondheling
ondersteunt en reorganisatie van de collageenmatrix bevordert door
tion and applications. Int J Antimicrob Agents. 2009;33(4):301.e1-301.e8
2. Lönnerdal B. Nutritional roles of lactoferrin. Curr Opin Clin Nutr Metab Care.
2009;12(3):293-7
3. Tomita M, Wakabayashi H, Shin K et al. Twenty-five years of research on bovine
lactoferrin applications. Biochimie. 2009;91(1):52-7
stimulering van fibroblasten [21].
4. Marshall K. Therapeutic applications of whey protein. Al. Med Rev. 2004;9(2):136-56.
In experimenteel onderzoek bij volwassen muizen is aangetoond
5. Kruzel ML, Actor JK, Boldogh I, Zimecki M. Lactoferrin in health and disease. Postepy
dat het lokaal injecteren van lactoferrine zorgt voor een aanmerkelijke verbetering van de botaanmaak en botkwaliteit [22].
Lactoferrine heeft in een fysiologische concentratie een krachtige proli-
Hig Med Dosw (Online). 2007;61:261-7
6. Wakayabashi H, Takase M, Tomita M. Lactoferricin derived from milk protein lactofer-
Salix alba
en Arctium lappa
orthomoleculair natuurgeneeskundig therapeut.
Hij heeft succesvol de Master in klinische
Psycho-Neuro-Immunologie gevolgd. Arie heeft
een praktijk in Haarlem en Zwolle en hij is
bestuurslid van de MBOG.
([email protected]).
Jeroen Schreuder is al meer dan 25 jaar werk-
rin. Curr Pharm Des. 2003;9:1277-87
7. Kruzel ML, Bacsi A, Choudhury B et l. Lactoferrin decreases pollen antigen-
Arie Schreuder is zo'n veertig jaar werkzaam als
Arie Schreuder, Jeroen Schreuder, Sebastiaan Turksma
zaam als orthomoleculair natuurgeneeskundig
feratieve en anti-apoptotische invloed op osteoblasten en remt daarnaast
induced allergic airway inflammation in a murine model of asthma. Immunology.
therapeut. Hij heeft succesvol de Master in
de vorming van osteoclasten. Lactoferrine heeft een groter effect op de
2006;119(2):159-66
klinische Psycho-Neuro-Immunologie gevolgd.
botaanmaak dan de groeifactoren IGF-1 (insuline-like growth factor 1)
en TGF-bèta (transforming growth factor bèta) [22].
8. Mulder AM, Connellan PA, Oliver CJ et al. Bovine lactoferrin supplementation
Jeroen Schreuder heeft een praktijk in Baarn en
supports immune and antioxidant status in healthy human males. Nutr Res.
2008;28(9):583-9
9. Roxas M, Jurenka J. Colds and influenza: a review of diagnosis and conventional,
Mogelijke toepassingen
•• Preventie van infectieziekten (virussen, bacteriën, schimmels,
parasieten) bij gezonde mensen en preventie van opportunistische infecties bij mensen met een (sterk) verminderde weerstand
[1,3,5,8,9,23];
•• Aanvullende behandeling van acute, chronische en recidiverende
infectieziekten (maagzweer, maagdarminfecties, keelontsteking,
luchtweginfecties, griep, huidinfecties waaronder tinea corpis, HIV,
hepatitis) [1,3,8,9,16,19,24,25];
•• Verbeteren weerstand ouderen (bij wie de lactoferrinesynthese is
afgenomen) [23];
•• Kankerpreventie en aanvullende behandeling van kanker [3,8];
•• Verbeteren ijzerstatus en ijzerhomeostase [1,2,26,27];
•• Orale en intestinale dysbiose [2,3];
•• Aanvullende behandeling van chronische ontstekingsziekten,
onder meer in het maagdarmkanaal [5];
•• Allergieën [7].
Gebruik van lactoferrine
Gebruikelijke doseringen zijn 150 tot 750 mg lactoferrine per dag; dose-
Inhoudstoffen Salix alba:
Weert en is bestuurslid van de NWP.
Salix alba bevat salicine, salicortine, 29-acetylsalicortine, populine,
([email protected])
botanical, and nutritional considerations. Altern Med Rev. 2007;12(1):25-48
tremulacine, salidroside, piceïne, helicine, triandrine, salipurposide
10. Jenssen H, Hancock RE. Antimicrobial properties of lactoferrin. Biochimie.
en prunine [2]. Proanthocyanidinen zijn oligomeren of polymeren
Sebastiaan Turksma is werkzaam als klinisch
van flavan-3-olen. Salix alba bevat de hoogste concentratie van
PNI-therapeut in de praktijk van Jeroen Schreu-
Helicobacter pylori colonization in the human stomach: a randomized, double-blind,
flavan-3-olen. Proanthocyanidinen hebben verschillende farmacolo-
der. Hij heeft succesvol de Master in klinische
placebo-controlled study. J Infect Chemother. 2005;11:265-269
gische eigenschappen, waaronder antioxidatief, antihypertensief en
Psycho-Neuro-Immunologie gevolgd.
anti-inflammatoir. De anti-inflammatoire activiteit van de procyani-
(www.voeljemens.nl)
2009;91(1):19-29
11. Okuda M, Nakazawa T, Yamauchi K et al. Bovine lactoferrin is effective to suppress
12. Di Mario F, Aragona G, Dal Bò N et al. Use of bovine lactoferrin for Helicobacter
pylori eradication. Dig Liver Dis. 2003;35:706-710
dine dimeren-B1 en -B2 is met name te danken aan het remmen
13. Di Mario F, Aragona G, Bo ND et al. Use of lactoferrin for Helicobacter pylori erdica-
van de transcriptiefactor nuclear factor-kappa B (NF-kB). Van alle
tion. Preliminary results. J Clin Gastroenterol. 2003;36:396-398
salixsoorten wordt het meeste procyanidine-B1 gevonden in Salix
14. Egashira M, Takayanagi T, Moriuchi M et al. Does daily intake of bovine lactoferrin-
alba (2,24 mg/g) [3].
containing products ameliorate rotaviral gastroenteritis? Acta Paediatr. 2007;96:12381244
15. Ishii K, Takamura N, Shinohara M et al. Long-term follow-up of chronic hepatitis C
patients treated with oral lactoferrin for 12 months. Hepatol Res. 2003;25:226-233
16. Zuccotti GV, Vigano A, Borelli M et al. Modulation of innate and adaptive immunity
by lactoferrin in human immunodeficiency virus (HIV)-infected, antiretroviral therapy-
Salix alba
naïve children. Int J Antimicrob Agents. 2007;29(3):353-5
Fytotherapeuticum
maar kon niet verklaard worden door de gebruikte hoeveelheid salicine
De schors van de schietwilg, Salix alba, is de originele bron van sali-
(240 mg p/d). Salicine is een salicylalcohol dat anti-inflammatoire en
cylzuur, een bekend Non Steroid Anti Inflammatory Drug (NSAID).
analgetische eigenschappen bezit nadat de lever het heeft omgezet in
Het wordt gebruikt om inflammatoire aandoeningen, koorts en pijn te
salicylzuur. Salix alba heeft behalve nog veel meer salicylalcoholen ook
verlichten. Hoewel salicylzuur pas sinds 1897 officieel op de markt is,
flavonoïden en tanninen die kunnen bijdragen aan de werking. Daarom
17. Ochoa TJ, Chea-Woo E, Campos M et al. Impact of lactoferrin supplementation
on growth and prevalence of Giardia colonization in children. Clin Infect Dis.
2008;46:1881-1883
18 Iigo M, Alexander DB, Long N et al. Anticarcinogenesis pathways activated by bovine
lactoferrin in the murine small intestine. Biochimie. 2009;91(1):86-101
bestaat dit middel al meer dan 3500 jaar. In een Egyptisch schrift, dat
werd er meer onderzoek gedaan om te kijken of er een ander mecha-
ringen tot 3 gram lactoferrine per dag zijn niet ongewoon [8,19,23].
ren: an observational follow-up of plasma viral load and immune parameters. J Int
877 medicijnrecepten bevat, staat namelijk een recept tegen reuma en
nisme aan ten grondslag lag. COX-2 (een cyclo-oxygenase) en lipoxy-
Deze doseringen zijn waarschijnlijk veilig: borstgevoede zuigelingen
Med Res. 2006;34(1):88-94
rugpijn. We weten nu dat de werkzame substantie van dit recept vooral
genase werden geremd en het bleek dat het enzym COX-1 niet werd
op salicylzuur berustte. Ongeveer duizend jaar later schreef Hippo-
beïnvloed, terwijl dat het enzym is welke voor de vele, met name gastro-
crates over het sap van de wilgenbast, dat zou helpen tegen koorts en
intestinale, bijwerkingen van aspirine verantwoordelijk is [5]. In een
pijn. Onderzoek geeft aan dat de anti-inflammatoire activiteit van salix
andere studie werden drie groepen patiënten (n=210) met niet specifieke
mee te gorgelen (bij mond- en keelinfecties) [24]. In de wetenschappe-
22. Cornish J. Lactoferrin promotes bone growth. Biometals. 2004;17(3):331-5
te danken is aan synergistische effecten van flavonoïden, tanninen en
lage rugpijn gedurende vier weken gevolgd. Zij kregen twee gestandaar-
lijke literatuur zijn daarnaast andere manieren beschreven om lactofer-
23. Williams JE. Portal to the interior: viral pathogenesis and natural compounds that res-
salicylalcoholen. Gezamenlijk zorgen deze voor enerzijds een remmend
diseerde doseringen van Salix alba: één met 120 mg of één met 240
effect op de productie van vrije radicalen en anderzijds op het enzym
mg salicine per dag. Het aantal pijnvrije patiënten voor tenminste vijf
cyclo-oxygenase hetgeen de omzetting van arachidonzuur naar prosta-
dagen in de vierde week van behandeling nam toe in de placebogroep
glandinen remt [1].
naar 4, in de 120 mg - groep naar 15 en in de 240 mg - groep naar 27.
hebben maandenlang een inname van 1 tot 2 gram apolactoferrine per
dag [18]. Supplementen met lactoferrine zijn bedoeld voor orale inname
en kunnen ook gebruikt worden om de mond mee te spoelen of om
rine op de gewenste plek te krijgen (intraveneuze of lokale injectie,
uitwendig in een zalfbasis, in de vorm van inhalatievloeistof of vaginale
douche). Ongunstige interacties met voedingsmiddelen of medicijnen
zijn niet beschreven. Lactoferrine heeft een gunstig additief of synergetisch effect in combinatie met antibiotica, antivirale medicijnen, antimycotica en antiparasitaire medicijnen. <<
19. Zuccotti GV, Salvini F, Riva E et al Oral lactoferrin in HIV-1 vertically infected child-
20. Kim WS, Ohashi M, Tanaka T et al. Growth-promoting effects of lactoferrin on L.
acidophilus and Bifidobacterium spp. Biometals. 2004;17(3):279-83
21. Takayama Y, Takezawa T. Lactoferrin promotes collagen gel contractile activity of
fibroblasts mediated by lipoprotein receptors. Biochem Cell Biol. 2006;84(3):268-74
tore mucosal immunity and modulate inflammation. Alt. Med Rev. 2003;8(4):395409
24. Ajello M, Greco R, Giansanti F et al. Antiinvasive activity of bovine lactoferrin towards
group A Streptococci. Biochem Cell Biol. 2002;80:119-124
25. Ochoa TJ, Cleary TG. Effect of lactoferrin on enteric pathogens. Biochimie.
Het aantal patiënten dat tramadol nodig had verminderde naar 33 in
2009;91(1):30-4
26. Koikawa N, Nagaoka I, Yamaguchi M et al. Preventive effect of lactoferrin intake on
anemia in female long distance runners. Biosci Biotechnol Biochem.2008;72:931-935
27. Paesano R, Torcia F, Berlutti F et al. Oral administration of lactoferrin increases hemoglobin and total serum iron in pregnant women. Biochem Cell Biol. 2006;84:377-380.
Anti-inflammatoir
week 4 voor de placebogroep, naar 10 voor de 120 mg - groep en naar
Er is een gerandomiseerd, placebo gecontroleerd onderzoek gedaan naar
3 voor de 240 mg - groep. De totale Arhus-index, pijnindex, invalidi-
de effectiviteit van Salix alba bij oudere mensen met osteo-artritis. Het
teitsindex en fysieke beperkingsindex veranderden niet in de placebo-
onderzoek is uitgevoerd in een ziekenhuis en de pijn is gemeten door
groep, maar verbeterden wel in de 120 mg - en 240 mg - groep [6]. >>
zowel patiënt als arts. De effectiviteit van Salix alba werd aangetoond,
14
Van Nature nr. 15 - 2009
Van Nature nr. 15 - 2009
15