Toolkit - OFF ON

OFF ON-toolbox
voor organisaties
Een initiatief van Elia, de FOD
Economie en het Crisiscentrum van de
FOD Binnenlandse Zaken
Wat is het?
Een praktische gids boordevol gebruiksvriendelijk materiaal om binnen uw organisatie
een elektriciteitsbesparingsplan op te stellen
en anderen te laten weten hoe u, met deze
eerste maatregelen, reeds bijdraagt aan het
voorkomen van een stroomtekort deze winter
Inhoud
Deel 1: De voordelen voor uw organisatie
Deel 2: Aan de slag
Deel 3: Ondersteunend materiaal
3
Deel 1
DE VOORDELEN VOOR UW ORGANISATIE
4
Een plan ontwikkelen om stroom te besparen binnen uw
organisatie biedt veel voordelen
•
Uw organisatie blijft operationeel. Elke inspanning is van belang om
een stroomtekort te voorkomen dat gevolgen kan hebben voor uw
installaties, de mobiliteit, de telecommunicatie met leveranciers ...
Stuk voor stuk factoren die belangrijk zijn voor uw werking
•
U bespaart geld doordat u minder elektriciteit verbruikt
•
Uw reputatie gaat erop vooruit doordat u binnen uw netwerk en via
de OFF ON-kanalen communiceert over uw engagement, ideeën en
acties om elektriciteit te besparen en tekorten bij een grote vraag te
voorkomen
•
Uw medewerkers zijn trots dat uw organisatie haar steentje bijdraagt
aan de inspanningen om de stroom op OFF te zetten om ON te
blijven
5
Deel 2
AAN DE SLAG
6
Wat voor organisatie u ook hebt, zijn er altijd mogelijkheden
om stroom te besparen en zijn bijdrage te leveren
Deze 7 stappen helpen u om de bal aan het rollen te krijgen
7
1
Duid een Energy Coach aan
2
Meet het verbruik
3
Ga na waar u kunt besparen
4
Plan besparingsacties
5
Spreek uw medewerkers aan
6
Deel uw initiatieven
7
Controleer de vorderingen
Stap 1: duid een Energy Coach aan
•
Duid iemand aan die in uw organisatie het voortouw neemt
•
Grote organisaties hebben mogelijk al een Energy Manager in hun
rangen. Dit is uiteraard de eerste persoon die u moet aanspreken.
•
Maar de Energy Coach moet niet noodzakelijk een expert inzake
energiebeheer zijn.
•
Om het even wie binnen uw organisatie kan de drijvende kracht zijn
– om stroombesparende praktijken te promoten en aan te sturen
– om collega's te inspireren om Energy Savers te worden
– om te communiceren over de inspanningen en de geboekte
vooruitgang
8
Het Energieteam
Het eerste wat moet gebeuren, is een Energy Coach aanduiden op de werkplek
9
Naam
Rol in het team
Naam 1
Energy Coach
Naam 2
Energy Saver
Naam 3
Energy Saver
Functie in de organisatie
Stap 2: meet het verbruik
•
Verzamel basisgegevens over uw stroomverbruik om een
referentiepunt voor de toekomst vast te leggen
•
Vergelijk meteropnames om uw stroomverbruik te berekenen
•
Volg het gebruik op maandbasis op om verbruikspatronen te
ontdekken en inzicht te krijgen in de seizoenschommelingen in uw
jaarlijkse verbruik
•
Ga na welke tools uw elektriciteitsleverancier aanbiedt om deze taak
te vergemakkelijken
10
Elektriciteitsverbruik
Voorbeeldtabel voor kleine organisaties. Bent u een grote organisatie? Dan hebt u wellicht toegang
tot geavanceerde tools van uw elektriciteitsleverancier om uw verbruik te volgen, te analyseren en te beheren
Datum
ddmmjj
11
Meting
dagverbruik
Gebruik
Meting
nachtverbruik
Gebruik
Totaal
gebruik
Opmerkingen
(bijv.
weersomstandigheden,
aantal werkdagen ...)
Stap 3: ga na waar u kunt besparen
Er zijn veel mogelijkheden om elektriciteit te besparen op de werkplek
Met deze stappen kunt u beoordelen hoe uw organisatie elektriciteit gebruikt
en kunt u nagaan waar u kunt besparen:
1.
2.
12
Stel een lijst op van de belangrijkste categorieën van stroomverbruik. Bijvoorbeeld voor een
gewoon kantoor:

Verlichting

Plug load: stekker verbruik door apparatuur (alle elektriciteit die gebruikt wordt door
toestellen die in een stopcontact steken)

Verwarming, ventilatie en airconditioning (HVAC)

Andere (lift, waterverwarming ...)
Organiseer een Energierondgang in uw vestiging

Stel een inventaris op van de elektrische apparatuur in elke categorie

Maak een onderscheid per soort bezetting (want de besparingsmogelijkheden houden
ook verband met de specifieke kenmerken van de bezetting: bijv. werkplekken, toiletten,
vergaderzalen, opslagruimten, gangen, ruimten voor de pauzes ...)

Bekijk de omstandigheden tijdens de werkuren (bijv. te veel verlichting)

Controleer de situatie na de werkuren (toestellen die aan blijven staan of die in standby
gaan)
Stap 3: ga na waar u kunt besparen
Er zijn veel mogelijkheden om elektriciteit te besparen op de werkplek
3. Ga na waar u elektriciteit kunt besparen
 Maatregelen om elektriciteit te besparen (bijv. lichten uitschakelen wanneer er
voldoende daglicht is)
 Maatregelen om efficiënt om te gaan met elektriciteit (bijv. timers/sensoren in
lokalen die voor korte tijd gebruikt worden)
4. Onderzoek of het tijdstip van verbruik kan worden aangepast om zo het verbruik te
beperken op momenten met de grootste vraag
 Het gebruik van bepaalde toestellen anders plannen (voor 17 uur op werkdagen)
 De werkuren in de vestiging anders plannen (bijv. vroeger starten 's ochtends om
's avonds vroeger te kunnen stoppen) wanneer de stroomindicator naar rood gaat
als waarschuwing voor een nakend tekort
13
Energierondgang
Voorbeeldtabel
Bezetting: …………..
Datum: …………………
Tijdstip: ………………….
Verlichting
Plug loads
HVAC
(Verwarming,
ventilatie en airconditioning)
…
Andere
14
Waargenomen
gebruiksomstandigheden
Elektriciteitsbesparing
Energieefficiëntie
Tijdstip van
gebruik
Voorbeeld
Energierondgang: resultaten verlichting
ddmmjjjj
Waargenomen omstandigheden: VERLICHTING
Mogelijkheden om elektriciteit te besparen
Bovenverlichting
Gelijktijdig gebruik van bovenverlichting en bureaulampen in de
werkruimten
Vermijd om beide te gebruiken, maar gebruik
eerder individuele verlichting dan meer licht
over een ruim gebied
Inefficiënt gebruik van natuurlijk zonlicht in ruimte x
Stem het niveau van de verlichting af op het
tijdstip van de dag
Maak indien mogelijk gebruik van daglicht
Verlichting van niet-gebruikte vergaderzalen
Hang herinneringen uit om altijd de lichten uit
te schakelen wanneer iemand een ruimte leeg
achterlaat
Te veel verlichting in de gangen
Stem het niveau van de verlichting af op de
behoefte van de ruimte. Verminder het aantal
lampen met x %
Lampen zijn niet schoon (stof kan het licht met 30 % inperken)
Stel een reinigingsplan op
Niet-noodverlichting blijft 's nachts branden
Schakel de verlichting uit na de werkuren
De plafonds en kameroppervlakken reflecteren minder door vuil
Reinig de oppervlakken
Decoratieve
verlichting
Niet optimaal beheerd
Stel een plan op om deze verlichting manueel
te regelen of gebruik een tijdklok
Buitenverlichting
Te veel niet-veiligheidsverlichting buiten
Schakel buitenverlichting uit waar dit haalbaar
is
Verlichte borden of lichtbakken worden niet beheerd
Stel een plan op voor manuele bediening of
gebruik een timer
15
Voorbeeld
Energierondgang: resultaten verlichting (vervolg)
ddmmjjjj
16
Waargenomen omstandigheden: VERLICHTING
Mogelijkheden voor een efficiënter
elektriciteitsverbruik
Inefficiënte lampsoorten in ruimten xyz
Vervang de inefficiënte lampsoorten
stapsgewijs door nieuwe lampen die zuiniger
zijn
Geen apparatuur voor verlichtingsbeheer in ruimten die niet
constant gebruikt worden (toiletten, ontspanningsruimten,
opslagruimten ...)
Installeer beheerapparatuur: bijv.
bewegingsdetectoren, fotocellen, centraal
beheer
Energierondgang: verbruik stekkers
Bron: Energy Managers’ Quarterly juni 2008
•
Het verbruik door apparatuur via stekkers ('plug load') is de energie die een
elektronisch apparaat verbruikt dat in een stopcontact steekt. Bij kleine
ondernemingen, instellingen en bedrijven zijn dit onder meer computers, schermen,
laptops, luidsprekers, printers, kopieerapparaten, modems, routers, projectoren,
automaten, waterkoelers, koffiezetapparaten, bureaulampen, koelkasten,
microgolfovens, vaatwassers, waterkokers,...
Zelfs als ze in stand-by staan of uitgeschakeld zijn, verbruiken nog enige van
deze apparaten stroom.
•
IT-apparatuur mag dan wel vaak de meest zichtbare verbruiker van elektriciteit in een
kantoor zijn, toch bestaan er nog veel energievreters die mensen vaak uit het oog
verliezen. Een koelkast in de pauzeruimte verbruikt 10 keer meer energie op een jaar
dan een laptop. Een drankenautomaat kan zelfs 40 keer meer verbruiken.
•
Het verbruik door apparatuur in een kantoor onder controle houden is een van de
eenvoudigste manieren om efficiënter om te gaan met elektriciteit. Schakel de
apparaten gewoon uit wanneer ze niet worden gebruikt en schaf de zuinigste modellen
aan wanneer oude toestellen aan vervanging toe zijn.
17
Voorbeeld
Energierondgang: resultaten verbruik plug loads
ddmmjjjj
Waargenomen gebruiksomstandigheden: VERBRUIK
PLUG LOADS
Mogelijkheden om elektriciteit te besparen
IT-apparatuur
Computers, schermen, laptops ...
Randapparatuur (printers, luidsprekers ...)
Zorg ervoor dat de besparingsmodus geactiveerd is. Schakel het
apparaat uit wanneer het niet per se ingeschakeld moet zijn (bijv.
tijdens lunchpauze)
Sluit (rand)apparatuur aan op slimme contactdozen (met een aanuitknop) om ze gemakkelijk te kunnen uitschakelen.
Energievreters die
men vaak vergeet
Automaten en waterkoelers blijven na de werkuren
aanstaan
Gebruik een tijdklok om apparaten 's nachts uit te schakelen of stel
een plan op om ze manueel uit te schakelen
Kleiner verbruik door
apparatuur
De lamp bij een werkstation in de buurt van een raam
staat aan, ook al is er voldoende natuurlijk zonlicht
Draagbare elektronische apparaten worden te lang en
te vaak opgeladen
Maak ten volle gebruik van natuurlijk daglicht
De temperatuur van de koelkast is lager dan nodig,
ijsvorming
Verhoog de ingestelde temperatuur.
Controleer of de functie 'automatisch ontvriezen' defect is en indien
dit zo is: ontvries regelmatig.
Zet koelapparaten niet in het zonlicht
Gebruik de vaatwasser alleen als hij vol is, gebruik de zuinige
stand
Keukenapparaten
De vaatwasser wordt niet efficiënt gebruikt
18
Laat laders niet langer dan nodig in het stopcontact
Voorbeeld
Energierondgang: resultaten verbruik plug loads (vervolg)
ddmmjjjj
ddmmjjjj
19
Waargenomen gebruiksomstandigheden: VERBRUIK
PLUG LOADS
Mogelijkheden voor een efficiënter elektriciteitsverbruik
Apparatuur met een lage score voor energie-efficiëntie
Vervang de inefficiënte apparatuur stapsgewijs door apparaten die
zuiniger zijn
Geen apparatuur voor energiebeheer
Installeer centrale systemen voor stroombeheer die software
gebruiken om specifieke taken uit te voeren, zoals een slaapmodus
instellen op alle computers van een netwerk
Waargenomen gebruiksomstandigheden VERBRUIK
PLUG LOADS
Tijdstip van gebruik
De vaatwasser wordt gebruikt tijdens de piekperiode
Automaten en waterkoelers
Gebruik ze niet tussen 17 en 20 uur
Uitschakelen voor 17 uur
Voorbeeld
Energierondgang: resultaten HVAC (Verwarming, ventilatie en airconditioning)
ddmmjjjj
Waargenomen gebruiksomstandigheden: HVAC
Mogelijkheden om elektriciteit te besparen
HVAC is ingeschakeld in afgelegen ruimten die
niet worden gebruikt
Schakel HVAC uit
HVAC-leidingen zijn geblokkeerd
Plaats geen dozen, meubels of opgeslagen apparatuur voor
de leidingen, zodat de lucht vrij kan bewegen
Apparatuur die warmte produceert, staat vlak bij
thermostaten
Haal ze weg van bij de thermostaten
Het onderhoudsschema voor de HVACapparatuur is niet up-to-date
Zorg voor het onderhoud en houd het schema up-to-date
ddmmjjjj
Waargenomen gebruiksomstandigheden: HVAC
Mogelijkheden voor een efficiënter elektriciteitsverbruik
ddmmjjjj
Waargenomen gebruiksomstandigheden: HVAC
Gebruikstijd
20
Stap 4: plan besparingsacties
Bepaal de prioriteiten, beschrijf acties, wijs taken toe en kom tot een akkoord over de timing
Categorieën
Verlichting
Verbruik door apparatuur
HVAC
Andere
21
Wat
Wie
Wanneer
Stap 5: spreek uw medewerkers aan
•
Maak uw medewerkers bewust van het engagement van uw
organisatie om elektriciteit te besparen en om stroomtekorten te
voorkomen in piekperiodes met een grote vraag
•
Inspireer uw collega's om elektriciteit te besparen op de werkplek en
spreek hen aan
•
Gebruik het communicatiemateriaal dat we hebben ontwikkeld om u
te helpen deze inspanningen te promoten:
– E-mail naar iedereen
– E-mailhandtekening
– Posters, deurhangers, stickers
– Creëer uw eigen materiaal dankzij de OFF ON-stijlgids en het
logo
22
Stap 6: deel uw engagement, ideeën en acties
Creëer uw eigen OFF ON-campagne met al het ondersteunende
materiaal
•
Om uw klanten en andere relevante belanghebbenden op de hoogte
te brengen van uw engagement en maatregelen
•
Via uw communicatiekanalen: website, nieuwsbrief,
klantenmagazine, e-mailhandtekening, sociale media ...
•
Moedig uw collega's aan om uw campagne te delen via hun
netwerken op de sociale media
Deel uw engagement, ideeën, actieplan, campagne, beste praktijken ...
•
via [email protected]
•
via #offon
23
Stap 7: controleer de vorderingen
•
Volg uw initiatieven om elektriciteit te besparen en uw
stroomverbruik op
•
Vergeet niet om uw verwezenlijkingen en beste praktijken te delen
– met uw medewerkers via uw kanalen voor interne communicatie
– met uw netwerk via uw communicatiekanalen
– met iedereen via [email protected] en #offon
24
Deel 3
ONDERSTEUNEND MATERIAAL
25
26
2014114_OFF ON Toolkit For Organizations_v.1
27
2014114_OFF ON Toolkit For Organizations_v.1
28
2014114_OFF ON Toolkit For Organizations_v.1
29
2014114_OFF ON Toolkit For Organizations_v.1
30
2014114_OFF ON Toolkit For Organizations_v.1
31
2014114_OFF ON Toolkit For Organizations_v.1
32
2014114_OFF ON Toolkit For Organizations_v.1
Begin er vandaag
mee!
We hopen dat u deze gids nuttig vond.
Uw feedback en suggesties zijn welkom
op [email protected]